ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နဲ့ ဗွီအိုအေသီးသန့် တွေ့ဆုံမေးမြန်းခန်း (အပိုင်း ၁၊ ၂ - အပြည့်အစုံ)

ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေပုဒ်မ (၄၃၆) ပြင်ဆင်ရေးမှာ အခက်အခဲတွေရှိနေသေးပေမယ့် ရအောင်ညှိနှိုင်းသွားရမှာပဲဖြစ်ကြောင်း အပြောင်းအလဲတွေ လုပ်ဖို့လိုနေတယ်ဆိုတာသိရင် မြန်မြန်ဆန်ဆန် ပြုပြင်ပြောင်းလဲတဲ့ သတ္တိရှိဖို့လိုအပ်ကြောင်း ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်းနဲ့ သီးသန့် တွေ့ဆုံမေးမြန်းခန်းမှာ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ လေးပွင့်ဆိုင်ဆွေးနွေးရေး ဆက်လက်တောင်းဆိုနေရတဲ့ သဘောထား၊ လူမျိုးရေး ဘာသာရေးပဋိပက္ခတွေနဲ့ ပတ်သတ်တဲ့အမြင် စတာတွေကိုလည်း ဗွီအိုအေ မြန်မာပိုင်း ဌာနမှူး ဦးသန်းလွင်ထွန်းနဲ့ ဆွေးနွေးထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဦးသန်းလွင်ထွန်း။ ။ ဟုတ်ကဲ့၊ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ခင်ဗျား။ အခုလို မအားမလပ်တဲ့ကြားက ကျနော်တို့ ဗွီအိုအေကို တွေ့ဆုံမေးမြန်းခွင့် ပေးတဲ့ အတွက် ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။ အခု ပြီးခဲ့တဲ့ မကြာသေးခင် ရက်ပိုင်းအတွင်းကပဲ သမ္မတကြီးဦးသိန်းစိန်နဲ့လည်း ကျနော် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးခဲ့ပါတယ်။ တပ်မတော်ကာကွယ်ရေး ဦးစီးချုပ် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်နဲ့လည်း ကျနော် တွေ့ဆုံခဲ့ပါတယ်။ သူတို့ရဲ့ သဘောအရဆိုလို့ ရှိရင်တော့ ဒီ အထူးသဖြင့် တပ်မတော်ရဲ့သဘောအရ ဆိုလို့ရှိရင်တော့ ဒီ ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေပြင်ဆင်ရေး ၄၃၆ ကို မပြင်တဲ့ဘက်ကပဲ ခိုင်ခိုင်မာမာ ရပ်တည်တယ်ဆိုတဲ့ ပုံစံရှိပါတယ်။ အဲဒီတော့ ဒီအခြေအနေဟာ ပြင်ဆင်ဖို့လွယ်နိုင်ပါဦးမလား၊ ဖြစ်နိုင်ပါဦးမလားဆိုတာကို သုံးသပ်ပေးပါလား။

ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်။ ။ ကျမတို့ အလုပ်စလုပ်ကတည်းက လွယ်နိုင်မယ်လို့တော့ ဘယ်တုန်းကမှ မသုံးသပ်ခဲ့ပါဘူး။ ဒါပေမယ့် ဖြစ်နိုင်မယ် ဆိုတာကတော့ အဓိက ယုံကြည်ပါတယ်။ ဒီဟာက ဘယ်တော့ဖြစ်မှာလဲ ဆိုတဲ့အပေါ်မှာတော့ ဒီဟာက မေးခွန်းရှိတာပေါ့နော်။ အနှေးနဲ့အမြန်ပေါ့။ ဒါပေမယ့် မြန်လေလေ နိုင်ငံအတွက် ကောင်းလေလေပဲ။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ ပြင်ဖို့လိုတဲ့ကိစ္စတွေကို မြန်မြန် ပြင်ရဲတဲ့သတ္တိရှိရမယ်။ မြန်မြန်ပြင်နိုင်တဲ့ အရည်အချင်း ကျမတို့မှာ အားလုံးလိုတယ်။ အဲတော့ မြန်လေ တိုင်းပြည် မနာလေပဲ။

ဦးသန်းလွင်ထွန်း။ ။ ဟုတ်ကဲ့ခင်ဗျ။ အခု ပြင်ဆင်ရေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ မူကြမ်းလေးတွေ ဆွေးနွေးနေကြတာပေါ့။ ဆွေးနွေးတဲ့နေရာမှာ ဆွေးနွေးတဲ့ အဓိကအကြောင်းရင်းတွေက ဒီတပ်မတော်သား ကိုယ်စားလှယ်တွေရဲ့ မဲပေးမယ့် ဲဆန္ဒတွေကို ကျော်လွန်ပြီးတော့ လုပ်ပိုင်ခွင့် ပုံစံမျိုး သဘောမျိုးဖြစ်နေတဲ့အတွက်ကြောင့်မို့လို့ တပ်မတော်က ခါးခါးသီးသီးဖြစ်နေတယ်ဆိုတဲ့ သုံးသပ်ချက်တွေလည်း ရှိပါတယ်။ အဲတော့ ဒီလိုသာ မညှိနှိုင်းနိုင်ဘူးဆိုရင် ဘယ်လိုနည်းလမ်းနဲ့ ဖြစ်အောင် အတိုး အလျှော့လုပ်နိုင်မလဲ ခင်ဗျ။

ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်။ ။ ခုနက ညှိနှိုင်းတယ်ဆိုတဲ့ စကားကို သုံးသွားတယ်။ ဒါကြောင့်မို့လို့မို့ ညှိနှိုင်းဖို့ NLD က အစဉ်တစိုက် တောင်းခံခဲ့တာပါ။ အခုမှ တောင်းတာလည်း မဟုတ်ပါဘူး။ မနေ့ တနေ့ကမှ၊ တလ နှစ်လကမှ မဟုတ်ပါဘူး။ တစိုက်မတ်မတ် NLD က နိုင်ငံရေးအရ အဖြေရှာဖို့ဆိုတာ ဆွေးနွေးရမယ်၊ ညှိနှိုင်းရမယ်၊ တိုင်ပင်ရမယ် ဆိုတာ အဲဒီ မူပေါ်မှာရပ်တည်ရတယ်။ အခု ကျမဆိုလို့ရှိရင်လည်း အရင်နှစ် စောစောပိုင်း ကတည်းက လေးပွင့်ဆိုင် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးပွဲဆိုတဲ့ဟာ တောင်းခဲ့တဲ့ဟာ ဒီလို ပြဿနာတွေကို ကြိုတင်ပြီးတော့ ပြေလည်အောင်လုပ်ဖို့ပါ။

ခုနက ပြောတဲ့အထဲမှာ ခါးခါးသီး- ဆိုတဲ့ အသုံးကို သုံးသွားတယ်နော်။ အဲလို ခါးခါးသီး- ဆိုတဲ့ ပုံစံတွေကို မပေါ်စေချင်လို့ တဖက်နဲ့တဖက် ညှိနှိုင်းပြီးတော့ သိမ်မွေ့အောင်၊ ချောမွေ့အောင် လုပ်ချင်တာပါ။

ဦးသန်းလွင်ထွန်း။ ။ ဟုတ်ကဲ့။ အများပြောနေကြတာကတော့ ဒီလို ညှိနှိုင်းတဲ့အထဲမှာ တပ်မတော်သားကိုယ်စားလှယ်တွေရဲ့ အခန်းကဏ္ဍကို ထောက်ပြပြောတာ ပိုများပါတယ်။ ဒါပေမယ့်လည်း ဒီကိစ္စမှာ လွှတ်တော်ထဲမှာ ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေ ပြင်ဆင်ရေးဆိုတဲ့နေရာမှာ တခြားလွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်တွေလည်း ပါတယ်လေ။ အထူးသဖြင့် အများစုဖြစ်တဲ့ ပြည်ခိုင်ဖြိုးပါတီရဲ့ ကိုယ်စားလှယ်တွေရဲ့ သဘောထားဆန္ဒတွေလည်း ရှိတယ်ဆိုတော့ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံပြင်ရေး အချက်တွေထဲမှာ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်ရဲ့လိုလားချက်နဲ့ ဒီ ပြည်ခိုင်ဖြိုးအဖွဲ့ရဲ့ လိုလားချက်တွေကရော နီးစပ်ရဲ့လားခင်ဗျ။

ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်။ ။ ဒီ အဓိက ဖြစ်တဲ့ ၄၃၆ နဲ့ ပတ်သက်လို့ဆိုလို့ရှိရင် အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်နဲ့ တခြားပါတီတွေ ပြည်ခိုင်ဖြိုး အပါအဝင်ပေါ့နော် တခြားပါတီတွေရဲ့ အမြင်တွေက သိပ်မကွဲပြားပါဘူး။ ပြည်ခိုင်ဖြိုးကလည်း ဒီလိုပဲ ဒီ ၄၃၆ ကို ပြင်သင့်တယ်ဆိုတာကိုလည်း တင်ပြတာလည်း ကြားခဲ့မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲတော့ ဒီလောက် မကွာခြားပါဘူး။ ဘယ်လိုပုံစံနဲ့ ပြင်မလဲဆိုတာကတော့ အဖွဲ့တခုနဲ့တခု မတူဘူးပေါ့နော်။

ဦးသန်းလွင်ထွန်း။ ။ ဟုတ်ကဲ့။

ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်။ ။ ဥပမာ ဆိုလို့ ရှိရင် တိုင်းရင်းသား အဖွဲ့နှစ်ဖွဲ့က ဘယ်လိုပုံစံနဲ့ ပြင်ချင်သလဲဆိုတာ တင်ပြတာတွေ ရှိပါတယ်။ အဲဒါဆိုရင် ကျမတို့ NLD တင်ပြတဲ့ပုံစံနဲ့ တထပ်တည်းတော့ မဟုတ်ပါဘူး။ ဒါပေမယ့်လည်း ဒါညှိလို့ရတဲ့ကိစ္စပါ။ သဘောကတော့ အတူတူပါပဲ။ ဦးတည်ချက်က အတူတူပါပဲ။ ဦးတည်ချက်ကဘာလဲ ဆိုတော့ ပြည်သူတွေထဲ ပြည်သူတွေက ရွေးချယ် တင်မြှောက်လိုက်တဲ့ ကိုယ်စားလှယ်တွေဟာ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံ ဥပဒေပြင်ရေး၊ မပြင်ရေးကို ဆုံးဖြတ်ပိုင်ခွင့် ရှိနိုင်ရမယ်ဆိုတဲ့ မူပါပဲ။

ဦးသန်းလွင်ထွန်း။ ။ ဟုတ်ကဲ့ခင်ဗျ။ မနေ့ကလည်း. ဟို.. ဥက္ကဋ္ဌကြီး သူရဦးရွှေမန်းက ဒီ Time Line ပေါ့နော်။ သူ့ရဲ့အချိန်ဇယားကို ရှင်းပြပါတယ်။ ဒီ အခု ၂၅ ရက်နေ့မှာ ဆွေးနွေးပြီးပြီ ဆိုလို့ရှိရင် လာမယ့် ၁၂ ကြိမ်မြောက်မှာ အကြမ်းရေးဆွဲထားတာကို တင်ပြပြီးတော့ မဲခွဲဆုံးဖြတ်မယ့်အရေး ရှိပါတယ်။ အဲဒါမှာ လိုအပ်လို့ရှိရင် လူထုဆန္ဒခံယူပွဲလုပ်ပါမယ်။ အဲဒီ လူထုဆန္ဒခံယူပွဲလုပ်ပြီးတာတောင်မှပဲ ပြင်ရမယ့်အချက်တွေကို ဒီ ၂၀၁၅ ရွေးကောက်ပွဲ အပြီးမှာမှ ပေါ်လာမယ့် နောက်လွှတ်တော်အသစ်ကမှ အတည်ပြုပေးရမယ်။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ ဒီထဲမှာပါတဲ့ အရေးကြီးတဲ့အချက်တွေဟာ အခု အုပ်ချုပ်ရေး၊ တရားစီရင်ရေးဆိုတဲ့ ယန္တယား - မဏ္ဍိုင်တွေကို ရုတ်ချည်း မထိခိုက်သွားစေလို့ ဆိုတဲ့ အကြောင်းပြချက်ရှိပါတယ်။ ဒီအကြောင်းပြချက်ဟာ ဒီ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အနေနဲ့ရော ဒါ မှန်ကန်တဲ့ အကြောင်းပြချက် ဖြစ်တယ်လို့ ယူဆသလား ခင်ဗျ။ ဒါက ဒီမှာ ပြင်လိုက်တဲ့ကိစ္စတွေဟာ အခုလက်ရှိ လွှတ်တော်သက်တမ်းထဲမှာပဲ အတည်ပြုပေးလို့ မရနိုင်ဘူးလား ခင်ဗျ။

ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်။ ။ ဒီကိစ္စတွေကလည်း ဒီလို ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းပြီးတော့ လုပ်လိုက်မယ်ဆိုလို့ ရှိရင် ပြည်သူတွေအနေနဲ့ စိတ်အေးသွားမှာပါ။ အခုဟာက ယုံကြည်ချက် နည်းနေတာပေါ့နော်။ စိတ်ပူကြတာပေါ့။ စိုးရိမ်ကြတာပေါ့။ ဒါဘယ်လိုလဲ၊ အချိန်ဆွဲချင်လို့လား၊ မပြင်ချင်လို့လား ဆိုတာ။ တကယ်ဆိုတော့ လပိုင်းစောပြီးတော့ ပြင်သည်ဖြစ်စေ၊ မပြင်သည်ဖြစ်စေ တကယ်တော့ ပြည်သူလူထုအနေနဲ့ မိမိတို့လိုချင်တဲ့ မိမိတို့ရဲ့ဆန္ဒအတိုင်း ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေက ဖြစ်သွားမယ်။ မိမိတို့လိုချင်တဲ့အစိုးရမျိုး တက်လာနိုင်မယ်ဆိုလို့ ရှိရင် လပိုင်းလောက်စောင့်ရတာကို စိတ်ထဲမှာ စိုးရိမ်စိတ် များမှာ မဟုတ်ဘူး။ အခုတော့ သို့လော သို့လော ဖြစ်နေတာဟာ တကယ် အဓိက ဆွေးနွေးတိုင်ပင်ပြီးတော့ အဖြေရှာရမယ့် ပုဂ္ဂိုလ်တွေနဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေကြားမှာ ဆွေးနွေးတိုင်းပင်မှု မရှိသေးလို့ပါ။

ဦးသန်းလွင်ထွန်း။ ။ ဟုတ်ကဲ့ခင်ဗျ။ စောစောက ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ပြောပါတယ်။ ၄၃၆ ပြင်ရေးမှာ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်ရဲ့ အယူအဆ တင်ပြချက်တွေနဲ့ တခြားပါတီအဖွဲ့အစည်းတွေ၊ ပြည်ခိုင်ဖြိုးအပါအဝင် အဖွဲ့အစည်းအရဲ့အယူအဆ သိပ်မကွာဘူးပေါ့နော်။ အလားတူပဲ သူရဦးရွှေမန်းကလည်း ပြောပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အပြင်ဘက်မှာ တချို့ မေးမြန်းစုံစမ်းရသမျှဆိုလို့ရှိရင် အထူးသဖြင့် ၅၉ (စ) ပြင်ဖို့ အရေးမှာဆိုလို့ရှိရင်တော့ ပြည်ခိုင်ဖြိုးပါတီထဲက အမတ်တချို့ကိုယ်တိုင်ကိုက ဒါကို လက်မခံနိုင်ဘူး-ဆိုတဲ့ဟာမျိုး ပြောထားတာတွေ ရှိတော့ ဒီ ၅၉ (စ) ပြင်ရေးကရော မဖြစ်နိုင်တော့ဘူးလား ဆိုတာမျိုး မေးစရာရှိပါတယ်။

ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်။ ။ ဒါပေမယ့် ၄၃၆ ကို ပြင်လိုက်မယ်ဆိုလို့ရှိရင် ၅၉ (စ) ဆိုတာလည်း ပြည်သူ့ရဲ့ဆန္ဒအတိုင်းပဲ ဖြစ်ရမှာပါပဲ။ တကယ်တော့ နောက်ဆုံးကျတော့ ဒါဟာ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်ရဲ့ဆန္ဒကလည်း အဓိကမဟုတ်ဘူး၊ ကြံ့ခိုင်ဖွံ့ဖြိုးရေးပါတီရဲ့ဆန္ဒကလည်း အဓိကမဟုတ်ဘူး။ တပ်မတော်ရဲ့ဆန္ဒကလည်း အဓိကမဖြစ်ရဘူး။ တကယ်ကတော့ အဓိကဖြစ်ရမှာ ပြည်သူရဲ့ဆန္ဒပဲ။ ပြည်သူရဲ့ဆန္ဒအဓိကဖြစ်အောင် လုပ်နိုင်မယ့် ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုှုတွေက အရင်ဆုံးလုပ်ရမှာဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့်မို့လို့ ကျမတို့အနေနဲ့ ၄၃၆ ကို အဓိကထားတာပါ။ ၅၉ (စ) ကို အရေးမကြီးဘူးလို့ ယူဆလို့ မဟုတ်ပါဘူး။ ဒါပေမယ့် ၄၃၆ ကိုပြင်မှသာလျှင် တခြား ပုဒ်မတွေနဲ့ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပတွေရဲ့အစိတ်အပိုင်းတွေထဲက ပုဒ်မတွေကို ပြည်သူ့ဆန္ဒနဲ့ကိုက်ညီစွာ ပြင်ဆင်နိုင်မှာမို့လို့ ဖြစ်ပါတယ်။

ဦးသန်းလွင်ထွန်း။ ။ ပြည်သူ့ဆန္ဒတွေနဲ့ပတ်သက်လို့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ရဲ့ပါတီကလည်း သူတို့ရဲ့သဘောထားဆန္ဒလက်မှတ်တွေကို (၅) သန်းကောက်ယူပြီးလွှတ်တော်ကို တင်ပြထားတာရှိပါတယ်။ ဒါပေမယ့် တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်ကတော့ ကျန်တဲ့လူတွေရဲ့သဘောထားဆန္ဒတွေကို ကြည့်ဖို့တော့ လိုအုံးမယ်လို့တော့ ပြောပါတယ်။

ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်။ ။ ဒီလိုဆိုရင် ပြည်လုံးကျွတ် ပြည်သူ့ဆန္ဒခံယူပွဲလုပ်လိုက်လေ။ ကျမတို့ကတော့ အဆင်သင့်ပဲ။

ဦးသန်းလွင်ထွန်း။ ။ ဟုတ်ကဲ့။

ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်။ ။ အဲလိုဆိုရင် တခြားလူတွေရဲ့ ဆန္ဒတွေလည်း ပါလာမှာပေါ့။

ဦးသန်းလွင်ထွန်း။ ။ ဒီလို ပြည်လုံးကျွတ်ဆန္ဒခံယူပွဲလုပ်ဖို့ဆိုတာက ဘယ်လို တင်ယူရမလဲခင်ဗျ။ ဒါ လွှတ်တော်ထဲမှာ အထူး အဆိုပြုချက်တင်ယူရမှာလား။

ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်။ ။ ဟုတ်တာပေါ့။ အခုတောင်မှ ဥပဒေကြမ်းတခု ဆွဲနေပြီ။ ဒါကတော့ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေပုဒ်မတွေ တချို့ကို ပြင်ဖို့ ဆုံးဖြတ်တယ်ဆိုလို့ရှိရင် ပုဒ်မ ၁၂ နဲ့အညီပေါ့နော်။ လုပ်ရမယ့်ခြေလှမ်းတွေပေါ့။ ၄၃၆ ပဲပြောရမှာပေါ့။ ပုဒ်မ ၁၂ မဟုတ်ဘူး၊ Chapter – (အခန်း ၁၂)

အခန်း ၁၂ နဲ့ပတ်သက်တဲ့စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းတွေအရ လုပ်ရမယ်ဆိုတော့ ၄၃၆ အရဆိုလို့ရှိရင် ၇၅ % ကျော်ကနေ အတည်ပြုပေးလို့ရှိရင်တောင်မှ ဆန္ဒခံယူပွဲလုပ်ရမယ်။ အဲဒီဟာအတွက် ရည်ရွယ်ပြီးတော့ ဥပဒေကြမ်းကို စပြီးတော့ ကိုင်တွယ်နေတာဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဘယ်လိုပဲဖြစ်ဖြစ်ပေ့ါနော်။ နောက်ဆုံးကျတော့ လွှတ်တော်က ပြည်သူလူထုရဲ့ဆန္ဒကို အဓိကထားမယ်ဆိုလို့ရှိရင် လွှတ်တော်က တပ်မတော်သား ကိုယ်စားလှယ်များအပါအဝင် “ပြည်သူလူထုရဲ့ဆန္ဒကို ခံယူပါမယ်”…ဆိုပြီးတော့ ဆုံးဖြတ်လိုက်လို့ရှိရင် ဒီဟာ ပြီးသွားတာပဲ။ ဆုံးဖြတ်လို့ရတာပဲ။ ပြည်လုံးကျွတ်ဆန္ဒခံယူပွဲ လုပ်လို့ရတာပဲ။ ကျမတို့ကတော့ လုပ်ဖို့ အဆင်သင့်ပဲ၊ ဒီဟာကို။

ဦးသန်းလွင်ထွန်း။ ။ အဲဒီတော့- ကျနော်တို့သတိထားမိတာက မကြာသေးခင်ရက်ပိုင်းတွေအတွင်း ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ခရီးသွားပြီးတော့ လူထုဟောပြောပွဲတွေမှာ ပြောတာက လွှတ်တော်ထဲမှာ ၄၃၆ ပြင်ဆင်ရေး ဆွေးနွေးတာတွေကို သတိထားစောင့်ကြည့်ကြပါ။ ဖြစ်လာနိုင်ခြေတွေကိုလည်း လေ့လာထားကြပါဆိုတော့ တကယ်လို့သာ လွှတ်တော်ထဲမှာ မဖြစ်နိုင်ဘူးဆိုလို့ရှိရင် ဒီလို ပြည်လုံးကျွတ်ဆန္ဒခံယူပွဲတောင်းဆိုပြီးတော့ သဘောမျိုး အရှေ့တိုးပြီးတော့လုပ်ဖို့ အစီအစဉ်က ဒါကို ပြောတာလားခင်ဗျ။

ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်။ ။ ကျမတို့ နံပါတ်တ (၁) က ပြောတာကတော့ ပြည်သူလူထုကနေပြီးတော့ ဒီတိုင်းပြည်မှာ နိုင်ငံရေးအရ ဘာတွေ ဖြစ်နေတယ် ဆိုတာ စိတ်ဝင်စားဖို့လိုတယ်။ တက်တက်ကြွကြွနဲ့ လေ့လာဖို့လိုတယ်။ ဒါမှသာလျှင် “ပြည်သူ့အုပ်ချုပ်ရေး”ဆိုတဲ့ ဒီမိုကရေစီစနစ်ဟာ ခိုင်မြဲနိုင်မှာ။ ဒါပေမယ့်လို့ အရေးကြီးတာ နံပါတ် (၁) က ပြည်သူလူထု စိတ်ဝင်စားဖို့၊ နားလည်ဖို့ပဲ။ ဘာတွေဖြစ်နေလဲ၊ ဘယ်ပါတီတွေက ဘယ်လိုရပ်တည်လဲ၊ ဘယ်သူတွေက ပြည်သူ့ဆန္ဒကိုအလေးထားတယ်၊ ပြည်သူ့ဆန္ဒနဲ့ကိုက်ညီတဲ့ အဆိုတွေက ဘာတွေလဲဆိုတာ ပြည်သူတွေသိဖို့လိုတယ်။ ဒါမှလည်း ပြည်သူတွေအနေနဲ့ ဆုံးဖြတ်နိုင်မှာ။ တို့ ဘယ်ဘက်က ရပ်တည်မလဲ၊ ဘယ်လိုရပ်တည်မလဲဆိုတာ အဲဒါ နံပါတ် (၁) ပဲ ။ အရေးအကြီးဆုံးပဲ၊ ကျမတို့ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် အပါအဝင်ပေါ့နော်- ပါတီအဖွဲ့အစည်းတွေက ဘယ်လို ခြေလှမ်း လှမ်းမယ်ဆိုတာ ဒုတိယပဲ။

ဦးသန်းလွင်ထွန်း။ ။ ဟုတ်ကဲ့။ ဒီ ပြင်ဆင်ရေးတွေနဲ့ပတ်သက်လို့ပဲ မေးခွန်းလေးတစ်ခု ကျန်နေခဲ့တာက ပုဒ်မ ၅၉ (စ) ပြင်ဆင်ရေးကိစ္စမှာ ပြင်ချင်သလောက် မပြင်နိုင်ခဲ့ဘူးဆိုလို့ရှိရင် ဒါဆိုလို့ရှိရင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အနေနဲ့ နိုင်ငံတော် အကြီးအကဲဖြစ်ပိုင်ခွင့်ကို ကန့်ကွက်သူတွေ ရှိနေခဲ့တယ်ပေါ့နော်။ ဒါဆိုလို့ရှိရင် အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်အနေနဲ့ တခြား ဘယ်သူ့ကိုများ … ရွေးကောက်ပွဲပြီးလို့ရှိရင် အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်အနေနဲ့ အခုလက်ရှိ လွှတ်တော်ထဲမှာရှိနေတဲ့ ပြည်သူ့လွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်အရေအတွက် ထက်တော့ ပိုများမယ်ဆိုတာ အမှန်ပဲဆိုတာ ကျနော်တို့သုံးသပ်လို့ရပါတယ်။ အဲဒီတော့ နိုင်ငံတော်အကြီးအကဲလောင်းပေါ့နော်- ဒုတိယသမ္မတရာထူးတင်မြှောက်ပေးရတော့မယ်ဆိုတဲ့အချိန်မှာ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်အနေနဲ့ ဘယ်လို ပုဂ္ဂိုလ်မျိုးကို လျာထား ထားတာ ရှိသလဲဆိုတာလေး သိချင်တယ်။ ဒါကလည်း ပြည်သူတွေအနေနဲ့ ဒီအချိန်မှာ စောစောစီစီး ဒုတိယလိုင်းကို ချပြဖို့ အစီအစဉ်မရှိဘူးလားခင်ဗျ။

ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်။ ။ မရှိပါဘူး၊ အခု ဒီလိုအချိန်မှာ ချပြဖို့ အစီအစဉ်မရှိပါဘူး။ ချပြရမယ့်အချိန်လည်း မဟုတ်သေးပါဘူး။

ဦးသန်းလွင်ထွန်း။ ။ ဟုတ်ကဲ့ခင်ဗျ။ ဒါဆိုလို့ရှိရင် အစောက ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ပြောတဲ့အထဲမှာ လေးပွင့်ဆိုင်ဆွေးနွေးပွဲဖြစ်အောင် ဆက်ပြီး ကြိုးပမ်းနေတဲ့အကြောင်းလေးရှိပါတယ်။ သမ္မတဦးသိန်းစိန်ကရော ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်ကပါ လေးပွင့်ဆိုင်ဆွေးနွေးပွဲအစား အများနဲ့ပိုပြီး အကျုံးဝင်တဲ့ဆွေးနွေးပွဲတွေ သွားချင်တယ်ဆိုတဲ့သဘောကို ပြောပါတယ်။ အဲဒီတော့ ဒီ လေးပွင့်ဆိုင် ဆွေးနွေးပွဲက ဖြစ်နိုင်ပါတော့မလား၊ ဒါဆိုလို့ရှိရင် တခြား ဘယ်လိုနည်းလမ်း ရှိအုံးမလဲ။

ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်။ ။ ပထမဦးဆုံးကျနော်ပြောချင်တာက လေးပွင့်ဆိုင် ဆွေးနွေးပွဲဆိုတာ ကျမတို့ တောင်းဆိုခဲ့တာဆိုလို့ရှိရင် တနှစ်ကျော်ပြီပေါ့နော်၊ အရင်နှစ် စောစောပိုင်းကတည်းက တောင်းဆိုခဲ့တာပါ။ အဲဒီကတည်းက ပိုပြီးတော့ အများပါဝင်စေချင်တယ်ဆိုလို့ရှိရင် ဒီလို ဆွေးနွေးပွဲတွေ ဒီလိုလုပ်ရအောင်ဆိုတဲ့ အဆိုပြုချက်တွေ၊ အကြံပေးချက်တွေလည်း တခါမှ မရှိခဲ့ဘူး။ အခု နောက်ပိုင်းမှာမှ ဒီလို ပြောလာတာရှိတယ်။ ဒါလည်း ကျမ ပြောဖူးပါတယ်။ ၃၁ ရက်နေ့၊ အောက်တိုဘာတုန်းကပေါ့နော်- ၁၄ ယောက် တွေ့တဲ့ကိစ္စမှာ- အဲဒီဟာကို ဘယ်လိုသဘောရသလဲဆိုတော့ ကျမ အဲဒီတုန်းက ရှင်းရှင်းလင်းလင်း ပြောဖူးပါတယ်။ ဒီ ၁၄ ယောက်တွေ့တယ်ဆိုတာ တကယ်ထိရောက်မယ့် တွေ့ဆုံပွဲတွေ… ထိရောက်မယ့် လေးပွင့်ဆိုင်-ကျမ လေးပွင့်ဆိုင်ကို ဘာဖြစ်လို့ ထိရောက်မယ်လို့ ပြောတယ်ဆိုတာ နောက်ဆက်ပြီးတော့ ရှင်းပြပါမယ်။ တကယ်ထိရောက်မယ့် လေးပွင့်ဆိုင်တွေ တွေ့ဆုံပွဲဖြစ်မြောက်စေရေးအတွက် လမ်းခင်းပေးတာဆိုရင် ကောင်းပါတယ်။ (ဟုတ်ကဲ့) လမ်းလွဲှတဲ့ပုံစံနဲ့လုပ်တယ်ဆိုလို့ရှိရင်တော့ ကျမတို့အနေနဲ့ ဒါတော့ သဘောမတူနိုင်ဘူး၊ ဒါကို ကောင်းတယ်လို့ ကျမတို့ မသတ်မှတ်ဘူး-ဆိုပြီး ကျမက ပြောပါတယ်။ ကျမတို့လေးပွင့်ဆိုင်လို့ ပြောတာဟာ တခြားလူတွေကို ထားပစ်ခဲ့ချင်လို့ မဟုတ်ပါဘူး။ ထိရောက်စေချင်လို့ပါ။ ကမ္ဘာပေါ်မှာပေါ့နော်- အပေးအယူလုပ်ပြီးတော့ သေချာသိပ်အရေးကြီးတဲ့ကိစ္စတွေကို ဆွေးနွေးပြီးတော့၊ ညှိနှိုင်းပြီးတော့ အဖြေရှာရတဲ့အခါမှာဆိုလို့ရှိရင် အစပိုင်းမှာဆိုလို့ရှိရင် အားလုံးပါဝင်ဖို့ အင်မတန်မှ ခက်ခဲပါတယ်။ ထိရောက်မှုဆိုတာ မဖြစ်နိုင်ပါဘူး။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ အဲဒီအချိန်မှာဆိုရင် အင်မတန်မှ သိုသိုသိပ်သိပ် လုပ်ရပါတယ်။

ဥပမာဆိုရင် တောင်အာဖရိကပေါ့နော်- တောင်အာဖရိကမှာ ပထမဆုံးဆုံး ANC နဲ့ De Klerkနဲ့ပဲ ပြောတာပဲ၊ နောက်တော့မှ CODESA (ကိုဒဲဆား) တို့ ပေါ်လာတာပေါ့။ တဆင့် တဆင့်၊ ဒါတောင်မှ ကိုဒဲဆား(၁) ကနေပြီးတော့ (၁) ရပ်ဆိုင်းသွားပြီးတော့ ပြတ်သွားပြီးတဲ့အခါကျတော့ တခါ ANC နဲ့ De Klerkနဲ့ တခါပြန်ပြီး ပြောပြီးတော့မှ နောက်ထပ် CODESA (၂) ဖြစ်အောင် လုပ်ရတာ၊ စသဖြင့်၊ စသဖြင့်ပေါ့နော်။
နောက် - မြောက်အိုင်ယာလန်ကိစ္စမှာ ကြည့်လိုက်လို့ရှိရင်လည်း ဒီအတိုင်းပါပဲ၊ နောက်ဆုံးမှာ ပါတီ (၈) ပါတီ၊ (၉) ပါတီလောက် ပါလာပေမယ့် ပထမဦးဆုံးအပိုင်းမှာဆိုလို့ရှိရင် ဗြိတိသျှအစိုးရနဲ့ အိုင်းရစ်စ်အစိုးရနဲ့ တိုင်ပင်ရတယ်။ နောက်ပြီးတော့ IRA နဲ့တောင်မှ လျှို့ဝှက်ဆွေးနွေးတာတွေ ရှိခဲ့တယ်ဆိုတာကို ဝန်မခံခဲ့ဘဲနဲ့ နောက်ကျတော့ ပေါ်လာတယ်။

အဲဒီတော့ ဒါမျိုးဟာ ထိရောက်မှုအတွက်ဆိုလို့ရှိရင် စောစောပိုင်းမှာဆိုလို့ရှိရင်တော့ အင်မတန်သိုသိုသိပ်သိပ်နဲ့ လူနည်းစုကနေလုပ်ပြီးတော့ လမ်းခင်းလိုက်တာပဲ။ ANC နဲ့ De Klerk ဆွေးနွေးပွဲဟာ ကျန်တဲ့လူတွေကို ချန်ပစ်ခဲ့တာမဟုတ်ဘူး၊ ကျန်တဲ့လူတွေ ဝင်လာနိုင်တဲ့ ကိုဒက်ဆာအတွက် လမ်းဖွင့်ပေးလိုက်တာ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒါကြောင့်မို့လို့ ကျမတို့က လေးပွင့်ဆိုင်တောင်းတယ်ဆိုတာဟာ ဟိုလူ့ထားပစ်ခဲ့စေချင်လို့၊ ဒီလူ့ထားပစ်ခဲ့စေချင်လို့ မဟုတ်ပါဘူး၊ ထိရောက်စေချင်လို့ ၊ တခြား အများပါဝင်နိုင်တဲ့လမ်းတခုကို စပြီးတော့ဖွင့်လိုက်ခြင်းပါ။

ဦးသန်းလွင်ထွန်း။ ။ ဒါဆိုလို့ရှိရင် ကျန်နေခဲ့တဲ့ အဖွဲ့အစည်း တခြားပါတီကိုယ်စားပြုအဖွဲ့တွေကနေပြီးတော့ သူတို့ကို ကိုယ်စားပြုပါတယ်ဆိုတဲ့ပုံစံမျိုး တကယ့်ကို ယုံယုံကြည်ကြည်နဲ့ရှိလာအောင် NLD အနေနဲ့ရော၊ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အနေနဲ့ရော ဘယ်လို ချဉ်းကပ်ဖို့ ရှိလဲခင်ဗျ။

ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်။ ။ သူတို့ကို ကိုယ်စားပြုတယ်ဆိုတာ အခုဟာက ၆၇ လားရှိတယ်။ ၆၇ ပါတီလုံးကို ကိုယ်စားပြုတယ်လို့ ကျမတို့ မဆိုလိုပါဘူး။ ဒါပေမယ့် တချို့ကဆိုလို့ရှိရင် အမျိုးသား ဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်က တိုင်းရင်းသားတွေကို ကိုယ်စားမပြုဘူးဆိုတာ - အဲဒီဟာကိုတော့ ကျမတို့က ရဲရဲဝင့်ဝင့် ငြင်းဆန်နိုင်ပါတယ်။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်ထဲမှာကို တိုင်းရင်းသားတွေ အများကြီးပါတယ်။ ၂၀၁၂ ကြားဖြတ်ရွေးကောက်ပွဲမှာဆိုလို့ရှိရင် ကျမတို့ ယှဉ်ပြိုင်ခဲ့တဲ့တိုင်းရင်းသားနယ်မြေက ၃ ခုပေါ့နော်၊ သုံးခုထဲက ကျမတို့ ၂ နေရာမှာ အရေးခံရပါတယ်။ ၁၉၉၀ ရွေးကောက်ပွဲမှာဆိုလို့ရှိရင်လည်း တိုင်းရင်းသားမဲဆန္ဒနယ် တရာနဲ့ခြောက်ဆယ်နဲ့ကိုးခုမှာဆိုလို့ရှိရင် - တရာနဲ့ ခြောက်ဆယ်နဲ့ သုံးခု (၁၆၃) မှာဆိုလို့ရှိရင် ကျမတို့ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်က ခုနစ်ဆယ်နဲ့ကိုး (၇၉) နေရာမှ အရွေးချယ်ခံရပါတယ်။ အဲဒီတော့ ကျမတို့ရဲ့တိုင်းရင်းသားတွေကို ကိုယ်စားပြုမှုဟာ မနည်းပါဘူး။ ဒိအပြင်မှာလည်း ၁၉၉၀ ခုနှစ် ရွေးကောက်ပွဲတုန်းက အများဆုံး အနိုင်ရရှိခဲ့တဲ့ ရခိုင်အဖွဲ့နဲ့၊ ရှမ်းအဖွဲ့နဲ့ မဟာမိတ်အနေနဲ့ အခက်ခဲဆုံး၊ အကျပ်တည်းဆုံးကာလမှာ ကျမတို့ အတူတူ ရပ်တည်ခဲ့တယ်။ CRPP နဲ့ အတူတူရပ်တည်ခဲ့တယ်။ အဲဒီတော့ ကျမတို့ဟာ တိုင်းရင်းသားတွေနဲ့နီးစပ်မှုလည်း ရှိပါတယ်။ ကျမတို့ကိုယ်တိုင်လည်း တိုင်းရင်းသားတွေကို ကိုယ်စားပြုတဲ့အဖွဲ့တခု ဖြစ်ပါတယ်။ ဗမာတွေပဲ ကိုယ်စားပြုတာ မဟုတ်ပါဘူး။ ပြည်ထောင်စုတိုင်းရင်းသားတွေ အားလုံးကိုကိုယ်စားပြုတာပါ။ အဲဒီတော့ ဒီဟာ- တိုင်းရင်းသားတွေကို ကျမတို့က ကိုယ်စားမပြုဘူး၊ တိုင်းရင်းသားတွေနဲ့မဆိုင်ဘူးဆိုတာကိုတော့ ကျမတို့ ဒီဟာကိုတော့ လက်မခံပါဘူး။ ဒါပေမယ့် ၆၇ ပါတီစလုံးကိုကျမတို့ ကိုယ်စားပြုတယ်လို့ ကျမတို့ မပြောလိုဘူး။ နောက်ပြီးတော့လည်း ၆၇ ပါတီစလုံးကိုလည်း ကျမတို့ ကိုယ်စားပြုစရာ မလိုပါဘူး။ နောင် သူ့အချိန်၊ သူ့အခါဆိုရင် ပါဝင်သင့်တဲ့အင်အားစုတွေ အားလုံးပါလာဖို့ကို ကျမတို့ ဦးတည်မှာပါ။

ဦးသန်းလွင်ထွန်း။ ။ တကယ်လို့သာ လေးပွင့်ဆိုင် ဆွေးနွေးပွဲဖြစ်လာပြီဆိုလို့ရှိရင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အနေနဲ့ အဓိကထားဆွေးနွေးညှိနှိုင်းချင်တဲ့ ခေါင်းစဉ်တခုကို ပြောပြပါလား။

ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်။ ။ အဲဒါကတော့ ပြောရမယ်ဆိုလို့ရှိရင် ၂၀၁၅ အလွန်ပေါ့၊ အခုဟာက ကျမအမြင်မှာတော့ အစိုးရရော၊ တခြား ပါတီတွေရော၊ နိုင်ငံရေးအင်အားစုတွေရော၊ ပြည်သူလူထုရောက ၂၀၁၅ အလွန်ကို စိတ်ပူနေကြတယ်။ ဘာဖြစ်မလဲ၊ အဲဒီတော့ ဒီစိတ်ပူ စိုးရိမ်စိတ်တွေ မရှိအောင်လို့ စောစောကတည်းကနေပြီးတော့ ကျမတို့ဟာ ၂၀၁၅ နောက်ပိုင်းမှာဘယ်လိုပုံစံနဲ့ အမျိုးသားရင်ကြားစေ့ရေး ခိုင်ခိုင်မာမာနဲ့ ချောချောမွေ့မွေ့ ဆက်ပြီးသွားမယ်ဆိုတာကို - အဲဒီဟာကို အဖြေရှာဖို့ ကျမတို့ ဆွေးနွေးဖို့ လိုတာပါ။

ဦးသန်းလွင်ထွန်း။ ။ ဟုတ်ကဲ့ခင်ဗျ၊ မြန်မာနိုင်ငံမှာက တခြားဖွံ့ဖြိုးပြီးနိုင်ငံတွေလို လူထုစစ်တမ်း ကျကျနနမရှိသေးဘူး၊ အထူးသဖြင့် နိုင်ငံ့ ခေါင်းဆောင်တွေ၊ နိုင်ငံရေးပါတီတွေရဲ့ လူထုရဲ့အကြိုက်ပေါ့နော်- ဘယ်သူက ဘယ်လောက်လက်ခံသလဲ။ လူထုရဲ့ထောက်ခံမှု ဘယ်နှ ရာခိုင်နှုန်း ရှိနေပြီလဲ..ဆိုတဲ့၊ ခိုင်ခိုင်မာမာယူလို့ရမယ့် စစ်တမ်းတွေရော မရှိသေးပါဘူး၊ ဒါပေမယ့်လည်း အခုအချိန်မှာကတော့ သဘောထားအမြင်တွေ အမျိုးမျိုးပြောတယ်။ တော်တော်လေးလည်းပဲ သတင်းစာ၊ စာနယ်ဇင်းအပိုင်းမှာလွတ်လွတ်လပ်လပ် ရှိလာတဲ့အခါကျတော့ ဒီစာနယ်ဇင်းသတင်းစာ သမားတွေရဲ့ အမြင်အရကိုပဲ ပြောကြရမယ်ဆိုလို့ရှိရင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ရော၊ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်အနေနဲ့ပါ အရင်ကလို ရာနှုန်းပြည့်နီးပါး လူထုထောက်ခံမှုရမယ်ဆိုတဲ့အနေအထားကနေပြီးတော့ နည်းနည်းလျော့ကျလာနေပြီးတော့ ဝေဖန်မှုတွေ၊ အားမရဘူး-လို့ပြောသံတွေ ထွက်နေတယ်လေ၊ အဲဒါတွေနဲ့ပတ်သက်လို့ရော ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အနေနဲ့ ဘယ်လိုမြင်ပါလဲခင်ဗျ။

ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်။ ။ ကျမကတော့ ဒါကို စိတ်မပူပါဘူး။ လူထုစစ်တမ်းဆိုတာ နောက်ဆုံးကျတော့ ပြည်သူလူထုကပဲ ဆုံးဖြတ်ချက်ပေးတာပဲ။ တခြားနိုင်ငံခြားက လူထုစစ်တမ်းကောက်ယူတာတွေတောင်မှ မှားပြီးတော့ ရွေးကောက်ပွဲရလဒ်တွေက လူထုစစ်တမ်းကောက်ယူတာနဲ့တလွဲစီ ဖြစ်ခဲ့တာ၊ ဒါကိုတွေ့ခဲ့ရတာပဲ။ ဒါတောင်မှ သေသေချာချာစနစ်တကျ စစ်တမ်းကောက်ယူတဲ့ဟာတွေပေါ့နော်-အဲဒီတော့ အမြင်တွေကတော့ အမျိုးမျိုးရှိမှာပေါ့။ ကျမတို့ ၂၀၁၂ တုန်းကလည်း ဒီအတိုင်းပဲ ပြောခဲ့တာပဲ။ ၁၉၉၀ ခုနှစ်တုန်းကလို အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်က အောင်မြင်မှုရှိမှာမဟုတ်ဘူးဆိုပြီး ပြောခဲ့တာပဲ။ ဒါပေမယ့်လည်း ကျမတို့က ဒီဟာတွေကို အောင်မြင်မှုရှိတာ မရှိတာဟာ ပြည်သူလူထုရဲ့လက်ထဲမှာပဲလို့ ဒီလိုပဲ ကျမတို့ခံယူပါတယ်။ အခု နောက်ပိုင်းမှာဆိုလို့ရှိရင်လည်း - ဆိုပါတော့…မကြာခင်တုန်းကဆိုလို့ရှိရင် ကယားကိုကျမသွားခဲ့ပါတယ်။ သွားခဲ့တဲ့အခါကျတော့ ကယားကနေပြီး တိုင်းရင်းသားပြည်သူလူထုက အများကြီးထောက်ခံတာကို ကျမတို့တွေ့ခဲ့ရတယ်။ အဲဒီတော့ ဒီဟာကို မသွားခင်တုန်းကလည်း တိုင်းရင်းသားတွေက အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်ကို မထောက်ခံဘူး-လို့ ပြောနေကြတာပဲ။ ပြောနေကြပေမယ့် တကယ်သွားတဲ့အခါကျတော့ ထောက်ခံမှုက တော်တော်ကို ခိုင်မာတယ်ဆိုတာ ကျမတို့တွေ့ခဲ့ရတယ်။ အဲဒီတော့ ဒါတွေဟာ နောက်ဆုံး ပြည်သူ ဆုံးဖြတ်မှာပဲ။ နောက်ပြီးတော့လည်း နိုင်ငံရေးပါတီတခု ထူထောင်ပြီဆိုမှ ငါတို့ အမြဲပဲအောင်မြင်ရမယ်ဆိုတဲ့စိတ်ဓာတ်နဲ့ထူထောင်ပြီဆိုရင်တော့ ဒါ ဒီမိုကရေစီစိတ်ဓာတ်မဟုတ်တော့ဘူး။ တခါတလေလည်း ပြည်သူလူထုရဲ့ထောက်ခံမှုက တခါတလေလည်း ကျဆင်းမယ်၊ တခါတလေလည်းတက်မယ်။ တက်လိုက်ကျလိုက်ဆိုတာ ရှိရမယ်။ ရှိလည်းရှိသင့်တယ်။ တပါတီထဲကပဲ အမြဲတမ်းစိုးမိုးနေမယ်ဆိုလို့ရှိရင် ဒီမိုကရေစီ အများကြီးနစ်နာလိမ့်မယ်။ ဒီမိုကရေစီအင်အားက ကျသွားလိမ့်မယ်၊ ပြီးတော့ ကျမတို့က ပြည်သူလူထုရဲ့စိတ်ဆန္ဒတွေပြောင်းလဲမှုကို ကျမတို့ မကြောက်ပါဘူး။ ပြောင်းလဲတဲ့အတိုင်းပဲ ကျမတို့က လက်ခံရမှာပဲ။

ဦးသန်းလွင်ထွန်း။ ။ ဒီနေရာမှာ လူထုကြားထဲမှာဖြစ်နေတဲ့ သဘောဆန္ဒတွေထဲမှာ လူထုအနေနဲ့တခါတခါကျလို့ရှိရင် ပြတ်ပြတ်သားသားသိချင်တဲ့ ရပ်တည်မှုတွေ၊ နောက်ပြီးတော့ သဘောထားအမြင်တွေနဲ့ပတ်သက်လို့ ရှင်းရှင်းလင်းလင်း သိချင်တာလေးတွေ ရှိတယ်လေ။ အထူးသဖြင့် ဘာသာရေး ဆိုင်ရာ ပဋိပက္ခတွေနဲ့ လူမျိုးရေးဆိုင်ရာ ပဋိပက္ခတွေမျိုးမှာဆိုလို့ရှိရင်ပေါ့- နိုင်ငံတကာကနေပြီးတော့ မြန်မာနိုင်ငံနဲ့အစိုးရကနေ ဘင်္ဂါလီလို့ သတ်မှတ်တဲ့ နိုင်ငံတကာနဲ့ “သူတို့ကိုယ်သူတို့ ရိုဟင်ဂျာ”လို့ ခေါ်စေချင်တယ်ဆိုတဲ့ လူတွေရဲ့အရေးဆိုလို့ရှိရင်လည်း ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ရဲ့ သဘောထား ဘယ်လိုဆိုတာကို သိပ်ပြီးတော့ ပြတ်ပြတ်သားသား မသိရဘူးဆိုတဲ့ပုံစံမျိုး ရှိပါတယ်။ အလားတူပဲ။ ဒီ ….

ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်။ ။ အဲဒီတော့ အစိုးရရဲ့သဘောထား ဘယ်လိုဆိုတာကို ပြတ်ပြတ်သားသား သိကြရရဲ့လား။

ဦးသန်းလွင်ထွန်း။ ။ အစိုးရရဲ့သဘောထားကတော့ သူတို့ပြောတာက ဒီနိုင်ငံမှာ ရိုဟင်ဂျာမရှိဘူး၊ အဲဒီတော့ ဘင်္ဂါလီပဲရှိတယ်-ဆိုတဲ့အမြင်ကို ပြတ်ပြတ်သားသားပြောပါတယ်။

ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်။ ။ တရားဝင်ကတော့ ဒါ အစိုးရရဲ့အမြင်ပဲလေ။ ဒါက အစိုးရရဲ့အမြင်ပဲဆိုတော့ တရားဝင်ဥပဒေက ဒီအတိုင်းပဲပေါ့။

ဦးသန်းလွင်ထွန်း။ ။ အဲဒီတော့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုတို့အနေနဲ့ရော ဒီကိစ္စကို အစိုးရသဘောထားအတိုင်းပဲလား၊ တခြား ဟို…ညှိနှိုင်းမှုတွေ၊ ဒါမှ မဟုတ်လို့ရှိရင် ဆွေးနွေးမှုတွေ၊ တိုင်ပင်မှုတွေလုပ်ဖို့ လိုတယ်လို့ ထင်သလား။

ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်။ ။ ကျမတို့အမြင်က အဖြေရှာနိုင်ဖို့ပဲ။ ဒီအတိုင်းသွားလို့ ပြေလည်မယ်ဆိုလို့ရှိရင် ဒီအတိုင်းပဲသွားစရာ အကြောင်းမရှိဘူး။ ဒီအတိုင်းသွားလို့ မပြေလည်ဘူးဆိုလို့ ရှိလို့ရှိရင် ပြေလည်တဲ့အဖြေတခုရှာရမှာပေါ့။ ဒီလို နာမည်တခုအပေါ်မှာအခြေခံပြီးတော့ ကျမတို့ရဲ့ပြည်တွင်းမှာ စိတ်ဝမ်းကွဲမှုတွေ၊ ပဋိပက္ခတွေဖြစ်တယ်ဆိုတာတော့ မဖြစ်သင့်ဘူး။ အဲဒီတော့ ဘာပဲပြောပြော၊ ဘယ်ကိစ္စကိုပဲဖြစ်ဖြစ် ဆွေးနွေးနိုင်ရမယ်၊ တိုင်ပင်နိုင်ရမယ်၊ ညှိနှိုင်းနိုင်ရမယ်။ အဓိက ဦးဆောင်ပြီးလုပ်ရမှာကတော့ အစိုးရအဖွဲ့ပဲ။ ဒီကိစ္စက အစိုးရအဖွဲ့ရဲ့လက်ထဲမှာပဲရှိတယ်။ အဲဒီတော့ ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးတိုင်ပင်ပြီးတော့ နိုင်ငံအတွက် အကောင်းဆုံးအဖြေကို ရှာနိုင်ရမယ်။ ရှာရဲရမယ်။ ဒါက အစိုးရလုပ်သူများရဲ့တာဝန်ပဲ။

ဦးသန်းလွင်ထွန်း။ ။ ဒါပေမယ့် လမ်းပိတ်မနေဘူးလား။

ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်။ ။ လမ်းပိတ်တယ်ဆိုတာ အဖြေရှာချင်တဲ့သူတွေအတွက် လမ်းက ဘယ်တော့မှ မပိတ်ဘူး။ အဖြေမရှာချင်လို့ရှိရင်တော့ လမ်းက ဘယ်တော့မှ ပွင့်မှာမဟုတ်ဘူး။

ဦးသန်းလွင်ထွန်း။ ။ အဲဒီတော့ ဘာသာရေးပဋိပက္ခတွေကိစ္စမှာဆိုလို့ရှိရင်လည်း အခုဆိုလို့ရှိရင် လွှတ်တော်ထဲမှာ ဗုဒ္ဓဘာသာအခြေခံပေါ့နော်- အမျိုးစောင့်ဥပဒေတို့၊ ဒီလိုတင်ပြဖို့တွေ၊ အတည်ပြုမှုတွေကို ကြိုးစားနေတာတွေ ရှိပါတယ်။ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်ရဲ့သဘောထားကရော ဘယ်လိုရှိလဲခင်ဗျ။

ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်။ ။ တင်လည်းမပြသေးဘူး၊ ဒါဟာ တင်ပြတယ် မတင်ပြဘူးဆိုတာက အစိုးရရဲ့တာဝန်ပဲ။ အစိုးရကနေပြီးတော့ ဥပဒေကြမ်း လေးခု ရေးဆွဲထားတယ်လို့သိရတယ်။ ဒါပေမယ့် တခုပဲထွက်ပါသေးတယ်။ ကျန်တဲ့ သုံးခုကလည်း ဘယ်တော့…အဲဒါလည်း တရားဝင်တင်တာ မရှိသေးပါဘူး။ အဲဒီတော့ အစိုးရက တင်လာမှာလား၊ တင်တဲ့အခါကျလို့ ရှိလို့ရှိရင် ဘယ်လိုပုံစံနဲ့တင်မှာလဲ၊ ဘာလို့လဲဆို…ကျမ ကြားရသလောက်တော့ အစိုးရဘက်ကလည်း အခု မူကြမ်းတွေကိုတောင်မှ ပြန်ပြီးတော့ ပြင်ဆင်ဖို့ စဉ်းစားနေတယ်ဆိုပြီးတော့ ပြောတာတွေလည်း ရှိပါတယ်။ ဒါက ဟုတ်တာ၊ မဟုတ်တာ ကျမတို့ မသိပါဘူး။ ကျမတို့ အဖွဲ့ချုပ်အနေနဲ့ တင်လာတဲ့မူကြမ်းတွေအပေါ်မှာမှ ဆုံးဖြတ်မှာပါ။ မတင်လာရသေးတဲ့ ကိစ္စတွေအပေါ်မှာ ထင်ကြေးနဲ့ပေးပြီးတော့ ဆုံးဖြတ်လို့မရပါဘူး။

ဦးသန်းလွင်ထွန်း။ ။ အဲဒီတော့ လူထုကြားထဲမှာဖြစ်နေတဲ့ ဒီကိစ္စတွေနဲ့ပတ်သက်လို့ရော- ဒီလို အမျိုး၊ ဘာသာ၊ သာသနာ စောင့်ရှောက်ရေးဆိုတဲ့နာမည်နဲ့ ဘာသာရေးအစွန်းရောက်ပုံစံမျိုးတွေထွက်နိုင်တယ်လေ။ အဲဒါတွေနဲ့ပတ်သက်လို့ရော ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အနေနဲ့….

ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်။ ။ ကျမတို့ကတော့ အစိုးရဟာ ဘာအစွန်းရောက်တာမှ မကြိုက်ဘူး၊ လူမျိုးရေးပဲဖြစ်ဖြစ်၊ ဘာသာရေးပဲဖြစ်ဖြစ်၊ နိုင်ငံရေးဝါဒအယူအဆ အရပဲဖြစ်ဖြစ် အစွန်းရောက်တယ်ဆိုကတည်းက မကောင်းတော့ဘူးလေ။ အစွန်းရောက်တယ်ဆိုတာကတော့ မစ္ဇျိမပဋိပဋာနဲ့တော်တော်လွဲသွားပြီပေါ့။ အဲဒီတော့ ကျမတို့ကတော့ အစွန်းရောက်မှုကို ဘာကိုမှ အားမပေးပါဘူး။

(((( မြန်မာနိုင်ငံရဲ့အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးဆိုင်ရာလိုအပ်ချက်၊ မြစ်ဆုံဆည်နဲ့ လက်ပန်းတောင်းတောင် စီမံကိန်းဆိုင်ရာ သဘောထားအမြင် စတာတွေအပြင် လက်ရှိ ကျောင်းသားတချို့ဆန္ဒပြနေမှု အခြေအနေတွေနဲ့ပတ်သက်လို့ ဆွေးနွေးထားတဲ့ အမျိုသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုုပ်ဥက္ကဋ္ဌ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နဲ့ ဗွီအိုအေ (မြန်မာပိုင်း) ဌာနရဲ့ သီးသန့် တွေ့ဆုံမေးမြန်းခန်းအပိုင်း (၂) ကို တင်ပြပေးထားပါတယ်။)))

ဦးသန်းလွင်ထွန်း။ ။ ဒါဆို တခြားအရေးကြီးတဲ့ကိစ္စတခုဖြစ်တဲ့ အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးကိစ္စတွေ- အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်နဲ့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ရဲ့ပါဝင်မှုနဲ့အသံ ကျနော်တို့သိပ်မကြားရဘူး။

ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်။ ။ ကျမတို့ကိုပါဝင်ဖို့လည်း မဖိတ်ခဲ့ဘူးလေ၊ အဲဒါကြောင့်မို့လို့ ကျမတို့က လေးပွင့်ဆိုင်မှာဆိုရင် ဟိုလူထားပစ်ခဲ့တယ်၊ ဒီလူ့ထားပစ်ခဲ့တယ်လို့ပြောပေမယ့် ကျမတို့က ဒီအပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးနဲ့ပတ်သက်လို့ ကျမတို့ ဘာလို့မပါရတာလဲလို့ ကျမတို့ မပြောပါဘူး။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ အဓိကကျတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေက အဖွ့ဲအစည်းတွေက အချင်းချင်းဆွေးနွေးပြီးတော့ အပစ်ခတ်ရပ်စဲရေး သဘောတူညီမှု ယူချင်တယ်ဆိုပြီး ကြိုးစားနေတဲ့အချိန်မှာ ကျမတို့ မပါရကောင်းလား ဆိုပြီး ကျမတို့ တခါမှ မပြောဖူးပါဘူး။ ဘာဖြစ်လို့မပါရတာလဲလို့ မေးလို့ရှိရင်တော့ ကျမတို့ ရှင်းရှင်းပဲပြောပါတယ်။ ဟိုဘက်ဒီဘက် နှစ်ဘက်စလုံးက မဖိတ်ဘူး။ ဖိတ်ရင်တော့ ပါရမှာပေါ့၊ ကျမတို့က ဖိတ်ရင်လည်းပါဖို့ အဆင်သင့်ပါပဲ။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးဆိုတာဟာ နောင် ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက် အရေးကြီးတဲ့ကိစ္စဖြစ်လို့။ ဒါပေမယ့် တဖက်နဲ့တဖက်ဆွေးနွေးပြီးတော့ အဖြေရှာနေတဲ့အချိန်မှာ ကျမတို့မပါရကောင်းလားဆိုတာ ကျမတို့အတွက် နံပါတ် (၁) မဟုတ်ပါဘူး။ ဒီဆွေးနွေးနေတဲ့သူတွေက ပြည်သူအတွက် ငြိမ်းချမ်းရေးရနိုင်မယ်ဆိုလို့ရှိရင် ကျမတို့အနေနဲ့ အင်မတန်မှပဲ ဝမ်းသာမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဦးသန်းလွင်ထွန်း။ ။ လောလောဆယ်အားဖြင့်တော့ ဒီငြိမ်းချမ်းရေးဆွေးနွေးပွဲတွေဟာ ရှေ့မတိုးနိုင်တဲ့အခြေအနေရောက်နေတဲ့ အပြင်ကို ပြောရရင်တော့ နောက်ဆုံးလတ်တလောဖြစ်ရပ်ကို ကြည့်ရမယ်ဆိုလို့ရှိရင် တိုက်ပွဲသံတွေကိုတောင် ပြန်ပြီးဦးတည်နေတာကို တွေ့ရတယ်လေ။ အဲဒီတော့ ဒီငြိမ်းချမ်းရေးဆွေးနွေးမှု လုပ်ငန်းစဉ်မှာ ဘာတွေများလိုအပ်ချက်ရှိနေသလဲလို့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ထင်သလဲ ခင်ဗျ။

ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်။ ။ နောက်ဆုံးကျတော့ အခြေခံအားဖြင့်ယုံကြည်မှုပေါ့နော်၊ ဟိုဘက်ဒီဘက်အပြန်အလှန် ယုံကြည်မှု ခိုင်မြဲသွားပြီဆိုလို့ရှိရင်တော့ သိပ်ပူစရာမရှိတော့ဘူး။ ဒါပေမယ့် ဒီလို ယုံကြည်မှုမခိုင်မြဲသရွေ့တော့ ဒီလိုပဲ အတက်အကျတွေကတော့ ရှိနေမှာပဲ။ ဒါကတော့ ဒီနိုင်ငံမှာတင် မဟုတ်ပါဘူး။ တခြားနိုင်ငံတွေမှာလည်း ဒီအပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးနဲ့ပတ်သက်လို့ ဆွေးနွေးတဲ့အခါမှာ အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး ရယူပြီးလို့ လက်မှတ်ထိုးပြီးတော့တောင်မှ ပျက်ပြားသွားတာတွေရှိပါတယ်။

… ဥပမာ ဆိုလို့ရှိရင် ဟုတ်လား မြောက်အိုင်ယာလန်မှာဆိုရင်လည်း ဒီလိုပဲ ဖြစ်ခဲ့တာပဲ။ အားလုံး အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးပြီးပါပြီဆိုပြီး လက်မှတ်လည်း ထိုးပြီးရော နောက်တနေ့မှာ ပေါက်ကွဲချင်ရင်လည်း ပေါက်ကွဲတာပဲ။ အဲဒါမျိုးတွေတော့ ဖြစ်ခဲ့တာတွေရှိပါတယ်။ ဒီလိုဟာမျိုးတွေကလည်း ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ အဲဒါ ဘာဖြစ်လို့လဲ။ နောက်ဆုံးကျတော့ အပြန်အလှန် ယုံကြည်မှု မခိုင်မာသေးလို့ပဲ။ အဲဒီတော့ ငြိမ်းချမ်းရေးဖြစ်စဉ်ရဲ့ အဓိကလိုအပ်ချက်ကတော့ အပြန်အလှန်ယုံကြည်မှုပါပဲ။

ဦးသန်းလွင်ထွန်း။ ။ ဟုတ်ကဲ့။့ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးတွေကိစ္စပေါ့နော်-အဲဒီမှာ အစောပိုင်းမှာ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်ပါ လွှတ်တော်ထဲပါဝင်ပြီးတော့ အကုန်လုံးပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်ပြီးတော့ လုပ်ဆောင်မှုတွေမြင်လာရတဲ့အခါမှာတော့ အမေရိကန်အပါအဝင် အနောက် အုပ်စုနိုင်ငံတွေကလည်း ဒါဟာ တိုးတက်မှုတရပ်အနေနဲ့ ရှုမြင်ပြီးတော့ အားပေးအားမြှောက်ပြုကြပါတယ်။ စီးပွားရေး ဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့မှုတွေဆိုရင်လည်း တော်တော်ဖြေလျှော့လိုက်တာ ကုန်သလောက်နီးပါးဖြစ်နေပါပြီ။ အဲဒီအခြေအနေမှာမှ ပြီးခဲ့တဲ့ရက်ပိုင်းအတွင်းပေါ့နော်။ သမ္မတအိုဘားမားမလာခင် မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးတွေဟာ အဲဒီလောက်ကြီးတော့ မတိုးတက်သေးဘူး။ တန့်နေတဲ့သဘောရှိတယ်ဆိုပြီးတော့တောင်မှ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ဆီက သတိပေးတဲ့သဘော ကြားရပါတယ်။ အလားတူပဲ၊ သမ္မတအိုဘားမားရောက်ပြီးတဲ့အခါမှာလည်း ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နဲ့ အိမ်မှာ တစ်နာရီကျော်ကြာအောင် ဆွေးနွေးခဲ့ကြတယ်။ ဘယ်လိုအချက်အလက်တွေကို ဆွေးနွေးခဲ့ကြသလဲဆိုတာလေးကိုလည်း နည်းနည်းလောက် ပြောပြလို့ ရနိုင်မလား။

ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်။ ။ အဲဒါတော့ ပြောလေ့ပြောထမရှိပါဘူး။ ကျမတို့ ဒီလို ဘာဆွေးနွေးတယ်ဆိုတာဟာ တရားဝင်သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲမှာ ပြောပြသလောက်ပဲ၊ ဒီလောက်ပဲ ကျမတို့ပြောလေ့ရှိပါတယ်။ ဒါဟာ တရားဝင်ထုတ်ပြန်ချက်ပေါ်မှာ အခြေခံပြီးတော့ ကျမတို့ ဘာဆွေးနွေးတယ်။ ဘာ မဆွေးနွေးဘူးဆိုတာကို အသိပေးတာပါ။

ဦးသန်းလွင်ထွန်း။ ။ အဲဒီတော့- ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ပြောတယ်ဆိုတဲ့သဘောက မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဒီလောက် မတိုးတက်သေးဘူး။ ဒီလောက်ကြီး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုတွေ မလုပ်ပါနဲ့ဦးဆိုပြီးတော့ ဘရိတ်အုပ်တဲ့သဘောလား။

ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်။ ။ ဒီကစ္စနဲ့ပတ်သက်လို့ ခုနက ပြောသွားတဲ့စကားထဲမှာပေါ့နော်၊ ကျမက လွှတ်တော်ထဲမှာ တိုးတက်မှုရှိတယ်ဆိုတာလည်း ထည့်ပြောသွားပါတယ်။ နောက်တခုက ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးနဲ့ ပတ်သက်လို့ တန့်သွားတယ်ဆိုတာဟာ ဒါ အခုမှ ကျမပြောတဲ့စကားမဟုတ်ပါဘူး။ ၂၀၁၂ ခုနှစ် ကြားဖြတ်ရွေးကောက်ပွဲ ပြီးကတည်းက- ပြီးပြီးတော့ ပထမဦးဆုံး ကျမ နိုင်ငံခြားခရီးသွားတာဟာ ဘန်ကောက်က WAF အစည်းအဝေးကို သွားပြီး တက်ပါတယ်။ အဲဒီတုန်းက ကျမပြောပါတယ်။ ဒါ သိပ်ပြီးတော့ အကောင်းမြင်လွန်းလို့ မဖြစ်ဘူး။ healthy skepticism ပေါ့နော်၊ ဒီလိုပုံစံမျိုး လိုအပ်ပါတယ်လို့ ကျမ အဲဒီကတည်းက ပြောတာနော်၊ အခုမှပြောတာ မဟုတ်ဘူး။ ဒါ တစိုက်မတ်မတ် ပြောသွားတာ။

…. အဲဒီတော့ ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးမှာ အဓိက တာဝန်ရှိတာကတော့ အုပ်ချုပ်ရေးပိုင်းဆိုင်ရာပဲ။ လွှတ်တော်ထဲမှာ ခုနက ပြောသွားသလိုပေါ့၊ လွှတ်တော်ထဲမှာ တိုးတက်မှုတွေရှိတယ်။ ကျမ ကျေနပ်တယ်လို့ပြောခဲ့တယ်ဆိုတာ မှန်ပါတယ်။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ လွှတ်တော်ထဲမှာဆိုလို့ရှိရင် ကျမတို့ အရွေးချယ်ခံရတဲ့ ကိုယ်စားလှယ်က ၄၄ ယောက်ပေါ့နော်။ ဒါပေမယ့် တိုင်းဘက်ကလည်းပါတယ်ဆိုတော့ ကျမတို့အားလုံး ဒီ ပြည်ထောင်စု လွှတ်တော်ထဲမှာ ဆိုရင် ၃၉ ယောက် ရောက်သွားကြတယ်။ အဲဒီတော့ ဒီ ၆၀၀ ကျော် ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်ထဲမှာ ၃၉ ယောက်ထဲနဲ့ အလုပ်ဖြစ်ဖို့ဆိုတာဟာ တစ်ဦးနဲ့တစ်ဦး ဟိုဘက်ဒီဘက် တိုင်ပင်ပြီးတော့ အပေးအယူလုပ်ပြီးတော့ မလုပ်လို့ရှိရင် မရပါဘူး။ အဲဒီတော့ လွှတ်တော်ထဲမှာ ကျမတို့ရောက်သွားတဲ့အခါကျတော့ အခု ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် နာယကပေါ့နော်၊ အဲဒီအချိန်တုန်းက လွှတ်တော်နာယက ဦးခင်အောင်မြင့်ပါ၊ အဲဒီတော့ ခပ်တိုတိုပြောရမယ်ဆိုရင် ပြည်သူ့လွှတ်တော်ဘက်ကရော၊ အမျိုးသားလွှတ်တော်ဘက်ကရော ဥက္ကဋ္ဌကြီးတွေကလည်း မျှမျှတတ ဆက်ဆံတယ်။ နောက်ပြီးတော့ ကျမတို့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုတွေ ရှိခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီဟာအတွက်တော့ ကျမက အားရပါတယ်။

… ဟို မကြာခင်တုန်းကဆိုလို့ရှိရင် နိုင်ငံခြားအဖွဲ့တခုကနေ လာပြီးတော့ လွှတ်တော်ထဲက တရားဥပဒေစိုးမိုးရေးကော်မတီနဲ့ လာပြီးတွေ့ပါတယ်။ တွေ့ပြီးတော့ အဲဒီမှာ သူတို့တွေ့ချင်တယ်ဆိုလို့ ကျမတို့ အမျိုးသမီး ကိုယ်စားလှယ်တချို့ကို ဖိတ်ထားတယ်။ ဖိတ်ထားတော့ အဲဒီအဖွဲ့က ဘယ်လို မေးလဲဆိုတော့ မြန်မာနိုင်ငံမှာပေါ့နော်- ဒီမိုကရေစီပြုပြင်ပြောင်းလဲမှု တကယ် ဖြစ်နေပြီလား၊ တိုးတက်မှုတွေဘာတွေ့ရလဲ၊ Reform ပေါ့ ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုတွေ ထိရောက်တဲ့ ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုတွေ ဘာရှိခဲ့လဲ-ဆိုတော့ အားလုံးက ခေါင်းခါကြတယ်။ ဘယ်လိုမှ၊ ဘာမှမဖြစ်ဘူးလို့ ပြောတဲ့ အခြေအနေဖြစ်သွားတယ်။ ကျမပါတီကချည်းမဟုတ်ဘူးနော်၊ ကျန်တဲ့ပါတီက ကိုယ်စားလှယ်တွေလည်းပါတယ်။ ( ဒါပေမယ့် ဒီပါတီတွေရဲ့…)

အဲဒီမှာ တခုပြောသွားတာက တိုင်းရင်းသားပါတီက အမျိုးသမီးကိုယ်စားလှယ်တယောက်က ပြောသွားတာက- ‘တခုတော့ ရှိတယ်တဲ့၊ လွှတ်တော်တဲ့၊ လွှတ်တော်ထဲမှာ ကျမတို့ပြောချင်တာကို လွပ်လွပ်လပ်လပ် ပြောနိုင်တယ်တဲ့၊ အဲဒါ တိုးတက်မှုပဲတဲ့၊’ ပြောလို့ပေါ့နော်။ ထိရောက်မှုရှိတာ မရှိတာက သပ်သပ်၊ ပြောတဲ့အတိုင်း တောင်းဆိုတဲ့အတိုင်းဖြစ်တာ မဖြစ်တာက သပ်သပ်၊ ဒီလို လွပ်လွပ်လပ်လပ် တိုင်းသိပြည်သိ တင်ပြနိုင်တာကိုက တိုးတက်မှုပဲဆိုတာကိုတော့ ကျမတို့အားလုံး သဘောတူတယ်။ ဟုတ်တယ်။ ဒါ တိုးတက်မှုပဲ၊ ဒါကြောင့် ကျမ ပြောပါတယ်။ ကျမတို့အမြင်မှာတော့ ကျမတို့ကိုယ်ကိုယ်တိုင်က လွှတ်တော်ထဲမှာ ရှိနေလို့လည်းဖြစ်နိုင်တယ်။ မဏ္ဍိုင်ကြီးသုံးခုမှာ ဒီမိုကရေစီပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးအရ ရှေ့က ရောက်နေတာကတော့ ဥပဒေပြုရေးမဏ္ဍိုင်ပဲ။

ဦးသန်းလွင်ထွန်း။ ။ ဒီ ဥပဒေပြုရေးမဏ္ဍိုင်မှာ လွပ်လွပ်လပ်လပ် ပြောခွင့်တွေရှိလာနေပြီ၊ ဆွေးနွေးပိုင်ခွင့်တွေ ရှိလာနေပြီဆိုပေမယ့် အကောင်အထည်ဖော်ရေးအပိုင်းမှာတော့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်က ထင်သလောက်မဖြစ်ဘူးဆိုတဲ့ သဘောကိုပြောတာပေါ့။

ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်။ ။ ထင်သလောက်မဟုတ်ပါဘူး။ မျှော်လင့်သလောက်မဖြစ်တာပါ။ အစကတည်းက သိပ်ထင်တယ်လို့တော့ မဟုတ်ပါဘူး။ ဒါပေမယ့် အုပ်ချုပ်ရေးမဏ္ဍိုင်က မလုပ်ဘဲနဲ့ တချို့ကိစ္စတွေက မဖြစ်နိုင်ပါဘူး။

…. ဥပမာဆိုရင်တော့ ဥပဒေတွေ၊ ဥပဒေကြမ်းတွေ၊ ဥပဒေကြမ်းတွေကို လွှတ်တော်ကနေပြီးတော့ အတည်ပြုတော့ ဥပဒေဖြစ်သွားပြီ၊ ဒါပေမယ့် နည်းဥပဒေတွေ မထွက်လာမချင်း - ဟို ညွန်ကြားချက်အမိန့် စဉ်းမျဉ်း စဉ်းကမ်းတွေ မထွက်လာမချင်း ဒီဥပဒေတွေက အသက်မဝင်ဘူး။ အဲဒီတော့ လွှတ်တော်ကတော့ ပြီးသွားပြီလေ။ လွှတ်တော်အလုပ်။

… နောက်တခု ပြောရမယ်ဆိုရင် ဥပမာအနေနဲ့ပြောရမယ်ဆိုရင် ပြည်သူတွေအနေနဲ့ အားလုံးစိတ်ဝင်စားနေတဲ့ လယ်ယာမြေကိစ္စပေါ့နော်၊ ကျမတို့ လွှတ်တော်ကော်မတီကနေ မူလပိုင်ရှင်တွေကိုပြန်အပ်ဖို့အတွက် အဖွဲ့တွေဖွဲ့ခဲ့တယ်။ ဖွဲ့စည်းပြီးတော့ အကြံတွေပေးခဲ့တယ်။ သွားပြီးတော့ ကွင်းဆင်းပြီးတော့ လေ့လာတယ်။ အကြံပြုတယ်။ သို့သော်ငြားလည်း ဒီကိစ္စကို အကောင်အထည်ဖော်ရမှာက အုပ်ချုပ်ရေးပိုင်းဆိုင်ရာပဲ။ ကျမတို့ လွှတ်တော်ကနေပြီးတော့ အကြံပေးနိုင်တယ်။ နောက်ပြီးတော့ သက်ဆိုင်ရာအစိုးရဌာနတွေကို ခေါ်ပြီးတော့ လွှတ်တော်မှာ မေးခွန်းမေးနိုင်တယ်။ ဒီ့ထက်ပိုပြီးတော့ လုပ်လို့မရဘူး။

ဦးသန်းလွင်ထွန်း။ ။ အဲဒီတော့- ဒီဥပမာကိုပဲ ကျနော်က ဆက်မေးချင်တာက ဒါက ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ဦးဆောင်တဲ့ ဥပဒေစိုးမိုးရေးကော်မရှင်ရဲ့ တာဝန်နဲ့တူတယ်။

ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်။ ။ မဟုတ်ဘူး။ မဟုတ်ဘူး။ ဒီဟာက လယ်ယာ။ လယ်ယာမြေကိစ္စပြောနေတာပါ။

ဦးသန်းလွင်ထွန်း။ ။ အော်။ လွှတ်တော်ထဲကို ဝင်ပြီးသိပ်မကြာခင်မှာပဲ တရားဥပဒေစိုးမိုးရေးကော်မရှင်မှာ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်က ဥက္ကဋ္ဌအနေနဲ့ တာဝန်ယူရပါတယ်။ အဲဒီတော့ ဒီ ဥပဒေစိုးမိုးရေးဆိုတာကလည်း ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် အမြဲတမ်းပြောနေတဲ့ကိစ္စဆိုတော့- တိုင်းပြည်ထဲမှာ ဖြစ်နေတဲ့ မမျှတမှုတွေ၊ ဥပဒေကြောင်းအရအဆင်မပြေမှုတွေ၊ ဒါတွေကို စုံစမ်းစစ်ဆေးပြီးတော့ လွှတ်တော်ထဲမှာ မကြာသေးခင် လွန်ခဲ့တဲ့သုံးလလောက်က အစီရင်ခံစာတင်ခဲ့တယ်လို့တော့ ကျနော်ကြားပါတယ်။ ကျနော်တို့အပြင်မှာတော့ သိပ်မတွေ့လိုက်ဘူး။ အဲဒီအစီရင်ခံစာကိုလေ။ အဲဒီတော့ အဲဒီ အကြောင်းနဲ့ပတ်သက်ပြီးမေးရရင်ဒေါ်အောင်းဆန်းစုကြည်အနေနဲ့က ဒီကော်မရှင်အနေနဲ့ အပြင်မှာဖြစ်နေတဲ့ မမျှတမှုတွေ၊ အခြေအနေတွေကို လွှတ်တော်ထဲ ခေါ်ယူစစ်ဆေးပိုင်ခွင့်၊ ကြားနာပိုင်ခွင့်၊ အဲဒါတွေရှိခဲ့မယ်၊ ရှိပြီးတော့ အစီရင်ခံစာတင်ပြီးနောက်ပိုင်းမှာ အာဏာပိုင်တွေရဲ့ ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်မှုတွေ မရှိဘူးလားခင်ဗျ။ အဲဒါတွေက။

ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်။ ။ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုတွေက ကျမတို့ မျှော်လင့်သလောက်၊ လိုအပ်သလောက်မရှိဘူးလို့ပြောရမှာပဲ။ နောက်ပြီးတော့ ဥပဒေ စိုးမိုးရေးအစား၊ တရားဥပဒေစိုးမိုးရေးလို့ပြောချင်တယ်။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ ဟိုဗမာလိုကျတော့ခွဲခြားပြီးပြောလို့မရတာနဲ့ အင်္ဂလိပ်လိုဆိုလို့ရှိရင် Rules by law and Rules of law ပေါ့နော်၊ အဲဒီတော့ အဲဒါကို ခွဲခြားပြီးပြောဖို့ဆိုရင် ကျမတို့ တရားဥပဒေစိုးမိုးရေးပေါ့၊ တရားတဲ့ ဥပဒေတွေဖြစ်ရမယ်။ အမိန့်အာဏာ စိုးမိုးရေးမဟုတ်ဘူး။ အဲဒီတော့ အာဏာရှိသူများထုတ်ထားတဲ့ ဥပဒေတိုင်းစိုးမိုးရေးဆိုတဲ့ သဘောမဟုတ်ဘူး။ တရားတဲ့ ဥပဒေစိုးမိုးရေးကို ကျမတို့ ဦးတည်တာဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီတော့ အခုကျမတို့ကနေပြီးတော့ ခေါ်ပြီးတော့ မေးနိုင်မြန်းနိုင်တာတွေရှိပါတယ်။ ဘယ်လောက် ထိရောက်မှုရှိလဲ ဆိုတာ စောစောကပြောတဲ့ အတိုင်းပဲ၊ နောက်ဆုံးကျတော့ အုပ်ချုပ်ရေးပိုင်းဆိုင်ရာကနေပြီးတော့ အကောင်အထည်ဖော်ရမယ့်ကိစ္စတွေမှာ ကျမတို့အနေနဲ့ ထိထိရောက်ရောက် မလုပ်နိုင်ဘူး။ သို့သော်ငြားလည်း တတ်နိုင်သလောက် ကျမတို့လုပ်ပါတယ်။

… ဥပမာဆိုလို့ရှိရင် ပညာပေးရေးနဲ့ ပတ်သက်လို့ဆိုလို့ရှိရင် ကျမတို့ workshop တွေပေါ့နော်၊ နှီးနှောဆွေးနွေးဖလှယ်ပွဲတွေ ဘာတွေလုပ်တယ်။ နောက်ပြီးတော့ သင်တန်းတွေပေးတယ်။ ဒါတွေက ကျမတို့ တတ်နိုင်သမျှ လုပ်တာပေါ့နော်။ အခုဆိုလို့ရှိရင်လည်း ကျမတို့ စပြီးတော့ ဒီ Rules of law centre ပေါ့နော်၊ တရားဥပဒေစိုးမိုးရေးစင်တာဆိုပြီးတော့ ကျမတို့ အစမ်းအားဖြင့် မန္တလေးနဲ့လားရှိုးမှာဖွင့်တယ်။ အဲဒီမှာဆိုလို့ရှိရင်လည်း ကျမတို့် မျှော်လင့်သလောက် အုပ်ချုပ်ရေးပိုင်းဆိုင်ရာ ပါဝင်ပတ်သက်မှုမရှိဘူး။ ဒါပေမယ့်လည်း ကျမတို့ကတော့ တတ်နိုင်သလောက် လုပ်သွားမှာပဲ။ ဒီလိုပ၊ဲ တဆင့်ချင်းတဆင့်ချင်း ဥပဒေပြုရေးမဏ္ဍိုင်ဖြစ်တဲ့ လွှတ်တော်အနေနဲ့ လုပ်နိုင်သမျှတော့ ကျမတို့က လုပ်သွားမှာပဲ။

ဦးသန်းလွင်ထွန်း။ ။ ဟုတ်ကဲ့၊ နောက်အကြောင်းအရာလေးတစ်ခုလောက် မေးချင်ပါတယ်။ မကြာခင်မှာ ပြီးခဲ့တဲ့ရက်ပိုင်းတွေအတွင်းမှာ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အနေနဲ့ တရုတ်နိုင်ငံကိုသွားဖို့ အစီအစဉ်လေးရှိတယ်ဆိုပြီးတော့ သတင်းထွက်ပါတယ်။ အဲဒီမေးခွန်းကိုလည်း ဒေါ်အောင် ဆန်းစုကြည်အနေနဲ့ ဖြေတော့ဖြေပြီးပါပြီ။ အတိအကျမရှိသေးဘူးဆိုတဲ့သဘောပေါ့နော်၊ ဒီကြားထဲမှာ တစုံတရာများ ထူးထူးခြားခြား ထပ်ပြီး တိုးတက်မှုတွေရှိနေသလား၊ အစီအစဉ်လုပ်လာတာတွေ ရှိနေပလား၊ တကယ်လို့များသွားဖြစ်တယ်ဆိုလို့ရှိရင် ဒါ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့အင်အားကြီး အိမ်နီးချင်း နိုင်ငံကြီးတစ်ခုကို ပထမဦးဆုံးသွားရောက်တဲ့ခရီးလည်းဖြစ်တယ်။ အရေးပါတဲ့ခရီးစဉ်လို့ ကျနော်တို့ ယူဆရပါတယ်။ ဘယ်လိုအကြောင်းအရာတွေများ စီစဉ်နေသလဲဆိုတာကို သိချင်တယ်။

ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်။ ။ အဲဒါတော့ တိတိကျကျ မစီစဉ်ရသေးပါဘူး။ ကိုယ့်အချိန်၊ သူ့အချိန်ပေါ့နော်- ဟိုဘက်ဒီဘက် ညှိရတာတွေကလည်း တခါတလေ သိပ်ပြီးတော့ မလွယ်ပါဘူး။ ကျမအားတဲ့အချိန်နဲ့ ဟိုဘက်ကလည်း သူတို့အတွက် အဆင်ပြေတဲ့အချိန်ဆိုတာက ချက်ခြင်းကိုက်အောင် လုပ်ဖို့ဆိုတာ မလွယ်ပါဘူး။ နောက်ပြီးတော့လည်း ပြောရမယ်ဆိုလို့ ရှိလို့ရှိရင် အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံ- အင်အားကြီးနိုင်ငံကြီးတခုဆိုလို့ရှိရင် ကျမ အိန္ဒိယကို သွားပြီးပါပြီ။ အဲဒီတော့ ကျမတို့က အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံကြီးပေါ့နော်- အင်အားကြီးနိုင်ငံကြီးက နှစ်ခုရှိပါတယ်။ အဲဒီတော့ ဘယ်လိုပဲပြောပြော ကျမတို့က မြန်မာနိုင်ငံရဲ့အစဉ်အလာပေါ့နော်၊ လွတ်လပ်ရေးရပြီးကတည်းက အစဉ်အလာအရ ကိုယ့်ရဲ့အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံတွေအားလုံးနဲ့အဆင်ပြေအောင် နေရေးကိုပဲ ဦးတည်ပါတယ်။

ဦးသန်းလွင်ထွန်း။ ။ ဟုတ်ကဲ့၊ တရုတ်နိုင်ငံနဲ့ကိစ္စက အထူးတလည်ပေါ့နော်၊ မြန်မာနိုင်ငံအရေးမှာ အားလုံးစိတ်ဝင်စားတဲ့ကိစ္စ ဖြစ်တယ်လေ။ အထူးသဖြင့် လူထုကြားထဲမှာ တော်တော်လေးလှုပ်လှုပ်ရှားရှားဖြစ်သွားခဲ့ရဖူးတဲ့ မြစ်ဆုံကိစ္စ၊ နောက်ပြီးတော့ လက်ပန်းတောင်းတောင် ကြေးနီ စီမံကိန်းကိစ္စ- ဒီကိစ္စမျိုးတွေမှာဆိုလို့ရှိရင် လူထုရဲ့ကန့်ကွက်မှုတွေ တော်တော်များများရှိခဲ့တယ်။ ရှိခဲ့တဲ့အခါကျတော့ သမ္မတဦးသိန်းစိန်လက်ထက်က ဆိုလို့ရှိရင်လည်း လူထုရဲ့ကန့်ကွက်မှုတွေကြောင့်ဆိုပြီးတော့ (အခုထိလည်း သမ္မတဦးသိန်းစိန် လက်ထက်လေ-) အဲ-ဟုတ်ကဲ့၊ သမ္မတ ဦးသိန်းစိန် ကလည်း သူ့လက်ထက်မှာ သူက ခဏရပ်ဆိုင်းထားတယ်ဆိုတဲ့ပုံစံကို - ဒီ မြစ်ဆုံစီမံကိန်းကို အပြီးအပိုင်ဖျက်သိမ်းလိုက်တယ်ဆိုတဲ့ အဆင့်ကို မရောက်သေးဘူး။ ဒါ နိုင်ငံတကာ စာချုပ်စာတန်းတွေနဲ့လုပ်နေတဲ့ကိစ္စ၊ ဒီကိစ္စမှာ ကျနော်သွားပြီးသတိထားမိတာက ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ကိုယ်တိုင် ဆိုလို့ရှိရင်လည်း လက်ပန်းတောင်းတောင် ကြေးနီစီမံကိန်းကိစ္စမှာ ဒေသခံတွေ ဒေသတွင်းဖွံ့ဖြိုးမှု၊ လူထုရဲ့ဆန္ဒ၊ နိုင်ငံတကာ စာချုပ်စာတန်းတွေအပေါ် လေးစားမှု - ဒီကိစ္စတွေကို အချိုးညီစေရမယ်၊ ဒါတွေကို အကုန်လုံးနှိုင်းယှဉ်ပြီးတော့ စဉ်းစားရမယ်ဆိုပြီးတော့ ပြောသွားတာမျိုး ကျနော် မှတ်သားဖူး ပါတယ်။ အဲဒီတော့ တကယ်လို့များ သမ္မတဦးသိန်းစိန်ရဲ့အစိုးရသက်တမ်းဟာ ကုန်ခါနီးနေပြီ။ ဒီကိစ္စတွေပေါ်လာမယ်ဆိုရင် NLD နဲ့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ရဲ့ သဘောထားက ဘယ်လိုဖြေရှင်းချင်လဲ။

ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်။ ။ ကျမတို့ကတော့ တာဝန်ယူမှု၊ တာဝန်သိမှုအပေါ်မှာ အခြေခံပြီးတော့ ဖြေရှင်းသွားမှာပါ။ ကျမတို့အနေနဲ့ တိုင်းပြည်အတွက် အကောင်းဆုံးလို့ထင်တဲ့အဖြေကို ကျမတို့ရှာသွားမှာပဲ။ အဲဒီတော့ ဒီဟာကို အများက သဘောတူညီချင်မှလည်း ညီမယ်၊ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ လူတိုင်းက အမြဲသဘောတူတာမဟုတ်ဘူးပေါ့နော်၊ သို့သော်ငြားလည်း အဓိက-ကတော့ ကျမတို့က နိုင်ငံအပေါ်မှာ စေတနာရှိတယ်ဆိုလို့ရှိရင် အမှန်လမ်းကိုပဲ ကျမတို့ရွေးရမှာပါ။ ဒီလိုရွေးလို့ ကျမတို့ အမြဲမှန်မယ်လို့လည်း အာမ မခံနိုင်ဘူးပေါ့နော်-လူဆိုတာ မှားတတ်တာပဲ။ ဒါပေမယ့် ကြည့်သင့်တဲ့အရာတွေအားလုံးကို သေသေချာချာကြည့်ပြီးတော့ လေ့လာပြီးတော့ မှန်ကန်တဲ့အဖြေတခုကိုတော့ ရှာလို့ရမယ်လို့ ကျမတို့ မျှော်လင့်တယ်။ အဲဒီတော့ အဲဒီမှာဆိုလို့ရှိရင် အခု ခဏခဏပြောနေတဲ့ ကောင်းသောအုပ်ချုပ်မှုပေါ့- Good Governance - အဲဒီဟာ-ဟာ တာဝန်ယူမှုနဲ့ ပွင့်လင်းမြင်သာမှု အပေါ်မှာ အခြေခံတယ်ဆိုတော့ ဒီလိုဟာမျိုးမှာလည်း ဒီလိုပဲသွားရမှာပဲ။

“ကျမတို့ လက်ပန်းတောင်းတောင် ကိစ္စနဲ့ပတ်သက်လို့ရှိရင် လက်ပန်းတောင်းတောင်နဲ့ပတ်သက်တဲ့ ကွန်ထရိုက်တွေထဲမှာ ဘာတွေပါခဲ့လဲ။ ကျမတို့က ဘာတွေပြုပြင်ဖို့အကြံပြုတယ်။ ဘယ်လို…ဘာလိုဆိုတာ အတိအကျ အသေးစိတ် - အစီရင်ခံစာထဲမှာ ပါပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အများစုကတော့ မဖတ်ပါဘူး။ အစီရင်ခံစာကို မဖတ်ဘဲနဲ့ တခြားလူပြောတာတို့၊ ဒါမှမဟုတ် အကျဉ်းချုံးတင်ပြတဲ့အပေါ်မှာတို့-အခြေခံပြီးတော့ ထင်သလိုပေါ့နော်- ထင်သလို ဆွဲပြီးတော့ ယူတာတွေလည်း ရှိပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ပွင့်လင်းမြင်သာမှုဆိုတာ ဒီ မြစ်ဆုံကိစ္စမှာဆိုလို့ရှိရင် မြစ်ဆုံ ရေကာတာစီမံကိန်းတွေနဲ့ပတ်သက်လို့ ဘယ်လို သဘောတူညီချက်တွေရှိသလဲဆိုတာ ကျမတို့မသိဘူး။ ကျမ မသိဘူး။ ကျမတို့ပြည်သူပြည်သားတွေမသိဘူး။ ပွင့်လင်းမြင်သာမှု မရှိဘူး။ နောက်ပြီးတော့လည်း အမှန်ပြောမယ်ဆိုရင် အခုထိတော့ တာဝန်ယူမှုတော့ ပြည့်ပြည့်စုံစုံ မရှိသေးဘူးလို့ပဲ ဒီလိုပဲ ကျမတို့ ပြောရမှာပဲ။

ဦးသန်းလွင်ထွန်း။ ။ အခု လတ်တလောဖြစ်နေတဲ့ ပြည်တွင်းကိစ္စလေးတခုကို မေးချင်တယ်။ အဲဒါကတော့ ကျောင်းသားတွေကိစ္စ၊ အခု လောလောဆယ်မှာ တက္ကသိုလ်ကျောင်းသားတွေက မြန်မာနိုင်ငံပညာရေးဥပဒေ၊ အမျိုးသားပညာရေးဥပဒေကို ကန့်ကွက်တယ်ဆိုပြီး ဆန္ဒပြပွဲလေးတွေ ပေါ်ပါတယ်။ ဒီဥပဒေကလည်း ပြန်ကြည့်လိုက်တဲ့အခါကျတော့ အခု လွှတ်တော်ထဲမှာ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် ကိုယ်စားလှယ်အပါအဝင် တင်ပြခဲ့တဲ့ အချက်တွေနဲ့ အတည်ပြုပြဌာန်းပေးထားတဲ့ ဥပဒေဖြစ်နေတယ်။ ကျောင်းသားတွေရဲ့ဆန္ဒပြမှုဟာ အများစုလား၊ အနည်းစုလားဆိုတာတော့ ရေရှည် ဆိုရင်တော့ သိရမှာပေါ့လေ၊ ဒါပေမယ့် လောလောဆယ် ဒီဥပဒေကို မကျေမနပ်နဲ့ဆန္ဒပြမှုတွေ ပေါ်လာတယ်ဆိုတော့ ဒီကျောင်းသားတွေရဲ့ဆန္ဒအပေါ် ပြောဆိုချက်တွေကိုရော ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အနေနဲ့ ဘယ်လိုမြင်သလဲခင်ဗျ။

ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်။ ။ အခု ကျောင်းသားတွေကနေပြီး ကန့်ကွက်တဲ့တချို့အချက်တွေဆိုလို့ရှိရင်လည်း ကျမတို့အဖွဲ့ချုပ်က မကြိုက်တဲ့ အချက်တွေလည်း ပါပါတယ်။ ဒါပေမယ့်လည်း ကျမတို့က လူနည်းစုပဲ။ ကျမတို့ပြုပြင်ပေးတဲ့အချက်တွေ၊ ဒီလွှတ်တော်အတွင်းမှာ အားလုံး ညှိညှိနှိုင်းနှိုင်း တိုင်တိုင်ပင်ပင်လုပ်တယ်ဆိုတာကိုလည်း ဒါကို အသိအမှတ်ပြုတယ်။ နောက်ပြီးတော့ ဥပဒေကိုဆွဲတဲ့ ကော်မတီကလည်း တော်တော်ကို မျှမျှတတ လုပ်ပါတယ်။ အဲဒီထဲမှာ ကျမတို့ရဲ့ပြုပြင်တာတွေ၊ ကျမတို့ရဲ့အဆိုပြုချက်တွေလည်း အများကြီး ပါပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ၁၀၀ % တော့ မဟုတ်ဘူးပေါ့၊ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ ဒါက လွှတ်တော်ရဲ့သဘောထားချည့်ပဲလည်း အားလုံးမဟုတ်သေးဘူး။ ဟိုဘက်က အုပ်ချုပ်ရေးပိုင်းဆိုင်ရာက သဘောထားတွေလည်း ပါပါတယ်။ အဲဒီတော့ အခု ဒီလို ပြဿနာတွေ ဖြစ်နေရတာက ကျောင်းသားတွေ မကျေမနပ်ဖြစ်နေတဲ့အထဲမှာ အဓိက ဒီလို ဖြစ်ရတဲ့အကြောင်းကို ကျမ ဘာမြင်လဲဆိုတော့ လုပ်သင့်လုပ်ထိုက်တဲ့ကိစ္စကို အချိန်မီမလုပ်လို့ပါပဲ။

… ဥပမာဆိုလို့ရှိရင် တချို့ ကျောင်းသားတွေ ကန့်ကွက်နေတဲ့ကိစ္စတွေဟာ နည်းဥပဒေတွေနဲ့နွယ်နေတာတွေ ရှိတယ်။ နည်းဥပဒေတွေ မထွက်သေးဘူး။ နည်းဥပဒေတွေထွက်လာလို့ရှိရင် ပိုပြီးတော့ ကျောင်းသားတွေ (ကျောင်းသားသမဂ္ဂဖွဲ့ဖို့ တောင်းတဲ့ ကိစ္စမျိုးတွေလား…) အဲဒါကျတော့ နည်းဥပဒေတင် မကဘူး။ နောက် အဆင့်မြင့်ပညာရေးဥပဒေတွေနဲ့လည်း ဆိုင်ပြန်ရော၊ အဆင့်မြင့်ပညာရေးဥပဒေဆိုတာလည်း ကျမက အဆင့်မြင့်ပညာရေး ဥပဒေ ရေးဆွဲရေး လွှတ်တော်ရဲ့ကော်မတီ ဥက္ကဋ္ဌဖြစ်တယ်။ ဒါပေမယ့် ကျမတို့အနေနဲ့ ဒီဥပဒေကြမ်းက အုပ်ချုပ်ရေးပိုင်းဆိုင်ရာဘက်က ရောက်ဖို့ စောင့်ရတယ်။ ကျမတို့ကတော့ အကြမ်းဖျင်းအဆင်သင့်ဖြစ်ထားတယ်။ ဒါပေမယ့် ဟိုဘက်က မရောက်မချင်း ကျမတို့ ဘာမှ လုပ်လို့မရဘူး။ ဟိုဘက်ကလာတဲ့ ဥပဒေကြမ်းပေါ်မှာမှ ကျမတို့ဆွေးနွေးပြီးတော့ ကျမတို့ပြင်ချင်တာတွေကို အဆိုပြုပြီးတော့ အတည်ပြုချက်ယူဖို့ဖြစ်တယ်။ အဲဒီတော့ အချိန်ကို လုပ်သင့် လုပ်ထိုက်တဲ့အခါမှာ အချိန်အရ မလုပ်လိုက်တဲ့အခါရယ်၊ မလိုအပ်တဲ့၊ မလိုလားအပ်တဲ့ပြဿနာတွေပေါ်လာတယ်။ အခု ဒီ နည်းဥပဒေတွေကလည်း ထွက်ပြီ။ အဆင့်မြင့်ပညာရေးဥပဒေတွေကလည်း ထွက်ပြီဆိုရင် ကျောင်းသားတွေအနေနဲ့ပိုပြီးတော့ သူတို့ ရှင်းရှင်းလင်း ဆုံးဖြတ်လို့ရမယ်။ သူတို့ရဲ့ ဆန္ဒတွေနဲ့ ကိုက်ညီလား၊ မကိုက်ညီဘူးလား။ ဘယ်ဟာတွေကို သူတို့ တကယ်ကန့်ကွက်ချင်တာလဲ။ ဘယ်ဟာတွေကိုဆိုရင် သူတို့လက်ခံနိုင်သလဲ ဆိုတာကို- ပြောရမယ်ဆိုရင် ပုံတခုလုံးပေါ်တာပေါ့။ ပုံတခုလုံး မပေါ်သေးတဲ့အခါကျတော့ မကျေနပ်မှုတွေကလည်း ရှိမှာပဲ၊ ဖြေရှင်းရတာလည်း ခက်တာပေါ့။ ပုံတပိုင်းပေါ်မှာ အခြေခံပြီးတော့ ဖြေရှင်းဖို့ဆိုတာ မလွယ်ပါဘူး။

ဦးသန်းလွင်ထွန်း။ ။ ကျောင်းသားတွေဆိုတာ လူငယ်တွေလည်း ဖြစ်နေတယ်ဆိုတော့ သူတို့နဲ့များတွေ့ဆုံပြီးတော့ ရှင်းလင်းပြဖို့ ဆန္ဒရှိပါသလား။

ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်။ ။ ကျမတို့ကိုယ်စားလှယ်တွေ ဆန္ဒပြတဲ့ကျောင်းသားတွေနဲ့ တွေ့ခဲ့တာရှိပါတယ်။ ကျမတို့က ကျောင်းသားတွေနဲ့ မတွေ့ချင်တဲ့စိတ် ဆိုတာ ဘယ်တော့မှမရှိဘူး။ တွေ့ချင်တယ်ဆိုရင် တွေ့ချင်တဲ့ကျောင်းသားတွေဆို အမြဲပဲတွေ့တယ်။ ဒါပေမယ့်လည်း ဒီလိုအခြေအနေမျိုးမှာ ကျမတို့က အခွင့်ကောင်းယူပြီး အစိုးရနဲ့ကျောင်းသားတွေကို တိုက်ပေးတယ်ဆိုတဲ့ဟာမျိုးလည်း ကျမတို့ မလုပ်ချင်ဘူး။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ ဒါဟာ ရေရှည်မှာ ကျမတို့နိုင်ငံအတွက် အကျိုးမရှိလို့၊

…. အကျိုးမရှိလု့ိ ဆိုတာ - ဒီလိုပါ။ ဘယ်လိုပဲပြောပြော အတိုက်အခံဆိုတာဟာ အစိုးရကိုတိုက်ရင် ပြီးရောဆိုတဲ့ စိတ်ဓာတ်နဲ့လုပ်လို့ မဖြစ်ဘူး။ အတိုက်အခံပါတီလုပ်နေပေမယ့် အတိုက်အခံပါတီရဲ့ အဓိကတာဝန်ဟာ အစိုးရရဲ့တာဝန်နဲ့ ဘာမှ မကွာဘူး။ အဲဒါဘာလဲဆိုတော့ နိုင်ငံရဲ့အကျိုးအတွက် လုပ်ရမယ်၊ နိုင်ငံရဲ့အကျိုးအတွက် ဆောင်ရွက်ဖို့ ကြိုးစားရမယ်။ ကိုယ့်ရဲ့အတိုက်အခံပါတီကို တိုက်ရင် ပြီးရောဆိုတဲ့စိတ်ဓာတ်နဲ့ဆိုလို့ရှိရင် ကျမတို့ နိုင်ငံကို ဘယ်တော့မှ အကျိုးပြုနိုင်မှာ မဟုတ်ဘူး။

ဦးသန်းလွင်ထွန်း။ ။ ဟုတ်ကဲ့ခင်ဗျ။ အခု ကျနော့်ရဲ့ခရီးစဉ်အတိုအတွင်းမှာ သမ္မတကြီးဦးသိန်းစိန်နဲ့တွေ့ခွင့်ရတယ်။ လွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌကြီး သူရ ဦးရွှေမန်းနဲ့တွေ့ခွင့်ရတယ်။ တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်နဲ့တွေ့ခွင့်ရတယ်။ အခု ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နဲ့ ကျနော် တွေ့ခွင့်ရပါတယ်။ သဘောကတော့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ပြောနေတဲ့ လေးပွင့်ဆိုင်ထဲမှာပါနေတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်လေးဦးစလုံးနဲ့တွေ့ခွင့်ရတာပါပဲ။ အဲဒီတော့ အခု တွေ့ဆုံမေးမြန်းခန်းလေးကနေတဆင့်ပေါ့နော်။ ကျန်တဲ့ဆွေးနွေးဖော် သုံးဦးကို ဘာများ ပန်ကြားချင်လဲခင်ဗျ။

ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်။ ။ ကျမက ထူးထူးထွေထွေ ထပ်ပြောစရာမရှိပါဘူး။ ကျမ ပြောပြီးပြီပဲ။ တကယ်ဆွေးနွေးတယ်ဆိုတာဟာ ပြဿနာတွေကို ပြေလည်အောင် လုပ်ဖို့ပဲ။ ဖြေရှင်းဖို့ပဲ။ နောက်ပြီးတော့ စောစောက ကျမပြောသွားသလိုပဲ- အဓိက ကျမတို့ပြေလည်အောင် လုပ်ရမယ့်ကိစ္စက ၂၀၁၅ အလွန် ကျမတို့နိုင်ငံ ဘယ်လိုဆက်ပြီး သွားမလဲ၊ ဘယ်လို အေးအေးချမ်းချမ်း ညီညီညွတ်ညွတ် တည်တည်ငြိမ်ငြိမ်နဲ့ ဆက်ပြီးသွားနိုင်မလဲဆိုတာ အဲဒါကိုရှေ့ရှုပြီးတော့ ကျမတို့က ဒီလို ဆွေးနွေးပွဲတွေ တောင်းဆိုတာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဦးသန်းလွင်ထွန်း။ ။ ဟုတ်ကဲ့ခင်ဗျ။ ကျေးဇူးတင်ပါတယ်ခင်ဗျ။