[[Zawgyi/Unicode]]
မြန်မာနိုင်ငံအနှံ့ မြို့အများအပြားမှာ လျှပ်စစ်မီး အပြည့်အဝမရတာ၊ အချိန်အကြာကြီး မီးပျက်နေတာတွေကြောင့် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေ ဒုက္ခရောက်နေကြပါတယ်။ ရေရှည်ဖြစ်လာရင် အသေးစားနဲ့ အလတ်စားလုပ်ငန်းတွေကို ထိခိုက်မယ်လို့ လုပ်ငန်းရှင်တွေက ပြောပါတယ်။ လျှပ်စစ်ဓာတ်အား ဖြန့်ဖြူးရေးဌာနကတော့ သူတို့အနေနဲ့ ဓာတ်အားချွေတာဖို့ အလှည့်ကျစနစ်ကို စမ်းသပ်နေတာလို့ ဗွီအိုအေကို ပြောပါတယ်။ ရန်ကုန်ကပေးပို့လာတဲ့ ဒီသတင်းကို ကိုအောင်အောင်က တင်ပြပေးထားပါတယ်။
မြို့နယ်အများစုမှာ လျှပ်စစ်မီးအချိန်မှန်မလာတာ၊ ပျက်တဲ့အချိန် ကြာမြင့်တာတွေကြောင့် လုပ်ငန်းအဆင်မပြေဖြစ်ရတယ်လို့ အသေးစား၊ အလတ်စားလုပ်ငန်းရှင်တွေက ပြောပါတယ်။ စစ်ကောင်စီရဲ့လျှပ်စစ်စွမ်းအားဝန်ကြီးက လာမယ့်နွေရာသီကာလမှာ အချိန်ပိုင်းနဲ့လျှပ်စစ်ပေးဖို့ ဆောင်ရွက်ထားတယ်လို့ ဒီရက်ပိုင်းထဲမှာ ပြောခဲ့ပါတယ်။ အာဏာသိမ်းပြီနောက် စစ်ကောင်စီလက်ထက် အလှည့်ကျစနစ်နဲ့လျှပ်စစ်ပေးနေပေမဲ့ ဒီတခါမှာတော့ ဆိုးဆိုးရွားရွား ပြတ်တောက်လာတာကြောင့် လုပ်ငန်းရှင်တွေက ငြီးတွားနေကြတာပါ။ လျှပ်စစ်ကို အဓိကအားထားရတဲ့ သံပန်း၊သံတံခါးလုပ်ငန်းရှင်တဦးက အခုလိုပြောပါတယ်။
" တခါတလေကျ တရက်လုံးလုံး မီးမလာတဲ့အခါ အလုပ်တွေမလုပ်ရတာမျိုးလည်း ရှိတယ်။ အဲဒီတော့ မီးစက်တွေသုံးတဲ့အခါကျတော့ ဆီဈေးကတက်တော့လည်း စရိတ်တွေ များတယ်ပေါ့နော်။ မီးပုံမှန် မှန်တယ်ဆိုရင် ဆီဈေးတွေကျ၊ ကုန်ဈေးနှုန်းကျရင် product တွေကို ဈေးချလိုက်ရင် ညီမတို့လည်း ဝင်ငွေက ပုံမှန်ပြန်လည်ပတ်သွားမှာ။ အခုက အရာအားလုံးကရပ်၊ မီးကလည်းမလာ၊ ဆီဈေးတွေနဲ့ဆိုတော့ profit တွေ မထွက်တော့ဘူးပေါ့။ အရင်တုန်းက တခုလောက်ရောင်းရင်ရတဲ့ profit က၊ အခုသုံးလေးခုလောက်ရောင်းရင် အမြတ်မထွက်ဘူး။"
အကြောင်းမျိုးမျိုးကြောင့် လျှပ်စစ်စီမံကိန်းတွေက ရပ်တန့်ခဲ့ပြီး ဓာတ်အားရဖို့ နှောင့်နှေးခဲ့ရတယ်လို့ စစ်ကောင်စီဘက်က ဒီရက်ပိုင်းထဲမှာ သတင်းထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ လျှပ်စစ်ရဖို့ ကြိုးပမ်းနေပြီး သုံးစွဲတာကိုလည်း တတ်နိုင်သမျှ ချွေတာဖို့လိုတယ်လို့လည်း စစ်ကောင်စီအကြီးအကဲ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်က နိုဝင်ဘာ၂၉ ရက်က မကွေးတိုင်းက စီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင်တွေကို ပြောခဲ့တာပါ။
လျှပ်စစ်ဓာတ်အား ဖြန့်ဖြူးရေးလုပ်ငန်းက အရာရှိတဦးကတော့ လက်ရှိမှာ ဘယ်မြို့နယ် တွေကို အချိန်ဘယ်လောက်အထိ ပေးမယ်ဆိုတာ စမ်းသပ်နေတယ်လို့ ဗွီအိုအေကို ပြောပါတယ်။ ဒီလိုစမ်းသပ်တာမှာလည်း တိုင်းနဲ့ ပြည်နယ်အလိုက် တခုနဲ့တခု လျှပ်စစ်ရနိုင်မယ့်ပမာဏ မတူညီနိုင်ဘူးလို့ သူကပြောပါတယ်။
" လက်ရှိကတော့ ကျနော်တို့ စမ်းသပ်ကာလပဲ ရှိသေးတယ်။ ပြည်သူကိုချပြလို့ မရသေးဘူး။ ဘယ်ပုံနဲ့ပေးလို့ရှိရင် ဘယ်လို၊ အခုလေးနာရီပေးရင် လေးနာရီပျက်- အဲလိုမျိုးပေါ့။ နောက်တခါ လေးနာရီပေးရင် ရှစ်နာရီပျက် အဲလိုလေးတွေတော့ လုပ်နေတယ်။ ဘယ်နှနာရီပေးရင် အဆင်ပြေမလဲဆိုတာ အခုမှစမ်းတုန်းရှိသေးတယ်။ ကျနော်တို့ သိသလောက်ကတော့ နွေရာသီကျလို့ရှိရင် ဓာတ်အား ပြတ်တောက်သွားမှာစိုးလို့ အခုအချိန်မှာ ထိန်းပြီး မောင်းပေးနေတာ။ မိုးဘာညာ မရွာလို့ရှိရင် တောက်လျှောက်၂၄ နာရီလုံး ပြတ်သွားမှာစိုးလို့ အခုလိုစမ်းသပ်နေတာပေါ့။"
စက်မှုဇုံတွေကိုတော့ မနက် ၉ နာရီကနေ ညနေ ၅ နာရီအထိ ပေးနိုင်ဖို့ စမ်းသပ်နေတယ်လို့ သူကပြောပါတယ်။
ကမ္ဘာတဝန်းက စီးပွားရေး လုပ်ငန်းတွေနဲ့ပတ်သက်လို့ သုံးသပ်တဲ့ ဗြိတိန်အခြေစိုက် IHS Markit ရဲ့ ပုံမှန် ထုတ်ပြန်ချက်တွေမှာလည်း မြန်မာနိုင်ငံမှာ လျှပ်စစ်မီး ပြတ်တောက်မှုတွေကြောင့် ကုန်ထုတ်လုပ်ငန်းတွေ ဆက်ပြီးကျဆင်းနိုင်တယ်လို့ သုံးသပ်ထားပါတယ်။
========================
[[Unicode]]
မီးပကြျခြိနျကွာလို့ စီးပှားရေးလုပျငနျးတှေ အခကျတှေ့
မွနျမာနိုငျငံအနှံ့ မွို့အမြားအပွားမှာ လြှပျစဈမီး အပွည့ျအဝမရတာ၊ အခြိနျအကွာကွီး မီးပကြျနတောတှကွေောင့ျ စီးပှားရေးလုပျငနျးတှေ ဒုက်ခရောကျနကွေပါတယျ။ ရရှေညျဖွဈလာရငျ အသေးစားနဲ့ အလတျစားလုပျငနျးတှကေို ထိခိုကျမယျလို့ လုပျငနျးရှငျတှကေ ပွောပါတယျ။ လြှပျစဈဓာတျအား ဖွန့ျဖွူးရေးဌာနကတော့ သူတို့အနနေဲ့ ဓာတျအားခြှတောဖို့ အလှည့ျကစြနဈကို စမျးသပျနတောလို့ ဗှီအိုအကေို ပွောပါတယျ။ ရနျကုနျကပေးပို့လာတဲ့ ဒီသတငျးကို ကိုအောငျအောငျက တငျပွပေးထားပါတယျ။
မွို့နယျအမြားစုမှာ လြှပျစဈမီးအခြိနျမှနျမလာတာ၊ ပကြျတဲ့အခြိနျ ကွာမွင့ျတာတှကွေောင့ျ လုပျငနျးအဆငျမပွဖွေဈရတယျလို့ အသေးစား၊ အလတျစားလုပျငနျးရှငျတှကေ ပွောပါတယျ။ စဈကောငျစီရဲ့လြှပျစဈစှမျးအားဝနျကွီးက လာမယ့ျနှရောသီကာလမှာ အခြိနျပိုငျးနဲ့လြှပျစဈပေးဖို့ ဆောငျရှကျထားတယျလို့ ဒီရကျပိုငျးထဲမှာ ပွောခဲ့ပါတယျ။ အာဏာသိမျးပွီနောကျ စဈကောငျစီလကျထကျ အလှည့ျကစြနဈနဲ့လြှပျစဈပေးနပေမေဲ့ ဒီတခါမှာတော့ ဆိုးဆိုးရှားရှား ပွတျတောကျလာတာကွောင့ျ လုပျငနျးရှငျတှကေ ငွီးတှားနကွေတာပါ။ လြှပျစဈကို အဓိကအားထားရတဲ့ သံပနျး၊သံတံခါးလုပျငနျးရှငျတဦးက အခုလိုပွောပါတယျ။
" တခါတလကြေ တရကျလုံးလုံး မီးမလာတဲ့အခါ အလုပျတှမေလုပျရတာမြိုးလညျး ရှိတယျ။ အဲဒီတော့ မီးစကျတှသေုံးတဲ့အခါကတြော့ ဆီဈေးကတကျတော့လညျး စရိတျတှေ မြားတယျပေါ့နောျ။ မီးပုံမှနျ မှနျတယျဆိုရငျ ဆီဈေးတှကြေ၊ ကုနျဈေးနှုနျးကရြငျ product တှကေို ဈေးခလြိုကျရငျ ညီမတို့လညျး ဝငျငှကေ ပုံမှနျပွနျလညျပတျသှားမှာ။ အခုက အရာအားလုံးကရပျ၊ မီးကလညျးမလာ၊ ဆီဈေးတှနေဲ့ဆိုတော့ profit တှေ မထှကျတော့ဘူးပေါ့။ အရငျတုနျးက တခုလောကျရောငျးရငျရတဲ့ profit က၊ အခုသုံးလေးခုလောကျရောငျးရငျ အမွတျမထှကျဘူး။"
အကွောငျးမြိုးမြိုးကွောင့ျ လြှပျစဈစီမံကိနျးတှကေ ရပျတန့ျခဲ့ပွီး ဓာတျအားရဖို့ နှောင့ျနှေးခဲ့ရတယျလို့ စဈကောငျစီဘကျက ဒီရကျပိုငျးထဲမှာ သတငျးထုတျပွနျခဲ့ပါတယျ။ လြှပျစဈရဖို့ ကွိုးပမျးနပွေီး သုံးစှဲတာကိုလညျး တတျနိုငျသမြှ ခြှတောဖို့လိုတယျလို့လညျး စဈကောငျစီအကွီးအကဲ ဗိုလျခြုပျမှူးကွီး မငျးအောငျလှိုငျက နိုဝငျဘာ၂၉ ရကျက မကှေးတိုငျးက စီးပှားရေး လုပျငနျးရှငျတှကေို ပွောခဲ့တာပါ။
လြှပျစဈဓာတျအား ဖွန့ျဖွူးရေးလုပျငနျးက အရာရှိတဦးကတော့ လကျရှိမှာ ဘယျမွို့နယျ တှကေို အခြိနျဘယျလောကျအထိ ပေးမယျဆိုတာ စမျးသပျနတေယျလို့ ဗှီအိုအကေို ပွောပါတယျ။ ဒီလိုစမျးသပျတာမှာလညျး တိုငျးနဲ့ ပွညျနယျအလိုကျ တခုနဲ့တခု လြှပျစဈရနိုငျမယ့ျပမာဏ မတူညီနိုငျဘူးလို့ သူကပွောပါတယျ။
" လကျရှိကတော့ ကနြောျတို့ စမျးသပျကာလပဲ ရှိသေးတယျ။ ပွညျသူကိုခပြွလို့ မရသေးဘူး။ ဘယျပုံနဲ့ပေးလို့ရှိရငျ ဘယျလို၊ အခုလေးနာရီပေးရငျ လေးနာရီပကြျ- အဲလိုမြိုးပေါ့။ နောကျတခါ လေးနာရီပေးရငျ ရှဈနာရီပကြျ အဲလိုလေးတှတေော့ လုပျနတေယျ။ ဘယျနှနာရီပေးရငျ အဆငျပွမေလဲဆိုတာ အခုမှစမျးတုနျးရှိသေးတယျ။ ကနြောျတို့ သိသလောကျကတော့ နှရောသီကလြို့ရှိရငျ ဓာတျအား ပွတျတောကျသှားမှာစိုးလို့ အခုအခြိနျမှာ ထိနျးပွီး မောငျးပေးနတော။ မိုးဘာညာ မရှာလို့ရှိရငျ တောကျလြှောကျ၂၄ နာရီလုံး ပွတျသှားမှာစိုးလို့ အခုလိုစမျးသပျနတောပေါ့။"
စကျမှုဇုံတှကေိုတော့ မနကျ ၉ နာရီကနေ ညနေ ၅ နာရီအထိ ပေးနိုငျဖို့ စမျးသပျနတေယျလို့ သူကပွောပါတယျ။
ကမ်ဘာတဝနျးက စီးပှားရေး လုပျငနျးတှနေဲ့ပတျသကျလို့ သုံးသပျတဲ့ ဗွိတိနျအခွစေိုကျ IHS Markit ရဲ့ ပုံမှနျ ထုတျပွနျခကြျတှမှောလညျး မွနျမာနိုငျငံမှာ လြှပျစဈမီး ပွတျတောကျမှုတှကွေောင့ျ ကုနျထုတျလုပျငနျးတှေ ဆကျပွီးကဆြငျးနိုငျတယျလို့ သုံးသပျထားပါတယျ။
