လာမယ့် ၂၀၂၀ နိုဝင်ဘာ ၈ ရက်နေ့မှာ ကျင်းပမယ့် အထွေထွေ ရွေးကောက်ပွဲကြီးမှာ ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်မယ့် အင်န်အယ်လ်ဒီရဲ့ အမတ်လောင်း စာရင်းတွေ တရားဝင် ထုတ်ပြန်ကြေငြာလိုက်ပါပြီ။ အင်န်အယ်လ်ဒီရဲ့ အမတ်လောင်းစာရင်းတွေကို အမတ်လောင်း လျောက်လွှာတင်ထားသူတွေ၊ သူ့ပါတီဝင်တွေတင်မက ပြည်သူ အများကပါ စိတ်ဝင်စားကြပါတယ်။ အကြောင်းကတော့ အင်န်အယ်လ်ဒီ ပါတီဟာ အာဏာရပါတီ ဖြစ်နေတဲ့အပြင် ၂၀၁၅ ရွေးကောက်ပွဲ အတွေ့အကြုံအရ အင်န်အယ်လ်ဒီ အလံအောက်က ရွေးကောက်ပွဲ ဝင်ရင် ရွေးချယ်ခံရဖို့ ရာခိုင်နှုန်းများတာကြောင့်လည်း ဖြစ်ပါတယ်။ ၂၀၁၅ ခုနှစ်တုန်းက အင်န်အယ်လ်ဒီဟာ စုစုပေါင်း မဲဆန္ဒနယ်မြေ ၁၁၂၃ နေရာမှာ ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်ခဲ့ပြီး ၈၆၅ ယောက် ရွေးချယ်ခံခဲ့ရပါတယ်။ ဝင်အရွေးခံသူစုစုပေါင်းရဲ့ ၇၇% အနိုင်ရခဲ့တာလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ ခုဆို ရွေးကောက်ပွဲဝင်ပြိုင်မယ့် စာရင်း ပေါ်ထွက်လာပြီမို့ တကယ်လို့သာ အင်န်အယ်လ်ဒီသာ အနိုင်ရ အစိုးရဖွဲ့နိုင်ခဲ့ရင် ၂၀၂၀ အလွန် ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်တဲ့ အခြေအနေ တစ်ချို့ကို အကြမ်းဖျဉ်း ခန့်မှန်းလို့ ရနိုင်ပါပြီ။ ခုတစ်ပတ် အဲဒီအကြောင်း လေ့လာ တင်ပြသွားပါ့မယ်။
ဇူလိုင် ၂၃ ရက် အမတ်လောင်းစာရင်း ထုတ်ပြန်အပြီးမှာ အမတ်လောင်းတွေကို ပါတီအပေါ် သစ္စာရှိမှုနဲ့ တူပေဒဏ်ပေ ခံနိုင်ရည် ရှိသူတွေကို ဦးစားပေး ရွေးချယ်ခဲ့တယ်လို့ ပါတီ ဒုဥက္ကဌ(၂) ဒေါက်တာဇော်မြင့်မောင်က သတင်းမီဒီယာတွေကို ပြောပါတယ်။ ဒါကလည်း ၂၀၁၅ နဲ့ ၂၀၂၀ အကြား လွှတ်တော်တွေအတွင်း ဖြစ်ပျက်ခဲ့တဲ့ အဖြစ်အပျက် ပြသနာတွေ အပေါ် အခြေခံပြီး စဉ်းစားခဲ့တာ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ လက်ရှိ ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံနဲ့ တည်ဆဲ ဥပဒေတွေအရ ရွေးကောက်ပွဲ နိုင်ပြီး အင်န်အယ်လ်ဒီ ပါတီ အမတ်အနေနဲ့ လွှတ်တော်ထဲ ဝင်သွားသည့်တိုင် ပါတီအပေါ် သစ္စာမရှိတာ၊ ပါတီမူဝါဒ မလိုက်နာတာ၊ ခြံခုန်တာမျိုး ရှိခဲ့ရင်တောင် အဲဒီသူကို လွှတ်တော် အမတ်အဖြစ်က ပျက်ပြယ်အောင် ဘာမှ လုပ်နိုင်တာ မရှိပါဘူး။ သက်ဆိုင်ရာ မဲဆန္ဒနယ်က မဲဆန္ဒရှင်တွေရဲ့ အားနဲ့ ပြန်ဖြုတ်ချရအောင်ကလည်း လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် အဖြစ်ကနေ ပြန်ရုပ်သိမ်းရေး ဥပဒေကို ခုချိန်ထိ ပြဌာန်းနိုင်ခြင်း မရှိသေးလို့ပါပဲ။
လာမယ့် ရွေးကောက်ပွဲအတွက် အင်န်အယ်လ်ဒီ ထိပ်တန်းခေါင်းဆောင် ၃ ယောက်ဖြစ်တဲ့ နိုင်ငံတော်ဇ။် အတိုင်ပင်ခံ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၊ သမ္မတ ဦးဝင်းမြင့်၊ မန္တလေးတိုင်း ဝန်ကြီးချုပ် ဒေါက်တာဇော်မြင့်မောင် ၃ ယောက်စလုံး ရွေးကောက်ပွဲ ဝင်ကြပါမယ်။ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နဲ့ သမ္မတ ဦးဝင်းမြင့်က ပြည်သူ့လွှတ်တော် အတွက် ရန်ကုန်တိုင်း ကော့မှူးမြို့နယ်နဲ့ တာမွေမြို့နယ်မှာ ဝင်ကြပါမယ်။ ဒေါက်တာဇော်မြင့်မောင်ကတော့ မန္တလေးတိုင်း လွှတ်တော်အတွက် အမရပူရမြို့နယ် အမှတ်(၁) မဲဆန္ဒနယ်ကနေ ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်မယ်လို့ သိရပါတယ်။ ဒါကိုကြည့်ခြင်းအားဖြင့် ရွေးကော်ပွဲသာ နိုင်ခဲ့ရင် လက်ရှိ အခြေအနေအတိုင်း ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နဲ့ ဦးဝင်းမြင့် တို့ဟာ အစိုးရအဖွဲ့တာဝန် ဆက်ယူဖွယ်ရှိပြီး ဒေါက်တာဇော်မြင့်မောင်ကတော့ မန္တလေးတိုင်း ဝန်ကြီးချုပ် တာဝန်နဲ့ ပါတီ တာဝန် ဆက်ယူဖို့ ရည်မှန်းထားပုံ ရပါတယ်။ ပြည်နယ် ဒါမှမဟုတ် တိုင်း ဝန်ကြီးချုပ် တာဝန်ထမ်းဆောင်မယ့် သူဟာ အဲဒီ ပြည်နယ်၊ ဒါမှမဟုတ် တိုင်း လွှတ်တော်မှာ ကိုယ်စားလှယ် အဖြစ် ရွေးချယ်ခံထားရဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ ဒေါက်တာဇော်မြင့်မောင်ဟာ မန္တလေးတိုင်း ဝန်ကြီးချုပ် တာဝန် ဆက်ယူဖို့ အတွက် တိုင်းလွှတ်တော် အဆင့်မှာပဲ ဝင်ပြိုင်ခဲ့တာပါ။ အခြားတစ်ဖက်မှာတော့ ရွေးကောက်ပွဲအပြီး၊ အင်န်အယ်လ်ဒီ အနိုင်ရခဲ့ရင်၊ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နဲ့ ဦးဝင်းမြင့် အစိုးရအဖွဲ့ တာဝန် ဆက်ယူကြမှာမို့ ဖွဲ့စည်းပုံအရ ပါတီလုပ်ငန်း ဆက်လုပ်လို့ ရကြမှာ မဟုတ်ပါဘူး။ အဲဒီအချိန် ခုလိုပဲ ပါတီတာဝန်ကို ဒေါက်တာဇော်မြင့်မောင်ကပဲ ဆက်ယူဖို့ အခု ပုံစံ ရွေးကောက်ပွဲ ဝင်တာလို့ ခန့်မှန်းရပါတယ်။
၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအရ ရွေးကောက်ပွဲအပြီး အစိုးရဖွဲ့နိုင်လောက်တဲ့ ပါတီကြီးတွေဟာ၊ အစိုးရဖွဲ့နိုင်ရေးကို ရည်မှန်းပြီး တိုင်းနဲ့ ပြည်နယ်မှာ ဝန်ကြီးချုပ်တာဝန်ပေးမယ့်သူတွေကို ကြိုတင်လျာထားရလေ့ ရှိပါတယ်။ အဲဒီလူတွေကို တိုင်းနဲ့ ပြည်နယ် လွှတ်တော် အဆင့်မှာပဲ ရွေးကောက်ပွဲ ဝင်စေရမှာဖြစ်ပါတယ်။ ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအရ သမ္မတ၊ ဒုသမ္မတ နဲ့ ပြည်ထောင်စု အဆင့် ဝန်ကြီး၊ ဒုဝန်ကြီးတွေကို လွှတ်တော် အမတ် ဖြစ်ဖြစ်၊ မဖြစ်ဖြစ် ခန့်အပ်နိုင်ပေမယ့် ပြည်နယ်နဲ့ တိုင်း ဝန်ကြီးချုပ်တွေကိုတော့ အဲဒီ ပြည်နယ်နဲ့တိုင်း လွှတ်တော် အမတ်တွေထဲကပဲ ခန့်အပ်နိုင်တာမို့ ခုလို ကြိုတင်လျာထား၊ ပြည်နယ်နဲ့ တိုင်းအဆင့် လွှတ်တော်မှာ ရွေးကောက်ပွဲ ဝင်ပြိုင်စေတာ ဖြစ်ပါတယ်။
လက်ရှိ အင်န်အယ်လ်ဒီ ပါတီရဲ့ တိုင်းနဲ့ ပြည်နယ်လွှတ်တော်တွေ အတွက် အမတ်လောင်း လျာထားစာရင်းမှာ ရန်ကုန်တိုင်းကလွဲပြီး ကျန်တိုင်းနဲ့ ပြည်နယ် အားလုံးက ဝန်ကြီးချုပ်တွေဟာ သက်ဆိုင်ရာ တိုင်းနဲ့ ပြည်နယ် လွှတ်တော်တွေ အတွက်ပဲ ဝင်ပြိုင်ဖို့ စာရင်းတင်ထားတာ တွေ့ရပါတယ်။ နောက်ထပ် ထူးခြားတာ တစ်ခုကတော့ အဲဒီ တိုင်းနဲ့ ပြည်နယ် လွှတ်တော်အတွက် အမတ်လောင်းတွေ စာရင်းမှာ လက်ရှိ ဝန်ကြီးချုပ်တွေထက် ပိုဝါရင့်၊ ပါတီတာဝန် ပိုကြီးတဲ့၊ ထင်ရှားတဲ့ အင်န်အယ်လ်ဒီ ပုဂ္ဂိုလ်တွေ ပါဝင်တာမျိုးလည်း မတွေ့ရပါဘူး။ အဓိပ္ပါယ်ကတော့ အင်န်အယ်လ်ဒီဟာ ရန်ကုန်တိုင်းကလွဲရင် ကျန် တိုင်းနဲ့ ပြည်နယ်အားလုံးက ဝန်ကြီးချုပ်တွေကို နောင် အစိုးရသက်တမ်း အုပ်ချုပ်ခွင့်ရခဲ့ရင်လည်း ဝန်ကြီးချုပ်တွေ အဖြစ်ပဲ တာဝန်ပေးဖို့ လျာထားတာ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ နိုင်ငံရေးအကဲခတ်တွေက တစ်ချို့ဝန်ကြီးချုပ်တွေ အရည်အချင်းမရှိဘူး၊ အုပ်ချုပ်စီမံခန့်ခွဲနိုင်မှု အားနည်းတယ် စသဖြင့် ဝေဖန်နေကြသည့်တိုင် အင်န်အယ်လ်ဒီ ကတော့ လက်ရှိ ဝန်ကြီးချုပ်တွေနဲ့ပဲ စခန်းသွားဖို့ ရည်ရွယ်ထားတယ်လို့ ခန့်မှန်းနိုင်ပါတယ်။
ရန်ကုန်တိုင်း ဝန်ကြီးချုပ်နေရာကတော့ အတော့်ကို အရေးကြီးတဲ့ နေရာမျိုးပါ။ တိုင်းနဲ့ ပြည်နယ် အဆင့် ဝန်ကြီးချုပ် ဆိုပေမယ့် တကယ်လက်တွေ့ကြည့်လိုက်ရင် ဒုသမ္မတ အဆင့်တွေထက်တောင် လုပ်ပိုင်ခွင့် အာဏာ ပိုကြီး၊ ပိုများပါတယ်။ ၂၀၁၅ ရွေးကောက်ပွဲအပြီး အင်န်အယ်လ်ဒီဟာ ဦးဖြိုးမင်းသိန်းကို ဝန်ကြီးချုပ်တာဝန်ပေးခဲ့ပါတယ်။ ၄ နှစ်ကျော်ကာလ ဦးဖြိုးမင်းသိန်းရဲ့ စွမ်းဆောင်မှုတွေမှာ အောင်မြင်မှုတွေ ရှိသလို၊ အများဝေဖန်ရလောက်တဲ့ အထိ အားနည်းချက်တွေလည်း ရှိခဲ့ပါတယ်။
သူ့ရဲ့ စွမ်းဆောင်နိုင်ချက်တွေထဲမှာ မဘသ အဖွဲ့ကြီးကို တရားမဝင်ကြောင်း အစောဆုံး အတိအလင်း ပြောဆိုခဲ့တာ၊ YBS ဘတ်စ်ကားတွေ ပြေးဆွဲခြင်း အပါအဝင် ရန်ကုန်မြို့ပြ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးကို သိသာ ထိရောက်အောင် လုပ်ပြနိုင်တာ၊ နိုင်ငံခြား ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုတွေ ဝင်ရောက်လာအောင် စွမ်းဆောင်နိုင်တာ စသဖြင့် အတော်များများ ကိစ္စတွေမှာ ချီးကျူးနိုင်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် တပ်မတော်ကာကွယ်ရေး ဦးစီးချုပ်ကို နိုင်ငံတကာမှာဆို ညွှန်ချုပ်အဆင့်လောက်ပဲ ဆိုပြီး သတိလက်လွတ် ပြောဆိုမိတာမျိုး၊ ကျူးကျော်တွေကို တဲတွေကနေ တိုက်ပေါ်တင်ပေးရုံမက အလုပ်အကိုင်ပါ ရအောင် ကြိုးစားပေးမယ် ဆိုပြီး မဖြစ်နိုင်တဲ့ ကတိပေးတာမျိုးတွေလည်း လုပ်ခဲ့တာ တွေ့ရပါတယ်။ ဘယ်လိုပဲဖြစ်ဖြစ် အင်န်အယ်လ်ဒီရဲ့ ရန်ကုန်တိုင်းလွှတ်တော် အတွက် ဝင်ပြိုင်မယ့် အမတ်လောင်းစာရင်းမှာ ဦးဖြိုးမင်းသိန်း မပါတော့တာကြောင့် သူ့အနေနဲ့ တိုင်းဝန်ကြီးချုပ် တာဝန် ယူခွင့်မရှိတော့တာ သေခြာသွားပါပြီ။ အခြားတစ်ဖက်မှာလည်း နာမည်ကြီး တိုင်းလွှတ်တော် အမတ် ဒေါ်စန္ဒာမင်းကလည်း ပါတီခေါင်းဆောင်တွေရဲ့ ညွှန်ကြားချက်နဲ့ တိုင်းလွှတ်တော် အတွက် ဝင်မပြိုင်ရတော့ပါဘူး။
နောက်ဆုံးထွက်ပေါ်နေတဲ့ သတင်းတွေအရ ရွေးကောက်ပွဲမှာ အင်န်အယ်ဒီ အနိုင်ရခဲ့ရင် နောင်ဖြစ်လာမယ့် ရန်ကုန်တိုင်း ဝန်ကြီးချုပ်ဟာ လက်ရှိ တိုင်း စီမံ၊ဘဏ္ဍာ ဝန်ကြီးတာဝန်ယူထားတဲ့ ဦးရဲမင်းဦး ဖြစ်နိုင်ပြီး ရန်ကုန်တိုင်း လွှတ်တော် အတွက် ဒဂုံ(၁) မဲဆန္ဒနယ်မြေကနေ ဝင်ရောက် အရွေးခံဖို့ စာရင်းထုတ်ပြန်ထားပြီးပါပြီ။ ကျန် တိုင်းအဆင့် လွှတ်တော် အတွက် တင်ထားတဲ့ အမတ်လောင်းတွေ စာရင်းမှာ ဝန်ကြီးချုပ်လောင်းအဖြစ် လျာထားနိုင်လောက်တဲ့ ဝါရင့်၊ နာမည်ကြီး အင်န်အယ်လ်ဒီ ပုဂ္ဂိုလ်မျိုး မပါဝင်တာကြောင့် ဦးရဲမင်းဦးကိုသာလျင် ဝန်ကြီးချုပ် တာဝန်ပေးဖို့ လျာထားတာ ဖြစ်နိုင်ကြောင်း ခန့်မှန်းရပါတယ်။ ဒါကြောင့် အင်န်အယ်လ်ဒီ ဟာ ရွေးကောက်ပွဲနိုင်ပြီး အစိုးရဖွဲ့နိုင်ခဲ့ရင် အရေးကြီးတဲ့ ရန်ကုန်တိုင်း ဝန်ကြီးချုပ်နေရာကို ငယ်ရွယ်တဲ့ ပညာတတ် တစ်ယောက်ကို ပြောင်းလဲ တာဝန်ပေးဖို့ လျာထားတာကလွဲပြီး ကျန်အပိုင်းတစ်ချို့မှာတော့ လက်ရှိ အနေအထားအတိုင်း ဆက်သွားဖို့ ရည်ရွယ်ထားပုံရပါကြောင်း သုံးသပ်တင်ပြလိုက်ရပါတယ်။
----------------
၂၀၂၀ အလှနျ NLD ခွလှေမျး ဘာဖွဈမလဲ
လာမယ့ျ ၂၀၂၀ နိုဝငျဘာ ၈ ရကျနေ့မှာ ကငြျးပမယ့ျ အထှထှေေ ရှေးကောကျပှဲကွီးမှာ ဝငျရောကျယှဉျပွိုငျမယ့ျ အငျနျအယျလျဒီရဲ့ အမတျလောငျး စာရငျးတှေ တရားဝငျ ထုတျပွနျကွငွောလိုကျပါပွီ။ အငျနျအယျလျဒီရဲ့ အမတျလောငျးစာရငျးတှကေို အမတျလောငျး လြောကျလှှာတငျထားသူတှေ၊ သူ့ပါတီဝငျတှတေငျမက ပွညျသူ အမြားကပါ စိတျဝငျစားကွပါတယျ။ အကွောငျးကတော့ အငျနျအယျလျဒီ ပါတီဟာ အာဏာရပါတီ ဖွဈနတေဲ့အပွငျ ၂၀၁၅ ရှေးကောကျပှဲ အတှေ့အကွုံအရ အငျနျအယျလျဒီ အလံအောကျက ရှေးကောကျပှဲ ဝငျရငျ ရှေးခယြျခံရဖို့ ရာခိုငျနှုနျးမြားတာကွောင့ျလညျး ဖွဈပါတယျ။ ၂၀၁၅ ခုနှဈတုနျးက အငျနျအယျလျဒီဟာ စုစုပေါငျး မဲဆန်ဒနယျမွေ ၁၁၂၃ နရောမှာ ဝငျရောကျယှဉျပွိုငျခဲ့ပွီး ၈၆၅ ယောကျ ရှေးခယြျခံခဲ့ရပါတယျ။ ဝငျအရှေးခံသူစုစုပေါငျးရဲ့ ၇၇% အနိုငျရခဲ့တာလညျး ဖွဈပါတယျ။ ခုဆို ရှေးကောကျပှဲဝငျပွိုငျမယ့ျ စာရငျး ပေါျထှကျလာပွီမို့ တကယျလို့သာ အငျနျအယျလျဒီသာ အနိုငျရ အစိုးရဖှဲ့နိုငျခဲ့ရငျ ၂၀၂၀ အလှနျ ဖွဈပေါျလာနိုငျတဲ့ အခွအေနေ တဈခြို့ကို အကွမျးဖဉြျး ခန့ျမှနျးလို့ ရနိုငျပါပွီ။ ခုတဈပတျ အဲဒီအကွောငျး လေ့လာ တငျပွသှားပါ့မယျ။
ဇူလိုငျ ၂၃ ရကျ အမတျလောငျးစာရငျး ထုတျပွနျအပွီးမှာ အမတျလောငျးတှကေို ပါတီအပေါျ သစ်စာရှိမှုနဲ့ တူပဒေဏျပေ ခံနိုငျရညျ ရှိသူတှကေို ဦးစားပေး ရှေးခယြျခဲ့တယျလို့ ပါတီ ဒုဥက်ကဌ(၂) ဒေါကျတာဇောျမွင့ျမောငျက သတငျးမီဒီယာတှကေို ပွောပါတယျ။ ဒါကလညျး ၂၀၁၅ နဲ့ ၂၀၂၀ အကွား လှှတျတောျတှအေတှငျး ဖွဈပကြျခဲ့တဲ့ အဖွဈအပကြျ ပွသနာတှေ အပေါျ အခွခေံပွီး စဉျးစားခဲ့တာ ဖွဈနိုငျပါတယျ။ လကျရှိ ၂၀၀၈ ဖှဲ့စညျးပုံနဲ့ တညျဆဲ ဥပဒတှေအေရ ရှေးကောကျပှဲ နိုငျပွီး အငျနျအယျလျဒီ ပါတီ အမတျအနနေဲ့ လှှတျတောျထဲ ဝငျသှားသည့ျတိုငျ ပါတီအပေါျ သစ်စာမရှိတာ၊ ပါတီမူဝါဒ မလိုကျနာတာ၊ ခွံခုနျတာမြိုး ရှိခဲ့ရငျတောငျ အဲဒီသူကို လှှတျတောျ အမတျအဖွဈက ပကြျပွယျအောငျ ဘာမှ လုပျနိုငျတာ မရှိပါဘူး။ သကျဆိုငျရာ မဲဆန်ဒနယျက မဲဆန်ဒရှငျတှရေဲ့ အားနဲ့ ပွနျဖွုတျခရြအောငျကလညျး လှှတျတောျကိုယျစားလှယျ အဖွဈကနေ ပွနျရုပျသိမျးရေး ဥပဒကေို ခုခြိနျထိ ပွဌာနျးနိုငျခွငျး မရှိသေးလို့ပါပဲ။
လာမယ့ျ ရှေးကောကျပှဲအတှကျ အငျနျအယျလျဒီ ထိပျတနျးခေါငျးဆောငျ ၃ ယောကျဖွဈတဲ့ နိုငျငံတောျဇ။ျ အတိုငျပငျခံ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျ၊ သမ်မတ ဦးဝငျးမွင့ျ၊ မန်တလေးတိုငျး ဝနျကွီးခြုပျ ဒေါကျတာဇောျမွင့ျမောငျ ၃ ယောကျစလုံး ရှေးကောကျပှဲ ဝငျကွပါမယျ။ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျနဲ့ သမ်မတ ဦးဝငျးမွင့ျက ပွညျသူ့လှှတျတောျ အတှကျ ရနျကုနျတိုငျး ကော့မှူးမွို့နယျနဲ့ တာမှမွေို့နယျမှာ ဝငျကွပါမယျ။ ဒေါကျတာဇောျမွင့ျမောငျကတော့ မန်တလေးတိုငျး လှှတျတောျအတှကျ အမရပူရမွို့နယျ အမှတျ(၁) မဲဆန်ဒနယျကနေ ဝငျရောကျယှဉျပွိုငျမယျလို့ သိရပါတယျ။ ဒါကိုကွည့ျခွငျးအားဖွင့ျ ရှေးကောျပှဲသာ နိုငျခဲ့ရငျ လကျရှိ အခွအေနအေတိုငျး ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျနဲ့ ဦးဝငျးမွင့ျ တို့ဟာ အစိုးရအဖှဲ့တာဝနျ ဆကျယူဖှယျရှိပွီး ဒေါကျတာဇောျမွင့ျမောငျကတော့ မန်တလေးတိုငျး ဝနျကွီးခြုပျ တာဝနျနဲ့ ပါတီ တာဝနျ ဆကျယူဖို့ ရညျမှနျးထားပုံ ရပါတယျ။ ပွညျနယျ ဒါမှမဟုတျ တိုငျး ဝနျကွီးခြုပျ တာဝနျထမျးဆောငျမယ့ျ သူဟာ အဲဒီ ပွညျနယျ၊ ဒါမှမဟုတျ တိုငျး လှှတျတောျမှာ ကိုယျစားလှယျ အဖွဈ ရှေးခယြျခံထားရဖို့ လိုအပျပါတယျ။ ဒေါကျတာဇောျမွင့ျမောငျဟာ မန်တလေးတိုငျး ဝနျကွီးခြုပျ တာဝနျ ဆကျယူဖို့ အတှကျ တိုငျးလှှတျတောျ အဆင့ျမှာပဲ ဝငျပွိုငျခဲ့တာပါ။ အခွားတဈဖကျမှာတော့ ရှေးကောကျပှဲအပွီး၊ အငျနျအယျလျဒီ အနိုငျရခဲ့ရငျ၊ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျနဲ့ ဦးဝငျးမွင့ျ အစိုးရအဖှဲ့ တာဝနျ ဆကျယူကွမှာမို့ ဖှဲ့စညျးပုံအရ ပါတီလုပျငနျး ဆကျလုပျလို့ ရကွမှာ မဟုတျပါဘူး။ အဲဒီအခြိနျ ခုလိုပဲ ပါတီတာဝနျကို ဒေါကျတာဇောျမွင့ျမောငျကပဲ ဆကျယူဖို့ အခု ပုံစံ ရှေးကောကျပှဲ ဝငျတာလို့ ခန့ျမှနျးရပါတယျ။
၂၀၀၈ ဖှဲ့စညျးပုံအရ ရှေးကောကျပှဲအပွီး အစိုးရဖှဲ့နိုငျလောကျတဲ့ ပါတီကွီးတှဟော၊ အစိုးရဖှဲ့နိုငျရေးကို ရညျမှနျးပွီး တိုငျးနဲ့ ပွညျနယျမှာ ဝနျကွီးခြုပျတာဝနျပေးမယ့ျသူတှကေို ကွိုတငျလြာထားရလေ့ ရှိပါတယျ။ အဲဒီလူတှကေို တိုငျးနဲ့ ပွညျနယျ လှှတျတောျ အဆင့ျမှာပဲ ရှေးကောကျပှဲ ဝငျစရေမှာဖွဈပါတယျ။ ၂၀၀၈ ဖှဲ့စညျးပုံအရ သမ်မတ၊ ဒုသမ်မတ နဲ့ ပွညျထောငျစု အဆင့ျ ဝနျကွီး၊ ဒုဝနျကွီးတှကေို လှှတျတောျ အမတျ ဖွဈဖွဈ၊ မဖွဈဖွဈ ခန့ျအပျနိုငျပမေယ့ျ ပွညျနယျနဲ့ တိုငျး ဝနျကွီးခြုပျတှကေိုတော့ အဲဒီ ပွညျနယျနဲ့တိုငျး လှှတျတောျ အမတျတှထေဲကပဲ ခန့ျအပျနိုငျတာမို့ ခုလို ကွိုတငျလြာထား၊ ပွညျနယျနဲ့ တိုငျးအဆင့ျ လှှတျတောျမှာ ရှေးကောကျပှဲ ဝငျပွိုငျစတော ဖွဈပါတယျ။
လကျရှိ အငျနျအယျလျဒီ ပါတီရဲ့ တိုငျးနဲ့ ပွညျနယျလှှတျတောျတှေ အတှကျ အမတျလောငျး လြာထားစာရငျးမှာ ရနျကုနျတိုငျးကလှဲပွီး ကနြျတိုငျးနဲ့ ပွညျနယျ အားလုံးက ဝနျကွီးခြုပျတှဟော သကျဆိုငျရာ တိုငျးနဲ့ ပွညျနယျ လှှတျတောျတှေ အတှကျပဲ ဝငျပွိုငျဖို့ စာရငျးတငျထားတာ တှေ့ရပါတယျ။ နောကျထပျ ထူးခွားတာ တဈခုကတော့ အဲဒီ တိုငျးနဲ့ ပွညျနယျ လှှတျတောျအတှကျ အမတျလောငျးတှေ စာရငျးမှာ လကျရှိ ဝနျကွီးခြုပျတှထေကျ ပိုဝါရင့ျ၊ ပါတီတာဝနျ ပိုကွီးတဲ့၊ ထငျရှားတဲ့ အငျနျအယျလျဒီ ပုဂ်ဂိုလျတှေ ပါဝငျတာမြိုးလညျး မတှေ့ရပါဘူး။ အဓိပ်ပါယျကတော့ အငျနျအယျလျဒီဟာ ရနျကုနျတိုငျးကလှဲရငျ ကနြျ တိုငျးနဲ့ ပွညျနယျအားလုံးက ဝနျကွီးခြုပျတှကေို နောငျ အစိုးရသကျတမျး အုပျခြုပျခှင့ျရခဲ့ရငျလညျး ဝနျကွီးခြုပျတှေ အဖွဈပဲ တာဝနျပေးဖို့ လြာထားတာ ဖွဈနိုငျပါတယျ။ နိုငျငံရေးအကဲခတျတှကေ တဈခြို့ဝနျကွီးခြုပျတှေ အရညျအခငြျးမရှိဘူး၊ အုပျခြုပျစီမံခန့ျခှဲနိုငျမှု အားနညျးတယျ စသဖွင့ျ ဝဖေနျနကွေသည့ျတိုငျ အငျနျအယျလျဒီ ကတော့ လကျရှိ ဝနျကွီးခြုပျတှနေဲ့ပဲ စခနျးသှားဖို့ ရညျရှယျထားတယျလို့ ခန့ျမှနျးနိုငျပါတယျ။
ရနျကုနျတိုငျး ဝနျကွီးခြုပျနရောကတော့ အတော့ျကို အရေးကွီးတဲ့ နရောမြိုးပါ။ တိုငျးနဲ့ ပွညျနယျ အဆင့ျ ဝနျကွီးခြုပျ ဆိုပမေယ့ျ တကယျလကျတှေ့ကွည့ျလိုကျရငျ ဒုသမ်မတ အဆင့ျတှထေကျတောငျ လုပျပိုငျခှင့ျ အာဏာ ပိုကွီး၊ ပိုမြားပါတယျ။ ၂၀၁၅ ရှေးကောကျပှဲအပွီး အငျနျအယျလျဒီဟာ ဦးဖွိုးမငျးသိနျးကို ဝနျကွီးခြုပျတာဝနျပေးခဲ့ပါတယျ။ ၄ နှဈကြောျကာလ ဦးဖွိုးမငျးသိနျးရဲ့ စှမျးဆောငျမှုတှမှော အောငျမွငျမှုတှေ ရှိသလို၊ အမြားဝဖေနျရလောကျတဲ့ အထိ အားနညျးခကြျတှလေညျး ရှိခဲ့ပါတယျ။
သူ့ရဲ့ စှမျးဆောငျနိုငျခကြျတှထေဲမှာ မဘသ အဖှဲ့ကွီးကို တရားမဝငျကွောငျး အစောဆုံး အတိအလငျး ပွောဆိုခဲ့တာ၊ YBS ဘတျဈကားတှေ ပွေးဆှဲခွငျး အပါအဝငျ ရနျကုနျမွို့ပွ ဖှံ့ဖွိုးတိုးတကျရေးကို သိသာ ထိရောကျအောငျ လုပျပွနိုငျတာ၊ နိုငျငံခွား ရငျးနှီးမွှုပျနှံမှုတှေ ဝငျရောကျလာအောငျ စှမျးဆောငျနိုငျတာ စသဖွင့ျ အတောျမြားမြား ကိစ်စတှမှော ခြီးကြူးနိုငျပါတယျ။ ဒါပမေယ့ျ တပျမတောျကာကှယျရေး ဦးစီးခြုပျကို နိုငျငံတကာမှာဆို ညှှနျခြုပျအဆင့ျလောကျပဲ ဆိုပွီး သတိလကျလှတျ ပွောဆိုမိတာမြိုး၊ ကြူးကြောျတှကေို တဲတှကေနေ တိုကျပေါျတငျပေးရုံမက အလုပျအကိုငျပါ ရအောငျ ကွိုးစားပေးမယျ ဆိုပွီး မဖွဈနိုငျတဲ့ ကတိပေးတာမြိုးတှလေညျး လုပျခဲ့တာ တှေ့ရပါတယျ။ ဘယျလိုပဲဖွဈဖွဈ အငျနျအယျလျဒီရဲ့ ရနျကုနျတိုငျးလှှတျတောျ အတှကျ ဝငျပွိုငျမယ့ျ အမတျလောငျးစာရငျးမှာ ဦးဖွိုးမငျးသိနျး မပါတော့တာကွောင့ျ သူ့အနနေဲ့ တိုငျးဝနျကွီးခြုပျ တာဝနျ ယူခှင့ျမရှိတော့တာ သခွောသှားပါပွီ။ အခွားတဈဖကျမှာလညျး နာမညျကွီး တိုငျးလှှတျတောျ အမတျ ဒေါျစန်ဒာမငျးကလညျး ပါတီခေါငျးဆောငျတှရေဲ့ ညှှနျကွားခကြျနဲ့ တိုငျးလှှတျတောျ အတှကျ ဝငျမပွိုငျရတော့ပါဘူး။
နောကျဆုံးထှကျပေါျနတေဲ့ သတငျးတှအေရ ရှေးကောကျပှဲမှာ အငျနျအယျဒီ အနိုငျရခဲ့ရငျ နောငျဖွဈလာမယ့ျ ရနျကုနျတိုငျး ဝနျကွီးခြုပျဟာ လကျရှိ တိုငျး စီမံ၊ဘဏ်ဍာ ဝနျကွီးတာဝနျယူထားတဲ့ ဦးရဲမငျးဦး ဖွဈနိုငျပွီး ရနျကုနျတိုငျး လှှတျတောျ အတှကျ ဒဂုံ(၁) မဲဆန်ဒနယျမွကေနေ ဝငျရောကျ အရှေးခံဖို့ စာရငျးထုတျပွနျထားပွီးပါပွီ။ ကနြျ တိုငျးအဆင့ျ လှှတျတောျ အတှကျ တငျထားတဲ့ အမတျလောငျးတှေ စာရငျးမှာ ဝနျကွီးခြုပျလောငျးအဖွဈ လြာထားနိုငျလောကျတဲ့ ဝါရင့ျ၊ နာမညျကွီး အငျနျအယျလျဒီ ပုဂ်ဂိုလျမြိုး မပါဝငျတာကွောင့ျ ဦးရဲမငျးဦးကိုသာလငြျ ဝနျကွီးခြုပျ တာဝနျပေးဖို့ လြာထားတာ ဖွဈနိုငျကွောငျး ခန့ျမှနျးရပါတယျ။ ဒါကွောင့ျ အငျနျအယျလျဒီ ဟာ ရှေးကောကျပှဲနိုငျပွီး အစိုးရဖှဲ့နိုငျခဲ့ရငျ အရေးကွီးတဲ့ ရနျကုနျတိုငျး ဝနျကွီးခြုပျနရောကို ငယျရှယျတဲ့ ပညာတတျ တဈယောကျကို ပွောငျးလဲ တာဝနျပေးဖို့ လြာထားတာကလှဲပွီး ကနြျအပိုငျးတဈခြို့မှာတော့ လကျရှိ အနအေထားအတိုငျး ဆကျသှားဖို့ ရညျရှယျထားပုံရပါကွောငျး သုံးသပျတငျပွလိုကျရပါတယျ။
စညျသူအောငျမွင့ျ။