[[Zawgyi/Unicode]]
အိန္ဒိယနိုင်ငံ မီဇိုရမ်ပြည်နယ်အတွင်းကို စက်တင်ဘာလ နောက်ဆုံးပတ် တပတ်အတွင်းမှာတင် စစ်ဘေးဒုက္ခသည် နောက်ထပ် ၁၈၀၀ ကျော် ရောက်ရှိပြီး လက်ရှိမှာ ဒုက္ခသည်ဦးရေ ၅ သောင်းနီးပါး ရှိလာပြီဖြစ် ကြောင်း UNHCR ခေါ် ကုလသမဂ္ဂ ဒုက္ခသည်များရေးရာ မဟာမင်းကြီး ရုံးရဲ့ နောက်ဆုံးထုတ်ပြန်တဲ့ အစီရင်ခံစာမှာ ဖော်ပြပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း မတည်ငြိမ်မှုတွေနဲ့ စစ်ရေးပဋိပက္ခတွေကြောင့် အလုံးအရင်းနဲ့ ဝင်လာတမျိုး မဟုတ်ပေမယ့် တသုတ်ပြီးတသုတ် ရောက်လာနေတယ်လို့ ဒုက္ခသည်ကူညီရေး အဖွဲ့တွေကလည်း ပြောပါတယ်။ အိန္ဒိယနိုင်ငံရောက် စစ်ပြေးဒုက္ခသည်တွေရဲ့ အခြေအနေကို ကိုအောင်အောင်က တင်ပြပေးထားပါတယ်။
ကုလသမဂ္ဂ ဒုက္ခသည်များရေးရာ မဟာမင်းကြီးရုံး UNHCR ရဲ့ အောက်တိုဘာ ၃ ရက်နေ့က ထုတ်ပြန်တဲ့ အစီရင်ခံစာ အရ မြန်မာနိုင်ငံ ဘက်ကနေ အိန္ဒိယနိုင်ငံကို တိမ်းရှောင်လာသူ ဒုက္ခသည် ၄၈,၀၀၀ ကျော်နေပြီလို့ ဖော်ပြပါတယ်။
စစ်ပြေးဒုက္ခသည်တွေ တပတ်အတွင်း ၁,၈၀၀ ကျော် ရောက်လာတယ်ဆိုတဲ့ သတင်းနဲ့ အိန္ဒိယနိုင်ငံရောက် ခေါ်နူးသုမ် သတင်းဌာန အယ်ဒီတာ ကိုရောဘတ်က အခုလို ပြောပါတယ်။
“ မီဇိုရမ်မှာက အဲလို အလုံးအရင်းနဲ့ ရောက်လာတာတော့ မကြားမိဘူးပေါ့နော်။ ဒါပေမယ့် ဒီ မီဇိုရမ်မှာကတော့ နေ့စဉ်နေ့တိုင်းပါပဲ။ ဒီနယ်စပ်ကနေတဆင့်ကတော့ မြန်မာဘက်က လူတွေကတော့ ဝင်လာကြတာပါပဲ။ မီဇိုရမ်ပြည်နယ်တောင်ပိုင်း ဆိုင်ဟားပြည်နယ်ဘက်ရယ်၊ ပြီးတော့ လောင်တလိုင်နယ်စပ်ဘက်ကနေ ဝင်လာကြတဲ့ဟာတွေ ရှိတယ်။ ပြီးတော့ ဒီဘက် ကျန်ဖိုင်းနယ်စပ်ဘက်ကနေ ဝင်လာတာတွေ ရှိတယ်။ နေ့စဉ်နေ့တိုင်းကတော့ ဝင်ထွက်သွားလာတာတွေကတော့ ရှိနေတယ်ပေါ့နော်။ တချို့ကျတော့လည်း စစ်ဘေးရှောင်အနေနဲ့ ပြေးလာတဲ့ဟာမျိုးတွေ ရှိတယ်ပေါ့နော်။”
နယ်စပ်ဒေသတွေကနေ မြန်မာနိုင်ငံသားတွေ စီးပွားရေး၊ လူမှုရေးအရ အပြန်အလှန် ဝင်ထွက်သွားလာတာတွေ ရှိနေကြောင်းလည်း ပြောပါတယ်။
မီဇိုရမ်ပြည်နယ် ဆိုင်ဟားခရိုင်၊ ကျပီးကျေးရွာ စစ်ရှောင်စခန်းတာဝန်ခံ ဦးဖေလီကာကတော့ ဒေသတွင်း အခြေအနေကို အခုလို ပြောပါတယ်။
“ ဆိုင်ဟား ခရိုင်မှာတော့ တခြားရွာမှာတော့ လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခဖြစ်နေလို့ ရွာတရွာတော့ ဝင်လာတယ်လို့တော့ ကြားတယ်။ ခန့်မှန်းခြေကတော့ ၄၀၀- ၅၀၀ ပတ်ဝန်းကျင်လို့ပြောကြတာပဲခင်ဗျ။”
ကျပီးကျေးရွာ စစ်ရှောင်ဒုက္ခသည်စခန်းမှာ လောလောဆယ် လူ ၉၀၀ နီးပါးနေထိုင်ပါတယ်။ ချင်းလူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့ CHRO က ဆလိုင်းတေရကတော့ စက်တင်ဘာလအတွင်းမှာ ပလက်ဝဒေသဘက်က စစ်ရှောင်တွေ ရောက်ရှိလာတာရှိကြောင်း အခုလို ပြောပါတယ်။
“ပလက်ဝမြို့နယ် အဲဒီ AA နဲ့ စစ်တပ်ဖြစ်တာ။ အဲဒီ မြိတ်ဝ ရွာသားတွေအားလုံး ရောက်တာ ၅၀၀ ကျော်လားလေ အဲဒီမှာ ရောက်တာ။ ရောက်ရှိပြီးသားဆို ၅ သောင်းနီးပါး ရှိနေပြီ။ အချက်အလက် ကျနော်တို့ ရထားတာရှိတာ ပေါ့နော်။ ကျနော်တို့ မီဇိုရမ်ထဲမှာတော့ ၄ သောင်းကျော်။ ၅ သောင်းနီးပါးပေါ့နော။ ပြီးတော့ ဟို ဒေလီမှာ ရောက်တဲ့သူတွေနဲ့ ဆိုရင် ကျနော်တို့ ၅ သောင်းကျော်ပြီ။ အဲလို ကျနော်တို့မှာ စာရင်းရှိထားတာပေါ့နော။”
အိန္ဒိယနိုင်ငံ မီဇိုရမ်ပြည်နယ်ကို စစ်ရှောင်စခန်းတွေဟာ ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်ကတော့ ရိက္ခာအခက်အခဲမရှိပေမယ့် အခုနှစ်အတွင်းမှာတော့ ရိက္ခာ၊ ဆေးဝါး စတဲ့အခက်အခဲတွေ ရင်ဆိုင်နေရသလို ဆောင်းရာသီရောက်လာပြီ ဖြစ် တာကြောင့် စောင်နဲ့ အနွေးထည်တွေ လိုအပ်နေကြောင်း ဒုက္ခသည်အရေး ဆောင်ရွက်နေသူတွေက ပြောပါတယ်။ ဒုက္ခသည်အများစုဟာ မြန်မာနိုင်ငံနဲ့ နယ်စပ်ခြင်းထိနေတဲ့ မီဇိုရမ်ပြည်နယ်ထဲမှာ နေထိုင်နေကြတာပါ။
မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း မတည်ငြိမ်တဲ့အခြေအနေတွေနဲ့ ပဋိပက္ခတွေကြောင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံထဲကို ဒုက္ခသည်တွေ ဒီထက် ထပ်ရောက်လာနိုင်တယ်လို့လည်း ကုလသမဂ္ဂ ဒုက္ခသည်များဆိုင်ရာ မဟာမင်းကြီးရုံး UNHCR က ခန့်မှန်းထားပါတယ်။
==============
[[Unicode]]
စကျတငျဘာ နောကျဆုံးပတျအတှငျး မွနျမာဒုက်ခသညျ ၁,၈၀၀ မီဇိုရမျရောကျ
အိန်ဒိယနိုငျငံ မီဇိုရမျပွညျနယျအတှငျးကို စကျတငျဘာလ နောကျဆုံးပတျ တပတျအတှငျးမှာတငျ စဈဘေးဒုက်ခသညျ နောကျထပျ ၁၈၀၀ ကြောျ ရောကျရှိပွီး လကျရှိမှာ ဒုက်ခသညျဦးရေ ၅ သောငျးနီးပါး ရှိလာပွီဖွဈ ကွောငျး UNHCR ခေါျ ကုလသမဂ်ဂ ဒုက်ခသညျမြားရေးရာ မဟာမငျးကွီး ရုံးရဲ့ နောကျဆုံးထုတျပွနျတဲ့ အစီရငျခံစာမှာ ဖောျပွပါတယျ။ မွနျမာနိုငျငံအတှငျး မတညျငွိမျမှုတှနေဲ့ စဈရေးပဋိပက်ခတှကွေောင့ျ အလုံးအရငျးနဲ့ ဝငျလာတမြိုး မဟုတျပမေယ့ျ တသုတျပွီးတသုတျ ရောကျလာနတေယျလို့ ဒုက်ခသညျကူညီရေး အဖှဲ့တှကေလညျး ပွောပါတယျ။ အိန်ဒိယနိုငျငံရောကျ စဈပွေးဒုက်ခသညျတှရေဲ့ အခွအေနကေို ကိုအောငျအောငျက တငျပွပေးထားပါတယျ။
ကုလသမဂ်ဂ ဒုက်ခသညျမြားရေးရာ မဟာမငျးကွီးရုံး UNHCR ရဲ့ အောကျတိုဘာ ၃ ရကျနေ့က ထုတျပွနျတဲ့ အစီရငျခံစာ အရ မွနျမာနိုငျငံ ဘကျကနေ အိန်ဒိယနိုငျငံကို တိမျးရှောငျလာသူ ဒုက်ခသညျ ၄၈,၀၀၀ ကြောျနပွေီလို့ ဖောျပွပါတယျ။
စဈပွေးဒုက်ခသညျတှေ တပတျအတှငျး ၁,၈၀၀ ကြောျ ရောကျလာတယျဆိုတဲ့ သတငျးနဲ့ အိန်ဒိယနိုငျငံရောကျ ခေါျနူးသုမျ သတငျးဌာန အယျဒီတာ ကိုရောဘတျက အခုလို ပွောပါတယျ။
“ မီဇိုရမျမှာက အဲလို အလုံးအရငျးနဲ့ ရောကျလာတာတော့ မကွားမိဘူးပေါ့နောျ။ ဒါပမေယ့ျ ဒီ မီဇိုရမျမှာကတော့ နေ့စဉျနေ့တိုငျးပါပဲ။ ဒီနယျစပျကနတေဆင့ျကတော့ မွနျမာဘကျက လူတှကေတော့ ဝငျလာကွတာပါပဲ။ မီဇိုရမျပွညျနယျတောငျပိုငျး ဆိုငျဟားပွညျနယျဘကျရယျ၊ ပွီးတော့ လောငျတလိုငျနယျစပျဘကျကနေ ဝငျလာကွတဲ့ဟာတှေ ရှိတယျ။ ပွီးတော့ ဒီဘကျ ကနြျဖိုငျးနယျစပျဘကျကနေ ဝငျလာတာတှေ ရှိတယျ။ နေ့စဉျနေ့တိုငျးကတော့ ဝငျထှကျသှားလာတာတှကေတော့ ရှိနတေယျပေါ့နောျ။ တခြို့ကတြော့လညျး စဈဘေးရှောငျအနနေဲ့ ပွေးလာတဲ့ဟာမြိုးတှေ ရှိတယျပေါ့နောျ။”
နယျစပျဒသေတှကေနေ မွနျမာနိုငျငံသားတှေ စီးပှားရေး၊ လူမှုရေးအရ အပွနျအလှနျ ဝငျထှကျသှားလာတာတှေ ရှိနကွေောငျးလညျး ပွောပါတယျ။
မီဇိုရမျပွညျနယျ ဆိုငျဟားခရိုငျ၊ ကပြီးကြေးရှာ စဈရှောငျစခနျးတာဝနျခံ ဦးဖလေီကာကတော့ ဒသေတှငျး အခွအေနကေို အခုလို ပွောပါတယျ။
“ ဆိုငျဟား ခရိုငျမှာတော့ တခွားရှာမှာတော့ လကျနကျကိုငျပဋိပက်ခဖွဈနလေို့ ရှာတရှာတော့ ဝငျလာတယျလို့တော့ ကွားတယျ။ ခန့ျမှနျးခွကေတော့ ၄၀၀- ၅၀၀ ပတျဝနျးကငြျလို့ပွောကွတာပဲခငျဗြ။”
ကပြီးကြေးရှာ စဈရှောငျဒုက်ခသညျစခနျးမှာ လောလောဆယျ လူ ၉၀၀ နီးပါးနထေိုငျပါတယျ။ ခငြျးလူ့အခှင့ျအရေးအဖှဲ့ CHRO က ဆလိုငျးတရေကတော့ စကျတငျဘာလအတှငျးမှာ ပလကျဝဒသေဘကျက စဈရှောငျတှေ ရောကျရှိလာတာရှိကွောငျး အခုလို ပွောပါတယျ။
“ပလကျဝမွို့နယျ အဲဒီ AA နဲ့ စဈတပျဖွဈတာ။ အဲဒီ မွိတျဝ ရှာသားတှအေားလုံး ရောကျတာ ၅၀၀ ကြောျလားလေ အဲဒီမှာ ရောကျတာ။ ရောကျရှိပွီးသားဆို ၅ သောငျးနီးပါး ရှိနပွေီ။ အခကြျအလကျ ကနြောျတို့ ရထားတာရှိတာ ပေါ့နောျ။ ကနြောျတို့ မီဇိုရမျထဲမှာတော့ ၄ သောငျးကြောျ။ ၅ သောငျးနီးပါးပေါ့နော။ ပွီးတော့ ဟို ဒလေီမှာ ရောကျတဲ့သူတှနေဲ့ ဆိုရငျ ကနြောျတို့ ၅ သောငျးကြောျပွီ။ အဲလို ကနြောျတို့မှာ စာရငျးရှိထားတာပေါ့နော။”
အိန်ဒိယနိုငျငံ မီဇိုရမျပွညျနယျကို စဈရှောငျစခနျးတှဟော ပွီးခဲ့တဲ့နှဈကတော့ ရိက်ခာအခကျအခဲမရှိပမေယ့ျ အခုနှဈအတှငျးမှာတော့ ရိက်ခာ၊ ဆေးဝါး စတဲ့အခကျအခဲတှေ ရငျဆိုငျနရေသလို ဆောငျးရာသီရောကျလာပွီ ဖွဈ တာကွောင့ျ စောငျနဲ့ အနှေးထညျတှေ လိုအပျနကွေောငျး ဒုက်ခသညျအရေး ဆောငျရှကျနသေူတှကေ ပွောပါတယျ။ ဒုက်ခသညျအမြားစုဟာ မွနျမာနိုငျငံနဲ့ နယျစပျခွငျးထိနတေဲ့ မီဇိုရမျပွညျနယျထဲမှာ နထေိုငျနကွေတာပါ။
မွနျမာနိုငျငံအတှငျး မတညျငွိမျတဲ့အခွအေနတှေနေဲ့ ပဋိပက်ခတှကွေောင့ျ အိန်ဒိယနိုငျငံထဲကို ဒုက်ခသညျတှေ ဒီထကျ ထပျရောကျလာနိုငျတယျလို့လညျး ကုလသမဂ်ဂ ဒုက်ခသညျမြားဆိုငျရာ မဟာမငျးကွီးရုံး UNHCR က ခန့ျမှနျးထားပါတယျ။
