ရခုိင္ျပႆနာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ၿဗိတိန္အစိုးရက ဦးစားေပးေဆာင္ရြက္မယ့္ အခ်က္ေတြကို ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံ အာရွနဲ႔ ပစိဖိတ္ေရးရာဝန္ႀကီး Mark Field က ခ်ခင္းျပလိုက္ပါတယ္။ ရခုိင္ျပည္နယ္အေျခအေန အခ်က္အလက္ရွာေဖြေရး ကုလသမဂၢ မစ္ရွင္အဖြဲ႔ရဲ႕ အစီရင္ခံစာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး မေန႔က ၿဗိတိန္ပါလီမန္မွာ ဝန္ႀကီး Field က သူတို႔ရဲ႕ ဦးစားေပး အခ်က္ ေလးခ်က္ကို ရွင္းျပသြားပါတယ္။ အျပည့္အစံုကို မခြာညိဳ တင္ျပထားပါတယ္။
ေရွးဦးစြာ ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြဟာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ျခယ္ခံလာခဲ့ရတဲ့အေၾကာင္း မၾကာေသးခင္ ၂၀၁၂ နဲ႔ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ေတြအတြင္း အကြက္ က်က် အၾကမ္းဖက္မႈေတြ ခံလာခဲ့ရတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ ၾသဂုတ္လ ၂၅ ရက္တုန္းက ARSA စစ္ေသြးႂကြတို႔ရဲ႕ တိုက္ခုိက္မႈဟာ လံုးဝ လက္မခံႏုိင္တဲ့ တမင္ ႏိႈးဆြမႈတရပ္ျဖစ္ေပမယ့္ ျမန္မာစစ္တပ္ရဲ႕ အၾကင္နာကင္းမဲ့တဲ့ တုံ႔ျပန္မႈဟာ ခြင့္မလႊတ္ႏုိင္တဲ့ လုပ္ရပ္ျဖစ္တယ္၊ ျမန္မာ အစိုးရအေနနဲ႔လည္း ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြအပါအဝင္ ျပည္သူတရပ္လံုးကို အကာအကြယ္ေပးရမွာျဖစ္တယ္လုိ႔ ဆိုပါတယ္။ အဲဒီေနာက္ ၿဗိတိန္အစိုးရ အေနနဲ႔ ေဆာင္ရြက္မယ့္ အခ်က္ေလးရပ္ကို အခုလို ေျပာၾကားသြားပါတယ္။
"ပထမအခ်က္အေနနဲ႔ ရခုိင္ေျမာက္ပိုင္းနဲ႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္မွာရွိေနၾကတဲ့ အထူးသျဖင့္ လိင္ပိုင္းဆုိင္ရာအၾကမ္းဖက္ခံရတဲ့ ဒုကၡသည္ေတြ အတြက္ လူသားခ်င္း စာနာမႈလိုအပ္တဲ့အကူအညီေတြကိစၥ ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းရပါမယ္။ အဲဒီထဲမွာ မၾကာခင္ သီတင္းပတ္ေတြအတြင္း ေရာက္ ေတာ့မယ့္ မုတ္သုန္နဲ႔ ဆုိင္ကလုန္းမုန္တုိင္း ရာသီအႏၱရာယ္ ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္ဖို႔၊ Cox’s Bazar နဲ႔ ပတ္ဝန္းက်င္မွာ လူသားခ်င္းစာနာမႈ ကူညီ ေပးေနတဲ့ ေအဂ်င္စီေတြကို ကူညီဖို႔လည္း ပါဝင္ပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔အေနနဲ႔ ရခုိင္ျပည္နယ္ထဲမွာ ကူညီေရးပစၥည္းေတြျဖန္႔ေဝေပးရာမွာနဲ႔ အၾကမ္းဖက္မႈ ရန္ကထြက္ေျပးသူေတြကို ကူညီေပးေနတဲ့ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏုိင္ငံကိုလည္း ေထာက္ပံ့ေပးဖို႔ေတြအတြက္လည္း ႏုိင္ငံတကာအဖြဲ႔ ေတြနဲ႔ ဆက္လက္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေနပါတယ္။
ဒုတိယကေတာ့ ဒုကၡသည္ေတြ ေဘးကင္းလံုၿခံဳၿပီး ကိုယ့္သေဘာနဲ႔ကိုယ္ ဂုဏ္သိကၡာရွိရွိ ေနရပ္ျပန္ေရး ၿပီးေျမာက္ေအာင္လည္း စိတ္ရွည္ရွည္ထားၿပီး ဆက္လက္လုပ္ကိုင္ၾကရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ႏွစ္ႏုိင္ငံနယ္ျခားကေန ဟိုဘက္ဒီဘက္ ျပန္ၾကမယ့္သူေတြအတြက္ UNHCR က ႀကီးၾကပ္ၿပီး မွန္ကန္ေၾကာင္း အတည္ျပဳစစ္ေဆးဖို႔ကိုလည္း မရမေန တုိက္တြန္းသြားမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလုပ္ငန္းစဥ္ကို ႀကီးၾကပ္ကြပ္ကဲဖို႔ တကမၻာလံုးမွာ စည္းကမ္းနဲ႔အညီဆံုး အဖြဲ႔အျဖစ္ UNHCR အဖြဲ႔ဟာ အေကာင္းဆံုး ပစၥည္းကိရိယာစံုလင္မႈရွိသလို ယံုၾကည္စိတ္ခ်ရဆံုး အဖြဲ႔လည္း ျဖစ္ပါတယ္။
တတိယအခ်က္က ရခိုင္ေဒသမွာ လူ႔အခြင္႔အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြနဲ႔ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ အၾကမ္းဖက္မႈေတြအတြက္ တရားမွ်တမႈ ေဖာ္ေဆာင္ဖို႔ ၀ိုင္း၀န္း ဖိအားေပးၾကဖို႔နဲ႔ ျမန္မာအာဏာပိုင္ေတြအေနနဲ႔ အမ်ားလက္ခံႏိုင္တဲ့ ပြင္႔လင္းလြတ္လပ္စြာ စံုစမ္းခြင့္ေပးဖို႔ နို္င္ငံတကာက စုေပါင္းလုပ္ေဆာင္ဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္၊၊
ကုလသမဂၢ ျမန္မာနိုင္ငံဆိုင္ရာ လူ႔အခြင္႔အေရး ကိုယ္စားလွယ္ Yanghee Lee က ဒီပဋိပကၡဟာ genocide အသြင္ကို ေဖာ္ျပသြား ေပမယ့္ လူမ်ိဳးတုန္း သတ္ျဖတ္မႈနဲ႔လူ႔အခြင္႔အေရးခ်ဳိးေဖာက္တဲ့ ျပစ္မႈေတြ ဟုတ္မဟုတ္ဆိုတာကို နိုင္ငံတကာ တရား႐ံုး ICC က တဆင့္ သြားရမွာျဖစ္ပါတယ္။
ေနာက္ဆံုးအေနနဲ႔ UK က ဒီမိုကေရစီအသြင္ကူးေျပာင္းေရးကို ဆက္လက္ အကူအညီေပးဖို႔နဲ႔ အရပ္သားအစိုးရရဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္မႈေအာက္မွာ ျပည္တြင္း ပဋိပကၡေတြကိုၿငိမ္းခ်မ္းစြာေျဖရွင္းနိုင္ဖို႔ ကူညီ ႀကိဳးပမ္းသြားမွာျဖစ္ပါတယ္၊၊ ကိုဖီအာနန္ရဲ့ ရခိုင္အေရး အႀကံျပဳခ်က္ အစီရင္ခံစာပါ အခ်က္မ်ားအတိုင္း အေကာင္အထည္ေဖာ္ သြားဖို႔ကိုလည္း ကတိျပဳပါတယ္၊၊"
နိဂံုးခ်ဳပ္အေနနဲ႔ ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြရဲ႕ဒုကၡကို မ်က္ေျခမျပတ္ေစာင့္ၾကည့္ၿပီး သူတို႔ႀကိဳက္ႏွစ္သက္ရာလမ္း ေရြးခ်ယ္ႏုိင္ေအာင္ ဆက္လက္ ကူညီသြားမယ္၊ ျမန္မာျပည္မွာလည္း ပြင့္လင္းၿပီး ဒီမိုကေရစီျဖစ္ထြန္းေရးအတြက္ မပ်က္မကြက္ အားေပးလုပ္ေဆာင္သြားမယ္လို႔ ဝန္ႀကီး Mark Field က ေျပာၾကားသြားပါတယ္။
