(Zawgyi/Unicode)
COVID-19 ကြောင့် တကမ္ဘာလုံး စီးပွားရေးကျနေချိန်၊ ကုန်ထုတ်လုပ်ငန်းတွေ ရပ်ဆိုင်းထားချိန် အလုပ်သမားအခွင့်အရေး တောင်းဆိုလာတဲ့သူတွေပေါ် အစိုးရက ဖမ်းဆီး၊ ထောင်ချတာတွေ မလုပ်သင့်ဘူးလို့ တက်ကြွလှုပ်ရှားသူတွေက ပြောပါတယ်။ ဒီအပေါ်မှာ အလုပ်သမားတွေ၊ အလုပ်သမားအရေး ဆောင်ရွက်သူတွေရဲ့ အမြင်ကို ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်းသတင်းထောက် ကိုဇော်ထက်က တင်ပြပေးပါမယ်။
COVID-19 ရောဂါထိန်းချုပ်ရေးမှာ လူစုလူဝေး မလုပ်ဖို့ မတ်လ ၁၁ ရက်မှာ အစိုးရက သတိပေးထားပြီး ၂၀၁၃ သဘာဝဘေးအန္တရာယ်ဆိုင်ရာ စီမံခန့်ခွဲမှု ဥပဒေ၊ ကူးစက်ရောဂါ ကာကွယ်ရေးဥပဒေ ဒါတွေနဲ့ ဒေသအစိုးရက အရေးယူခွင့်ရှိပါတယ်။
ရန်ကုန်တိုင်း၊ ဒဂုံဆိပ်ကမ်းက အလုပ်သမား ခေါင်းဆောင်တချို့ဟာ ဧပြီလ တလစာအတွက် အစိုးရပေးတဲ့ လူမှုဖူလုံကြေး ၄၀ ရာခိုင်နှုန်း ရအောင် အလုပ်ရှင်က စီစဉ်ပေးဖို့၊ တခြားရသင့်တဲ့ အခွင့်အရေးတွေပေးဖို့ တောင်းဆိုရင်း မေလ ၄ ရက်မှာ ရဲတပ်ဖွဲ့ရဲ့ အင်အားသုံးဖမ်းဆီးတာခံရပြီး ထောင်ဒဏ် ၃လ ချမှတ်ခံရပါတယ်။
စက်ရုံအလုပ်သမားအများစုက ပြည်တွင်ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားတွေ ဖြစ်ပြီး ဒီအတွက် စားဖို့အပြင် နေဖို့အတွက် ငွေကြေးအခက်အခဲ ရှိနေတယ်လို့ ဗမာနိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာ အလုပ်သမားသမဂ္ဂ ဗဟိုကော်မတီက မသက်ထားဆွေက ပြောပါတယ်။
“၄၀ ရာခိုင်နှုန်းပေးတယ်၊ နောက် ၆၀ ရာခိုင်းနှုန်းကျပြန်တော့ လုပ်ငန်းရှင်က ပေးရပါမယ်လို့ တိတိကျကျ မပြဋ္ဌာန်းထားဘူး။ ပေးရမယ်လို့ကို မပါတာ ဖြစ်တဲ့အတွက် လုပ်ငန်းရှင်တွေအနေနဲ့က တပြားမှ မပေးဘူး။ အလုပ်သမားတွေက ဧပြီလ တလုံးမှာ ဒီ ၄၀ ရာခိုင်နှုန်းနဲ့ ဘယ်လိုလုပ် ရပ်တည်မလဲ။ အဲဒီအတွက် အလုပ်သမားတွေက တောင်းဆိုကြတာကိုး။ ဒီဖြစ်လာတဲ့ ပြဿနာတွေ အကုန်လုံးက အစိုးရရဲ့ စီမံခန့်ခွဲမှု ညံ့ဖျင်းမှုတွေကြောင့်လို့ ကျမတို့က မြင်တယ်။”
ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာန၊ အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာနနဲ့ တိုင်းအစိုးရရဲ့ ညွှန်ကြားချက်တွေကို စက်ရုံတွေက မလိုက်နာဘဲ အလုပ်သမားတွေက ဥပဒေပါ မူလအခွင့်အရေးတွေကို တောင်းတဲ့အခါမှာ အလုပ်သမားတွေက တရားစွဲခံရကြောင်း သူကပြောပါတယ်။ အလုပ်ရှင်ရဲ့ တာဝန်ယူမှု အပိုင်းကိုလည်း တည်ဆဲဥပဒေတွေမှာ တိတိကျကျ မဖော်ပြထားကြောင်းလည်း ပြောပါတယ်။
၂၀၁၁ အလုပ်သမားအဖွဲ့အစည်း ဥပဒေအခန်း (၇) မှာ အလုပ်သမားအဖွဲ့အစည်းတွေက အလုပ်သမားတွေ အကျိုးအတွက် အကူအညီ တောင်းလာရင် အလုပ်ရှင်က တတ်နိုင်သလောက် အကူအညီပေးရမယ်လို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။ ဥပဒေပါ အခွင့်အရေးတွေကို အလုပ်သမားတွေက အပြည့်အဝ မရဘူလို့ မြန်မာနိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာ အလုပ်သမားသမဂ္ဂများကွန်ရက်က ဦးဌေးကပြောပါတယ်။
“ဗမာပြည်မှာပြသနာဆိုတာ တည်ဆဲဥပဒေပါ အခွင့်အရေးတွေ မရတာ၊ အလုပ်သမားတွေက သူတို့တောင်းတတ်သလို တောင်းကြတာ။ အဲဒါကို ဥပဒေနဲ့ မညီဘူးဆိုပြီး အရေးယူကြတာပေါ့။ ဒီဘက်ကျတော့ COVID-19 နဲ့ပတ်သတ်ပြီး ညွှန်ကြားထားချက်အရ လူစုလူဝေးနဲ့ ငြိပြန်ရော။ ကားပေါ်မှာလည်း လူစုလူဝေးနဲ့ စက်ရုံရှေ့မှာလည်း အလုပ်လုပ်တာနဲ့ လူစုလူဝေးပဲ။ အဲဒါရော ညီသလားဆိုတော့ အဲဒါကြောင့် တည်ဆဲဥပဒေအရ တရားမျှတဖို့လိုတယ်။”
တရားလွှတ်တော်ရှေ့နေ ဦးဌေးပြောသွားတာပါ။
အလုပ်သမားတွေဟာ လွတ်လပ်စွာ ဖွဲ့စည်းခွင့်၊ တောင်းဆိုခွင့်၊ စုပေါင်းတောင်းဆိုခွင့်တွေကို ၂၀၁၁ အလုပ်သမားအဖွဲ့အစည်း ဥပဒေအတိုင်း ရရှိထားပြီးဖြစ်ပါတယ်။ ဒဂုံဆိပ်ကမ်းက အလုပ်မားကတော့ ရာဇသတ်ကြီးဥပေဒ၊ ကပ်ရောဂါဥပဒေ၊ သဘာဝဘေအန္တရာယ်ဆိုင်ရာ ဥပဒေ၊ ပုဒ်မမျိုးစုံနဲ့ လှည့်တရားစွဲခံထားရပြီး အလုပ်ရှင်က ဥပဒေအရ အမြဲကင်းလွတ်ခွင့်ရနေကြောင်း ဥပဒေပညာရှင်တွေက ထောက်ပြပါတယ်။
အလုပ်သမားတွေဟာ အလုပ်ရှင်၊ အလုပ်သမား၊ အစိုးရ သုံးပွင့်ဆိုင်ဖွဲ့စည်းထားတဲ့ ခုံသမာဓိကောင်စီကို အယုံအကြည်မရှိလို့ ဆန္ဒထုတ်ဖော်တဲ့ နည်းလမ်းကို ရွေးချယ်ကြတယ်လို့ဆိုပါတယ်။
“ခုံသမာဓိတွေ၊ ခုံကောင်စီတွေကို အယုံအကြည်မရှိလို့ ဒဂုံဆိပ်ကမ်း အလုပ်သမားတွေက မတက်တာပေါ့နော်။ အလုပ်သမားဦးစီးဌာနတွေ ကိုယ်တိုင်ကိုက အလုပ်သမားဘက်တွေမှာ မရှိဘဲနဲ့ အလုပ်သမားတွေ ဒုက္ခရောက်အောင် ဖန်တီးနေတာဖြစ်တဲ့အတွက် ကျမတို့က ဒီလိုမျိုး အားကိုးတဲ့ဟာမျိုး မလုပ်ခဲ့တာပေါ့။”
ဗမာနိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာ အလုပ်သမားသမဂ္ဂများအဖွဲ့ချုပ်က မသက်ထားဆွေ ပြောသွားတာပါ။
အလုပ်သမားတောင်းဆိုမှုတွေဟာ ၂၀၁၀ လောက်ကစပြီး အခုအချိန်အထိ မဖြေရှင်းနိုင်သေးပဲရှိပါတယ်။ နိုင်ငံတော်သမ္မတရဲ့ မေလ ၁ရက် ကမ္ဘာ့အလုပ်သမားနေ့ သဝဏ်လွှာမှာတော့ နိုင်ငံတိုးတက်ဖို့ အလုပ်ရှင်၊ အလုပ်သမား ဟန်ချက်ညီ ပူးပေါင်းကြဖို့ တိုက်တွန်းထားပါတယ်။
[Unicode Version]
အလုပျသမားတှကွေုံရတဲ့ပွူနာ အစိုးရစီမံမှု ညံ့ဖငြျးတာကွောင့ျလို့ လှုပျရှားသူမြားဝဖေနျ
COVID-19 ကွောင့ျ တကမ်ဘာလုံး စီးပှားရေးကနြခြေိနျ၊ ကုနျထုတျလုပျငနျးတှေ ရပျဆိုငျးထားခြိနျ အလုပျသမားအခှင့ျအရေး တောငျးဆိုလာတဲ့သူတှပေေါျ အစိုးရက ဖမျးဆီး၊ ထောငျခတြာတှေ မလုပျသင့ျဘူးလို့ တကျကွှလှုပျရှားသူတှကေ ပွောပါတယျ။ ဒီအပေါျမှာ အလုပျသမားတှေ၊ အလုပျသမားအရေး ဆောငျရှကျသူတှရေဲ့ အမွငျကို ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျးသတငျးထောကျ ကိုဇောျထကျက တငျပွပေးပါမယျ။
COVID-19 ရောဂါထိနျးခြုပျရေးမှာ လူစုလူဝေး မလုပျဖို့ မတျလ ၁၁ ရကျမှာ အစိုးရက သတိပေးထားပွီး ၂၀၁၃ သဘာဝဘေးအန်တရာယျဆိုငျရာ စီမံခန့ျခှဲမှု ဥပဒေ၊ ကူးစကျရောဂါ ကာကှယျရေးဥပဒေ ဒါတှနေဲ့ ဒသေအစိုးရက အရေးယူခှင့ျရှိပါတယျ။
ရနျကုနျတိုငျး၊ ဒဂုံဆိပျကမျးက အလုပျသမား ခေါငျးဆောငျတခြို့ဟာ ဧပွီလ တလစာအတှကျ အစိုးရပေးတဲ့ လူမှုဖူလုံကွေး ၄၀ ရာခိုငျနှုနျး ရအောငျ အလုပျရှငျက စီစဉျပေးဖို့၊ တခွားရသင့ျတဲ့ အခှင့ျအရေးတှပေေးဖို့ တောငျးဆိုရငျး မလေ ၄ ရကျမှာ ရဲတပျဖှဲ့ရဲ့ အငျအားသုံးဖမျးဆီးတာခံရပွီး ထောငျဒဏျ ၃လ ခမြှတျခံရပါတယျ။
စကျရုံအလုပျသမားအမြားစုက ပွညျတှငျရှှေ့ပွောငျးလုပျသားတှေ ဖွဈပွီး ဒီအတှကျ စားဖို့အပွငျ နဖေို့အတှကျ ငှကွေေးအခကျအခဲ ရှိနတေယျလို့ ဗမာနိုငျငံလုံးဆိုငျရာ အလုပျသမားသမဂ်ဂ ဗဟိုကောျမတီက မသကျထားဆှကေ ပွောပါတယျ။
“၄၀ ရာခိုငျနှုနျးပေးတယျ၊ နောကျ ၆၀ ရာခိုငျးနှုနျးကပြွနျတော့ လုပျငနျးရှငျက ပေးရပါမယျလို့ တိတိကကြြ မပွဋ်ဌာနျးထားဘူး။ ပေးရမယျလို့ကို မပါတာ ဖွဈတဲ့အတှကျ လုပျငနျးရှငျတှအေနနေဲ့က တပွားမှ မပေးဘူး။ အလုပျသမားတှကေ ဧပွီလ တလုံးမှာ ဒီ ၄၀ ရာခိုငျနှုနျးနဲ့ ဘယျလိုလုပျ ရပျတညျမလဲ။ အဲဒီအတှကျ အလုပျသမားတှကေ တောငျးဆိုကွတာကိုး။ ဒီဖွဈလာတဲ့ ပွူနာတှေ အကုနျလုံးက အစိုးရရဲ့ စီမံခန့ျခှဲမှု ညံ့ဖငြျးမှုတှကွေောင့ျလို့ ကမြတို့က မွငျတယျ။”
ကနြျးမာရေးဝနျကွီးဌာန၊ အလုပျသမားဝနျကွီးဌာနနဲ့ တိုငျးအစိုးရရဲ့ ညှှနျကွားခကြျတှကေို စကျရုံတှကေ မလိုကျနာဘဲ အလုပျသမားတှကေ ဥပဒပေါ မူလအခှင့ျအရေးတှကေို တောငျးတဲ့အခါမှာ အလုပျသမားတှကေ တရားစှဲခံရကွောငျး သူကပွောပါတယျ။ အလုပျရှငျရဲ့ တာဝနျယူမှု အပိုငျးကိုလညျး တညျဆဲဥပဒတှေမှော တိတိကကြြ မဖောျပွထားကွောငျးလညျး ပွောပါတယျ။
၂၀၁၁ အလုပျသမားအဖှဲ့အစညျး ဥပဒအေခနျး (၇) မှာ အလုပျသမားအဖှဲ့အစညျးတှကေ အလုပျသမားတှေ အကြိုးအတှကျ အကူအညီ တောငျးလာရငျ အလုပျရှငျက တတျနိုငျသလောကျ အကူအညီပေးရမယျလို့ ဖောျပွထားပါတယျ။ ဥပဒပေါ အခှင့ျအရေးတှကေို အလုပျသမားတှကေ အပွည့ျအဝ မရဘူလို့ မွနျမာနိုငျငံလုံးဆိုငျရာ အလုပျသမားသမဂ်ဂမြားကှနျရကျက ဦးဌေးကပွောပါတယျ။
“ဗမာပွညျမှာပွသနာဆိုတာ တညျဆဲဥပဒပေါ အခှင့ျအရေးတှေ မရတာ၊ အလုပျသမားတှကေ သူတို့တောငျးတတျသလို တောငျးကွတာ။ အဲဒါကို ဥပဒနေဲ့ မညီဘူးဆိုပွီး အရေးယူကွတာပေါ့။ ဒီဘကျကတြော့ COVID-19 နဲ့ပတျသတျပွီး ညှှနျကွားထားခကြျအရ လူစုလူဝေးနဲ့ ငွိပွနျရော။ ကားပေါျမှာလညျး လူစုလူဝေးနဲ့ စကျရုံရှေ့မှာလညျး အလုပျလုပျတာနဲ့ လူစုလူဝေးပဲ။ အဲဒါရော ညီသလားဆိုတော့ အဲဒါကွောင့ျ တညျဆဲဥပဒအေရ တရားမြှတဖို့လိုတယျ။”
တရားလှှတျတောျရှေ့နေ ဦးဌေးပွောသှားတာပါ။
အလုပျသမားတှဟော လှတျလပျစှာ ဖှဲ့စညျးခှင့ျ၊ တောငျးဆိုခှင့ျ၊ စုပေါငျးတောငျးဆိုခှင့ျတှကေို ၂၀၁၁ အလုပျသမားအဖှဲ့အစညျး ဥပဒအေတိုငျး ရရှိထားပွီးဖွဈပါတယျ။ ဒဂုံဆိပျကမျးက အလုပျမားကတော့ ရာဇသတျကွီးဥပဒေ၊ ကပျရောဂါဥပဒေ၊ သဘာဝဘအေန်တရာယျဆိုငျရာ ဥပဒေ၊ ပုဒျမမြိုးစုံနဲ့ လှည့ျတရားစှဲခံထားရပွီး အလုပျရှငျက ဥပဒအေရ အမွဲကငျးလှတျခှင့ျရနကွေောငျး ဥပဒပေညာရှငျတှကေ ထောကျပွပါတယျ။
အလုပျသမားတှဟော အလုပျရှငျ၊ အလုပျသမား၊ အစိုးရ သုံးပှင့ျဆိုငျဖှဲ့စညျးထားတဲ့ ခုံသမာဓိကောငျစီကို အယုံအကွညျမရှိလို့ ဆန်ဒထုတျဖောျတဲ့ နညျးလမျးကို ရှေးခယြျကွတယျလို့ဆိုပါတယျ။
“ခုံသမာဓိတှေ၊ ခုံကောငျစီတှကေို အယုံအကွညျမရှိလို့ ဒဂုံဆိပျကမျး အလုပျသမားတှကေ မတကျတာပေါ့နောျ။ အလုပျသမားဦးစီးဌာနတှေ ကိုယျတိုငျကိုက အလုပျသမားဘကျတှမှော မရှိဘဲနဲ့ အလုပျသမားတှေ ဒုက်ခရောကျအောငျ ဖနျတီးနတောဖွဈတဲ့အတှကျ ကမြတို့က ဒီလိုမြိုး အားကိုးတဲ့ဟာမြိုး မလုပျခဲ့တာပေါ့။”
ဗမာနိုငျငံလုံးဆိုငျရာ အလုပျသမားသမဂ်ဂမြားအဖှဲ့ခြုပျက မသကျထားဆှေ ပွောသှားတာပါ။
အလုပျသမားတောငျးဆိုမှုတှဟော ၂၀၁၀ လောကျကစပွီး အခုအခြိနျအထိ မဖွရှေငျးနိုငျသေးပဲရှိပါတယျ။ နိုငျငံတောျသမ်မတရဲ့ မလေ ၁ရကျ ကမ်ဘာ့အလုပျသမားနေ့ သဝဏျလှှာမှာတော့ နိုငျငံတိုးတကျဖို့ အလုပျရှငျ၊ အလုပျသမား ဟနျခကြျညီ ပူးပေါငျးကွဖို့ တိုကျတှနျးထားပါတယျ။
