ထိုင္းနဲ႔ ကေမၻာဒီးယား ပဋိပကၡ သံတမန္ေရးအရ ႀကိဳးစားအေျဖရွာ

ထိုင္းနဲ႔ကေမၻာဒီးယား ႏွစ္ႏိုင္ငံၾကားက ေရွးေဟာင္းဘုရားေက်ာင္းတခုကို ဗဟိုျပဳၿပီး
ျဖစ္ပြားေနၾကတဲ့ ပဋိပကၡကို အဆံုးသတ္ေရး ႀကိဳးပမ္းတဲ့အေနနဲ႔ ႏွစ္ႏိုင္ငံ သံတမန္ေရး
လုပ္ငန္းေတြ အသစ္ျပန္စေနပါၿပီ။ ကုလသမဂၢ အတြင္းေရးမႉးခ်ဳပ္ မစၥတာဘန္ကီမြန္း
(Mr. Ban Ki-moon) ကလည္း ကေမၻာဒီးယားဘက္က ႏွစ္ေယာက္ေသဆံုးၿပီး တခ်ဳိ႕
ဒဏ္ရာေတြရခဲ့ၾကတဲ့ ပဋိပကၡကို ရပ္တန္႔ၾကဖို႔ ႏွစ္ႏိုင္ငံလံုးကို တိုက္တြန္းခဲ့ပါတယ္။
ဒီအေၾကာင္း ကိတ္ ေပါင္ ေဒၚဆန္ (Kate Pound Dawson) ထိုင္းႏိုင္ငံ ဘန္ေကာက္ၿမိဳ႕
ကေန သတင္းေပးပို႔ထားတာကို ကိုေက်ာ္ေအာင္လြင္က တင္ျပေပးထားပါတယ္။

ႏွစ္ႏိုင္ငံၾကား အျငင္းပြားစရာကိစၥေတြ ဆက္ျဖစ္
ေအာင္ မလုပ္ခ်င္ၾကတဲ့အေၾကာင္း ႏွစ္ဖက္အရာရွိ
ေတြၾကား ရွင္းလင္းေျပာဆို ေနၾကပါတယ္။
ဒီကေန႔မနက္ပိုင္း က်င္းပခဲ့တဲ့ နယ္စပ္မွာ အၾကမ္း
ဖက္မႈအသစ္ေတြ မျဖစ္ရေအာင္ ေရွာင္ရွားႏိုင္ဖို႔
နည္းလမ္းေတြ ရွာေဖြေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အစည္း
အေ၀းတခုမွာ ႏွစ္ႏိုင္ငံက စစ္ဖက္အရာရွိေတြ
တက္ေရာက္ခဲ့ပါတယ္။ ဗုဒၶဟူးေန႔က ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့
ပစ္ခတ္မႈေတြမွာ စစ္သားေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား
ဒဏ္ရာေတြရခဲ့ၾကၿပီး ဘယ္သူက စပစ္ၾကတယ္
ဆိုတာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး တဖက္နဲ႔တဖက္ အျပန္
အလွန္ စြပ္စြဲေနၾကတာပါ။

ႏွစ္ေပါင္း ၉၀၀ ေလာက္ရွိတဲ့ ပရ၀ိေဟရဆိုတဲ့ ဘုရားေက်ာင္းနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး သူပိုင္
တယ္၊ ငါပိုင္တယ္ အျငင္းပြားေနၾကပါတယ္။ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္တုန္းကေတာ့ ႏိုင္ငံတကာ
တရား႐ံုးခ်ဳပ္ကေန ဒီေက်ာင္းေတာ္ကို ကေမၻာဒီးယားဘက္က ပိုင္ဆိုင္တဲ့အေၾကာင္း
ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဘုရားေက်ာင္းကို လူေတြ အဓိက၀င္ထြက္ေနၾက
တာက ထိုင္းႏိုင္ငံဘက္က ျဖစ္ေနပါတယ္။ ဆယ္စုႏွစ္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ဒီကိစၥနဲ႔
ပတ္သက္လို႔ ၿငိမ္သက္ခဲ့ၿပီး ၿပီးခဲ့တဲ့ ဇူလိုင္လတုန္းက ဒီေက်ာင္းေတာ္ကို ကမၻာ့အေမြ
အႏွစ္တခုအျဖစ္ ကုလသမဂၢက ေၾကညာေပးဖို႔ ကေမၻာဒီးယားရဲ႕ ေမတၱာရပ္ခံခ်က္
ေအာင္ျမင္သြားတဲ့အခါမွာေတာ့ ထိုင္းအမ်ဳိးသားေရး၀ါဒီေတြက ဆႏၵျပခဲ့ၾကပါတယ္။
ႏွစ္ႏိုင္ငံၾကား အျငင္းပြားေနတာေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဒီကေန႔ေဆြးေႏြးပြဲကေတာ့
မေအာင္ျမင္ဘဲ ၿပီးဆုံးခဲ့ရပါတယ္။ တနလၤာေန႔တုန္းကေတာ့ ကေမၻာဒီးယား၀န္ႀကီးခ်ဳပ္
ဟြန္ဆန္ (Hun Sen) က ထိုင္းစစ္တပ္ဘက္က နယ္စပ္ကို စၿပီးျဖတ္ေက်ာ္ခဲ့တာလို႔
ေၾကညာပါတယ္။

ထိုင္းႏိုင္ငံက လူ႔အခြင့္အေရးေစာင့္ၾကည့္မႈအဖြဲ႕ရဲ႕ ကိုယ္စားလွယ္ ဆူႏိုင္း ပါဆုက္
(Sunai Pasuk) ကေတာ့ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ဟြန္ဆန္က ထိုင္းတပ္ေတြကို ျပန္ဆုတ္ခြာဖို႔
ရာဇသံေပးလိုက္ၿပီးတဲ့ေနာက္ပိုင္း ႏိုင္ငံတကာက စိုးရိမ္မႈေတြ ပိုမ်ားလာရတယ္လို႔
ဆိုပါတယ္။

"ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအ၀ိုင္းက ထိုင္းႏိုင္ငံဘက္မွာ ရွိေနတယ္လို႔ က်ေနာ္ယံုၾကည္ပါ
တယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ ကေမၻာဒီးယား၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ဟြန္ဆန္ဘက္က ျပန္စဥ္းစားဖို႔ လိုေန
ပါၿပီ။"

ကုလသမဂၢ အတြင္းေရးမႉးခ်ဳပ္ မစၥတာဘန္ကီမြန္းကေတာ့ ႏွစ္ႏိုင္ငံပဋိပကၡကို ၿငိမ္းၿငိမ္း
ခ်မ္းခ်မ္း ေျဖရွင္းၾကဖို႔၊ တိုက္ခိုက္မႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး စိုးရိမ္တဲ့အေၾကာင္း ထုတ္ေျပာ
ထားပါတယ္။ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးဌာနကလည္း အၾကမ္းဖက္မႈေတြမျဖစ္
ေအာင္ ေရွာင္ရွားၾကဖို႔ ထိုင္းအစိုးရကိုေရာ ကေမၻာဒီးယားအစိုးရကိုေရာ တိုက္တြန္း
ထားပါတယ္။

နယ္စပ္ျပႆနာဆိုတာက ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ ထိုင္းႏိုင္ငံအၾကားမွာ အခုထိ ေျပာဆိုေနၾကရ
တဲ့ ကိစၥတခုပါ။ တခါတခါမွာလည္း တိုက္ခိုက္မႈေတြနဲ႔ ေသေက်မႈေတြ ျမန္မာတပ္ဘက္
မွာေရာ၊ ထိုင္းတပ္ဘက္မွာေရာ ရွိခဲ့တာပါ။ အခုျဖစ္ေနတဲ့ ထိုင္း-ကေမၻာဒီးယား
ျပႆနာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ထိုင္းႏိုင္ငံမွာေရာက္ေနၿပီး ႏိုင္ငံတကာအေရး စိတ္၀င္စားသူ
တဦးျဖစ္တဲ့ ဒီမိုကေရစီနဲ႔ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးအင္အားစုက သုေတသနမႉး ဦးေဌးေအာင္
ရဲ႕အျမင္ကို ေမးျမန္းထားပါတယ္။

"က်ေနာ္ျမင္တာကေတာ့ အခုလက္ရွိ ကေမၻာဒီးယားနဲ႔ ထုိင္းႏုိင္ငံမွာ ဘုရားေက်ာင္းေျမ
ကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အျငင္းပြားမႈကေန လက္နက္ကိုင္တုိက္ပြဲအဆင့္အထိ ျဖစ္ေပၚလာ
တာမွာ မူလျဖစ္ေပၚေနတဲ့ ျပႆနာအေပၚမွာ အခု ႏွစ္ဖက္ျဖစ္ေနတဲ့ အစိုးရေတြရဲ႕
ႏုိင္ငံေရး အာ႐ုံလႊဲမႈေတြလည္း ပါ၀င္လာတယ္လုိ႔ က်ေနာ္ကေတာ့ ယူဆပါတယ္။
ထုိင္းႏုိင္ငံမွာဆုိရင္လည္း လက္ရွိအစိုးရက ျပည္သူလူထုရဲ႕ ဆန္႔က်င္မႈေတြကို ခံေနရ
တာရွိတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာပဲ ကေမၻာဒီးယားနဲ႔ ဘုရားေက်ာင္းကိစၥ ေပၚလာတယ္။ ႏုိင္ငံ
ေရးျပႆနာေတြ ေနာက္ကြယ္မွာ ပါလာႏုိင္တဲ့ အေနအထားရွိတယ္လို႔ က်ေနာ္ထင္ပါ
တယ္။

"ေနာက္တခ်က္က ကေမၻာဒီးယားဘက္မွာလည္း လက္ရွိ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ဟြန္ဆန္အေနနဲ႔
အလားတူ သူ႕ရဲ႕ ျပည္တြင္းေရးျပႆနာေတြရွိတယ္။ သူကလည္း သူ႕ရဲ႕မဲဆႏၵရွင္ေတြကုိ
အမ်ဳိးသားေရးစိတ္ဓာတ္ ျမႇင့္ေပးၿပီးေတာ့ သူ႕ရဲ႕ေထာက္ခံမႈ ပုိရလာေအာင္ ဒီဟာကုိ
အာ႐ုံစုိက္ၿပီး လုပ္ျပေနတယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ ဒီကိစၥဟာ ႏွစ္ႏုိင္ငံ စစ္ပြဲႀကီးအဆင့္ထိ
ေတာ့ ျဖစ္လာမယ့္ အေနအထားမ်ဳိး မရွိပါဘူး။ အဲဒီလုိျဖစ္လာမယ္ဆုိရင္လည္း ေဒသ
အဖြဲ႕အစည္းျဖစ္တဲ့ အာဆီယံအေနနဲ႔ ၾကားကေန ပါ၀င္ေပးမယ့္ အေနအထားမ်ဳိး
ျဖစ္လာလိမ့္မယ္လို႔ ယူဆပါတယ္။"

အဲဒါကေတာ့ အခုျဖစ္ပြားေနတဲ့ ထိုင္းနဲ႔ ကေမၻာဒီးယား ႏွစ္ႏိုင္ငံၾကားက ျပႆနာေတြ
အေပၚ ဦးေဌးေအာင္ရဲ႕အျမင္ ျဖစ္ပါတယ္။