[[Zawgyi/Unicode]]
စစ်ရေးတင်းမာနေတဲ့ကာလအတွင်း ချင်းပြည်နယ် ပလက်ဝမြို့ပေါ်စစ်ဘေးတိမ်းရှောင်နေကြတဲ့ စစ်ရှောင် ကျေးရွာသားတချို့ဟာ တိုက်ပွဲတွေငြိမ်သက်လာတာကြောင့် စစ်ကောင်စီရဲ့ခွင့်ပြုချက်နဲ့ နေရပ်ပြန်ကြကြောင်း ဒုက္ခသည်စခန်း ကော်မီတီဝင်တွေကပြောပါတယ်။ ဒါပေမယ့် နေရပ်ပြန်ရောက်တဲ့ စစ်ရှောင်ရွာသားတွေ ပြန်လည်ထူထောင်ရေးမှာ အခက်တွေ့နေရတဲ့အခြေအနေတွေအကြောင်း ရန်ကုန်ကပေးပို့တဲ့သတင်းကို ကိုသိန်းထိုက်ဦးက တင်ပြပေးထားပါတယ်။
ရခိုင်လက်နက်ကိုင် AA အဖွဲ့နဲ့ မြန်မာစစ်တပ်တို့ကြားတိုက်ပွဲကြောင့် ချင်းပြည်နယ်၊ ပလက်ဝမြို့ပေါ်ကို တိမ်းရှောင်လာကြတဲ့ စစ်ဘေးရှောင်တချို့ဟာ တိုက်ပွဲရပ်တန့်နေ တာကြောင့် နေရပ်ပြန်နေကြကြောင်း ပလက်ဝမြို့နယ် တိုက်ပွဲရှောင်နဲ့ သဘာဝဘေးကူညီရေးအဖွဲ့ဝင်တဦးကပြောပါတယ်။
“အခု ကျနော်တို့ ပလက်ဝနယ်မြေအရတော့ လုံခြုံမှုရှိပါတယ်။ အိမ်ပြန်ချင်ပါတယ်။ အစိုးရအစီအစဉ်ပေါ့။ မြို့နယ်-အစိုးရအစီစဉ်နဲ့ ပြန်ခိုင်းတာပေါ့။ စစ်ရှောင်တွေကတော့ နေရပ်ပြန်တာက အိမ်ထောင်စုက (၁၆၂) ပေါ့။ လူဦးရေက (၈၀၀) ကျော်ကျော်လောက်။ ရီးမဝ၊ တုံးမဝ၊ တန်းဆိပ်၊ အောက်မီးလက်ဝ အဲဒီ (၄) ရွာပေါ့။ မနှစ်ကပြန်ခဲ့တာ (၉) ရွာဆိုတော့ (၂,၅၀၀) ကျော် ဟုတ်တယ်။ မပြန်တဲ့အထဲမှာ အိမ်ထောင်စုက (၈၀၀) ပတ်ဝန်းကျင်တော့ကျန်ခဲ့မယ်။ လူ (၂,၀၀၀) ပတ်ဝန်း ကျင်ပေါ့။ အဲဒီလောက်တော့ကျန်မယ်။”
ဒီ စစ်ဘေးရှောင်တွေနေရပ်ပြန်နိုင်ရေးအတွက် စစ်ကောင်စီကနေ စီစဉ်ဆောင်ရွက်ပေးနေတယ် လို့ မြို့နယ်စစ်ဘေးရှောင် ကူညီရေးအဖွဲ့တာဝန်ရှိသူတဦးက ဆိုပါတယ်။
ပလက်ဝမြို့ပေါ်စခန်းရှိ တိမ်းရှောင်နေကြတဲ့ စိမ်းစင်း၊ ငပွီ၊ ဆီးဖလောင်း၊ ဘောင်ဝ၊ အောက်သဲမဝ၊ အောက်မီးလက်ဝ၊ တန်းဆိပ်၊ တုံးမဝ၊ ရီးမဝ စတဲ့ကျေးရွာက ရွာသားတွေဟာဒီနှစ် မေလနဲ့ ၂၀၂၁ ခုနှစ်-အောက်တိုဘာလအတွင်း နေရပ်ပြန်သူ ၂၅,၀၀၀ ကျော် ရှိနေပြီးဖြစ်ပါတယ်။
နေရပ်ပြန်သူတွေအနေနဲ့ ဒီနှစ်မှာ တောင်ယာလုပ်ကိုင်ဖို့ အခက်ခဲရှိမယ်လို့ ပလက်ဝမြို့နယ် တိုက် ပွဲရှောင်နဲ့ သဘာဝဘေးကူညီရေးအဖွဲ့ဝင်တဦးက ပြောပါတယ်။
“လောလောဆယ်ကတော့ သူတို့ တောင်ယာလုပ်ဖို့တော့ ဒီနှစ်ကျတော့အခက်ခဲရှိမှာပေါ့။ ဒီနှစ်ကျတော့ အခက်ခဲရှိနိုင်တယ်။”
ဒီစစ်ဘေးရှောင်တွေဟာ ၂၀၁၅ ခုနှစ်-၂၀၂၀ ခုနှစ်ကြား ရခိုင်လက်နက်ကိုင် AA အဖွဲ့ နဲ့ မြန်မာစစ်တပ်တို့ကြား နှစ်ဖက်တိုက်ပွဲတွေကြောင့် တိမ်းရှောင်ထွက်ပြေးနေရသူတွေဖြစ်ကြပါတယ်။ ၂၀၂၁ ခုနှစ်တွေမှာ နှစ်ဖက်တိုက်ပွဲ ရပ်တန့်နေတဲ့ အခြေအနကြောင့် နေရပ်ပြန်ကြတာဖြစ်ပါတယ်။
တိုက်ပွဲကြောင့် နှစ်နှစ်ကျော်အကြာ ရွာကနေတိမ်းရှောင်နေတဲ့ နေရပ်ပြန် စိမ်းစင်း ကျေးရွာသားတဦးကတော့ ပြန်လည်ထူထောင်ရေးမှာ အခက်တွေ့နေတယ်လို့ ပြောပါတယ်။
“တချို့ပြန်တဲ့သူတွေက ပလက်ဝအနောက်က လူတွေလေ။ မီးလက်ဝလူတွေရှိတယ်။ စိမ်းစင်းတို့ရှိတယ်။ တချို့ပြန် ကြတဲ့သူတွေရှိတယ်။ ရွာပြန်တဲ့အခါကတော့ အိမ်ပြင်လိုက်ရတယ်။ နောက်ပြီး စားရေးသောက်ရေး စားဝတ်နေရေး မပြေလည်ကြဘူး။ လုပ်ကိုင်ဖို့ကလည်း နွားလည်း မရှိ။ သူတို့မှာ နွားတွေလည်း ကုန်ပြီ။ နွားတွေ ဝက်တွေ၊ ကြက်တို့ဘာတို့ နောက်တော့ သူတို့အမျိုးသားတွေ အလုပ်မရှိတော့ဘူး။ စားဝတ်နေရေးကတော့ ခက်ခဲတာပေါ့။”
ပလက်ဝမြို့နယ်က စစ်ရှောင်တချို့ နေရပ်ပြန်ကြပေမယ့် ပလက်ဝမြို့နဲ့ ဆမီးမြို့တွေမှာ စစ်ရှောင်ထောင်ချီ ကျန်ရှိနေပါသေးတယ်။
မြန်မာစစ်တပ်နဲ့ ရခိုင်လက်နက်ကိုင် AA အဖွဲ့တို့ စစ်ရေးပဋိပက္ခအတွင်းမှာ ရခိုင်ပြည်နယ်နဲ့ဆက်စပ်နေတဲ့ ပလက်ဝမြို့နယ်မှာ စစ်ရေးတင်းမာမှုတွေရှိနေခဲ့ပါတယ်။ အထူးသဖြင့် AA တပ်ဖွဲ့တွေလှုပ်ရှားနေတဲ့နေရာတွေမှာ စစ်တပ်ဘက်က စစ်ဆင်ရေးလုပ်ဆောင်ရင်း အရပ်သားတွေအပေါ် ပစ်မှတ်ထားတိုက်ခိုက်ခဲ့မှုတွေရှိနေခဲ့ပါတယ်။
ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၂၀ ခုနှစ် မတ်လလောက်မှာ ပလက်ဝမြို့နယ် ပြိန်တိန်နဲ့ မိတ်စာဝကျေးရွာမှာ မြန်မာစစ်တပ်ကနေ လေကြောင်းကနေ ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်ခဲ့လို့ စာသင်ကျောင်းမီးလောင်ခဲ့သလို အရပ်သားတွေ သေကြေထိခိုက် မှုရှိခဲ့ပါတယ်။
ပလက်ဝမြို့နယ်၊ ကျေးရွာ ၃ ခုမှာ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုအတွင်း ချင်းတိုင်းရင်းသား ၁၁ ဦး သေဆုံးမှုနဲ့ပတ်သက်ပြီး ခူမီးချင်းမျိုးနွယ်စုများရေးရာပေါင်းစပ်ညှိနှိုင်းရေးကောင်စီက ကန့်ကွက်ရှုတ်ချကြောင်း ကြေညာချက်တရပ် ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။
အခုလို နှစ်ဖက်တိုက်ပွဲအတွင်း ဒေသခံရွာသားတွေအပေါ်ပစ်မှတ်ထားတိုက်ခိုက်လာတာကြောင့် ရွာသာဒအများအပြား ပလက်ဝမြို့ပေါ် စစ်ဘေးတိမ်းရှောင်နေကြရပါတယ်။
ဒီစစ်ဘေးရှောင်သူတွေကို ကမ္ဘာ့စားနပ်ရိက္ခာအဖွဲ့ WFP ကနေ လိုအပ်တဲ့ ဆန်၊ဆီ၊ဆား၊ ပဲ၊ အဟာရမုန့်တွေကို လစဉ် ပုံမှန် ထောက်ပံ့ပေးနေတယ်လို့ ကူညီရေးအဖွဲ့ တာဝန်ရှိသူတွေကပြောပါတယ်။
ပလက်ဝမြို့နယ်မှာ တိုက်ပွဲငြိမ်သက်နေပေမယ့် ချင်းပြည်နယ် မင်းတပ်မြို့နယ်ဘက်မှာတော့ တိုက်ပွဲဖြစ်ပွါးနေပါတယ်။
မေလ (၈) ရက်နေ့မှာ မင်းတပ်မြို့နယ် မိုင်တိုင် (၂၇-၂၈) မှာ စစ်ကောင်စီစစ်ယာဉ်တန်းနဲ့ စစ်သည်တချို့ မိုင်းနင်းမိလို့ သေဆုံးမှုရှိသလို မေလ (၇) ရက်နေ့မှာ မိုင်တိုင် (၃၂) နေရာမှာ မင်းတပ် CDF အဖွဲ့နဲ့ စစ်ကောင်စီတပ်တို့ ပစ်ခတ် တိုက်ခိုက်မှုဖြစ်ပွါးခဲ့ကြောင်း CDF-MINDAT (သတင်းနှင့်ပြန်ကြားရေးဌာန) က ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။
မေလ(၇) ရက်နေ့ မနက်ပိုင်းမှာ စစ်ကောင်စီယာဉ်တန်းကို CDF - Mindat က တိုက်ခိုက်ခဲ့ပြီး မင်းတပ် - မတူပီလမ်း မိုင်တိုင်မိုင် (၄၀) ကျးရွာက နေအိမ်တချို့ကို စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့တွေက မီးရှို့ဖျက်စီးခဲ့တယ်လို့ CDF - Mindat ထုတ်ပြန်ချက်မှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။
==============
[[Unicode]]
ပလကျဝ ဒသေခံတခြို့ နရေပျပွနျခှင့ျရပမေယ့ျ ပွနျထူထောငျရေးအခကျတှေ့နဆေဲ
စဈရေးတငျးမာနတေဲ့ကာလအတှငျး ခငြျးပွညျနယျ ပလကျဝမွို့ပေါျစဈဘေးတိမျးရှောငျနကွေတဲ့ စဈရှောငျ ကြေးရှာသားတခြို့ဟာ တိုကျပှဲတှငွေိမျသကျလာတာကွောင့ျ စဈကောငျစီရဲ့ခှင့ျပွုခကြျနဲ့ နရေပျပွနျကွကွောငျး ဒုက်ခသညျစခနျး ကောျမီတီဝငျတှကေပွောပါတယျ။ ဒါပမေယ့ျ နရေပျပွနျရောကျတဲ့ စဈရှောငျရှာသားတှေ ပွနျလညျထူထောငျရေးမှာ အခကျတှေ့နရေတဲ့အခွအေနတှေအေကွောငျး ရနျကုနျကပေးပို့တဲ့သတငျးကို ကိုသိနျးထိုကျဦးက တငျပွပေးထားပါတယျ။
ရခိုငျလကျနကျကိုငျ AA အဖှဲ့နဲ့ မွနျမာစဈတပျတို့ကွားတိုကျပှဲကွောင့ျ ခငြျးပွညျနယျ၊ ပလကျဝမွို့ပေါျကို တိမျးရှောငျလာကွတဲ့ စဈဘေးရှောငျတခြို့ဟာ တိုကျပှဲရပျတန့ျနေ တာကွောင့ျ နရေပျပွနျနကွေကွောငျး ပလကျဝမွို့နယျ တိုကျပှဲရှောငျနဲ့ သဘာဝဘေးကူညီရေးအဖှဲ့ဝငျတဦးကပွောပါတယျ။
“အခု ကနြောျတို့ ပလကျဝနယျမွအေရတော့ လုံခွုံမှုရှိပါတယျ။ အိမျပွနျခငြျပါတယျ။ အစိုးရအစီအစဉျပေါ့။ မွို့နယျ-အစိုးရအစီစဉျနဲ့ ပွနျခိုငျးတာပေါ့။ စဈရှောငျတှကေတော့ နရေပျပွနျတာက အိမျထောငျစုက (၁၆၂) ပေါ့။ လူဦးရကေ (၈၀၀) ကြောျကြောျလောကျ။ ရီးမဝ၊ တုံးမဝ၊ တနျးဆိပျ၊ အောကျမီးလကျဝ အဲဒီ (၄) ရှာပေါ့။ မနှဈကပွနျခဲ့တာ (၉) ရှာဆိုတော့ (၂,၅၀၀) ကြောျ ဟုတျတယျ။ မပွနျတဲ့အထဲမှာ အိမျထောငျစုက (၈၀၀) ပတျဝနျးကငြျတော့ကနြျခဲ့မယျ။ လူ (၂,၀၀၀) ပတျဝနျး ကငြျပေါ့။ အဲဒီလောကျတော့ကနြျမယျ။”
ဒီ စဈဘေးရှောငျတှနေရေပျပွနျနိုငျရေးအတှကျ စဈကောငျစီကနေ စီစဉျဆောငျရှကျပေးနတေယျ လို့ မွို့နယျစဈဘေးရှောငျ ကူညီရေးအဖှဲ့တာဝနျရှိသူတဦးက ဆိုပါတယျ။
ပလကျဝမွို့ပေါျစခနျးရှိ တိမျးရှောငျနကွေတဲ့ စိမျးစငျး၊ ငပှီ၊ ဆီးဖလောငျး၊ ဘောငျဝ၊ အောကျသဲမဝ၊ အောကျမီးလကျဝ၊ တနျးဆိပျ၊ တုံးမဝ၊ ရီးမဝ စတဲ့ကြေးရှာက ရှာသားတှဟောဒီနှဈ မလေနဲ့ ၂၀၂၁ ခုနှဈ-အောကျတိုဘာလအတှငျး နရေပျပွနျသူ ၂၅,၀၀၀ ကြောျ ရှိနပွေီးဖွဈပါတယျ။
နရေပျပွနျသူတှအေနနေဲ့ ဒီနှဈမှာ တောငျယာလုပျကိုငျဖို့ အခကျခဲရှိမယျလို့ ပလကျဝမွို့နယျ တိုကျ ပှဲရှောငျနဲ့ သဘာဝဘေးကူညီရေးအဖှဲ့ဝငျတဦးက ပွောပါတယျ။
“လောလောဆယျကတော့ သူတို့ တောငျယာလုပျဖို့တော့ ဒီနှဈကတြော့အခကျခဲရှိမှာပေါ့။ ဒီနှဈကတြော့ အခကျခဲရှိနိုငျတယျ။”
ဒီစဈဘေးရှောငျတှဟော ၂၀၁၅ ခုနှဈ-၂၀၂၀ ခုနှဈကွား ရခိုငျလကျနကျကိုငျ AA အဖှဲ့ နဲ့ မွနျမာစဈတပျတို့ကွား နှဈဖကျတိုကျပှဲတှကွေောင့ျ တိမျးရှောငျထှကျပွေးနရေသူတှဖွေဈကွပါတယျ။ ၂၀၂၁ ခုနှဈတှမှော နှဈဖကျတိုကျပှဲ ရပျတန့ျနတေဲ့ အခွအေနကွောင့ျ နရေပျပွနျကွတာဖွဈပါတယျ။
တိုကျပှဲကွောင့ျ နှဈနှဈကြောျအကွာ ရှာကနတေိမျးရှောငျနတေဲ့ နရေပျပွနျ စိမျးစငျး ကြေးရှာသားတဦးကတော့ ပွနျလညျထူထောငျရေးမှာ အခကျတှေ့နတေယျလို့ ပွောပါတယျ။
“တခြို့ပွနျတဲ့သူတှကေ ပလကျဝအနောကျက လူတှလေေ။ မီးလကျဝလူတှရှေိတယျ။ စိမျးစငျးတို့ရှိတယျ။ တခြို့ပွနျ ကွတဲ့သူတှရှေိတယျ။ ရှာပွနျတဲ့အခါကတော့ အိမျပွငျလိုကျရတယျ။ နောကျပွီး စားရေးသောကျရေး စားဝတျနရေေး မပွလေညျကွဘူး။ လုပျကိုငျဖို့ကလညျး နှားလညျး မရှိ။ သူတို့မှာ နှားတှလေညျး ကုနျပွီ။ နှားတှေ ဝကျတှေ၊ ကွကျတို့ဘာတို့ နောကျတော့ သူတို့အမြိုးသားတှေ အလုပျမရှိတော့ဘူး။ စားဝတျနရေေးကတော့ ခကျခဲတာပေါ့။”
ပလကျဝမွို့နယျက စဈရှောငျတခြို့ နရေပျပွနျကွပမေယ့ျ ပလကျဝမွို့နဲ့ ဆမီးမွို့တှမှော စဈရှောငျထောငျခြီ ကနြျရှိနပေါသေးတယျ။
မွနျမာစဈတပျနဲ့ ရခိုငျလကျနကျကိုငျ AA အဖှဲ့တို့ စဈရေးပဋိပက်ခအတှငျးမှာ ရခိုငျပွညျနယျနဲ့ဆကျစပျနတေဲ့ ပလကျဝမွို့နယျမှာ စဈရေးတငျးမာမှုတှရှေိနခေဲ့ပါတယျ။ အထူးသဖွင့ျ AA တပျဖှဲ့တှလှေုပျရှားနတေဲ့နရောတှမှော စဈတပျဘကျက စဈဆငျရေးလုပျဆောငျရငျး အရပျသားတှအေပေါျ ပဈမှတျထားတိုကျခိုကျခဲ့မှုတှရှေိနခေဲ့ပါတယျ။
ပွီးခဲ့တဲ့ ၂၀၂၀ ခုနှဈ မတျလလောကျမှာ ပလကျဝမွို့နယျ ပွိနျတိနျနဲ့ မိတျစာဝကြေးရှာမှာ မွနျမာစဈတပျကနေ လကွေောငျးကနေ ပဈခတျတိုကျခိုကျခဲ့လို့ စာသငျကြောငျးမီးလောငျခဲ့သလို အရပျသားတှေ သကွေထေိခိုကျ မှုရှိခဲ့ပါတယျ။
ပလကျဝမွို့နယျ၊ ကြေးရှာ ၃ ခုမှာ လကွေောငျးတိုကျခိုကျမှုအတှငျး ခငြျးတိုငျးရငျးသား ၁၁ ဦး သဆေုံးမှုနဲ့ပတျသကျပွီး ခူမီးခငြျးမြိုးနှယျစုမြားရေးရာပေါငျးစပျညှိနှိုငျးရေးကောငျစီက ကန့ျကှကျရှုတျခကြွောငျး ကွညောခကြျတရပျ ထုတျပွနျထားပါတယျ။
အခုလို နှဈဖကျတိုကျပှဲအတှငျး ဒသေခံရှာသားတှအေပေါျပဈမှတျထားတိုကျခိုကျလာတာကွောင့ျ ရှာသာဒအမြားအပွား ပလကျဝမွို့ပေါျ စဈဘေးတိမျးရှောငျနကွေရပါတယျ။
ဒီစဈဘေးရှောငျသူတှကေို ကမ်ဘာ့စားနပျရိက်ခာအဖှဲ့ WFP ကနေ လိုအပျတဲ့ ဆနျ၊ဆီ၊ဆား၊ ပဲ၊ အဟာရမုန့ျတှကေို လစဉျ ပုံမှနျ ထောကျပံ့ပေးနတေယျလို့ ကူညီရေးအဖှဲ့ တာဝနျရှိသူတှကေပွောပါတယျ။
ပလကျဝမွို့နယျမှာ တိုကျပှဲငွိမျသကျနပေမေယ့ျ ခငြျးပွညျနယျ မငျးတပျမွို့နယျဘကျမှာတော့ တိုကျပှဲဖွဈပှါးနပေါတယျ။
မလေ (၈) ရကျနေ့မှာ မငျးတပျမွို့နယျ မိုငျတိုငျ (၂၇-၂၈) မှာ စဈကောငျစီစဈယာဉျတနျးနဲ့ စဈသညျတခြို့ မိုငျးနငျးမိလို့ သဆေုံးမှုရှိသလို မလေ (၇) ရကျနေ့မှာ မိုငျတိုငျ (၃၂) နရောမှာ မငျးတပျ CDF အဖှဲ့နဲ့ စဈကောငျစီတပျတို့ ပဈခတျ တိုကျခိုကျမှုဖွဈပှါးခဲ့ကွောငျး CDF-MINDAT (သတငျးနှင့ျပွနျကွားရေးဌာန) က ထုတျပွနျထားပါတယျ။
မလေ(၇) ရကျနေ့ မနကျပိုငျးမှာ စဈကောငျစီယာဉျတနျးကို CDF - Mindat က တိုကျခိုကျခဲ့ပွီး မငျးတပျ - မတူပီလမျး မိုငျတိုငျမိုငျ (၄၀) ကြးရှာက နအေိမျတခြို့ကို စဈကောငျစီတပျဖှဲ့တှကေ မီးရှို့ဖကြျစီးခဲ့တယျလို့ CDF - Mindat ထုတျပွနျခကြျမှာ ဖောျပွထားပါတယျ။
==============
