နီပေါငလျင် ကယ်ဆယ်ရေး တပတ်ကြာအခြေအနေ

နီပေါနိုင်ငံ ခတ္တမန်ဒူမြို့တော်မှာ အင်အားပြင်းငလျင်လှုပ်ခတ်ခဲ့တာ တပတ်ကြာမြင့်သွားပြီဖြစ်ပေမယ့် ကူညီကယ်ဆယ်ရေးလုပ်ငန်းတွေကိုတော့ ထိထိရောက်ရောက် မလုပ်နိုင်သေးပါဘူး။ နီပေါနိုင်ငံမှာ ငလျင်ကယ်ဆယ်ရေးလုပ်ငန်းတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး သတင်းယူဖို့ရောက်နေတဲ့ ဗွီအိုအေရဲ့ ဗွီဒီယိုသတင်းထောက် ကိုဇင်လတ်ကို ကိုသားညွန့်ဦးက ဆက်သွယ်မေးမြန်းထားပါတယ်။

ကိုဇင်လတ်။ ။ NGO တော်တော်များများက ကယ်ဆယ်ရေးလုပ်ငန်းတွေကို လွတ်လွတ်လပ်လပ် လုပ်လို့ မရဘူးဖြစ်နေတာပေါ့။ ငလျင်လှုပ်ပြီးတဲ့အခါမှာ ကယ်ဆယ်ရေးက ထောက်ပံ့ငွေတွေ ပေးတဲ့အခါမှာ သူတို့ အစိုးရသတ်မှတ်ပေးထားတဲ့ account – Priminister Relief File ဆိုတဲ့ထဲကိုပဲထည့်ရမယ်။ ဧပြီ ၂၅ ရက်နေ့နောက်ပိုင်း ဖွင့်တဲ့ NGO တွေရဲ့ကယ်ဆယ်ရေးငွေလက်ခံမယ့် အကောင့်တွေအားလုံးက တရားမဝင်ဘူးပေါ့။ အဲလိုမျိုး လုပ်ထားတာရှိတယ်။ နောက်တခုကကျတော့ နိုင်ငံတကာကပို့လိုက်တဲ့ ကယ်ဆယ်ရေးပစ္စည်းတွေကို အကောက်ခွန်နဲ့ လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးတို့- အဲလို စစ်ဆေးတဲ့ဌာနတွေက သုံး-လေးခုကနေပြီး ထောက်ခံချက်တွေ ယူရတယ်။ အဲလိုမျိုး အထပ်ထပ်စစ်နေတော့ အချိန်ကြန့်ကြာတာတွေ ရှိတာပေါ့။ ပြီးတော့ကျတော့ နဂိုရ်ကတည်းကရှိနေတဲ့ local NGO တွေကလည်း ကယ်ဆယ်ရေးပစ္စည်းတွေကို နယ်တွေကို သူတို့ဖာသာသူတို့ ပို့ခွင့်မရှိဘူးပေါ့။ အစိုးရဆီက ထောက်ခံချက်ယူရတယ်။ အဲလိုမှ မယူရင် လမ်းမှာ ကယ်ဆယ်ရေးယာဉ်တန်းတွေကို ပိတ်တာတို့၊ စစ်ဆေးတာတို့- အဲလိုမျိုးအခက်အခဲတွေကို အများကြီး ကြုံနေရတယ်လို့ ပြောပါတယ်။

ကိုသားညွန့်ဦး။ ။ ဟုတ်ကဲ့၊ အဲဒီကိစ္စနဲ့ပတ်သက်ပြီးတော့ နီပေါအစိုးရဘက်ကရော ဘာများ ပြောသေးလဲခင်ဗျ။

ကိုဇင်လတ်။ ။ လောလောဆယ်တော့ သူတို့ဘက်က ဒီလိုမျိုး ကြီးမားတဲ့ သဘာဝ ဘေးအန္တရာယ်ကြုံတွေ့တဲ့အခါမှာ မဟုတ်တဲ့လုပ်ငန်းတွေလည်း ဖြစ်လာနိုင်တယ်ပေါ့။ ဒါကို အခွင့်ကောင်းယူတဲ့ကိစ္စရပ်တွေ၊ တရားမဝင်တဲ့အလုပ်တွေ ဖြစ်လာမှာစိုးလို့ အစိုးရကတော့ သူတို့ကတော့ ထိန်းတယ်လို့ ပြောတာပေါ့။

ကိုသားညွန့်ဦး။ ။ ဟုတ်ကဲ့၊ နီပေါနိုင်ငံမှာလည်း မော်သူပုန်ထမှုတွေကလည်း ရှိနေခဲ့တယ်ဆိုတော့- အခု စစ်တပ်က ဝင်ပြီးဆောင်ရွက်နေတယ်ဆိုတော့ အဲဒီ နိုင်ငံရေးကိစ္စတွေရော ပါဝင်ပတ်သက်မှု ရှိနိုင်လား။

ကိုဇင်လတ်။ ။ အဲလိုလည်း ဖြစ်နိုင်တယ်။ နိုင်ငံရေးကိစ္စတွေက- လောလောဆယ်တော့ NGO တွေက အကူအညီ တကယ်လိုအပ်နေတဲ့သူတွေကို ဦးစားပေးတာပဲပေါ့နော်၊ လောလောဆယ်တော့၊ နိုင်ငံရဲ့လုံခြုံရေးအတွက် တချို့နေရာတွေမှာ လျှော့လျှော့ပေါ့ပေါ့လုပ်ပေးပြီးတော့ မြန်မြန်ဆန်ဆန် လုပ်သင့်တယ်ပေါ့နော်၊ ဒီနေ့ဆိုရင် ကျနော်တို့ မိုင်တီ-နီပေါ.. NGO တခုကို ကျနော်တို့ အင်တာဗျူးတယ်။ သူတို့ကျကတော့ သူတို့ အကူအညီပစ္စည်းတွေ ယူလာတယ်။ ဒါပေမယ့် အဲလို အဆင့်ဆင့်ပေါ့- အစိုးရဌာနတွေ အကောက်ခွန်တို့၊ ဘာတို့ အဆင့်ဆင့်ကနေပြီး ထောက်ခံစာတွေ အကုန်လုံး ယူရတယ်။ အဲဒီ ထောက်ခံစာသုံး-လေးခု ယူရတာနဲ့တင် အချိန်က တရက်၊ နှစ်ရက်လောက်ကြာသွားတော့ လုပ်ငန်းလုံးဝ မတွင်ကျယ်ဘူးပေါ့။

ကိုသားညွန့်ဦး။ ။ နိုင်ငံတကာက အကူအညီပေးတဲ့လူတွေ အခက်အခဲဖြစ်နေတယ်ဆိုတော့ ပြည်တွင်းမှာ အကူအညီပေးနေကြတဲ့လူတွေကကော အခြေအနေ ဘယ်လို ရှိလဲခင်ဗျ။

ကိုဇင်လတ်။ ။ ပြည်တွင်းမှာအခု လောလောဆယ်တော့ ဒီနေ့ တပတ်ပြည့်တဲ့နေ့မှာ ကျနော်တို့ လမ်းပေါ်မှာ စတွေ့ရတာက လူငယ်အဖွဲ့လေးတွေပေါ့။ သူတို့က စပြီးတော့ အလှူခံတာမျိုးတွေ- သူတို့ ကိုယ်ထူကိုယ်ထ ကယ်ဆယ်ရေးပစ္စည်းတွေလှူကြတယ်၊ သွားပို့ဖို့ လုပ်ကြတယ်ပေါ့။ အဲဒီလူတွေကိုပါ အစိုးရက အဲလိုမျိုး စစ်တာဆေးတာတော့ လမ်းမှာရှိတယ်ပြောတယ်။ လွတ်လွတ်လပ်လပ်တော့ လုပ်ခွင့်မပေးဘူးပေါ့နော်။

ကိုသားညွန့်ဦး။ ။ ကိုဇင်လတ်တို့ အခု ခတ္တမန်ဒူအပြင်မှာရှိတဲ့ တခြား ငလျင်ဒဏ်ခံခဲ့ရတဲ့ဒေသတွေကိုလည်းသွားပြီးတော့ အဲဒီတော့ ဒီတပတ်အတွင်းမှာ ထူးထူးခြားခြား ကြုံခဲ့ရတဲ့ အခြေအနေတွေ၊ မြင်ကွင်းတွေပေါ့-အပျက်အစီးအခြေအနေ၊ သေဆုံးမှုအခြေအနေ မြင်ရသလောက်ပေါ့- ပြောပြပေးပါအုံးခင်ဗျ။

ကိုဇင်လတ်။ ။ ကျနော်တို့ မနေ့ကတော့ ခတ္တမန်ဒူကနေပြီးတော့ ကားလေးနာရီလောက်မောင်းပြီးသွားတဲ့ တံငါကျေးရွာတခုကို ရောက်တယ်ပေါ့။ အဲဒီ တံငါကျေးရွာမှာအိမ်ခြေ အလုံး ၅၀ လောက်ရှိတယ်။ အဲဒီ အလုံး ၅၀ လုံးက လုံးဝ ပြိုကျသွားတယ်။ အဲဒီရွာတရွာတည်းမှာပဲ လူ ငါးယောက်လောက် သေတယ်။ ဒဏ်ရာရတဲ့လူလည်း ဆယ်ယောက်လောက်ရှိတယ်။ ဒါပေမယ့် ဒဏ်ရာရတဲ့လူတွေက ဆေးရုံရောက်ဖို့အတွက်ကိုပဲ သွားလို့မရဘူးပေါ့။ လာခေါ်မယ့် အရေးပေါ်ကားတွေ - လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေးကလည်း မကောင်းဘူးပေါ့။ အဲဒီတော့ ကျနော်တို့တွေ့တာက လူနာတွေက အခုထက်ထိ ရွာမှာပဲ အဲဒီအတိုင်းပဲ ရှိနေတုန်းပဲ။ ဆေးရုံဆေးခန်းတွေကို သူတို့ မသွားနိုင်ဘူးပေါ့။ ကျနော်တို့သွားတဲ့လမ်းတလျှောက်မှာလည်း လမ်းတွေက မြေပြို ထားတာတွေ၊ ပျက်နေတာတွေ အများကြီး ရှိတယ်ပေါ့။ အဓိက-ကတော့ ရွာသားတွေက ဆင်းရဲကြတော့ ပိုက်ဆံပေးနိုင်မှ ကယ်ဆယ်ရေးကားတွေ ဘာတွေက လာခေါ်မယ့်ပုံစံမျိုးဖြစ်နေတော့ ပိုက်ဆံမရှိတဲ့၊ ဆင်းရဲတဲ့ရွာသူရွာသားတွေက လက်ကျိုးတာတို့၊ ဘာတို့ဆို ဒီအတိုင်းပဲ အခုထက်ထိ ရှိနေတုန်းပဲ။ ကယ်ဆယ်ရေး - ဆေးရုံတွေ ဘာတွေကို အခုထက်ထိမရောက်သေးဘူး။ အဲဒီအခြေအနေတော့ ရှိတယ်။

ငလျင်ကယ်ဆယ်ရေးအခြေအနေတွေကို သတင်းရယူဖို့ နီပေါနိုင်ငံကိုရောက်နေတဲ့ ဗွီအိုအေရဲ့ ဗွီဒီယိုသတင်းထောက် ကိုဇင်လတ်ကို ကိုသားညွန့်ဦး ဆက်သွယ်မေးမြန်းတင်ပြခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။