မြေရှားသတ္တုတူးဖေါ်မှု မြန်မာ့ လူ့အခွင့်အရေးနဲ့ သဘာဝဝန်းကျင် ထိခိုက်

[[Zawgyi/Unicode]]

အထောက်အထားသစ်တွေအရ စစ်ကောင်စီလက်အောက်မှာ တရားမဝင် မြေရှားသတ္တုတူးဖော်မှုလုပ်ငန်းတွေကို အတားအဆီးမရှိ အကြီးအကျယ် အရှိန်အဟုန်မြှင့် တိုးချဲ့လုပ်ဆောင်နေဆဲဖြစ်ပြီး ဒီအခြေအနေဟာ လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုတွေ၊ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ ပျက်စီးမှုတွေကို မီးလောင်ရာလေပင့်ဖြစ်စေတဲ့အပြင် စစ်တပ်နဲ့ဆက်နွယ်နေတဲ့ လက်နက်ကိုင်ပြည်သူ့စစ်အဖွဲ့တွေအတွက်လည်း ဝင်ငွေဖြစ်နေကြောင်း ဗြိတိန်အခြေစိုက် Global Witness အဖွဲ့ရဲ့ ဒီကနေ့ထုတ်ပြန်တဲ့ အစီရင်ခံစာသစ်မှာ ဖေါ်ပြထားပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ဒေသခံတိုင်းရင်းသားတွေအတွက် သောက်သုံးရေနဲ့ စိုက်ပျိုးပင်တွေမှာ အဆိပ်သင့်တဲ့ အခြေအနေဆိုးကို ရင်ဆိုင်နေရပါတယ်။ အေပီသတင်းဆောင်းပါးကို အခြေခံပြီး မအင်ကြင်းနိုင်က တင်ပြပေးထားပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံက အဆိပ်သင့်တောင်တန်းများ အမည်နဲ့ ထုတ်ပြန်တဲ့ Global Witness ရဲ့ အစီရင်ခံစာမှာ ကောင်းကင်ဂြိုဟ်တုကရိုက်ယူတဲ့ မှတ်တမ်းဓါတ်ပုံတွေရဲ့ထုတ်ဖေါ်ချက်အရ မြန်မာနိုင်ငံမြောက်ပိုင်းမှာ ၂၀၂၂ ခုနှစ် မတ်လက စင်္ကာပူနိုင်ငံလောက် အကျယ်အဝန်းရှိတဲ့ နယ်မြေတခုမှာ မြေရှားသတ္တု တူးဖေါ်ရေးလုပ်ကွက်ပေါင်း ၂,၇၀၀ ကျော်တို့ကို တွေ့မြင်ခဲ့ရပါတယ်။ အခုဆိုရင် မြန်မာနိုင်ငံဟာ လေးလံတဲ့ မြေရှားသတ္တုဒြပ်စင်တွေ အများဆုံးထုတ်လုပ်ရာနေရာဖြစ်လာတယ်လို့လည်းဆိုပါတယ်။ ဒီဒြပ်စင်ကို လျှပ်စစ် မော်တော်ကားတွေ၊ လေအားလျှပ်စစ်ထုတ်ပေးတဲ့ လေရဟတ်တွေအပါအဝင် စမတ်ဖုန်းတွေနဲ့ အိမ်သုံးပစ္စည်းတွေမှာ အသုံးပြုတာဖြစ်ပါတယ်။

ဒါကြောင့် Global Witness ရဲ့ CEO အမှုဆောင်အရာရှိချုပ် ဖြစ်တဲ့ Mike Davis က တော့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ အတားအဆီးမရှိ တရားမဝင်မြေရှားသတ္တုတူးဖေါ်တဲ့လုပ်ငန်းတွေကို ပိတ်သိမ်းဖို့ လိုအပ်နေကြောင်း ဗွီအိုအေကို အခုလိုပြောပါတယ်။

"သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ညစ်ညမ်းမှုအပြင် လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုတွေနဲ့ဆက်စပ်နေတဲ့ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ထုတ်ကုန် ကွင်းဆက်တွေ ဖြစ်မလာစေရေး သေချာစေဖို့ မြန်မာနိုင်ငံမှာလုပ်နေတဲ့ ဒီလုပ်ငန်းတွေကို ပိတ်သိမ်းဖို့ လိုအပ်နေပါတယ်။"

အေပီ သတင်းဌာနရဲ့စုံစမ်းတွေ့ရှိချက်တွေအရဆိုရင် လွန်ခဲ့တဲ့နှစ်အနည်းငယ်အတွင်း အဲဒီ မြောက်ပိုင်းဒေ သမှာ မြေရှားသတ္တုတွင်းတွေဟာ လက်တဆုတ်စာအောက်ပဲရှိခဲ့တာပါ။ အခုတော့ Global Witness အစီရင် ခံစာ အရ ငါးနှစ်အတွင်း စင်္ကာပူနိုင်ငံ အကျယ်အဝန်းလောက်ဖြစ်လာခဲ့တာ ဘာကြောင့်ပါလဲ။ အိမ်နီးချင်း တရုတ်နိုင်ငံမှာ သတ္တုတွင်းတူးဖေါ်တဲ့လုပ်ငန်းတွေကို ပိတ်ပင်တားမြစ်လိုက်တဲ့ အကျိူးဆက်အဖြစ် ကမ္ဘာမှာ မြေရှားသတ္တုအကြွယ်အဝဆုံးဖြစ်တဲ့ မြန်မာနိုင်ငံကို ဦးလှည့်လာတာဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ တရုတ်နိုင်ငံ အရှေ့တောင်ပိုင်း Jiangxi ဒေသက ထောင်နဲ့ချီတဲ့ သတ္တုတွင်းလုပ်သားတွေဟာ တရုတ်-မြန်မာနယ်စပ်ကိုဖြတ်ပြီး ကချင်ပြည်နယ်ထဲကို အလုံးအရင်းနဲ့ ဝင်ရောက်လာကြတယ်လို့ အေပီက ဆက်သွယ်မေးမြန်းခဲ့တဲ့ မြန်မာ့သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ကို လေ့လာ စောင့်ကြည့်နေသူ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု မိန်းတက္ကသိုလ်က Kristin Vekasi က အခုလိုပြောပါတယ်။

"စည်းမျဉ်းသစ်တွေကြောင့် တရုတ်နိုင်ငံမှာ သတ္တုတူးဖော်ဖို့ ဒါမှမဟုတ် အဲဒီလုပ်ငန်းကနေ အကျိုးအမြတ်ရဖို့ ခက်ခဲလာတာပါ။ ဒါကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံကျတော့ နယ်စပ်ကို ဖြတ်လိုက်ရုံပဲလေ။ နောက်ပြီး မြေရှားသတ္တုရိုင်းတွေကလည်း အလွန်ပေါပါတယ်။"

ဒါပေမယ့် အဲဒီမြေရှားသတ္တုတွင်းကရတဲ့ ဒြပ်စင်တွေကိုတော့ တရုတ်နိုင်ငံကိုပဲ တင်ပို့တာဖြစ်တယ်လို့ Kristin Vekasi က ပြောပါတယ်။

"ဒီလို ဥပဒေမဲ့လုပ်ကိုင်နေတဲ့ စက်မှုလုပ်ငန်းတွေကို မြန်မာနိုင်ငံဘက် ရွှေ့ပြောင်းခဲ့ပေမယ့် ထွက်လာတဲ့ ကုန်ချောပစ္စည်းတွေကိုတော့ တရုတ်နိုင်ငံဘက် ပြန်ပြီး တင်ပို့တာပါ။"

Global Witness ရဲ့ စုံစမ်းလေ့လာချက်တွေအရ ကချင်ပြည်နယ်မှာ ၂၀၁၆ ခုနှစ်တုန်းက မြေရှားသတ္တုတူးဖေါ်ရေးလုပ်ကွက်အနည်းငယ်ပဲရှိခဲ့ပေမယ့် ဒီနှစ်မတ်လအတွင်း ဂြိုဟ်တုကနေ ရိုက်ကူးတဲ့ မှတ်တမ်းဓါတ်ပုံတွေအရ စင်္ကာပူနိုင်ငံ အရွယ်အစားလောက်ရှိနေတဲ့ နယ်မြေအတွင်း သီးခြား နေရာပေါင်း ၃၀၀ လောက်မှာ သတ္တုပျော်ရည် စုဆောင်းတဲ့ ကန်ပေါင်း ၂,၇၀၀ ကျော်တွေ့မြင်ခဲ့ရပါတယ်။ တရားမဝင် မြေရှားသတ္တုတူးဖော်ရေး လုပ်ကွက်တွေကြောင့် ပတ်ဝန်းကျင်မှာရှိနေတဲ့ မြေထုနဲ့ ရေအရင်းအမြစ်တွေကို အဆိပ်သင့်စေခဲ့တယ်လို့ အစီရင်ခံစာမှာ ဖေါ်ပြထားပါတယ်။ ဒေသခံ လီဆူးအမျိုးသမီးတဦးပြောပြချက်အရဆိုရင် သူတို့ ကလေးတွေကို ကျွေးမွေးဖို့ စားစရာတောင်မရှိတော့ဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။

“နေရာတိုင်းမှာ မြေရှားသတ္တုကို တူးဖော်ကြတာကြောင့် ကျမတို့ ကလေးတွေအတွက် အစားအစာတွေကျွေးမွေး ဖို့ ဘာမှတောင် မရှိတော့ပါဘူး။ ချောင်းရေတွေက အရင်လိုသောက်လို့တောင် မရတော့ပါဘူး။ အဆိပ်သင့်အန္တရာယ်ရှိနေပါတယ်။”

ဒါ့အပြင် ဒီတူးဖော်ရေးလုပ်ကွက်တွေကို မြန်မာစစ်တပ်နဲ့ ဆက်နွယ်နေတဲ့ ဆခုံတင်ယင်းဦးဆောင်တဲ့ ကချင်လက်နက်ကိုင် ပြည်သူ့စစ်အဖွဲ့က ထိန်းချုပ်ထားတာဖြစ်ပြီး သူတို့တွေဟာ တရုတ်လုပ်ငန်းရှင်တွေနဲ့ ပူးပေါင်းလုပ်ကိုင်ပြီး ဒေသခံတိုင်းရင်းသားတွေရဲ့ မြေယာတွေကို သိမ်းပိုက်နေတယ်လို့ Global Witness ရဲ့ အစီရင်ခံစာမှာ ဖေါ်ပြထားပါတယ်။ အေပီသတင်းဌာနက ရရှိတဲ့ အသံဖိုင်တခုမှာဆိုရင် ပြည်သူ့စစ်အဖွဲ့ခေါင်းဆောင် လီဆူအမျိုးသားတဦးကနေ ဒေသခံတွေကို ခြိမ်းခြောက်နေတာ ကြားခဲ့ရပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံမှာ သန့်စင်တဲ့ မြေရှားသတ္တုတွေရှိမရှိ သိဖို့အတွက် ကွင်းဆက်တွေကို ခြေရာခံဖို့ အထောက်အကူပေးတဲ့ နည်းပညာလုပ်ငန်းယန္တရား မရှိကြောင်းလည်း သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်လေ့လာထိန်းသိမ်းရေး လေ့လာနေသူတွေက ထောက်ပြခဲ့ကြပါတယ်။ ဒီကနေ့ ထုတ်ပြန်တဲ့ Global Witness ရဲ့ အစီရင်ခံစာမှာတော့ ကချင်ပြည်နယ်မှာ အရှိန်အဟုန်နဲ့ တရားမဝင်တူးဖေါ်နေတဲ့ သတ္တုလုပ်ငန်းကနေ ထွက်လာတဲ့ မြေရှားသတ္တုဒြပ်စင်တွေကို Tesla, Volkswagen နဲ့ Siemens တို့အပါအဝင် နာမည်ကြီး နိုင်ငံတကာကုမ္ပဏီတွေအနေနဲ့ မသုံးကြဖို့၊ ကမ္ဘာ့ဈေးကွက်ထဲမရောက်အောင် လုပ်ဖို့၊ နိုင်ငံတကာအစိုးရတွေ အနေနဲ့ မြန်မာ့မြေရှားသတ္တုနဲ့ ပတ်သက်လို့ လူ့အခွင့်ရေးချိုးဖေါက်မှုတွေ အဂတိလိုက်စားမှုတွေ ကင်းတဲ့ ထုတ်လုပ်မှုဖြစ်အောင် တင်းကြပ်တဲ့စည်းမျဉ်းတွေ ချမှတ်ပေးဖို့ တောင်းဆိုထားပါတယ်။

#rareearth #အဆိပ်သင့်တောင်တန်းများ #သဘာဝဝန်းကျင်ညစ်ညမ်းမှု #ကချင်ပြည်နယ် #မြေရှားသတ္တု

Embed share

မြေရှားသတ္တုတူးဖေါ်မှု မြန်မာ့ လူ့အခွင့်အရေးနဲ့ သဘာ၀၀န်းကျင် ထိခိုက်

Embed share

The code has been copied to your clipboard.

---

width px height px

---

The URL has been copied to your clipboard

No media source currently available

0:00 0:04:09 0:00

တိုက်ရိုက် လင့်ခ်

• 240p | 10.3MB
• 360p | 16.5MB
• 480p | 28.4MB
• 720p | 57.3MB
• 1080p | 88.3MB

=============

[[Unicode]]

အထောကျအထားသဈတှအေရ စဈကောငျစီလကျအောကျမှာ တရားမဝငျ မွရှေားသတ်တုတူးဖောျမှုလုပျငနျးတှကေို အတားအဆီးမရှိ အကွီးအကယြျ အရှိနျအဟုနျမွှင့ျ တိုးခြဲ့လုပျဆောငျနဆေဲဖွဈပွီး ဒီအခွအေနဟော လူ့အခှင့ျအရေးခြိုးဖောကျမှုတှေ၊ သဘာဝပတျဝနျးကငြျဆိုငျရာ ပကြျစီးမှုတှကေို မီးလောငျရာလပေင့ျဖွဈစတေဲ့အပွငျ စဈတပျနဲ့ဆကျနှယျနတေဲ့ လကျနကျကိုငျပွညျသူ့စဈအဖှဲ့တှအေတှကျလညျး ဝငျငှဖွေဈနကွေောငျး ဗွိတိနျအခွစေိုကျ Global Witness အဖှဲ့ရဲ့ ဒီကနေ့ထုတျပွနျတဲ့ အစီရငျခံစာသဈမှာ ဖေါျပွထားပါတယျ။ ဒါ့အပွငျ ဒသေခံတိုငျးရငျးသားတှအေတှကျ သောကျသုံးရနေဲ့ စိုကျပြိုးပငျတှမှော အဆိပျသင့ျတဲ့ အခွအေနဆေိုးကို ရငျဆိုငျနရေပါတယျ။ အပေီသတငျးဆောငျးပါးကို အခွခေံပွီး မအငျကွငျးနိုငျက တငျပွပေးထားပါတယျ။

မွနျမာနိုငျငံက အဆိပျသင့ျတောငျတနျးမြား အမညျနဲ့ ထုတျပွနျတဲ့ Global Witness ရဲ့ အစီရငျခံစာမှာ ကောငျးကငျဂွိုဟျတုကရိုကျယူတဲ့ မှတျတမျးဓါတျပုံတှရေဲ့ထုတျဖေါျခကြျအရ မွနျမာနိုငျငံမွောကျပိုငျးမှာ ၂၀၂၂ ခုနှဈ မတျလက စငျ်ကာပူနိုငျငံလောကျ အကယြျအဝနျးရှိတဲ့ နယျမွတေခုမှာ မွရှေားသတ်တု တူးဖေါျရေးလုပျကှကျပေါငျး ၂,၇၀၀ ကြောျတို့ကို တှေ့မွငျခဲ့ရပါတယျ။ အခုဆိုရငျ မွနျမာနိုငျငံဟာ လေးလံတဲ့ မွရှေားသတ်တုဒွပျစငျတှေ အမြားဆုံးထုတျလုပျရာနရောဖွဈလာတယျလို့လညျးဆိုပါတယျ။ ဒီဒွပျစငျကို လြှပျစဈ မောျတောျကားတှေ၊ လအေားလြှပျစဈထုတျပေးတဲ့ လရေဟတျတှအေပါအဝငျ စမတျဖုနျးတှနေဲ့ အိမျသုံးပစ်စညျးတှမှော အသုံးပွုတာဖွဈပါတယျ။

ဒါကွောင့ျ Global Witness ရဲ့ CEO အမှုဆောငျအရာရှိခြုပျ ဖွဈတဲ့ Mike Davis က တော့ မွနျမာနိုငျငံမှာ အတားအဆီးမရှိ တရားမဝငျမွရှေားသတ်တုတူးဖေါျတဲ့လုပျငနျးတှကေို ပိတျသိမျးဖို့ လိုအပျနကွေောငျး ဗှီအိုအကေို အခုလိုပွောပါတယျ။

"သဘာဝပတျဝနျးကငြျ ညဈညမျးမှုအပွငျ လူ့အခှင့ျအရေး ခြိုးဖောကျမှုတှနေဲ့ဆကျစပျနတေဲ့ ကမ်ဘာလုံးဆိုငျရာ ထုတျကုနျ ကှငျးဆကျတှေ ဖွဈမလာစရေေး သခြောစဖေို့ မွနျမာနိုငျငံမှာလုပျနတေဲ့ ဒီလုပျငနျးတှကေို ပိတျသိမျးဖို့ လိုအပျနပေါတယျ။"

အပေီ သတငျးဌာနရဲ့စုံစမျးတှေ့ရှိခကြျတှအေရဆိုရငျ လှနျခဲ့တဲ့နှဈအနညျးငယျအတှငျး အဲဒီ မွောကျပိုငျးဒေ သမှာ မွရှေားသတ်တုတှငျးတှဟော လကျတဆုတျစာအောကျပဲရှိခဲ့တာပါ။ အခုတော့ Global Witness အစီရငျ ခံစာ အရ ငါးနှဈအတှငျး စငျ်ကာပူနိုငျငံ အကယြျအဝနျးလောကျဖွဈလာခဲ့တာ ဘာကွောင့ျပါလဲ။ အိမျနီးခငြျး တရုတျနိုငျငံမှာ သတ်တုတှငျးတူးဖေါျတဲ့လုပျငနျးတှကေို ပိတျပငျတားမွဈလိုကျတဲ့ အကြိူးဆကျအဖွဈ ကမ်ဘာမှာ မွရှေားသတ်တုအကွှယျအဝဆုံးဖွဈတဲ့ မွနျမာနိုငျငံကို ဦးလှည့ျလာတာဖွဈတယျလို့ ဆိုပါတယျ။ တရုတျနိုငျငံ အရှေ့တောငျပိုငျး Jiangxi ဒသေက ထောငျနဲ့ခြီတဲ့ သတ်တုတှငျးလုပျသားတှဟော တရုတျ-မွနျမာနယျစပျကိုဖွတျပွီး ကခငြျပွညျနယျထဲကို အလုံးအရငျးနဲ့ ဝငျရောကျလာကွတယျလို့ အပေီက ဆကျသှယျမေးမွနျးခဲ့တဲ့ မွနျမာ့သဘာဝပတျဝနျးကငြျကို လေ့လာ စောင့ျကွည့ျနသေူ အမရေိကနျပွညျထောငျစု မိနျးတက်ကသိုလျက Kristin Vekasi က အခုလိုပွောပါတယျ။

"စညျးမဉြျးသဈတှကွေောင့ျ တရုတျနိုငျငံမှာ သတ်တုတူးဖောျဖို့ ဒါမှမဟုတျ အဲဒီလုပျငနျးကနေ အကြိုးအမွတျရဖို့ ခကျခဲလာတာပါ။ ဒါကွောင့ျ မွနျမာနိုငျငံကတြော့ နယျစပျကို ဖွတျလိုကျရုံပဲလေ။ နောကျပွီး မွရှေားသတ်တုရိုငျးတှကေလညျး အလှနျပေါပါတယျ။"

ဒါပမေယ့ျ အဲဒီမွရှေားသတ်တုတှငျးကရတဲ့ ဒွပျစငျတှကေိုတော့ တရုတျနိုငျငံကိုပဲ တငျပို့တာဖွဈတယျလို့ Kristin Vekasi က ပွောပါတယျ။

"ဒီလို ဥပဒမေဲ့လုပျကိုငျနတေဲ့ စကျမှုလုပျငနျးတှကေို မွနျမာနိုငျငံဘကျ ရှှေ့ပွောငျးခဲ့ပမေယ့ျ ထှကျလာတဲ့ ကုနျခြောပစ်စညျးတှကေိုတော့ တရုတျနိုငျငံဘကျ ပွနျပွီး တငျပို့တာပါ။"

Global Witness ရဲ့ စုံစမျးလေ့လာခကြျတှအေရ ကခငြျပွညျနယျမှာ ၂၀၁၆ ခုနှဈတုနျးက မွရှေားသတ်တုတူးဖေါျရေးလုပျကှကျအနညျးငယျပဲရှိခဲ့ပမေယ့ျ ဒီနှဈမတျလအတှငျး ဂွိုဟျတုကနေ ရိုကျကူးတဲ့ မှတျတမျးဓါတျပုံတှအေရ စငျ်ကာပူနိုငျငံ အရှယျအစားလောကျရှိနတေဲ့ နယျမွအေတှငျး သီးခွား နရောပေါငျး ၃၀၀ လောကျမှာ သတ်တုပြောျရညျ စုဆောငျးတဲ့ ကနျပေါငျး ၂,၇၀၀ ကြောျတှေ့မွငျခဲ့ရပါတယျ။ တရားမဝငျ မွရှေားသတ်တုတူးဖောျရေး လုပျကှကျတှကွေောင့ျ ပတျဝနျးကငြျမှာရှိနတေဲ့ မွထေုနဲ့ ရအေရငျးအမွဈတှကေို အဆိပျသင့ျစခေဲ့တယျလို့ အစီရငျခံစာမှာ ဖေါျပွထားပါတယျ။ ဒသေခံ လီဆူးအမြိုးသမီးတဦးပွောပွခကြျအရဆိုရငျ သူတို့ ကလေးတှကေို ကြှေးမှေးဖို့ စားစရာတောငျမရှိတော့ဘူးလို့ ဆိုပါတယျ။

“နရောတိုငျးမှာ မွရှေားသတ်တုကို တူးဖောျကွတာကွောင့ျ ကမြတို့ ကလေးတှအေတှကျ အစားအစာတှကြှေေးမှေး ဖို့ ဘာမှတောငျ မရှိတော့ပါဘူး။ ခြောငျးရတှေကေ အရငျလိုသောကျလို့တောငျ မရတော့ပါဘူး။ အဆိပျသင့ျအန်တရာယျရှိနပေါတယျ။”

ဒါ့အပွငျ ဒီတူးဖောျရေးလုပျကှကျတှကေို မွနျမာစဈတပျနဲ့ ဆကျနှယျနတေဲ့ ဆခုံတငျယငျးဦးဆောငျတဲ့ ကခငြျလကျနကျကိုငျ ပွညျသူ့စဈအဖှဲ့က ထိနျးခြုပျထားတာဖွဈပွီး သူတို့တှဟော တရုတျလုပျငနျးရှငျတှနေဲ့ ပူးပေါငျးလုပျကိုငျပွီး ဒသေခံတိုငျးရငျးသားတှရေဲ့ မွယောတှကေို သိမျးပိုကျနတေယျလို့ Global Witness ရဲ့ အစီရငျခံစာမှာ ဖေါျပွထားပါတယျ။ အပေီသတငျးဌာနက ရရှိတဲ့ အသံဖိုငျတခုမှာဆိုရငျ ပွညျသူ့စဈအဖှဲ့ခေါငျးဆောငျ လီဆူအမြိုးသားတဦးကနေ ဒသေခံတှကေို ခွိမျးခွောကျနတော ကွားခဲ့ရပါတယျ။

မွနျမာနိုငျငံမှာ သန့ျစငျတဲ့ မွရှေားသတ်တုတှရှေိမရှိ သိဖို့အတှကျ ကှငျးဆကျတှကေို ခွရောခံဖို့ အထောကျအကူပေးတဲ့ နညျးပညာလုပျငနျးယန်တရား မရှိကွောငျးလညျး သဘာဝပတျဝနျးကငြျလေ့လာထိနျးသိမျးရေး လေ့လာနသေူတှကေ ထောကျပွခဲ့ကွပါတယျ။ ဒီကနေ့ ထုတျပွနျတဲ့ Global Witness ရဲ့ အစီရငျခံစာမှာတော့ ကခငြျပွညျနယျမှာ အရှိနျအဟုနျနဲ့ တရားမဝငျတူးဖေါျနတေဲ့ သတ်တုလုပျငနျးကနေ ထှကျလာတဲ့ မွရှေားသတ်တုဒွပျစငျတှကေို Tesla, Volkswagen နဲ့ Siemens တို့အပါအဝငျ နာမညျကွီး နိုငျငံတကာကုမ်ပဏီတှအေနနေဲ့ မသုံးကွဖို့၊ ကမ်ဘာ့ဈေးကှကျထဲမရောကျအောငျ လုပျဖို့၊ နိုငျငံတကာအစိုးရတှေ အနနေဲ့ မွနျမာ့မွရှေားသတ်တုနဲ့ ပတျသကျလို့ လူ့အခှင့ျရေးခြိုးဖေါကျမှုတှေ အဂတိလိုကျစားမှုတှေ ကငျးတဲ့ ထုတျလုပျမှုဖွဈအောငျ တငျးကွပျတဲ့စညျးမဉြျးတှေ ခမြှတျပေးဖို့ တောငျးဆိုထားပါတယျ။

#rareearth #အဆိပျသင့ျတောငျတနျးမြား #သဘာဝဝနျးကငြျညဈညမျးမှု #ကခငြျပွညျနယျ #မွရှေားသတ်တု
=============