(Zawgyi / Unicode)
COVID-19 ကပ်ရောဂါ ကူးစက်မှုတွေ တိုးလာနေတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ရောဂါကာကွယ် ထိန်းချုပ်ရေး အစီအစဉ်တွေအပေါ် စိုးရိမ်နေကြပါတယ်။ အပြည့်အစုံကို မဆုမွန်က ဆက်သွယ်မေးမြန်းပြီး တင်ပြပေးထားပါတယ်။
တနင်္ဂနွေနေ့ အစောပိုင်းအထိ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနရဲ့ ထုတ်ပြန်ချက်အရ လူပေါင်း ၁၀၀ ကျော် ကူးစက်ခံထားရတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ရောဂါပိုး ကူးစက်ပြန့်ပွားမှု ကာကွယ်ရေး အစီအမံတွေကို ထိထိရောက်ရောက် ချမှတ်ဆောင်ရွက်ဖို့ ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေနဲ့ လူထုကြား လိုလားနေကြပါတယ်။ အထူးသဖြင့် ပြည်ပခရီးသွားရာဇဝင် မရှိဘဲ ရောဂါပိုးရှိသူကနေတဆင့် ကူးစက်မှုတွေ ပိုတိုးလာနေတဲ့အတွက် ကာကွယ်ရေး အစီအမံတွေကို စနစ်တကျ ပြင်ဆင်ထားဖို့ တိုက်တွန်းနေကြတာပါ။
အခုဆိုရင် သင်္ကြန်ကာလအတွင်း နေအိမ်တွေမှာနေဖို့ ညွှန်ကြားထားတဲ့ရက် ကုန်ဆုံးတော့မှာ ဖြစ်တာကြောင့် လူတွေ အပြင်ထွက်ရာက ရောဂါကူးစက်မယ့် အန္တရာယ် တိုးလာမှာကို ရှေ့နေတဦးဖြစ်တဲ့ ကိုစိုးမိုးမြင့်တို့လို ရန်ကုန်မြို့ခံတွေက စိုးရိမ်နေပါတယ်။
“ရန်ကုန်ရဲ့ အခြေအနေကတော့ မနက်ဖြန်ခါ ၂၀ ရက်နေ့ဆို ရုံးတွေ စဖွင့်ပြီပေါ့ဗျာ။ အခုပဲ ကျနော်လည်း အပြင်ကနေပြန်လာတယ်။ ကားလမ်းမမှာ ကားတွေလည်း သွားတာတော့ ရှိနေပေမယ့် ပို့ဆောင်ရေး ဘတ်စ်ကားတွေ ယာဉ်တွေပေါ်မှာ လူမရှိဘူး။ အပြင်မှာ လူတွေထွက်နေတာတော့ ဒီနေ့အထိ လမ်းပေါ်မှာ မရှိသလောက်ဘဲ။ ဒါပေမယ့် လူတွေက တခုရှိတာက ကိုယ့်ရဲ့ စားဝတ်နေရေး ကိုယ့်ရဲ့ နေမှုထိုင်မှုကို ပြောင်းလဲချင်တဲ့စိတ် မရှိသေးဘူး။ ကိုယ်နေတဲ့ရပ်ကွက်ထဲ PPE ဝတ်စုံတွေဝတ်ပြီး ဆေးရုံကားလာတော့မှာပဲ ကြောက်မယ့်အနေအထား တချို့တွေက ရှိတယ်ဗျ။ Stay Home ဆိုတဲ့ရက်ကို တိုးလိုက်မယ်ဆိုရင်တော့ ရောဂါတွေ ထပ်မတိုးလာဘဲ အုပ်မိလိုက်မယ်လို့ ကျနော်ကတော့မြင်တယ်။”
ဧပြီလ ၂၀ ရက်နေ့ လူတွေ လမ်းပေါ်ပြန်ထွက်လာမှာကို စိုးရိမ်တဲ့အကြောင်း သူ ပြောသွားတာပါ။ ဒါကြောင့် ကူးစက်မှုတွေမဖြစ်အောင် အစိုးရဘက်က ညွှန်ကြားချက် တိတိကျကျ လုပ်သင့်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။
ဒီလိုမျိုး ရန်ကုန်မြို့ခံတွေ စိုးရိမ်သလိုပဲ လုပ်ငန်းရှင်တွေဘက်ကလည်း စိုးရိမ်စိတ်ရှိပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံက လုပ်ငန်းရှင်တယောက်လည်းဖြစ် မြန်မာနိုင်ငံ ဆန်စပါးအသင်းချုပ် တာဝန်ရှိသူလည်းဖြစ်တဲ့ ဒေါက်တာစိုးထွန်းကလည်း လူထုကြား ကူးစက်မှုမဖြစ်အောင် မဖြစ်မနေ လုပ်ငန်းခွင် ပြန်ဝင်ရမယ့် လုပ်သားတွေအတွက်လည်း အန္တရာယ်မဖြစ်အောင် ဗဟိုအစိုးရဘက်က စနစ်ကျတဲ့ ညွှန်ကြားချက်နဲ့ အောက်ခြေအဆင့်အထိ တိတိကျကျ ကိုင်တွယ်သင့်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။
“လက်ရှိအနေအထားကတော့ဗျာ ဒီကနေ့အထိ ၁၉ ရက်နေ့အထိဆိုရင် ကျနော်တို့ဆီမှာ ပုံမှန် သင်္ကြန်ပိတ်ရက် ဖြစ်နေတဲ့အတွက်ကြောင့်မို့လို့ လူတွေ တော်တော်များများကတော့ အပြင်ကို မထွက်ကြဘူးပေါ့နော်။ သို့သော် ကျနော်တို့က ဒီတပတ် ရှေ့တပတ်နဲ့ ဧပြီလကုန်အထိ စောင့်ကြည့်ကြဖို့ လိုတာပေါ့နော်။ တခုတော့ရှိတာပေါ့ ဗဟိုရဲ့ ဆောင်ရွက်ချက်တွေကတော့ အားရပါတယ်။ ဗဟိုအစိုးရနဲ့ တိုင်းနဲ့ပြည်နယ် အစိုးရတွေက ညွှန်ကြားချက်တွေ ထုတ်ပေးတယ်။
“ဒါပေမယ့် အောက်ခြေမှာတော့ ကွဲလွဲချက်တွေရှိတယ်။ တနေရာနဲ့ တနေရာကြားမှာ ရပ်ကွက် ကျေးရွာ အုပ်ချုပ်ရေးမှူးတွေနဲ့ အခြေခံလူထုကြား တချို့ဟာတွေက သူတို့ဘာသာ စဉ်းစားပြီး ဆုံးဖြတ်ကြတာပေါ့နော်။ အဲဒါလေးတွေတော့ ကျနော်တို့တွေ တော်တော်လေး သတိထားဖို့ လိုတယ်လို့မြင်တယ်။ အခုနောက်ဆုံး ကူးစက်လူနာတွေကို သယ်ယူပို့ဆောင်တာ ကုသတာကအစ လူမှုအဖွဲ့အစည်းတွေ လုပ်ဆောင်နေတာမို့ ရောဂါမပြန့်ပွားရအောင် စနစ်တကျ သင်တန်းပေးတာမျိုး လူထုကြား သတင်းစကားပေးတာမျိုး ဖြစ်စေချင်တယ်။ ဒီ့ထက်ပိုပြီး ရှင်းလင်းပြတ်သားတဲ့ လမ်းညွှန်ချက်မျိုး ထုတ်ပေးနိုင်ရင်တော့ ပိုကောင်းတာပေါ့နော်။”
လူထုကို ကျန်းမာရေး ပညာပေးနေတဲ့ အထွေထွေရောဂါကု ဆရာဝန် ဒေါက်တာ မိုးအောင်ကျော်နိုင်ကလည်း အခုလို လူတွေ အိမ်ထဲမှာနေဖို့ ညွှန်ကြားချက်ရပ်တဲ့ ဧပြီလ ၂၀ ရက်နေ့အတွက် စိုးရိမ်မိနေတယ်လို့လည်း ပြောပါတယ်။
“အခုဆိုရင် ဆရာတို့ ပိုးစတွေ့တဲ့ ကေ့စ်ကစလို့ သီတင်းပတ် ၃ ပတ်လောက်အတွင်းမှာ ပိုးကူးသူ ၁၀၀ ကျော်သွားတာက သေချာတာကတော့ တဦးကနေတဦး ကူးနေတဲ့ Local Transmission ဆိုတာ မလွဲမသွေသိပြီ။ နောက်ထပ် နှစ်ပတ်လောက်အတွင်းမှာလည်း နောက်ထပ် အများကြီး ထပ်တွေ့နိုင်ခြေရှိတယ်လို့ ဆရာတို့ယူဆတယ်။ အဲဒီအထဲမှာ ကိုယ်မပါအောင် လူတဦးချင်း တဦးချင်းစီကပဲ တာဝန်ယူ ဆောင်ရွက်ရမယ်လို့ ထင်တယ်။ အထူးသဖြင့်ကတော့ မနက်ဖြန်ဆိုရင် လုပ်ငန်းခွင်တွေဆီကို တချို့တွေလည်း ပြန်ဝင်ကြဖို့ အခြေအနေရှိတယ်။
“ဒီလိုအနေအထားမှာ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနနဲ့ အစိုးရရဲ့ ညွှန်ကြားချက်တွေကို တိတိကျကျ လိုက်နာပြီး အပြင်ကို ထွက်မှသာလျှင် တဦးကနေတဦး ကူးနေတဲ့ Local Transmission ဖြစ်လာမှာကို ကာကွယ်နိုင်မှာပါ။ အပြင်ထွက်ရင် Mask မဖြစ်မနေတပ်ပါ။ Social Distancing တတ်နိုင်သလောက် ခပ်ခွာခွာနေပေးကြပါ။ အိမ်ထဲမှာပဲနေကြပါ။ ဒါကြောင့် လူတိုင်းလူတိုင်း တဦးချင်း တယောက်ချင်းစီမှာ အခုညွှန်ကြားနေတဲ့ Stay Home Lock down ညွှန်ကြားချက်တွေကို လိုက်နာပေးကြပါလို့ပဲ အကြံပြုရမှာပေါ့နော်။”
ဒါကြောင့် အခု မြန်မာနိုင်ငံမှာ ကပ်ရောဂါ ကိုဗစ် ဒီ့ထက်ပိုပြီး မဖြစ်ပွားလာအောင် လူထုရဲ့ ပူးပေါင်းပါဝင်မှုက အရေးကြီးဆုံးဖြစ်သလို အစိုးရ တာဝန်ရှိသူပိုင်းကလည်း ပြည်သူကို စနစ်ကျတဲ့ ဦးဆောင်မှုမျိုးတွေနဲ့ ညွှန်ကြားပေးဖို့ လိုတယ်လို့လည်း ဒေါက်တာမိုးအောင်ကျော်နိုင်က ပြောသွားတာပါ။
-------------------------------------
(Unicode)
COVID-19 ကာကှယျထိနျးခြုပျရေးနဲ့ မွနျမာလူထုကွား စိုးရိမျခကြျ
COVID-19 ကပျရောဂါ ကူးစကျမှုတှေ တိုးလာနတေဲ့ မွနျမာနိုငျငံမှာ ရောဂါကာကှယျ ထိနျးခြုပျရေး အစီအစဉျတှအေပေါျ စိုးရိမျနကွေပါတယျ။ အပွည့ျအစုံကို မဆုမှနျက ဆကျသှယျမေးမွနျးပွီး တငျပွပေးထားပါတယျ။
တနငျ်ဂနှနေေ့ အစောပိုငျးအထိ ကနြျးမာရေးဝနျကွီးဌာနရဲ့ ထုတျပွနျခကြျအရ လူပေါငျး ၁၀၀ ကြောျ ကူးစကျခံထားရတဲ့ မွနျမာနိုငျငံမှာ ရောဂါပိုး ကူးစကျပွန့ျပှားမှု ကာကှယျရေး အစီအမံတှကေို ထိထိရောကျရောကျ ခမြှတျဆောငျရှကျဖို့ ကနြျးမာရေးဝနျထမျးတှနေဲ့ လူထုကွား လိုလားနကွေပါတယျ။ အထူးသဖွင့ျ ပွညျပခရီးသှားရာဇဝငျ မရှိဘဲ ရောဂါပိုးရှိသူကနတေဆင့ျ ကူးစကျမှုတှေ ပိုတိုးလာနတေဲ့အတှကျ ကာကှယျရေး အစီအမံတှကေို စနဈတကြ ပွငျဆငျထားဖို့ တိုကျတှနျးနကွေတာပါ။
အခုဆိုရငျ သငျ်ကွနျကာလအတှငျး နအေိမျတှမှောနဖေို့ ညှှနျကွားထားတဲ့ရကျ ကုနျဆုံးတော့မှာ ဖွဈတာကွောင့ျ လူတှေ အပွငျထှကျရာက ရောဂါကူးစကျမယ့ျ အန်တရာယျ တိုးလာမှာကို ရှေ့နတေဦးဖွဈတဲ့ ကိုစိုးမိုးမွင့ျတို့လို ရနျကုနျမွို့ခံတှကေ စိုးရိမျနပေါတယျ။
“ရနျကုနျရဲ့ အခွအေနကေတော့ မနကျဖွနျခါ ၂၀ ရကျနေ့ဆို ရုံးတှေ စဖှင့ျပွီပေါ့ဗြာ။ အခုပဲ ကနြောျလညျး အပွငျကနပွေနျလာတယျ။ ကားလမျးမမှာ ကားတှလေညျး သှားတာတော့ ရှိနပေမေယ့ျ ပို့ဆောငျရေး ဘတျဈကားတှေ ယာဉျတှပေေါျမှာ လူမရှိဘူး။ အပွငျမှာ လူတှထှေကျနတောတော့ ဒီနေ့အထိ လမျးပေါျမှာ မရှိသလောကျဘဲ။ ဒါပမေယ့ျ လူတှကေ တခုရှိတာက ကိုယ့ျရဲ့ စားဝတျနရေေး ကိုယ့ျရဲ့ နမှေုထိုငျမှုကို ပွောငျးလဲခငြျတဲ့စိတျ မရှိသေးဘူး။ ကိုယျနတေဲ့ရပျကှကျထဲ PPE ဝတျစုံတှဝေတျပွီး ဆေးရုံကားလာတော့မှာပဲ ကွောကျမယ့ျအနအေထား တခြို့တှကေ ရှိတယျဗြ။ Stay Home ဆိုတဲ့ရကျကို တိုးလိုကျမယျဆိုရငျတော့ ရောဂါတှေ ထပျမတိုးလာဘဲ အုပျမိလိုကျမယျလို့ ကနြောျကတော့မွငျတယျ။”
ဧပွီလ ၂၀ ရကျနေ့ လူတှေ လမျးပေါျပွနျထှကျလာမှာကို စိုးရိမျတဲ့အကွောငျး သူ ပွောသှားတာပါ။ ဒါကွောင့ျ ကူးစကျမှုတှမေဖွဈအောငျ အစိုးရဘကျက ညှှနျကွားခကြျ တိတိကကြြ လုပျသင့ျတယျလို့ ပွောပါတယျ။
ဒီလိုမြိုး ရနျကုနျမွို့ခံတှေ စိုးရိမျသလိုပဲ လုပျငနျးရှငျတှဘေကျကလညျး စိုးရိမျစိတျရှိပါတယျ။ မွနျမာနိုငျငံက လုပျငနျးရှငျတယောကျလညျးဖွဈ မွနျမာနိုငျငံ ဆနျစပါးအသငျးခြုပျ တာဝနျရှိသူလညျးဖွဈတဲ့ ဒေါကျတာစိုးထှနျးကလညျး လူထုကွား ကူးစကျမှုမဖွဈအောငျ မဖွဈမနေ လုပျငနျးခှငျ ပွနျဝငျရမယ့ျ လုပျသားတှအေတှကျလညျး အန်တရာယျမဖွဈအောငျ ဗဟိုအစိုးရဘကျက စနဈကတြဲ့ ညှှနျကွားခကြျနဲ့ အောကျခွအေဆင့ျအထိ တိတိကကြြ ကိုငျတှယျသင့ျတယျလို့ ပွောပါတယျ။
“လကျရှိအနအေထားကတော့ဗြာ ဒီကနေ့အထိ ၁၉ ရကျနေ့အထိဆိုရငျ ကနြောျတို့ဆီမှာ ပုံမှနျ သငျ်ကွနျပိတျရကျ ဖွဈနတေဲ့အတှကျကွောင့ျမို့လို့ လူတှေ တောျတောျမြားမြားကတော့ အပွငျကို မထှကျကွဘူးပေါ့နောျ။ သို့သောျ ကနြောျတို့က ဒီတပတျ ရှေ့တပတျနဲ့ ဧပွီလကုနျအထိ စောင့ျကွည့ျကွဖို့ လိုတာပေါ့နောျ။ တခုတော့ရှိတာပေါ့ ဗဟိုရဲ့ ဆောငျရှကျခကြျတှကေတော့ အားရပါတယျ။ ဗဟိုအစိုးရနဲ့ တိုငျးနဲ့ပွညျနယျ အစိုးရတှကေ ညှှနျကွားခကြျတှေ ထုတျပေးတယျ။
“ဒါပမေယ့ျ အောကျခွမှောတော့ ကှဲလှဲခကြျတှရှေိတယျ။ တနရောနဲ့ တနရောကွားမှာ ရပျကှကျ ကြေးရှာ အုပျခြုပျရေးမှူးတှနေဲ့ အခွခေံလူထုကွား တခြို့ဟာတှကေ သူတို့ဘာသာ စဉျးစားပွီး ဆုံးဖွတျကွတာပေါ့နောျ။ အဲဒါလေးတှတေော့ ကနြောျတို့တှေ တောျတောျလေး သတိထားဖို့ လိုတယျလို့မွငျတယျ။ အခုနောကျဆုံး ကူးစကျလူနာတှကေို သယျယူပို့ဆောငျတာ ကုသတာကအစ လူမှုအဖှဲ့အစညျးတှေ လုပျဆောငျနတောမို့ ရောဂါမပွန့ျပှားရအောငျ စနဈတကြ သငျတနျးပေးတာမြိုး လူထုကွား သတငျးစကားပေးတာမြိုး ဖွဈစခေငြျတယျ။ ဒီ့ထကျပိုပွီး ရှငျးလငျးပွတျသားတဲ့ လမျးညှှနျခကြျမြိုး ထုတျပေးနိုငျရငျတော့ ပိုကောငျးတာပေါ့နောျ။”
လူထုကို ကနြျးမာရေး ပညာပေးနတေဲ့ အထှထှေရေောဂါကု ဆရာဝနျ ဒေါကျတာ မိုးအောငျကြောျနိုငျကလညျး အခုလို လူတှေ အိမျထဲမှာနဖေို့ ညှှနျကွားခကြျရပျတဲ့ ဧပွီလ ၂၀ ရကျနေ့အတှကျ စိုးရိမျမိနတေယျလို့လညျး ပွောပါတယျ။
“အခုဆိုရငျ ဆရာတို့ ပိုးစတှေ့တဲ့ ကေ့ဈကစလို့ သီတငျးပတျ ၃ ပတျလောကျအတှငျးမှာ ပိုးကူးသူ ၁၀၀ ကြောျသှားတာက သခြောတာကတော့ တဦးကနတေဦး ကူးနတေဲ့ Local Transmission ဆိုတာ မလှဲမသှသေိပွီ။နောကျထပျ နှဈပတျလောကျအတှငျးမှာလညျး နောကျထပျ အမြားကွီး ထပျတှေ့နိုငျခွရှေိတယျလို့ ဆရာတို့ယူဆတယျ။ အဲဒီအထဲမှာ ကိုယျမပါအောငျ လူတဦးခငြျး တဦးခငြျးစီကပဲ တာဝနျယူ ဆောငျရှကျရမယျလို့ ထငျတယျ။ အထူးသဖွင့ျကတော့ မနကျဖွနျဆိုရငျ လုပျငနျးခှငျတှဆေီကို တခြို့တှလေညျး ပွနျဝငျကွဖို့ အခွအေနရှေိတယျ။
“ဒီလိုအနအေထားမှာ ကနြျးမာရေးဝနျကွီးဌာနနဲ့ အစိုးရရဲ့ ညှှနျကွားခကြျတှကေို တိတိကကြြ လိုကျနာပွီး အပွငျကို ထှကျမှသာလြှငျ တဦးကနတေဦး ကူးနတေဲ့ Local Transmission ဖွဈလာမှာကို ကာကှယျနိုငျမှာပါ။ အပွငျထှကျရငျ Mask မဖွဈမနတေပျပါ။ Social Distancingတတျနိုငျသလောကျ ခပျခှာခှာနပေေးကွပါ။ အိမျထဲမှာပဲနကွေပါ။ ဒါကွောင့ျ လူတိုငျးလူတိုငျး တဦးခငြျး တယောကျခငြျးစီမှာ အခုညှှနျကွားနတေဲ့ Stay Home Lock down ညှှနျကွားခကြျတှကေို လိုကျနာပေးကွပါလို့ပဲ အကွံပွုရမှာပေါ့နောျ။”
ဒါကွောင့ျ အခု မွနျမာနိုငျငံမှာ ကပျရောဂါ ကိုဗဈ ဒီ့ထကျပိုပွီး မဖွဈပှားလာအောငျ လူထုရဲ့ ပူးပေါငျးပါဝငျမှုက အရေးကွီးဆုံးဖွဈသလို အစိုးရ တာဝနျရှိသူပိုငျးကလညျး ပွညျသူကို စနဈကတြဲ့ ဦးဆောငျမှုမြိုးတှနေဲ့ ညှှနျကွားပေးဖို့ လိုတယျလို့လညျး ဒေါကျတာမိုးအောငျကြောျနိုငျက ပွောသှားတာပါ။
