ဒီတပတ္ ျမန္မာ့အေရး ေဆြးေႏြးခန္းအစီအစဥ္မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးအတြက္ ျပည္ပက Cooperation ႀကီးေတြကို ပိုၿပီးစြဲေဆာင္မႈရွိေအာင္ ႏုိင္ငံျခား ရင္းႏီွးျမဳပ္ႏံွမႈ ဥပေဒသစ္တရပ္ကို ၂၀၁၆ ေအာက္တိုဘာမွာ သမၼတဦးထင္ေက်ာ္က လက္မွတ္ေရးထိုိးျပဌာန္းခဲ့ပါတယ္။ အသစ္ျပဌာန္းလိုိက္တဲ့ ႏိုင္ငံျခားရင္းႏီွးျမဳပ္ႏံွမႈ ဥပေဒအေကာင္အထည္ေဖာ္ႏိုင္ဖို႔ နည္းဥပေဒနဲ႔ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းေတြကို မတ္လအတြင္း အၿပီးသတ္ ထုတ္ျပန္ႏုိင္ဖုိ႔ ျပင္ဆင္ထားၿပီျဖစ္တယ္လို႔ ရင္းႏီွးျမဳပ္ႏံွမႈ နဲ႔ ကုမၸဏီမွတ္ပံုတင္ေရးဆိုင္ရာ ညႊန္ၾကားမွဴးဦးစီးဌာန ညႊန္ၾကားေရးမွဴးခ်ဳပ္ ဦးေအာင္ႏုိင္ဦး က ေျပာဆိုလိုက္ပါတယ္။ VOA အယ္ဒီတာေဒၚခင္စိုးဝင္း က ဦးေအာင္ႏုိင္ဦး ကို သီးသန္႔ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းထားပါတယ္။ ဒုတိယအပိုင္း။
ေဒၚခင္စိုးဝင္း ။ ။ ျမန္မာႏိုင္ငံရင္းႏီွးျမဳပ္ႏံွမႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္လာလို႔ရွိရင္ စိန္ေခၚခ်က္ေတြ ရွိတာေပါ့။ အဲဒီစိန္ေခၚခ်က္ေတြထဲမွာ အဓိကေတာ့ Infrastructure ေပါ့။ အေျခခံအေဆာက္အအံု အားနည္းခ်က္ေတြရွိတယ္။ ေနာက္တခုက အိမ္ၿခံေျမေစ်းေပါ့။ Real Estate Market ကလည္း New York နဲ႔ Paris ေလာက္ ယွဥ္ႏုိင္တဲ့ အေျခအေနေတာင္ ေရာက္ေနတယ္ဆိုေတာ့ အဲဒီကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ Infrastructure နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး စိန္ေခၚခ်က္ေတြ၊ အဟန္႔အတားေတြ Obstacles ေတြကို ဘယ္လို ေက်ာ္လႊာႏိုင္ပါမလဲရွင့္။
ဦးေအာင္ႏိုင္ဦး ။ ။ ေလာေလာဆယ္မွာ က်ေနာ္တုိ႔ ဘာလုပ္ႏိုင္မလဲဆိုေတာ့ အရင္ရွိခဲ့တဲ့ Procedure ေတြကို ေလွ်ာ့ခ်လိုက္တယ္။ စက္မႈဇုန္မွာ စက္ရံုေဆာက္ခ်င္တယ္ ဘာမွ Approval မလုပ္ေတာ့ဘူး။ ဟိုတယ္ဇုန္မွာ ဟိုတယ္ေဆာက္ခ်င္တယ္ ဘာမွ Approval မလုပ္ေတာ့ဘူး။ အကယ္၍ စက္မႈဇုန္ျပင္ပ၊ ဟိုတယ္ဇုန္ျပင္ပ လုပ္ခ်င္တယ့္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းဆုိရင္ တုိင္းေဒသျပည္နယ္က သေဘာတူလား။ လုပ္ေတာ့။ ၿပီးမွ Procedure သြားမယ္ဆုိၿပီး ျပင္ထားတယ္။ ျပင္ထားျခင္းအားျဖင့္ က်ေနာ္တုိ႔က Procedure နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ Constraint ေပ်ာက္သြားမယ္။ တတိယအခ်က္က ဘာလုပ္လဲဆုိေတာ့ အရင္တုန္းက ေျမေစ်းေတြ ႀကီးခဲ့တဲ့ကိစၥက အဓိက Supply နဲ႔ Demand ျပႆနာ။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ရန္ကုန္မွာဆိုရင္ ေရႊျပည္သာ၊ ဒဂံုဆိပ္ကမ္း၊ ေတာင္ဒဂံု စက္မႈဇုန္ - စက္မႈဇုန္ေတြက Limited supply ျဖစ္ၿပီးေတာ့ Demand က တုိင္းျပည္ဖြင့္တဲ့အခ်ိန္မွာ အမ်ားႀကီးျဖစ္လိုက္တာမွ လူေတြကလဲ Demand တက္လာမယ္ဆုိတဲ့ Expectation နဲ႔ ကိုယ္မွာ ေျမရွိေသာ္လဲ ကိုင္ထားၾကတယ္။ က်ေနာ္တို႔က အခု ဘာလုပ္လဲဆိုေတာ့ ဒီအစိုးရလက္ထက္မွာ Supply နဲ႔ Demand ကို Balance ျဖစ္ေအာင္ဆုိၿပီးေတာ့ စက္မႈဇုန္အသစ္ေတြ ေဖာ္ထုတ္ဖုိ႔ ျပင္ဆင္တယ္။ စက္မႈဇုန္သစ္ ေဖာ္ထုတ္မယ့္လုပ္ငန္းကိုလည္း Promo Sector ထဲမွာ ထည့္ထားတယ္။
ေဒၚခင္စိုးဝင္း ။ ။ အရင္တုန္းကေတာ့ စစ္အစိုးရလက္ထက္ အဆက္ဆက္မွာဆိုရင္ ရင္းႏီွးျမဳပ္ႏံွမႈ လာမယ္ဆိုရင္ Nepotism ေခၚတဲ့ လက္သင့္ရာေခၚတဲ့ေခတ္လည္း ရွိခဲ့တာေပါ့။ အခု ဒီေခတ္မွာေကာ ဒါမ်ဳိးေတြ ရွိမွာမဟုတ္ဘူးလို႔ က်မ ယူဆပါတယ္။
ဦးေအာင္ႏိုင္ဦး ။ ။ မွန္ပါတယ္။ ဒီဘက္မွာေတာ့ နံပတ္ (၁) မ်ဳိးရိုး Nepotism ဘာမွ မရွိေတာ့ပါဘူး။ က်ေနာ္တုိ႔က Transparency အားေကာင္းေအာင္လုပ္တယ္။ Transparency အားေကာင္းမွ Corruption က်သြားေအာင္လုပ္ႏိုင္မယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ လုပ္သမွ် MIC လုပ္တာကို တႏုိင္ငံလံုး သိရမယ္။ တကမာၻလံုး သိရမယ္။ က်ေနာ္တုိ႔ Website တက္ၾကည့္ရင္ သိရမယ္။ MIC ဒီေန႔ ခြင့္ျပဳတာနဲ႔ Website ကို တင္လိုက္တယ္။ ေနာက္တခုက Transparency အားေကာင္းေအာင္ Rules and Regulations အားလံုးကို အမ်ားျပည္သူသိေအာင္ လုပ္ေပးတယ္။ Proposal တင္ၿပီးရင္ ရက္ေပါင္း (၆၀) အတြင္းမွာ ေပးကိုေပးရမယ္။ မေပးဘူးဆိုရင္ (၁၅) ရက္အတြင္း ျငင္းရမယ္ စသျဖင့္ ေျပာတာျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္မို႔ - Confidence ဆိုလိုတာက ဘယ္သူကို ခ်ဥ္းကပ္မွ၊ ဘယ္သူကိုေပးမွ ငါ့ဟာ ရမယ္ဆိုတာမ်ဳိး လံုးဝမရွိေအာင္ လုပ္ထားတယ္။ အခုန Corruption က Procedure Complicated ျဖစ္တာနဲ႔ သြားၿပီး Link ျဖစ္တယ္။ Procedure Complicated ျဖစ္ေလ၊ Corruption အားေကာင္းေလ ျဖစ္တယ္။
ေဒၚခင္စိုးဝင္း ။ ။ တစ္စားပြဲကေန တစ္စားပြဲ ျဖတ္ဖို႔ေတာင္ မလြယ္ခဲ့ဘူး။ အစိုးရအဆက္ဆက္ ျဖစ္ခဲ့တာ။
ဦးေအာင္ႏိုင္ဦး ။ ။ အဲဒါေတြက Negative consequences ေတြ အမ်ားႀကီးႀကံဳခဲ့ရၿပီးၿပီ။ အဲဒါေၾကာင့္ က်ေနာ္တုိ႔ရဲ ႔ ဥပေဒနဲ႔ နည္းဥပေဒေတြမွာ Transparency အားေကာင္းေအာင္ လုပ္ေနတယ္။ -- ကို တတ္ႏုိင္သမွ် Clear ျဖစ္ေအာင္၊ ေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္ေအာင္လုပ္တယ္။ -- က်ေနာ္တုိ႔ရဲ ႔ အဓိကရည္ရြယ္ခ်က္က ကုမၸဏီဥပေဒ နဲ႔ ရင္းႏီွးျမဳပ္ႏံွမႈ ဥပေဒေတြမွာ လတ္တေလာ အေျခအေနမွာ Ready မျဖစ္ေသးဘူး။ က်ေနာ္တုိ႔ရဲ ႔ ရည္မွန္္းခ်က္ Dream ကေတာ့ တခ်ိိန္မွာ အားလံုး Online သြားႏုိိင္ေအာင္ MIC ကို ေလွ်ာက္ခ်င္လား။ လူလာစရာ မလုိဘူး။ Online ကိုသြား Access လုပ္ၿပီးေတာ့ ေျပာင္းႏုိင္ေအာင္ ဒါမ်ဳိးေတြအထိ စဥ္းစားထားပါတယ္။
ေဒၚခင္စိုးဝင္း ။ ။ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ရင္းႏီွးျမဳပ္ႏံွမႈ လာလုပ္သူေတြကို က်မ သိရသေလာက္၊ ေလ့လာရသေလာက္ (၅၀) ေလာက္ ရွိတဲ့အထဲမွာ စကၤာပူက နံပတ္တစ္ေလာက္ ျဖစ္ေနတယ္။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုဆုိရင္ (၃၁) အဆင့္ေလာက္မွာ ရွိိပါတယ္။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက စီးပြားေရးပိတ္ဆို႔မႈေတြကို အားလံုးရုတ္သိမ္းေပးခဲ့ၿပီးပါၿပီ။ အဲဒီေတာ့ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ ႔ စီးပြားေရး ပိတ္ဆို႔မႈ ရုတ္သိမ္းတာနဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံရင္းႏီွးျမဳပ္ႏံွမႈနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အေျခအေန Impact ဘယ္လိုမ်ား ရိုက္ခတ္မႈ ရွိပါလဲရွင့္။
ဦးေအာင္ႏိုင္ဦး ။ ။ Sanction ရုတ္သိမ္းလိုက္ေတာ့ နံပတ္တစ္က ေငြေၾကးက႑ အဆင္ေျပသြားတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ အရင္တုန္းက ျမန္မာျပည္မွာ Investment လာလုပ္မယ္ဆုိရင္ Sanction ရွိေနေတာ့ သူတုိ႔ရဲ ႔ ေဒၚလာ Transfer ေတြက သိပ္ခက္တယ္။ လြယ္လြယ္ကူကူ လုပ္လို႔မရဘူး။ အဲဒီေတာ့ ဘာလုပ္ရလဲဆိုေတာ့ အမ်ားစုက စကၤာပူကို သြားရတယ္။ စကၤာပူမွာ ကုမၸဏီကုိ Establish လုပ္ရတယ္။ ၿပီးမွ စကၤာပူ Investment အေနနဲ႔ ျမန္မာျပည္ကို ဝင္ရတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔ စကၤာပူက Top ျဖစ္ေနတာ။ စကၤာပူ Investment တခုတည္း မဟုတ္ဘူး။ သူက Transit Investment ေတြ၊ စကၤာပူကိုသြားၿပီးမွ တျခားႏုိင္ငံေတြက ျမန္မာႏုိင္ငံကိုဝင္ေတာ့ Data ၾကည့္လိုက္ရင္ေတာ့ စကၤာပူ။ ဒီကုမၸဏီက ဘယ္ကလာလဲၾကည့္လိုက္ရင္ေတာ့ သူ႔ရဲ ႔ Original ကို သိရတာေပါ့။ သူက Singapore Company Limited ဆိုရင္ သူကို စကၤာပူ List ထဲမွာ ထည့္လိုက္ရတယ္။ သို႔ေသာ္ သူက စကၤာပူရဲ ႔ Pure investment မဟုတ္ဘူး။ တျခားႏုိင္ငံေတြ EU ႏိုင္ငံေတြရွိတယ္။ တျခားႏိုင္ငံေတြရွိိတယ္။ စကၤာပူက ဆင္းလာၾကတယ္။ ႏွစ္အခ်က္က US Investors အမ်ားစုက တကယ္ေတာ့ ျမန္မာျပည္ ေကာ္ပိုေရးရွင္းေတြ မ်ားပါတယ္။ သူတုိိ႔ ျမန္မာျပည္ကို လာဖုိ႔အတြက္လဲ Reporting threshold ေတြ ဘာတို႔ အမ်ားႀကီးရွိခဲ့တယ္။ Sanction ကို Liberalized လုပ္ေပးသည္တိုင္ေအာင္ က်န္တဲ့ Constraint ေတြ ရွိေနတယ္။ ရွိတာမုိ႔ US Investors ေတြက ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္းကို ေခ်ာေခ်ာေမာေမာ လာမလုပ္ႏိုင္ဘူး။ အခု Sanction lift လုပ္သြားတဲ့အတြက္ က်န္တဲ့ႏိုင္ငံေတြအားလံုး အက်ဳိးရွိသြားတာကေတာ့ အခုနေျပာတဲ့ ေဒၚလာ Transition ေတြ ေလ်ာ့သြားတယ္။ ဒီအတြက္ Investment အမ်ားႀကီး အေထာက္အကူ ျဖစ္သြားတယ္။ နံပတ္ႏွစ္ကေတာ့ US မွာရွိတဲ့ Investors ေတြ ျမန္မာႏိုင္ငံကိုလာဖုိ႔အတြက္ လမ္းေၾကာင္းပြင့္သြားတယ္။ က်ေနာ္တုိ႔ အနာဂတ္မွာ US investment ေတြ Expect လုပ္လို႔ရတယ္။
ေဒၚခင္စိုးဝင္း ။ ။ AEC လို႔ေခၚတဲ့ Asean Economic Committee စီးပြားေရးအသိုင္းအဝိုင္းထဲမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံက ၂၀၁၅ ခုႏွစ္က စခဲ့တယ္လုိ႔ ေျပာရမွာေပါ့။ ျမန္မာႏုိင္ငံအေနနဲ႔ ဒီ အာဆီယံစီးပြားေရး အသိုင္းအဝုိင္းထဲမွာ Integrated ထဲထဲဝင္ဝင္ စိမ့္ဝင္သြားဖို႔ အေျခအေနက ဘယ္လုိရွိပါလဲ။ အခုေတာ့ ေနာက္ကေန လိုက္ေနရတုန္း ထင္ပါတယ္။
ဦးေအာင္ႏိုင္ဦး ။ ။ မွန္ပါတယ္။ က်ေနာ္တိုိ႔ကေတာ့ အာဆီယံ AEC ကို ေျပာရရင္ေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံက Fully ready မျဖစ္ေသးဘူး။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုရင္ က်ေနာ္တုိ႔ဆီမွာ လုပ္စရာေလးေတြ ရွိိေနတုန္းပါ။ ဥပေဒဆိုင္ရာ ျပင္ဆင္ရမွာေတြ ရွိေသးတယ္။ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းဆုိင္ရာေတြ ျပင္ဆင္ဖုိ႔ ရွိေသးတယ္။ ေနာက္ က်ေနာ္တုိိ႔ တုိင္းျပည္စီးပြားေရးကိုက အာဆီယံထဲ ဝင္လာဖို႔က သိပ္ႀကီးမားတဲ့ Economy မဟုတ္ေသးဘူး။ ဒီအခက္အခဲေလးေတြ တုိင္းျပည္ထဲမွာ ရွိေနပါေသးတယ္။ သို႔ေသာ္ က်ေနာ္တုိိ႔က AEC လို႔ ေျပာလိုက္ရင္ သူက Trade, Investment, Services ဒီက႑ႀကီး (၃) ခု ရွိတဲ့အပိုင္းမွာ က်ေနာ္တုိ႔ Investment က AEC မွာ လြယ္လြယ္ကူကူ ဝင္သြားႏုိင္တယ္။ ဘာျဖစ္လုိ႔လဲဆိုေတာ့ အာဆီယံရဲ ႔ ေမွ်ာ္မွန္းခ်က္က အာဆီယံသည္ Single Protection Place ဆိုၿပီး အာဆီယံသည္ တခုတည္းေသာ ထုတ္လုပ္မႈေဒသႀကီးျဖစ္ေအာင္ ရည္ရြယ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္မို႔ Global Value Change ထဲမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံက Law ယူမယ္။ ထိုင္းႏုိင္ငံက … မေလးရွားက … စသျဖင့္လုပ္မယ္။ အဲဒီေတာ့ ဒီ Value change တခုလံုးကို အာဆီယံက စဥ္းစားၿပီး Investment Law ေရးဆြဲလိုက္တဲ့အခါမွာ အားလံုးသတိထားမိမွာပါ အဲဒီအတြက္ကို ျမန္မာႏုိင္ငံ ဝင္သြားလုိ႔ရေအာင္ ဘာလုပ္ထားလဲဆိုရင္ ျမန္မာႏုိင္ငံကို လာၿပီးလုပ္တဲ့ Investors ေတြသည္ Process လုပ္မယ္။ ႏိုင္ငံျခားကို 100% ျပန္ပို႔မယ္ဆိုရင္ စဝင္ကတည္းက Duty မေကာက္ဘူး။ Duty မေကာက္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္မို႔ တျခားႏိုင္ငံေတြမွ ျမန္မာႏုိင္ငံက Law ကို ယူၿပီးမွ တျခားႏိုင္ငံကိုသြားတာျဖစ္ျဖစ္၊ အထူးသျဖင့္ တျခားႏိုင္ငံေတြက တပိုင္းတစ တပ္ဆင္လိုက္မယ္ ျမန္မာႏုိင္ငံကိုပို႔မယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံက လုပ္သားအင္အားေပါတဲ့အတြက္ေၾကာင့္မို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ Labor Intensive လုပ္ရမွာကို ျမန္မာႏုိင္ငံမွာလုပ္မယ္။ ၿပီးရင္ စကၤာပူကိုပို႔မယ္။ ဒါမွမဟုတ္ မေလးရွားပို႔မယ္။ အင္ဒိုနီးရွားပို႔မယ္။ အဲဒီလို ပို႔တဲ့ဟာေတြမွာ Duty ေတြ ေကာက္ေနမယ္ဆိုရင္ သူတို႔က မလာေတာ့ဘူး။ ဒါေၾကာင့္ က်ေနာ္တုိိ႔ ဘာလုပ္လဲဆိုေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံကိုလာမယ္ Process လုပ္မယ္။ ျပန္ပို႔မယ္ဆိုတဲ့ဟာေတြကို Duty မေကာက္ေတာ့ဘူး။ အဲဒီအတြက္ေၾကာင့္မို႔ ျမန္မာႏုိင္ငံသည္ AEC မွာပါဖို႔အတြက္ကို ကိုယ့္ဥပေဒက ျပင္ဆင္ထားၿပီသာ ျဖစ္သြားတယ္။ ေနာက္ဆက္တြဲ တုိင္းျပည္မွာ တုိင္းျပည္ရဲ ႔ အေျခခံေကာင္းေလးေတြ ရွိထားၿပီသား။ ဥပမာ တုိင္းျပည္သည္ လုပ္သားအင္အားေပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔ လုပ္သားအင္အားေပါတာကို စိတ္ဝင္စားတဲ့ လုပ္ငန္း၊ ပုဂၢိဳလ္ေတြသည္ လုပ္သားအင္အားမ်ားတဲ့အတြက္ သူမ်ားႏိုင္ငံမွာ အလုပ္သမား ဆယ္ေယာက္သံုးတဲ့အခါမွာ ဥပမာ ေဒၚလာ ငါးရာကုန္မယ့္ကိစၥ၊ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ လုပ္သား ဆယ္ေယာက္သံုးရင္ ေဒၚလာသံုးရာေလာက္နဲ႔ ၿပီးသြားႏုိင္တယ္။ ဒီလိုမ်ဳိးကိစၥေတြမွာ က်ေနာ္တို႔က ျမန္မာႏုိင္ငံက ရွိထားၿပီသား။ ဒါေၾကာင့္မို႔ က်ေနာ္တို႔ Skills intensive ကို သြားခ်င္တာ။ ေနာက္တခ်က္က ျမန္မာႏုိင္ငံက Natural Resource ရွိတယ္။ စိတ္ဝင္စားသူေတြ ျမန္မာႏုိင္ငံကို လာႏိုင္တယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံက (၅၄) သန္းေလာက္ ရွိတယ္ဆိုေတာ့ Market က ရွိၿပီသား။ အဲဒီေတာ့ Market စိတ္ဝင္စားတဲ့ Investor ေတြလည္း ျမန္မာႏုိင္ငံကို လာၾကမယ္ေပါ့။ AEC ကို ျပန္ေျပာလိုက္ရင္ Investment အေနနဲ႔ ဘာမွ အခက္အခဲ မရွိဘူး။ အလိုက္သင့္ လိုက္သြားလို႔ရတယ္။ သို႔ေသာ္လဲ Trade မွာ က်ေနာ္တို႔က Impact ရိွႏိုင္တယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔က အာဆီယံ Products ေတြက ျမန္မာႏုိင္ငံကို Tariff Zero နဲ႔ ဝင္လာတာ။ ကိုယ့္ Local SMEs ေလးေတြမွာ Competition မ်ားလာႏုိင္တယ္။ နံပတ္ႏွစ္က Trade Deficit မ်ားလာႏုိင္တယ္။ Trade နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ Constraint ေလးေတြ ရွိႏုိင္တယ္။ Services ဒီေလာက္ႀကီး မရွိႏိုင္ပါဘူး။ ကိုယ့္တိုင္းျပည္က Service Industry က သိပ္အားမေကာင္းေသးဘူး။ သိပ္မေကာင္းေသးေတာ့ Services နဲ႔ ပတ္သက္လာရင္ က်ေနာ္တို႔ သိပ္အခက္အခဲ မရွိႏိုင္ဘူး။ သို႔ေသာ္လဲ ကိုယ့္တိုင္းျပည္က ရွိိေနတဲ့ ဥပမာ ေဒါက္တာ ဆရာဝန္ေတြ၊ စာရင္းကိုင္ေတြ၊ ေရွ ႔ေနေတြ ဒါမ်ဳိးေတြမွာေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔က ဆက္ၿပီးေတာ့ ကိုယ့္ကိုယ္ကို Competitive ျဖစ္ေအာင္ လုပ္ရမယ့္ကိစၥမ်ဳိးေတြေတာ့ ရွိိပါတယ္။
ေဒၚခင္စိုးဝင္း ။ ။ အဲဒီေတာ့ ႏိုင္ငံျခားရင္းႏီွးျမဳပ္ႏံွမႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ဘယ္က႑မွာ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏံွမႈသည္ ျမန္မာႏုိင္ငံအတြက္ အက်ဳိးရွိဆံုး ျဖစ္မယ္လို႔ သံုးသပ္လုိ႔ ရပါလဲရွင့္။
ဦးေအာင္ႏိုင္ဦး ။ ။ လတ္တေလာ အေနအထားကေတာ့ ကုန္ထုတ္လုပ္မႈက႑။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ တုိင္းျပည္သည္ ကုန္ထုတ္လုပ္မႈက႑မွာ မ်ားမ်ားလာမွ Export လည္း မ်ားမ်ားသြားႏိုင္မယ္။ Export မ်ားမ်ားသြားႏိုင္မွ တုိင္းျပည္က ခံစားေနရတဲ့ Trade Deposit ေပ်ာက္သြားမယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔ လတ္တေလာမွာ က်ေနာ္တို႔ Promo လုပ္ေနတာက Manufacturing ကို Promo လုပ္တယ္။ Manufacturing ေအာက္ထဲမွာ ထပ္ၿပီး Promo ပိုလုပ္တာက Labor Intensive ဥပမာ အထည္ခ်ဳပ္စက္ရံုတခု ေထာင္လိုက္ရင္ လူေထာင္ေက်ာ္ အလုပ္အကိုင္ အခြင့္အလမ္းရတယ္။ တဘက္မွာလဲ Export ကို တျခားႏိုင္ငံကို မ်ားမ်ားသြားႏုိင္တယ္။ ေနာက္တခုက Food processing ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ လယ္ယာက႑က Products ေတြ အမ်ားႀကီးထြက္တယ္။ သို႔ေသာ္လဲ Food Processing ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ဟုတ္တိပတ္တိ Investment မရွိဘူး။ အဲဒီေတာ့ က်ေနာ္တို႔က အကယ္လို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံက ကိုယ့္တိုင္းျပည္ရဲ ႔ ရွိေနတဲ့ အခြင့္အလမ္းေတြကို အသံုးခ်ႏိုင္ရင္ ေဒသအတြင္းမွာ Food Supplier အေနနဲ႔ ရပ္တည္လုိ႔ရတယ္။ က်ေနာ္တို႔မွာ တကမာၻလံုးမွာ စိုက္လို႔ရတဲ့ သီးႏံွေတြ အမ်ားအျပား စိုက္လို႔ရတယ္။ ေနာက္တခုက ေျမလြတ္ေျမရိုင္းက အမ်ားႀကီးရွိေသးတယ္။ ေရသယံဇာတက ရွိေသးတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔ စိုက္ပ်ဳိးေရးပတ္သက္တဲ့ အေျခခံေကာင္းေလးေတြ ရွိၿပီသားျဖစ္တယ္။ သို႔ေသာ္လဲ က်ေနာ္တို႔ ျပႆနာက ဘာလဲဆိုေတာ့ မိရိုးဖလာ စိုက္ပ်ဳိးေရးလုပ္ငန္းထဲမွာပဲ က်င္လည္ၿပီးေတာ့ … ဟုတ္တိပတ္တိ Food processing ကိုိ မလုပ္ႏုိင္ခဲ့ဘူး။ လယ္ယာက႑ကိုလည္း Promo မလုပ္ႏုိင္ခဲ့ဘူး။ အဲဒီေတာ့ အခုနေျပာသြားတဲ့ တုိင္းျပည္မွာရွိၿပီးသာ အေျခခံေကာင္းကို အေျခခံၿပီးမွ သီးႏံွထုတ္လုပ္မယ္။ Process food ေတြလုပ္မယ္။ Export လုပ္မယ္ေပါ့။ ဒါေတြကလဲ ႏုိင္ငံျခားသားေတြ စိတ္ဝင္စားတဲ့ လုပ္ငန္းေတြလည္း ျဖစ္တယ္။ အဲဒါေၾကာင့္မို႔ Food processing သည္ Manufacturing ေအာက္မွာ ဦးစားေပးၿပီး သြားပါမယ္။ တတိယဦးစားေပးက ဘာလဲဆိုေတာ့ Value Added Industry ေပါ့။ ျမန္မာႏုိင္ငံက အရင္တုန္းကဆုိရင္ သစ္ေတြအလံုးလိုက္ ပို႔တယ္။ အခုေတာ့ ရပ္ထားတယ္။ အဲဒီလုိ ပို႔မယ့္အစား အေခ်ာကိုင္ ပို႔လိုက္ရင္ ကိုယ့္တိုင္းျပည္အတြက္ အလုပ္အကိုင္ အခြင့္အလမ္းလည္းေပါမယ္။ ပို႔တဲ့ပစၥည္းကလည္း Value Added ျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္မို႔ Export တန္းဖိုးမွာ တိုင္းျပည္က ပို႔ရတယ္ေပါ့။ ဒုတိယအပိုင္းေျပာရင္ေတာ့ Agriculture ေပါ့။ တတိယကေတာ့ Infrastructure . ဒါေတြက မျဖစ္မေန လိုတာေပါ့။ ဒီဟာေတြအျပင္ Education, Healthcare က်န္းမာေရး နဲ႔ ပညာေရးက႑ ဒါေတြကလဲ Investment Promo လုပ္ဖို႔ လိုတယ္ဆိုေတာ့ အေျခခံအားျဖင့္ က်ေနာ္တို႔ Promo လုပ္ေနတာ က႑ႀကီး (၅) ခု - ကုန္ထုတ္လုပ္မႈ၊ စက္ပ်ဳိးေရးက႑၊ အေျခခံအေဆာက္အအံုနဲ႔ ပတ္သက္တာ၊ ပညာေရး၊ က်န္းမာေရး တို႔ကို လုပ္သြားဖို႔ ရွိပါတယ္။
ေဒၚခင္စိုးဝင္း ။ ။ ေက်းဇူးအမ်ားႀကီး တင္ပါတယ္ရွင့္။
