သုံးရလွယ်ကူစေသည့် Link များ

နောက်ဆုံးရသတင်း

ဒေါ်စု တရားစီရင်ရေးအပေါ် သုံးသပ်ချက်


မြန်မာနိုင်ငံ စစ်အစိုးရက ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကို ရုံးတင်တရားစွဲဆိုနေတဲ့ကိစ္စကအမေရိကန်နိုင်ငံသား ဂျွန် ဝီလျံ ယက်ထော (John William Yettaw) ဆိုသူကဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ခြံထဲကို ခိုးဝင်ခဲ့တာကို ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်က လက်ခံခဲ့တယ်ဆိုတဲ့အချက်နဲ့ တရားစွဲဆိုခံရခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီအဖြစ်အပျက် စွဲဆိုမှုဇာတ်လမ်းကို သုံးသပ်ကြည့်ရင် ဂျွန်ယက်ထောဟာ အစောပိုင်းတကြိမ် မြန်မာနိုင်ငံကိုဝင်ရောက်ခဲ့ပြီး ဒေါ်စုအိမ်ထဲကို ဝင်ရောက်ခဲ့တာကို စစ်အာဏာပိုင်များက သိရှိပြီးဘာမှ အရေးယူလုပ်ဆောင်ခဲ့ခြင်း မရှိဘဲ နောက်တကြိမ် ပြည်ဝင်ခွင့်ပေးခဲ့တယ်၊ လုံခြုံရေး အထပ်ထပ်ချထားတဲ့ ခြံဝင်းထဲကို အလွယ်ဝင်ရောက်နိုင်ခဲ့တယ်။

အာဏာပိုင်များအနေနဲ့ သူတို့ဘက်က ချို့ယွင်းချက်များကို ပြောဆိုစစ်ဆေးခြင်းမရှိသေးတာကို တွေ့ရပါတယ်။ အာဏာပိုင်များအနေနဲ့ တဖက်သတ် ဂျွန်ယက်ထောဒုတိယအကြိမ် ဒေါ်စုအိမ်အတွင်းကို ဝင်ရောက်ခဲ့ပြီး နေထိုင်ခဲ့တဲ့အပိုင်းကိုပဲထောက်ပြပြောဆို အရေးယူလုပ်ကိုင်နေပါတယ်။

ဒီအတွက် ပထမပိုင်းကို တရားဥပဒေအရ စစ်ဆေးစုံစမ်းကြည့်လို့ မရဘူးလား၊ဘာကြောင့် ဒီအပိုင်းကို မေ့ပျောက်ထားသလဲဆိုတာကို သုံးသပ်ရှင်းလင်းသိနိုင်ဖို့ထိုင်းနိုင်ငံ ဘန်ကောက်မြို့ရောက်နေတဲ့ ဗွီအိုအေမြန်မာသတင်းဌာန သတင်းထောက်ကိုအောင်လွင်ဦးနဲ့ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် ဗဟိုဥပဒေအထောက်အကူပြုအဖွဲ့ဝင်ဦးအောင်သိန်းတို့ကို ဦးကျော်ဇံသာက ဆက်သွယ်မေးမြန်း ဆွေးနွေးတင်ပြထားပါတယ်။

ပထမဦးဆုံး ကျနော်တို့မှာ ဒုတိယပိုင်းကိုပဲ တရားရုံးတင်ပြီးတော့ တရားရုံးမှာ ပြောနေဆိုနေ စစ်ဆေးနေတယ်ဆိုတာ ဟုတ်ပါသလား ဦးအောင်သိန်းခင်ဗျ။

ဦးအောင်သိန်း - “အခုအခြေအနေက ကြည့်ရတာ ပထမပိုင်းမှာ ဝင်တဲ့ကိစ္စကိုတိုင်ချက်မှာ အနည်းအကျဉ်းလောက် ဖော်ပြပြီးတော့ ထွက်ဆိုချက်တွေမှာလည်းကြည့်ရတဲ့ပုံစံက အနည်းအကျဉ်းလောက် ဖော်ပြပြီး ဒုတိယပိုင်းကိုပဲ အဓိကထားဖော်ပြပြီး ထွက်ဆိုနေတဲ့အပေါ်မှာ အရေးယူဆောင်ရွက်တယ်လို့ တွေ့ရပါတယ်။”

ပထမပိုင်းကို အသေးစိတ် မဖော်ထုတ်ဘဲနဲ့ ဒုတိယပိုင်းကိုသာ စစ်ဆေးပြီးတော့စီရင်တဲ့ စီရင်ချက်ဟာ တကယ်မျှတတဲ့ စီရင်ချက် ဖြစ်နိုင်ပါ့မလား။

ဦးအောင်သိန်း - “အဲဒါကတော့ ဆက်စပ်မှုဖြစ်တယ်ဆိုရင်တော့ ပထမပိုင်းရောဒုတိယပိုင်းရော တပြိုင်နက် လုံလုံလောက်လောက် ဖော်ထုတ်ရမယ့်တာဝန် ရှိပါတယ်။ပထမပိုင်းမှာက အာဏာပိုင်ကို သတင်းပို့ဖို့ ပြောတယ်ဆိုတဲ့ ဒေါက်တာတင်မျိုးဝင်းကိစ္စပါနေတယ်။ အဲတော့ ပထမပိုင်းကိစ္စဟာ အခုအမှုအခြေအနေမှာ မြုပ်နေပြီးတော့၊ဒုတိယပိုင်း ဒေါက်တာတင်မျိုးဝင်း မရောက်လာနိုင်တဲ့အပေါ်မှာ မစ္စတာယက်ထောကက အပြင်ရောက်သွားပြီးမှ အဖမ်းခံရတဲ့ကိစ္စနဲ့ သွားဆက်စပ်နေတဲ့သဘော ဖြစ်နေတယ်။ အဲတော့ ပထမပိုင်းကိစ္စမှာ အကြောင်းကြားမှုက ပေါ်ပေါက်ခဲ့တယ်၊ ဘာဖြစ်လို့လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ ပုဂ္ဂိုလ်တွေက ဖော်ထုတ်ခြင်းမရှိတာလဲ၊ ကျနော်တို့လည်း စဉ်းစားနေကြတာပေါ့လေ။”

ဒီကိစ္စမှာ ကျနော်က သတင်းသမားပီပီ တွေ့မိတာကတော့ မစ္စတာဂျွန်ယက်ထောတို့ကိုးကွယ်တဲ့ ဘာသာရေးဂိုဏ်း၊ ခရစ်ယာန် Mormon ဂိုဏ်းက Latter-day Saintsဆိုတဲ့အဖွဲ့ဟာ မြန်မာနိုင်ငံ နာဂစ်ဒုက္ခသည်တွေကို ကူညီထောက်ပံ့ရေးလုပ်ငန်းတွေလုပ်တယ်၊ အဲဒီလိုလုပ်တဲ့နေရာမှာ မြန်မာနိုင်ငံ အစိုးရရဲ့ ကျောထောက်နောက်ခံမှုအပြည့်အ၀ ရရှိထားတဲ့ ကြံ့ခိုင်ဖွံ့ဖြိုးရေးနဲ့ ပူးတွဲလုပ်ကိုင်နေတယ်ဆိုတာလည်းတွေ့ရပါတယ်။ အဲဒါနဲ့ပတ်သက်ပြီး ကိုအောင်လွင်ဦးက ဘာတွေများ သိရပါသလဲ။

ကိုအောင်လွင်ဦး - “မစ္စတာဂျွန်ယက်ထောနဲ့ ပတ်သက်တယ်ဆိုတဲ့ Latter-day SaintsChurch က ပြည်လမ်းမှာရှိတယ်။ အဲဒီမှာရှိတဲ့ Church မှာ သိသိသာသာ တွေ့နိုင်တာကတော့ ကြံ့ခိုင်ဖွံ့ဖြိုးရေးတံဆိပ် တပ်ထားတယ်၊ ပြီးတော့ ကြံ့ခိုင်ဖွံ့ဖြိုးရေးအလုပ်တွေလည်း လုပ်နေတယ်ဆိုတာ ဒီဘက်မှာရှိတဲ့ ဘလော့ဂ်တွေကအစ ဓာတ်ပုံနဲ့တကွဖော်ပြတဲ့ အထောက်အထားတွေလည်း တွေ့ရပါတယ်။ နောက် ကျနော်တို့သိရသလောက် ဒီဘာသာရေးအဖွဲ့ဟာ အစောပိုင်းမှာလည်း မြန်မာနိုင်ငံထဲဝင်ပြီး လူမှုရေးလုပ်ငန်းတွေလုပ်ဖို့ ကြိုးစားဖူးတယ်လို့ သိရပါတယ်။ သာသနာပြုလုပ်ငန်းတွေ၊လူမှုရေးလုပ်ငန်းတွေ လုပ်ဖို့ ကြိုးစားတယ်။

“ဒါပေမယ့် အစောပိုင်းမှာ မရလို့ ၂၀၀၇ ခုနှစ် နောက်ပိုင်းကြမှ နအဖ ကျောထောက်နောက်ခံပေးထားတဲ့ ကြံ့ခိုင်ဖွံ့ဖြိုးရေးအသင်းနဲ့ ပေါင်းပြီး စောစောပိုင်းမှာ ဘာသာစကား သင်တန်းလေးတွေ၊ သာသနာပြုလုပ်ငန်းလေးတွေ စလုပ်တယ်လို့ ပြောတယ်။နောက်ပိုင်း နာဂစ်ကိစ္စဖြစ်လာတော့ အဲဒီမှာ လူမှုရေးလုပ်ငန်းတွေ ပါဝင်ပတ်သက်လာမှု ရှိတယ်ဆိုတော့ ဒီအဖွဲ့အစည်းက အစိုးရနဲ့ပတ်သက်တဲ့ အသိုင်းအဝိုင်းနဲ့ နီးစပ်နေတယ်ဆိုတာတော့ တော်တော်ထင်ထင်ရှားရှား တွေ့ရပါတယ်။”

ဒီလိုနီးစပ်မှုကို ယူပြီးတော့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကို နစ်နာစေလိုတဲ့ ရည်ရွယ်ချက်နဲ့တဦးဦးကဖြစ်စေ၊ အဖွဲ့အစည်း တခုခုကဖြစ်စေ လုပ်ခဲ့နိုင်တဲ့ အထောက်အထားလို့ရောယူဆနိုင်ပါသလား၊ Circumstantial Evidence ဖြစ်ပါသလား ဆရာဦးအောင်သိန်းခင်ဗျား။

ဦးအောင်သိန်း - “အခု ဒီအဖွဲ့အစည်းအနေနဲ့ ပြောလို့ရှိရင် အဲဒီအဖွဲ့အစည်းမှာ သူပါဝင်နေတယ်ဆိုတဲ့ လုံလောက်တဲ့၊ ခိုင်လုံတဲ့ အထောက်အထားကိုတော့ ကျနော်တို့ကဖော်ထုတ်တင်ပြနိုင်ဖို့ လိုတာပေါ့ဗျာ။ ဒီ Mormon ဂိုဏ်းအနေနဲ့၊ Church အနေနဲ့၊ကြံ့ခိုင်ဖွံ့ဖြိုးရေးအနေနဲ့ အလုပ်လုပ်တယ်ဆိုတဲ့အပိုင်းမှာ မစ္စတာဂျွန်ယက်ထောဟာအဲဒီအပေါ်မှာ ပါဝင်နေသလား၊ ပါဝင်ခဲ့သလားဆိုတာ အထောက်အထားနဲ့ ဖော်ထုတ်သိရှိနိုင်ဖို့တော့ လိုအပ်တာပေါ့။ အဲဒီလို ဖော်ထုတ်သိရှိနိုင်ခြင်း မရှိဘဲနဲ့တော့ Mormonဂိုဏ်းအနေနဲ့ ကြံ့ခိုင်ဖွံ့ဖြိုးရေးနဲ့တွဲပြီး အလုပ်လုပ်ခဲ့တယ် ဆိုရုံနဲ့တော့ မလုံလောက်နိုင်ဘူးလို့ ကျနော်ထင်ပါတယ်။”

ကျနော်တခုစဉ်းစားချင်တာက ဂျွန်ယက်ထောဟာ မြန်မာနိုင်ငံကိစ္စကို အစကတည်းကစိတ်ဝင်စားသူဖြစ်တယ်၊ သူတို့ဟာ ဘာသာရေးသမားတွေဆိုတော့ ဒုက္ခရောက်သူကိုကူညီမယ်ဆိုတာ အဓိကအားဖြင့် သူတို့လှုပ်ရှားခဲ့တာ ဟုတ်ပါလိမ့်မယ်။ သို့ပေမယ့်လည်း ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကို နစ်နာလိုသူတချို့က၊ တဦးက၊ တဖွဲ့တစည်းကတမင်တကာ ဒီဟာကို အခွင့်ကောင်းယူပြီး ဂျွန်ယက်ထောကို ဝင်ခွင့်ပြုခဲ့တယ်၊ဒီလမ်းအတိုင်းဆိုတာရော မဖြစ်နိုင်ဘူးလား။

ဦးအောင်သိန်း - “အဲဒါကတော့ စဉ်းစားစရာကောင်းတဲ့၊ သံသယဖြစ်ဖွယ်ကောင်းတဲ့အနေအထားတွေလည်း ဒီအမှုမှာ တွေ့နိုင်တဲ့အနေအထားတွေ ရှိတာပေါ့။ ထွက်ဆိုချက်တွေ၊ သတင်းစာထဲမှာ ဖော်ပြတဲ့ အချက်အလက်တွေ၊ တဖက်က ပြန်လှန်စစ်မေးတဲ့ အချက်အလက်တွေ ကြည့်ရင် သံသယဖြစ်ဖွယ်ကောင်းတဲ့ အထောက်အထားတွေတော့ တွေ့ရပါတယ်။

“သတင်းစာမှာ Scene of Crime ကို ဆင်းကြည့်တဲ့အခါမှာ တရားသူကြီးတွေနဲ့၊ဂျွန်ယက်ထောရဲ့ ရှေ့နေတွေနဲ့ ဂျွန်ယက်ထောနဲ့ ဆင်းကြည့်တဲ့အခါ အင်းလျားကန်ရေစပ်ဘက်ကို အဓိကထား ဆင်းကြည့်တဲ့ပုံကို သတင်းစာတွေမှာ တွေ့ရတယ်။တချို့အပိုင်းတွေမှာကြတော့ တက္ကသိုလ်ရိပ်သာလမ်းနဲ့ ရေမြောင်းထဲကဝင်တယ်ဆိုတဲ့အထောက်အထားကိုလည်း ပြောနေတာ တွေ့နေရတယ်။ အဲတော့ ဘယ်ကနေဝင်လဲ၊ဘယ်ကနေ ရောက်ရှိလာပြီးတော့ ဒီထဲကို ထိုးဖောက်ဝင်ရောက်လာနိုင်သလဲ၊ အဲဒါတွေနဲ့ မဟုတ်ဘဲနဲ့ ဂိတ်တံခါးဝကပဲ ဝင်လာသလားဆိုတာက ကျနော်တို့ သိရှိနိုင်ဖို့လိုအပ်တာပေါ့။ အဲဒီလိုလည်း မဟုတ်ဘဲနဲ့ ဝင်ပုံဝင်နည်းတွေက ေ၀ဝါးနေတယ်ဆိုတဲ့အနေအထားကတော့ သံသယဖြစ်ဖွယ် တွေ့ရပါတယ်။”

ကျနော်စဉ်းစားနေတာက မြန်မာနိုင်ငံ တရားစီရင်တဲ့ စနစ်နဲ့များ ပတ်သက်နေလို့ဒီဟာက ဖော်ထုတ်ခွင့်မရှိတာလား၊ တကယ်လို့ လွတ်လပ်တဲ့နိုင်ငံတွေမှာဆို လူတိုင်းက ဒါကို စိတ်ဝင်စားကြတယ်။ ဘာကြောင့်လဲ၊ ဘာကြောင့်လဲဆိုတာ။ ဒီလောက်အမှုကြီးစစ်နေတာ ဒီအမှုက ဘာကြောင့် မပေါ်ရတာလဲ၊ ရှေ့ပိုင်းကိစ္စက။

ဦးအောင်သိန်း - “ဒါက တရားစီရင်ရေးစနစ်ကတော့ တင်ပြလာတဲ့ အချက်အလက်ပေါ်မှာ သူက လက်ခံစစ်ဆေးပြီး သုံးသပ်မှာပဲလေ။ ဒီဟာကို ဖော်ထုတ်အရေးယူတဲ့အပိုင်းက ပိုအရေးကြီးတာကိုး။ ဒီဟာကို Investigation လုပ်တဲ့အပိုင်းကဘယ်လောက်အထိ နက်နက်ရှိုင်းရှိုင်း၊ စူးစူးရှရှ ဖော်ထုတ်လေ့လာ တင်ပြနိုင်သလဲ။လွတ်လွတ်လပ်လပ် ဖော်ထုတ်တင်ပြနိုင်သလားဆိုတာ ကျနော်တို့ စဉ်းစားရမယ့်အချက် ဖြစ်နေတာပေါ့။

“တရားရုံးကတော့ တရားရုံးပေါ်မှာ တင်ပြလာတဲ့အပိုင်းကို တင်ပြလာတဲ့ လူသက်သေအထောက်အထားနဲ့ အခြားသက်သေခံ အထောက်အထားတွေအပေါ်ကြည့်ပြီးဆုံးဖြတ်ပေးလိုက်မှာပဲ။ သို့သော်လည်း ဒီဟာကို ဖော်ထုတ်ပြီးတော့ အမှုစွဲတင်လာတဲ့တရားစွဲအဖွဲ့အစည်းက ဘာဖြစ်လို့ ထောက်ထောက်ထားထား ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်မတင်ပြနိုင်သလဲ။ အဲလိုဟာတွေ တရားခွင်ပေါ်မှာ ရောက်ရှိရင်လည်း တဖက်ကဘာဖြစ်လို့ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် နှိုက်ထုတ်မမေးမြန်းသလဲ ဆိုတာကတော့ ကျနော်တို့စဉ်းစားရမယ့် အချက်အလက်တွေပေ့ါဗျာ။”

ကျနော်တို့သတင်းသမားတွေကတော့ သူတို့ဥပဒေအကြောင်းကို နားမလည်ဘူး၊ဒါပေမယ့် လူတွေ အဓိကစိတ်ဝင်စားနေတာ စောစောကပြောတဲ့ ကွင်းဆက်ပြတ်နေတာပေါ့ဗျာ။

ကိုအောင်လွင်ဦး - “ဒီပြဿနာမှာ လူတွေက သံသယတွေ ပိုပိုလာတယ်ဆိုတာကအစိုးရဘက်ပိုင်းက အဖြစ်အပျက်တွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး ပြောဆိုတဲ့အပေါ်မှာ သံသယရှိနေကြတာပါ။ ဥပမာ တရားခွင်မှာ မစ္စတာဂျွန်ယက်ထော အစစ်ခံတဲ့အထဲမှာ ပထမတခေါက်ရော၊ ဒုတိယတခေါက်ရော သူဝင်တဲ့အချိန်မှာ လုံခြုံရေးအာဏာပိုင်တွေနဲ့တွေ့တယ်၊ လုံခြုံရေးအာဏာပိုင်တွေက သူ့ကို တားတာမျိုးတောင် ကြုံရတယ်ဆိုပြီးအစစ်ခံတာရှိတယ်။

“ဒါပေမယ့် အစိုးရသတင်းစာတွေမှာကြတော့ အဲဒီအပိုင်းတွေကို ချန်ခဲ့ပြီးတော့ တခြားအစစ်ခံချက်တွေကိုပဲ ဖော်ပြတာမျိုးတွေ ရှိတယ်ဆိုတော့၊ ဒီလိုမျိုး ကာယကံရှင်ကတောင် ထွက်ဆိုတာမျိုးတွေ ရှိတဲ့အချိန်မှာ သူတို့က မဖော်ပြဘူးဆိုတော့ဘာရည်ရွယ်ချက်တွေ ရှိနေမလဲဆိုပြီးတော့ သံသယတွေကလည်း ပိုကဲလာတဲ့သဘောတွေ ရှိတာပေါ့။ စောစောက ဆရာဦးအောင်သိန်းပြောသလိုပဲ၊ ဒီအမှုကရောဘယ်လောက်အထိ အဖြစ်အပျက်မှန်ကို ဖော်ထုတ်နိုင်မလဲ ဆိုတာကတော့၊ စစ်ဆေးဖော်ထုတ်မှုတွေ ဘယ်လောက် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် လုပ်နိုင်မလဲ ဆိုတဲ့အပေါ်မှာပဲသွားပြီးမူတည်လိမ့်မယ်လို့ ထင်ပါတယ်။”

နောက်ဆုံး ဆရာဦးအောင်သိန်းကို မေးချင်တာက ဒီလိုမျိုးနဲ့ ဆက်သွားပြီးတော့ပထမပိုင်းကို မဖော်ထုတ်ဘဲနဲ့ တရားရုံးက စီရင်ချက်တခု ချလိုက်တယ်ဆိုရင်ဒီစီရင်ချက်ဟာ ဘယ်လောက်အထိ Credible ဖြစ်တဲ့၊ ခိုင်လုံစိတ်ချ မှန်ကန်တဲ့စီရင်ချက်လို့ မှတ်ချက်ပြုနိုင်မလဲ။

ဦးအောင်သိန်း - “အဲဒီမှတ်ချက်ပေးဖို့ကတော့ တော်တော်ခက်တယ်ဗျ။ အခုဟာသူတို့က ဖမ်းမိလိုက်တဲ့ ဒုတိယပိုင်းပေါ်မှာ တော်တော်အသားပေးပြီးတော့ စစ်ဆေးပြောဆိုနေတာပဲ တွေ့ရတယ်။ ပထမပိုင်း စတင်ဝင်ရောက်မှုရဲ့ နက်ရှိုင်းမှုကို ဘာမှဖော်ထုတ်ထားတာ မရှိဘူး။ သူတို့က ဝင်ရောက်လာတယ်ဆိုတဲ့ အတိုင်းအတာပြောပြီးတော့ ဒုတိယအကြိမ် ထပ်ဝင်လာတယ်။ ပထမအကြိမ် ဝင်ရောက်လာတာကပဲသက်ဆိုင်ရာ လက်ခံတဲ့လူက သဘောတူသယောင်ယောင်ဆိုတဲ့ သဘောမျိုးသက်ရောက်နေတာပေါ့။

“သို့သော်လည်း ပထမအကြိမ်ကတည်းက ဒီကိစ္စက Reportage ရှိတယ်ဆိုတဲ့ဟာဘယ်အတိုင်းအတာအထိ Reportage လုပ်ထားလဲ၊ အဲဒီ Reportage လုပ်ထားတဲ့အပေါ်မှာ ဘာဖြစ်လို့ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုတွေ မပြုလုပ်သလဲဆိုတာပဟေဠိဆန်တဲ့ အချက်တချက်အဖြစ် တွေ့နေရတာပါပဲ။”

ဒီအမှုဟာ အစပိုင်းကို လုံးဝထိန်ချန်ထားခဲ့တယ်ဆိုရင်တော့ တရားရုံးက စီရင်ချက်ချလိုက်သည့်တိုင်အောင် အများပြည်သူတွေနားထဲမှာ၊ သတင်းသမားတွေ ကြားထဲမှာကတော့ ဆက်လက်မေးစရာ မေးခွန်းတခု၊ ဆက်လက်လိုက်ပြီး စုံစမ်းဖော်ထုတ်စရာ သတင်းအချက်အလက်တခုတော့ ရှိနေလိမ့်ဦးမယ်လို့ ထင်မိပါတယ်။

ဆက်စပ်သတင်းများ ...

XS
SM
MD
LG