ဒီတပတ် မြန်မာ့မျက်မှောက်ရေးရာ ဆွေးနွေးခန်းအစီအစဉ်မှာ ပြီးခဲ့တဲ့ရက်ပိုင်းအတွင်းက ရခိုင်ပြည်နယ်မောင်တောမြို့နယ် လုံခြုံရေးစခန်းတွေ စီးနင်းတိုက်ခိုက် ခံလိုက်ရတာဟာ ပြည်ထောင်စုတခုလုံးနဲ့ အမျိုးသားလုံခြုံရေး ပြဿနာဖြစ်တယ်လို့ ရခိုင်တိုင်းရင်းသားခေါင်းဆောင်တဦးဖြစ်တဲ့ ဦးဦးလှစော က ဆိုပါတယ်။ ဒီပြဿနာရဲ့ဇစ်မြစ်ကို ဖြေရှင်းနိုင်ရေးအတွက် အစိုးရတပ်မတော်၊ ရခိုင်တိုင်းရင်းသားတွေ အပါအဝင် ပြည်သူလူထုတရပ်လုံး နိုင်ငံရေးအင်အားစုအားလုံး ညှိနှိုင်းအဖြေရှာဖို့ လိုတယ်လို့လည်း ဆိုပါတယ်။ ဒီကိစ္စနဲ့ပတ်သက်ပြီး ဦးကျော်ဇံသာ နဲ့ ဆွေးနွေးသုံးသပ်ရာမှာ ဦးဦးလှစောက သူ့အမြင်ကိုစပြောခဲ့ပါတယ်။
ဦးဦးလှစော ။ ။ ကျနော်တို့က အစိုးရမဖွဲ့ခင်ကတည်းက ရခိုင်ပါတီနဲ့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နဲ့ တွေ့တုန်းက ရခိုင် issue ကို တင်ပြတဲ့အခါမှာ အခု ရှိနေတဲ့ မူစလင်ပြဿနာ၊ ရိုဟင်ဂျာပြဿနာကို တင်ပြခဲ့ပါတယ်။ ကျနော်တို့ လွှတ်တော်ထဲမှာ ၁၉၈၂ နဲ့ ပတ်သက်ပြီး အဆိုတင်တဲ့ကိစ္စ၊ ကိုဖီအာနန် တင်တဲ့အခါမှာလဲ ရခိုင်ပြဿနာဟာ ပေါ့သေးသေးကိစ္စ မဟုတ်ဘူး။ ရခိုင်တွေအဖို့ အင်မတန် စိုးရိမ်ရတဲ့ အနေအထားကို ရခိုင်တွေ သိတယ်။ ဒါဟာ ပြည်ထောင်စုကြီးတခုလုံးအတွက် အင်မတန် အန္တရာယ် ကြီးမားတယ်ဆိုတဲ့ အကြောင်းကိုလည်း ကျနော်တို့ ပြောခဲ့ပါတယ်။ ဒီလို ဖြစ်မယ်ဆိုတာကို Definite မသိပေမယ့် ရခိုင်ဒေသရဲ့ အခြေအနေဟာ အချိန်မရွေး ပေါက်ကွဲနိုင်တယ်။ နှင်းဖုံးမီးတောင်ကြီးတခုလို ဖြစ်နေတယ်ဆိုတာကို ကြုံတိုင်းကို ကျနော် ပြောတယ်။ ဒါဟာ တကယ့် Strategic Issue တခုဆိုတာကို ကြုံတိုင်းပြောပါတယ်။ အခုတော့ အဲဒီလို မထင်မှတ်ဘဲနဲ့ သူတို့ လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အနေနဲ့ လာတိုက်တယ်ဆိုတာကတော့ တော်တော်ကို ဆိုးဆိုးဝါးဝါး။ ကံဆိုးချင်တာကတော့ ဒီဘက်မှာ တပ်မတော်က ကချင်ဘက်မှာ ထိုးစစ်တွေလုပ်နေတဲ့အချိန်။ ကျနော်တို့ ရှမ်းပြည်ဘက်မှာလည်း SSDP နဲ့ RCSS တို့နဲ့ တပ်မတော်ကြားထဲမှာ ပြဿနာတွေ ဖြစ်တဲ့အချိန်မှာ သူတို့က လက်ဦးမှုယူပြီး အဲဒီလို ဝင်လုပ်တယ်ဆိုတာကတော့ ဒါကို ပေါ့သေးသေးထားလို့ မရတော့ဘူးလို့ ထင်ပါတယ်။
ဦးကျော်ဇံသာ ။ ။ အဲဒီတော့ အခုလောလောဆယ်မှာတော့ ဘယ်အဖွဲ့အစည်းဖြစ်တယ်ဆိုတာကို တာဝန်ရှိတဲ့သူတွေက ထုတ်ပြန်သံ မကြားရပါဘူး။ အခု ပြန်ကြားရေးဝန်ကြီး ဦးဖေမြင့်ကိုယ်တိုင် ဦးဆောင်ပြီးတော့ အဲဒီကို ကွင်းဆင်းနေတယ်လို့ သိရပါတယ်။ အခြေအနေမှန်ကို သူတို့ မသိလို့လား။ ဘယ်သူဆိုတာ တကယ်မသိနိုင်တဲ့ အခြေအနေလား။ သူတို့ မထုတ်ပြန်နိုင်တာ။
ဦးဦးလှစော ။ ။ ကျနော်တို့ ရဲချုပ်ပြောတဲ့အထဲမှာတော့ လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တွေက ရိုဟင်ဂျာဆိုတဲ့ ကြွေးကြော်သံနဲ့လာတယ်။ ကျနော်တို့ မြန်မာစကား၊ တိုင်းရင်းသားဘာသာစကားကို မသုံးဘူး။ အဲဒါမျိုးတွေတော့ ပြောတာရှိတယ်။ တကယ်တော့ ဒီပြဿနာကို ကိုင်တွယ်မယ်ဆိုလို့ရှိရင် ဒီလူတွေဟာ တိုင်းရင်းသားတွေလား။ တိုင်းရင်းသားမဟုတ်တဲ့ လူတွေလား။ နိုင်ငံခြားသားတွေလား။ ဒီဟာတွေရဲ့ နောက်ကွယ်မှာ ဘာရည်ရွယ်ချက်နဲ့လဲ။ ဘယ်သူက ကြိုးကိုင်နေသလဲ ဆိုတာကိုတော့ အစိုးရအနေနဲ့ တိတိကျကျ၊ ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း ဖော်ထုတ်ဖို့ လိုနေပါပြီ။ ဒါပေမဲ့ ရခိုင်တွေကတော့ သိပါတယ်။ ဒီလူတွေက ဘယ်ကလာတဲ့လူတွေ။ ဘာတွေလုပ်နေလဲဆိုတာ သိတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကျနော်တို့ရခိုင်တွေရဲ့ သိမှုကလဲ တရားဝင် မဖြစ်တဲ့အခါကြတော့ ဘေးစကားလို ဖြစ်နေတာပေါ့။ ဒါပေမဲ့ ကျနော်တို့က ဒီဒေသမှာရှိတဲ့ ပြဿနာတွေ၊ အင်မတန် စိုးရိမ်ရတဲ့ ရခိုင်လူ့အဖွဲ့အစည်းရဲ့ ပြဿနာ၊ ပြည်ထောင်စုရဲ့ ပြဿနာကို ရခိုင်တွေ အသိဆုံးပါ။ ဒါပေမဲ့ အခုလောလောဆယ်မှာတော့ သက်ဆိုင်ရာတွေက ဘာမှပြောတာ၊ ဆိုတာ မရှိဘူး။ အဲဒီအတွက် ကျနော်တို့က စိတ်မလောပါဘူး။ စောင့်ကြည့်နေပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အမှန်တရားကိုတော့ ကျနော်တို့က သိသင့်သလောက်တော့ သိတယ်လို့ ရခိုင်တွေက ခံယူပါတယ်။
ဦးကျော်ဇံသာ ။ ။ NLD ကို ဦးလှစောတို့ တင်ပြခဲ့တာနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ တခုပြောချင်တယ်။ NLD မှာ ဟိုတုန်းက အာဏာမရခင်တုန်းက ပထမဦးဆုံး ဦးတင်ဦး (အငြိမ်းစား ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီး၊ အငြိမ်းစား ဗိုလ်ချုပ်ကြီး) သူရဦးတင်ဦး က ဒီကိစ္စကို သူ ထဲထဲဝင်ဝင် သိတယ်ဆိုတဲ့အကြောင်း ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း ပြောခဲ့ဖူးတာတွေ ရှိပါတယ်။ အခုကြတော့ အဲဒီလေသံတွေ ဆိတ်သွားပြီလား။ အဲဒါကို ဘယ်လို သုံးသပ်လိုလဲ။ အာဏာမရခင် တမျိုး။ အာဏာရပြီးတော့ သဘောထား ပြောင်းသွားတတ်တယ်ဆိုတာမျိုး သုံးသပ်မလား။ အဲဒီလို။
ဦးဦးလှစော ။ ။ ကျနော်တို့အမြင်ကတော့ ရခိုင်ပြဿနာမှာ အဓိက ရိုဟင်ဂျာ ဆိုပြီးတော့ Ethnic Identity အတုနဲ့ နိုင်ငံရေး တိုက်ကွက်တွေ ဝင်လာတဲ့ ပြဿနာပေါ့။ အဲဒီ ပြဿနာအပေါ်မှာ NLD အနေနဲ့ ပြတ်ပြတ်သားသား ရပ်တည်တာတော့ မမြင်ဘူး။ နောက်တခုက ကံဆိုးတာကတော့ ကျနော်အပေါ်ကိုပဲ တလွဲမြင်တယ်။ NLD ကို ဘု့ကန့်လန့်တိုက်တယ်။ NLD လုပ်တာတွေကို လက်မခံဘူး။ ကိုဖီအာနန် ကော်မရှင်မှာဆိုရင်လဲ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် က ကျနော်တို့အပေါ်မှာ နားမလည်တဲ့ စကားတွေကို နိုင်ငံတကာ စင်မြင့်တွေပေါ်မှာလည်း ပြောသွားပါတယ်။ သူက ဝမ်းနည်းတယ်လို့ ပြောတယ်။ ကျနော်တို့က ပိုပြီးဝမ်းနည်းတာပေါ့။ ဒီမူစလင် အကြမ်းဖက်အုပ်စုတွေက ကျနော်တို့ နိုင်ငံတော်ရဲ့ လုံခြုံရေးအဖွဲ့တွေကို တိုက်တယ်။ လက်နက်တွေ သိမ်းတယ်။ ဒါ တော်တော်ဆိုးဆိုးဝါးဝါး ကိစ္စ။ အဲဒီတော့ ဒီဟာကို တပ်မတော်အနေနဲ့ လုံခြုံရေးကိစ္စက ရှင်းတယ်။ ဒါပေမဲ့ နောက်ကွယ်မှာ နိုင်ငံရေးပြဿနာ ကြီးကြီးမားမား ရှိတယ်ဆိုတာကိုတော့ အာဏာရပါတီအနေနဲ့ သိဖို့လိုပါတယ်။ စစ်ရေးအရ၊ လုံခြုံရေးအရ ရှင်းလိုက်တာနဲ့ မပြီသေးဘူး။ နောက်ဆက်တွဲ နိုင်ငံရေးပြဿနာ ရှိတယ်။ အဲဒီတော့ ဘူးသီးတောင်၊ မောင်တော်မမှာ ကျနော်တို့ အဲဒီ ရိုဟင်ဂျာပြည်နယ်တခု ထောင်မယ်ဆိုတဲ့ နိုင်ငံရေး ရည်ရွယ်ချက်ကို ရခိုင်တွေက ပြောလို့ရှိရင် ရခိုင်တွေက စိုးရိမ်လွန်၊ ရခိုင်တွေ ဘာဖြစ်တယ်၊ ညာဖြစ်တယ်ဆိုတာမျိုး။ အဲဒီတော့ ကျနော်တို့ ရခိုင်တွေ ပူတာက ရခိုင်တွေအတွက် မဟုတ်ဘူး။ ပြည်ထောင်စုကြီးတခုလုံးအတွက်။ ဒါ အမျိုးသားလုံခြုံရေး ပြဿနာအနေနဲ့ ပြောနေတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကျနော်တို့ ပြောလိုက်လို့ရှိရင် ကျနော်တို့ကပဲ ဗီလိန် ဖြစ်သွားတဲ့ အနေအထားမျိုးဆိုတော့ အခုလောလောဆယ် လက်ငင်းပြဿနာက သက်သေပြသွားပါပြီ။
ဦးကျော်ဇံသာ ။ ။ အဲဒီတော့ ဦးလှစော ပြောတဲ့အထဲမှာ ဒီဒေသကို ခွဲထုတ်ပြီးတော့ သီးခြားပြည်နယ်၊ သီးခြားဒေသ တောင်းဖို့ ကြိုးစားတယ်။ ရည်ရွယ်ချက် ရှိတယ်ဆိုတာကို မြန်မာပြည်မက နိုင်ငံရေးခေါင်းဆောင်တွေ NLD က ပုဂ္ဂိုလ်တွေ အပါအဝင်၊ ကျန်တဲ့လူတွေ သဘောမပေါက်ကြဘူး။
ဦးဦးလှစော ။ ။ ဟုတ်ကဲ့ .. နာမလည်ကြဘူး။ Ethnic Identity ဆိုတာကို ရိုဟင်ဂျာ ဆိုတဲ့လူက တောင်းတယ်။ ကျနော်တို့ ရခိုင်တွေက Ethnic Identity ဆိုတာကို လက်မခံဘူး။ ကျနော်တို့က သူတို့ ရသင့်ရထိုက်တဲ့ လူ့အခွင့်အရေးတွေ၊ နိုင်ငံတကာစံနှုန်းတွေ ကျနော်တို့က အကုန် လက်ခံတယ်။ လွတ်လပ်စွာ ခရီးသွားခွင့်။ လူသားတယောက်အနေနဲ့ ရသင့်ရထိုက်တာတွေကို လက်ခံတယ်။ Ethnic Identity ကို လက်မခံဘူး။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ Ethnic Identity ရသွားရင် ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအရ အဲဒီနေရာမှာ ဓနုတို့လို၊ ပလောင်၊ ပအို့ဝ် တို့လို ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ရေးတခုဆိုတာ ပေါ်လာပါလိမ့်မယ်။ ပေါ်လာခဲ့ရင် ဘူးသီးတောင်၊ မောင်တော်ဆိုတာ သွားပြီ။ ပေးလိုက်ရပြီ ရခိုင်တွေ ဘူးသီးတောင်မှာ နေလို့မရဘူး။ အခုတောင်မှ ဘူးသီးတောင်၊ မောင်တော်မှာ မူစလင် population ဟာ ၉၅ ရာခိုင်နှုန်းလောက် ရှိတယ်။ အဲဒါက Legal and Unlegal ရှိတယ်။ ဘာမှ မရေရာဘူး။ အဲဒီတော့ (၈၂) law နဲ့ လုပ်မယ်ဆိုပြီး အဆိုတင်တော့ NLD က ကန့်ကွက်တယ်။ အင်မတန် ဝမ်းနည်းဖို့ကောင်းတယ်။ အဲဒီတော့ ကျနော် နားလည်တာကတော့ လက်ရှိ အစိုးရဟာ ဒီပြဿနာပေါ်မှာ ဘာမှရေရောရာရာ၊ ထဲထဲဝင်ဝင် မသိဘူး။ ထဲထဲဝင်ဝင် မသိဘူးဆိုတာတော့ ရတယ်။ မသိတာ ကိစ္စမရှိဘူး။ အဲဒီတော့ ဒီကိစ္စမှာ ရခိုင်ပြည်သူ တရပ်လုံးက မြေစာပင် ဖြစ်ပြီးတော့ ရခိုင်ပြည်နယ်တခုလုံးဟာ မီးလောင်ပြင် ဖြစ်ပေးရမလားဆိုတဲ့ မေးခွန်းအထိ ကျနော်တို့ ရခိုင်တွေရဲ့ ရင်ထဲကို ရောက်လာပြီ။
ဦးကျော်ဇံသာ ။ ။ အဲဒီတော့ ရခိုင်တွေအနေနဲ့ ရခိုင်လူထုအနေနဲ့ အဓိက ဘယ်သူကို အားကိုးစရာ ရှိလဲ။ ဥပမာအားဖြင့်ဆိုကြပါစို့ ဟိုတနေ့က ဆရာတော်ကြီးတပါး မိန့်ကြားတာကို ကြားလိုက်မိပါတယ်။ အစိုးရက တာဝန်မယူနိုင်ရင် စစ်တပ်ကို လွှဲပါပြောတော့ အဲဒီမှာ တုံ့ပြန်ပြီးတော့ ရေးကြတယ်။ ဒီမိုကရေစီကို ဆန့်ကျင်လား။ NLD ကို မကြိုက်ဘူးလား ပြောကြတော့ ရခိုင်ပြည်သူလူထုအနေနဲ့ ဘယ်သူကို အားကိုးကြသလဲ။
ဦးဦးလှစော ။ ။ ကျနော် ဟိုလွန်ခဲ့တဲ့ ၂၀၁၂ ပြဿနာဖြစ်ပြီးတော့ ကျနော် ကမ်ဘာရာမှာ စာတမ်းတခု ဖတ်တုန်းကလဲ ပြောပါတယ်။ ရခိုင်လူ့အဖွဲ့အစည်းဟာ Burmanization နဲ့ Islamization ကြားထဲမှာ ညှပ်နေတယ်။ အဲဒီတော့ ကျနော်တို့ ဗမာပြည်မှာရှိတဲ့ ဗမာနိုင်ငံရေးသမားတွေ၊ တပ်မတော်အပါအဝင်တွေဟာ သဘောထားကြီးကြီးနဲ့ ရခိုင်တွေကို တကယ့်နွေးနွေးထွေးထွေးနဲ့ ပြည်ထောင်စုသစ်တခုကို တည်ဆောက်မယ်ဆိုတဲ့ သဘောထားရှိဖို့ လိုပါတယ်။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ ဒီထက် အင်မတန်ကြောက်ဖို့ကောင်းတဲ့ Islamization အန္တရာယ်ကို ကျနော်တို့ ရခိုင်တွေက Direct ကြုံနေရပြီ။ ကမ္ဘာကြီးမှာလည်း Islamization ဆိုတာ ပုံစံအမျိုးမျိုးနဲ့ လုပ်နေတယ်။ အဲဒီတော့ ကျနော်တို့ ရခိုင်တွေမှာ လောလောဆယ် ကိုယ့်ကြမ္မာကို ကိုယ်ဖန်တီးပိုင်ခွင့်လည်း မရှိဘူး။ ဒါပေမဲ့ ကျနော်တို့ဟာ ကိုယ့်လူမျိုး ကိုယ်ဂုဏ်သိက္ခာ၊ ကိုယ့်အမျိုးသီလကို စောင့်ပြီးတော့ ကြံ့ကြံ့ခံတဲ့ လူမျိုးပါ။ ကျနော်တို့မှာ နောက်ဆုတ်စရာလဲ မရှိဘူး။ ရိုးမကျော်ပြီး ဗမာပြည်ရောက်သွားမယ်။ ဒါမှမဟုတ် ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်ထဲ ရောက်သွားမယ် ရှိတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကျနော်တို့မှာ အကြီးမားဆုံး ရင်ဆိုင်နေရတယ့် Islamization ကို လုပ်တဲ့အခါမှာ ဗမာတပ်မတော်အနေနဲ့သော်လည်းကောင်း၊ ဗမာနိုင်ငံရေးပါတီအနေနဲ့သော်လည်းကောင်း ရခိုင်ပြည်သူလူထုရဲ့ တကယ့် စိုးရိမ်ကြောင့်ကြစိတ်တွေ၊ တကယ့် ရင်ဆိုင်နေရတဲ့ အခက်အခဲတွေကို စာနာ နားလည်ပေးဖို့ လိုပါတယ်။ အဲဒီလို စာနာ နားလည်ပေးဖို့ မရှိဘဲနဲ့ ကျနော်တို့ကို တဘက်သတ် အပြစ်ပုံတာမျိုး၊ ကျနော်တို့ထက် ပိုခံစားရသလို ကိုယ်သိတာမျိုးဆိုရင်တော့ ပြည်ထောင်စုစိတ်ဓါတ် ခမ်းခြောက်နေတဲ့ ဒီနိုင်ငံကြီးမှာ ရခိုင်တွေရဲ့ ကံကြမ္မာလည်း မတွေးတတ်ဘူး။ ကျနော်တို့မှာ နောက်ဆုတ်စရာလည်း မရှိတော့ပါဘူး။
ဦးကျော်ဇံသာ ။ ။ နောက်တခုက ဒီပြဿနာကို ကိုင်တွယ်ကြတဲ့နေရာမှာ စည်းလုံးညီညွှတ်မှု၊ ညီညွှတ်ဖို့ Unity က ပိုပြီး အရေးကြီးတယ် ထင်ပါတယ်။ Unity ဆိုတာ ရခိုင်ပြည်နယ်ကို အုပ်ချုပ်နေတဲ့ အစိုးရနဲ့ ရခိုင်ပြည်သူနဲ့ ရခိုင်ပြည်က နိုင်ငံရေးပါတီနဲ့ တခါ ရခိုင်ပြည်နယ်က နိုင်ငံရေး အသိုင်းအဝိုင်းနဲ့ ပြည်ထောင်စုအစိုးရ နိုင်ငံရေးအသိုင်းအဝိုင်းနဲ့ စသည်ဖြင့် အာဏာရပါတီ NLD နဲ့ တပ်မတော်နဲ့ တညီတညွှတ်တည်း၊ ညီညီညွှတ်ညွှတ် ကိုင်တွယ်ပြီးလုပ်မှ ဖြစ်မယ် ထင်ပါတယ်။ အဲဒီ ညီညွှတ်မှုကို ဘယ်လို တည်ဆောက်ကြမလဲ။ အခုလောလောဆယ်မှာပဲ အစိုးရဖွဲ့တာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး သဘောထား ကွဲလွဲမှုတွေ တော်တော်များများ ရှိနေတယ် ကြားရပါတယ်။
ဦးဦးလှစော ။ ။ ကျနော် ဦးကျော်ဇံသာ ပြောတာကို လက်ခံပါတယ်။ ကျနော်တို့ အကုန်လုံး ညီညီညွတ်ညွတ်နဲ့ ကျနေ်ာတို့ အလွန်အကျွံ တောင်းဆိုတာလဲ မရှိပါဘူး။ ရခိုင်တွေအနေနဲ့ နိုင်ငံရေးအရ လွန်လွန်ကျွံကျွံ တောင်းဆိုပြီးတော့ ရခိုင်သမ္မတနိုင်ငံ ထောင်မယ်။ ခွဲထွက်မယ် တောင်းတာလဲ မဟုတ်ပါဘူး။ ပြည်ထောင်စုကြီး တခုထဲမှာ ဂုဏ်သိက္ခာရှိတဲ့ လူမျိုးတမျိုးအနေနဲ့ နေချင်တာ။ ဒီနိုင်ငံကို နိုင်ငံရေးအရ ထိန်းချုပ်ထားတဲ့ တပ်မတော်အနေနဲ့သော်လည်းကောင်း၊ အာဏာရ NLD အစိုးရအနေနဲ့သော်လည်းကောင်း ကျနော်တို့အပေါ်မှာ တကယ့် နွေးနွေးထွေးထွေးနဲ့ ညီအရင်းကို၊ တကယ့် Dialogue Partner တခုလို၊ တကယ့် Democratic Partner တခုလို တည်ဆောက်မယ်ဆိုတဲ့ စိတ်ဓါတ်ကို သူတို့ ရှိဖို့ လိုပါတယ်။ အဲဒီလို မရှိဘဲနဲ့ ကျနော်တို့ ဘာမှမသိဘဲနဲ့ လုပ်တာမျိုး။ ကျနော်တို့ကို ဘေးဖယ်ပြီးတော့ လုပ်တာမျိုး၊ ကျနော်တို့ထက် ပိုသိတာမျိုးဆိုရင် ရခိုင်ပြည်ရဲ့ ပြဿနာက ဘယ်လိုမှ ဖြေရှင်းလို့ရမှာ မဟုတ်ဘူး။ ကျနော်တို့ကတော့ ညှိနှိုင်းဖြေရှင်းဖို့ လက်တွဲဖို့။ ခံစရာရှိလျှင် ကျနော်တို့ ရှေ့ဆုံးက ခံမယ်။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ ဒီနယ်မြေဟာ ကျနော်တို့ ဘိုးဘေးတွေ အစဉ်အဆက်နေလာခဲ့တယ်။ ကျနော်တို့ရဲ့ သမိုင်းနယ်မြေ။ အဲဒီတော့ ဒီနယ်မြေအတွက် ကျနော်တို့ ကာကွယ်ဖို့ ရှေ့ဆုံးက ကာကွယ်မယ့် လူတွေ။ ကျနော်တို့ထက် ပိုချစ်တယ်ဆိုတာ ဘယ်လိုမှ မဖြစ်နိုင်ဘူး။ အဲဒီတော့ တပ်မတော်၊ နိုင်ငံရေးပါတီ၊ ကျနော်တို့ ရခိုင်ပြည်သူတွေ ညီညီညွတ်ညွှတ်နဲ့ ပူးပေါင်းပြီး ကျနော်တို့ကို အကြီးမားဆုံး စိန်ခေါ်နေတဲ့ ဒီပြဿနာကြီးကို ဘယ်လို ရှင်းမလဲဆိုတဲ့ Idea ကို တည်ဆောက်ဖို့ လိုပါတယ်။
ဦးကျော်ဇံသာ ။ ။ နောက်တခု မေးချင်တာက ဒီကိစ္စဟာ နိုင်ငံရေး အာရုံလွှဲချင်လို့ လုပ်တာ၊ အာဏာပိုင်တွေဘက်က၊ စစ်တပ်ဘက်က လုပ်တာလို့ တချို့က သုံးသပ်ကြပါတယ်။
ဦးဦးလှစော ။ ။ ကျနော်တော့ မထင်ဘူး။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ မူစလင်တွေ ဝင်စီးတယ်ဆိုတဲ့ ကိစ္စဟာ ကျနော်တို့ တပ်မတော်အနေနဲ့လဲ အများကြီး ဂုဏ်သိက္ခာ ထိခိုက်ပါတယ်။ အဲဒီတော့ ဒီလောက် ဂုဏ်သိက္ခာ စတေးပြီးတော့ လုပ်မယ်လို့ မထင်ဘူး။ နောက်တခုက အဲဒီ လုပ်တဲ့လူတွေက Synchronize (၃) နေရာမှာ လုပ်တယ်။ နောက်တခုက တပ်မတော်က ကချင်ဘက်ကို ထိုးစစ်ဝင်နေတဲ့အချိန်၊ ရှမ်းပြည်ဘက်မှာ စစ်ရေး အရှုပ်အရှင်းတွေ ဖြစ်နေတဲ့အချိန်မှာ အခွင့်ကောင်းယူပြီးတော့ လုပ်သွားတယ်လို့ မြင်တယ်။ နောက် သူတို့ လုပ်တဲ့အချိန် မရှေးမနှောင်းမှာပဲ ကိုဖီအာနန်ကော်မရှင်က အသက်ဝင်ပြီး လုပ်တော့မယ်။ အဲဒီ ကိုဖီအာနန်ကော်မရှင်ကလည်း Very Controversy - ပြည်သူ့လွှတ်တော်နဲ့ ပြည်နယ်လွှတ်တော်ကြားထဲမှာ ဘယ်လို ဆုံးဖြတ်မယ်ဆိုတာ မသိတဲ့အချိန်မှာ စစ်ရေးအရ လက်ဦးမှုယူပြီးတော့ သူတို့အလံကို လွှင့်တာလို့ပဲ မြင်ပါတယ်။
