မြန်မာနိုင်ငံမှာ လောင်စာဆီ အခက်တွေ့နေတဲ့ အခြေအနေကို ဖြေရှင်းရေး ဗဟိုဘဏ်ရဲ့ ကြားဝင် ဆောင်ရွက်မှုက ရေတိုပြဿနာဖြေရှင်းမှုသာ ဖြစ်တယ်လို့လည်း စီးပွားရေး အကဲခတ်တွေနဲ့ သုံးစွဲသူတွေက ရှုမြင်ကြပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ လောင်စာဆီ ဈေးကွက်အခြေအနေကို ဒီသီတင်းပတ် စီးပွားရေး အစီအစဉ်မှာ မသိင်္ဂီထိုက် တင်ပြထားပါတယ်။
အာဏာသိမ်းထားတဲ့ ၃ နှစ်ကျော်ကာလအတွင်းမှာ အမျိုးသမီးအယောက် ၆,၀၀၀ နီးပါး အကြမ်းဖက်ဖမ်းဆီးခံခဲ့ရသလို အကြမ်းဖက် တိုက်ခိုက်မှုတွေကြောင့် သေဆုံးသူအမျိုးသမီးအယောက် ၁,၀၀၀ ကျော်ရှိနေတယ်လို့ နိုင်ငံရေးအကျဉ်သားများ ကူညီစောင့်ရှောက်ရေးအသင်း (AAPP) က ထုတ်ပြန်ပါတယ်။
စစ်အာဏာသိမ်းမှု နောက်ပိုင်း ပေါ်ပေါက်လာတဲ့ နိုင်ငံတဝန်း တိုက်ပွဲတွေ မငြိမ်မသက်မှုတွေကြောင့် နေရပ်စွန့်ခွာ ထွက်ပြေးရသူတွေဟာ စီးပွားရေး လုပ်ငန်းတွေ ဆုံးရှုံးရသလို တဖက်မှာလည်း နေထိုင်စားသောက်ရေး စာရိတ်ကြီးမြင့်မှုနဲ့လည်း ကြုံနေကြရပါတယ်။ ဒီသီတင်းပတ် စီးပွားရေး အစီအစဉ်မှာ မသိင်္ဂီထိုက် တင်ပြထားပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံတွင်း ဘဏ်တွေကနေ အပ်ငွေ ထုတ်ပေးနိုင်မှု အခက်အခဲ ဖြစ်လာပြီးနောက် ဒစ်ဂျစ်တယ် ငွေပေးချေမှုစနစ်ကို ပိုပြီး သုံးလာဖို့ ဗဟိုဘဏ်က တွန်းအားပေး ဆောင်ရွက်နေပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ လက်တွေ့မှာတော့ ဒီစနစ်ကလည်း အကန့်အသတ်တွေ ရှိနေပါတယ်။ ဒီသီတင်းပတ် စီးပွားရေး အစီအစဉ်မှာ မသိင်္ဂီထိုက် တင်ပြထားပါတယ်။
“ကျနော်တို့ ဒဂုံဆိပ်ကမ်းဘက်ကတော့ ဟိုတနေ့ကပေါ့နော်၊ ကာလဝမ်းရောဂါနဲ့ တယောက်တော့ ဆုံးသွားတယ်ဗျ။ ကျနော်တို့မိသားစုထဲမှာတော့ လောလောဆယ် ကျန်းမာရေးသတိထားပြီးတော့ နေကြတယ်ပေါ့နော်၊ ကူးစက်တာတော့ မရှိသေးပါဘူး။ အနီးအနား ပတ်ဝန်းကျင်ကလူတွေလည်း လောလောဆယ်တော့ မရှိသေးပါဘူး။" (ဒဂုံဆိပ်ကမ်းဒေသခံ)
ရန်ကုန်တိုင်းအတွင်းမှာ ဝမ်းပျက်ဝမ်းလျှောရောဂါဖြစ်သူတွေ အတွေ့များလာလို့ ရပ်ကွက်တွေထဲ လိုက်လံအသိပေး ဆော်ဩနေတယ်လို့ လူမှုကူညီရေးအသင်းတွေက ပြောပါတယ်။ ပြင်းထန်ဝမ်းပျက်ဝမ်းလျှောရောဂါဖြစ်ပွားမှုရှိခဲ့တဲ့ ရပ်ကွက်တွေထဲက အခြေခံပညာသင်ကျောင်းတွေမှာတော့ ကလိုရင်းဆေးရည်ခတ်နေတယ်လို့ သိရပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဆန်ဈေးနှုန်းကို ထိန်းချုပ်ကန့်သတ်တဲ့ နည်းတူ စိုက်ပျိုးရေးသုံး ဓာတ်မြေသြဇာ ဈေးနှုန်းတွေကိုလည်း သတ်မှတ် ရည်ညွှန်းဈေးနဲ့ ရောင်းချနေပေမဲ့ တနိုင်ငံလုံး အတိုင်းအတာနဲ့တော့ သက်ရောက်မှု မရှိပါဘူး။ လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေး ခက်ခဲရာ ဒေသတွေမှာတော့ ဓာတ်မြေသြဇာ အသုံးပြုနိုင်မှု လျော့ကျစေပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံအနေနဲ့ နှစ်စဉ် ဆန်နဲ့ ဆန်ထွက်ပစ္စည်း တန်ချိန် ၂ သန်းလောက် ပြည်ပတင်ပို့ရေး ရည်မှန်းဆောင်ရွက်နေပြီး ဆန်စပါးလုပ်ငန်းဆိုင်ရာ မူဝါဒတွေကို ဒီဂျစ်တယ်နည်းပညာ အသုံးပြု ထိန်းကျောင်းဖို့လည်း ဆောင်ရွက်နေပါတယ်။ ဆန်စပါး မူဝါဒအပြောင်းအလဲတွေအကြောင်း စီးပွားရေးအစီအစဉ်မှာ မသိင်္ဂီထိုက် တင်ပြထားပါတယ်။
" စစ်အာဏာရှင်ထုံးစံအတိုင်း စျေးကွက်ကိုအာဏာနဲ့ထိန်းရင်ရမယ်ဆိုပြီး ရမ်းလုပ်တာပေါ့နော်။ ဘယ်လောက်ဖမ်းဖမ်းစျေး ကျစရာအကြောင်းမရှိဘူး။ နည်းမျိုးစုံနဲ့ လွတ်အောင်ရှောင်ပြီးတော့ အချိန်အတွယ်လျှော့ရောင်းတာ၊ အရည်အသွေးလျှော့တာ၊ မှောင်ခိုရောင်းတာ စတဲ့ အဆိုးတွေဖြစ်လာနိုင်တယ်။" (စီးပွါးရေးပညာရှင်တဦး)
မြန်မာနိုင်ငံတွင်း လျှပ်စစ်ယာဉ်တင်သွင်းမှုမှာ အခွန်ကင်းလွတ်ခွင့်ရထားပြီး တရုတ်ကားထုတ်လုပ်ရေးလုပ်ငန်းတွေက ဈေးကွက်ဝေစု အများစုရထားပါတယ်။ လျှပ်စစ်ကားတွေ အားသွင်းဖို့အတွက် အားသွင်းစတေရှင်တွေ နည်းပါးနေသေးပေမဲ့ ဈေးကွက်ကတော့ ကြီးထွားလာနေတယ်လို့လည်း ပြည်တွင်းကားလုပ်ငန်းအသိုင်းအဝိုင်းက ပြောကြပါတယ်။
စစ်ကောင်စီက ပြဌာန်းအကောင်အထည်ဖော်နေတဲ့ စစ်မှုထမ်း ဥပဒေအရ အပတ်စဉ် ၅ မှာ အမျိုးသမီးတွေကို စစ်မှုထမ်းခေါ်ယူတော့မယ်ဆိုတဲ့ သတင်းတွေ ထွက်ပေါ်နေတာကြောင့် ကာယကံရှင်မိန်းကလေးတွေရော မိဘတွေမှာပါ စိုးရိမ်ကြောင့်ကျမှု တိုးလာနေပါတယ်။
ဒေါ်လာ သန်း ထောင်ချီ ရရှိနေတဲ့ AI - ညဏ်ရည်တု နည်းပညာ လုပ်ငန်းကို တည်ဆောက်တဲ့ နေရာမှာ သူတို့ရဲ့ ဖန်တီးမှုတွေကို အခကြေးငွေ မပေးဘဲ အသုံးပြုတယ်လို့ အနုပညာရှင်တွေ၊ တခြားသော တီထွင် ဖန်တီးသူတွေက ပြောကြပါတယ်။
ကာကွယ်ရေး အသုံးစာရိတ် တိုးမြှင့်ပြီး ကျန်းမာရေးနဲ့ ပညာရေး အသုံးစာရိတ် လျော့ကျလာတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ပြည်ပကနေ ပြည်တွင်းကို ငွေလွှဲပို့မှုက ဒေါ်လာ သန်း ၁၆၀၀ ကျော်ကို ရောက်ရှိလာတယ်လို့ ကမ ္ဘာ့ဘဏ်ရဲ့ အစီရင်ခံစာသစ်က ထောက်ပြပါတယ်။ ဒီသီတင်းပတ် စီးပွားရေး အစီအစဉ်မှာ မသိင်္ဂီထိုက် တင်ပြထားပါတယ်။
“တောင်ပိုင်းမှာကျတော့ အမ်းမှာဖြစ်တယ်။ အမ်းမြို့နယ် ကုဇုကိုင်း၊ တောဟိန်းတောင် ဗျူဟာပေါ့ အဲဒီမှာတော့ တိုက်နေတာလနဲ့ချီရှိနေပြီ။ နောက်ပြီးတော့ မနေ့ တနေ့ကဆိုရင်လည်း တောင်ကုတ်မြို့မှာ ဖြစ်တယ်။ သံတွဲမှာလည်း လဝက်နီးပါး ရှိနေပါပြီ။ အဲသုံးနေရာတော့ ပြင်းပြင်းထန်ထန်ဖြစ်နေတာပေါ့။" (ဦးဖေသန်း)
မြန်မာနိုင်ငံမှာ ရွှေနဲ့ နိုင်ငံခြားငွေဈေးတွေ ကြီးမြင့်လာတဲ့ အတွက် လုပ်ငန်းရှင်တွေကို ဖမ်းဆီးနေပေမဲ့ ဈေးနှုန်းတွေက ဆက်ပြီး မြင့်တက်နေဆဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါဟာဆိုရင် စစ်ကောင်စီ အနေနဲ့ ဈေးကွက်ကို ထိန်းကျောင်းနိုင်မှု ကင်းမဲ့နေတာကို ပြသနေတာ ဖြစ်တယ်လို့ စီးပွားရေး အသိုင်းအဝိုင်းက ထောက်ပြကြပါတယ်။
ပြည်တွင်းမှာ ရွှေဈေးနဲ့ နိုင်ငံခြား ငွေလဲလှယ်မှုနှုန်းတွေ ရက်ပိုင်း အတွင်း ထိုးတက်သွားခဲ့ပြီးတဲ့နောက် စီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင်တချို့ကို ဖမ်းဆီးဖို့ စစ်ကောင်စီက ကြိုးပမ်းနေပါတယ်။ စစ်ရှောင် လူထု အတွက်တော့ ငွေကြေးဖောင်းပွမှုနဲ့ အတူ ရာသီဥတု ဘေးဒဏ်တွေပါ ကြုံတွေ့နေရတာကြောင့် အကျပ်အတည်း ပိုဆိုးလာနေပါတယ်။
ဒီဂျစ်တယ် ဈေးကွက် ထိုးဖောက်ရေးမှာ လူသိများသူတွေက အခကြေးငွေယူ ကြော်ငြာပေးသူတွေ ဖြစ်လာကြပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ မူပိုင်ခွင့် အကာအကွယ်ပေးမှု အားနည်းချက်ကတော့ ရှိနေသေးကြောင်း ကျွမ်းကျင်သူတွေက ထောက်ပြကြပါတယ်။
မြန်မာ လူထုကြား လူမှုကွန်ရက် မီဒီယာ အသုံးတွင်ကျယ်လာတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ လူမှုကွန်ရက် မီဒီယာတွေဟာ ဝင်ငွေ ရလမ်း တခုဖြစ်လာပါတယ်။ လူမှုကွန်ရက် မီဒီယာတွေကနေ မြန်မာ လူမှုကွန်ရက် သုံးစွဲသူတွေကြား ဝင်ငွေ ရနေတဲ့ ရနိုင်တဲ့ နည်းလမ်းတွေကို ဒီသီတင်းပတ် စီးပွားရေး အစီအစဉ်မှာ မသိင်္ဂီထိုက် တင်ပြထားပါတယ်။
"ကျနော်တို့ ဒိုင်ခံချတဲ့ သုဿာန်နှစ်ခုကို မေးကြည့်တာ မနေ့က တရက်တည်းတင်ကို ၂၉ ဦးရှိတာ။ စိတ်မကောင်းတာက တချို့ လသားလေးတွေဆိုရင် ၄ လသား၊ ၅ လသားလေးတွေ ဟိုတနေ့က တရက်တည်းတင်ကို မနက်အစောကြီးပဲ ရှိသေးတယ်၊ လေးလောင်းရှိပြီတဲ့၊" (ပရဟိတအဖွဲ့ဝင်တဦး)
အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုမှာ အလျင်အမြန် ကြီးထွားလာနေတဲ့ အာရှ နွယ်ဖွား အမေရိကန် စားသုံးသူတွေ အတွက် စိုက်ပျိုး ထုတ်လုပ် ရောင်းချမှုလည်း တွင်ကျယ်လာပါတယ်။ ဒီသီတင်းပတ် စီးပွားရေး အစီအစဉ်မှာ မသိင်္ဂီထိုက် တင်ပြထားပါတယ်။
နောက်ထပ်ကြည့်ရှုရန်
