မြန်မာနိုင်ငံမှာ ၂၀၂၁ ဖေဖေါ်ဝါရီ အာဏာသိမ်းပွဲအပြီး ပေါ်ပေါက်လာတဲ့ အာဏာရှင်ဆန့်ကျင်ရေး ဆန္ဒပြပွဲတွေဟာ ၃ လနီးပါးအကြာ ဧပြီ လကုန်ပိုင်း အရောက်မှာတော့ အတော်လေး နည်းပါး သွားခဲ့ပါပြီ။ နိုင်ငံတစ်ဝှမ်း လူပေါင်း ၇၅၀ ကျော် သေဆုံးခဲ့သည် အထိ ကြမ်းကြမ်းတမ်းတမ်း ရက်ရက်စက်စက် ပစ်ခတ် နှိမ်နင်းမှုတွေကြောင့် ဆန္ဒပြပွဲကြီးတွေ နည်းပါးသွားရတာ သဘာ၀ ကျပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဆက်ပြီး ကျန်နေသေးတာတွေကတော့ အစိုးရ ယန္တယား မလည်ပတ်နိုင်အောင် လုပ်တဲ့ CDM လှုပ်ရှားမှုတွေ၊ စစ်တပ်ပိုင် ကုမ္ပဏီတွေနဲ့ အဲဒီ ကုမ္ပဏီ ထုတ်ကုန်တွေကို သပိတ်မှောက်တဲ့ လှုပ်ရှားမှုတွေ၊ အစိုးရ အခွန်ဘဏ္ဍာ မရအောင် သပိတ်မှောက်တဲ့ လှုပ်ရှားမှုတွေ စတာတွေ ကျန်ရစ်ပါတယ်။ အဲဒီထဲကမှ စစ်တပ်ပိုင် ကုမ္ပဏီတွေ၊ ထုတ်ကုန်တွေ နဲ့ အစိုးရ ဘဏ္ဍာ မရအောင်လုပ်တဲ့ သပိတ်မှောက်မှုတွေ ကိစ္စကတော့ စိတ်ဝင်စားဖို့ ကောင်းပါတယ်။ အဲဒီ လှုပ်ရှားမှုတွေ ဘယ်လောက် ထိရောက်မှု ရှိနေသလဲ၊ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်နဲ့ သူ့စစ်ကောင်စီ အာဏာမြဲအောင် ကြိုးပမ်းမှုကိုရော ထိခိုက်စေနိုင်မလား ဆိုတာ လေ့လာ တင်ပြသွားပါ့မယ်။
စစ်တပ် ကုမ္ပဏီတွေနဲ့ အဲဒီ ကုမ္ပဏီတွေရဲ့ ထုတ်ကုန်တွေကို သပိတ်မှောက်မှု ကိစ္စအကြောင်း ပြောရရင် မြန်မာဘီယာ နဲ့ အခြား အဖျော်ယမကာတွေကို သပိတ်မှောက်ကြတဲ့ ကိစ္စက အထင်ရှားဆုံး ဖြစ်ပါတယ်။ ၁၉၈၈ ခုနှစ် စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း ၁၉၉၀ မှာ စစ်တပ်ပိုင် မြန်မာ့စီးပွားရေး ဦးပိုင်လီမီတက် ကို ဖွဲ့စည်းခဲ့သလို၊ အဲဒီ ကုမ္ပဏီကနေ လုပ်တဲ့ လုပ်ငန်းတွေ အများကြီးထဲမှာမှ မြန်မာဘီယာ ထုတ်လုပ်မှု လုပ်ငန်းဟာ အောင်မြင်မှု အရဆုံး ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ ၁၉၈၈ အာဏာသိမ်း စစ်ဗိုလ်ချုပ်တွေဟာ တိုင်းပြည်ကို ဈေးကွက်စီးပွားရေး စနစ် ကျင့်သုံးမယ် လို့ ကြေညာခဲ့ပေမယ့် နိုင်ငံခြား သွင်းကုန် အမြောက်အများကို တင်သွင်းခွင့် ပိတ်ပင်ထားခဲ့ပြီး အဲဒီထဲမှာ ဖျော်ရည် နဲ့ ယမကာ အမျိုးမျိုး ပါဝင်ခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၁၁ ခုနှစ် မတိုင်ခင်အထိ နိုင်ငံခြားဖြစ် အရက်နဲ့ဘီယာ တင်သွင်းရောင်းချခွင့် လုံး၀ ပိတ်ပင်ထားတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ မြန်မာဘီယာဟာ နံပတ်(၁) ရောင်းအားအကောင်းဆုံး၊ ဈေးကွက်ဝေစု အများဆုံးရတဲ့ ဘီယာ ဖြစ်ခဲ့တာပါ။
၂၀၁၁ နောက်ပိုင်း သမ္မတ ဦးသိန်းစိန် လက်ထက် မြန်မာနိုင်ငံထဲမှာ ဟင်နီကင်ဘီယာ၊ ကားလ်ဘတ်စ် ဘီယာ နဲ့ ထိုင်းနိုင်ငံက ဘီယာချမ်း ကုမ္ပဏီတွေ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံခွင့် ရပြီး လာရောက် ထုတ်လုပ်ကြလို့ ဈေးကွက်ဝေစု ခွဲဝေပေးလိုက်ရတဲ့တိုင် မြန်မာဘီယာဟာ နံပတ် ၁ ရောင်းအား အကောင်းဆုံး နေရာကနေ ကျမသွားခဲ့ပါဘူး။ အကြောင်းရင်းကတော့ သူ့မှာ ကျယ်ပြန့်တဲ့ ဖြန့်ချီရေး ကွန်ယက် ရှိနေတာ၊ သူ့ရဲ့ စည်ဘီယာ အရောင်းဆိုင်တွေကို အထူးအခွင့်အရေးတွေ ပေးပြီး အခြား ကုမ္ပဏီထုတ် ဘီယာတွေ ရောင်းချခြင်း မပြုပါဘူးလို့ လျော်ကြေးပါတဲ့ စာချုပ်တွေ ချုပ်ဆိုပြီး လုပ်ကိုင်ခဲ့တာကြောင့် အခြားဘီယာတွေအပေါ် အသာစီးရပြီး ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီ လကုန်အထိ ဈေးကွက် ဝေစု အများဆုံး ဆက် ရနေခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ Eurocham Myanmar ရဲ့ Consumer Good Guide 2020 ရီပိုဒ့် မှာ နှစ်ပေါင်း နှစ်ဆယ်ကျော်အောင် မြန်မာဘီယာနဲ့ adman gold က ဈေးကွက်ဝေစု ၈၀ ရာနှုန်းကျော် ယူထားတယ်လို့ ဖော်ပြထားတာ တွေ့နိုင်ပါတယ်။
အာဏာသိမ်းပွဲအပြီး ဆန္ဒပြပွဲတွေ၊ CDM လှုပ်ရှားမှုတွေနဲ့အတူ ပြည်သူတွေဟာ စစ်တပ်ပိုင် ထုတ်ကုန် တစ်ခုဖြစ်တဲ့ မြန်မာဘီယာကို သပိတ်မှောက်ကြပါတယ်။ အဲလို သပိတ်မှောက်မှုမှာ စားသုံးသူ ပြည်သူတွေတင်မက ကုန်တိုက်ကြီးတွေ၊ စတိုးဆိုင်တွေ၊ Liquor house တွေအပြင် အရက်၊ ဘီယာ ရောင်းချခွင့်ရှိတဲ့ စားသောက်ဆိုင်တွေပါ ပါဝင်လာခဲ့ချိန်မှာတော့ မြန်မာဘီယာဟာ ဈေးကွက်ထဲမှာ လုံး၀ မမြင် မတွေ့ရတော့တဲ့ အနေအထားကို ဆိုက်ရောက်သွားစေပါတော့တယ်။ ပြောရရင် ပြည်သူတွေရဲ့ မြန်မာဘီယာကို သပိတ်မှောက်မှု အကြီးအကျယ် အောင်မြင်မှု ရပြီး စစ်တပ်အတွက် ဝင်ငွေ ဒေါ်လာ သန်းပေါင်းများစွာ ထိခိုက်နစ်နာမှု ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့ပါတယ်။
ပြည်သူတွေဟာ အစိုးရ ဘဏ္ဍာတိုက်ထဲ အခွန်ဝင်ငွေတွေ ရောက်မသွားအောင် အောင်ဘာလေ ထီလုပ်ငန်းကိုလည်း သပိတ်မှောက်ကြပါတယ်။ ၂၀၁၉ ဇန်နဝါရီ ၁ ရက်မှာ ဖွင့်တဲ့ ၂၂ကြိမ်မြောက် ကျပ် ၅၀၀ တန် အောင်ဘာလေ ထီအတွက် အစိုးရဟာ ကျပ်ငွေ ၂၁ ဘီလျံဖိုး ရောင်းချခဲ့ရပြီး အခွန်ငွေ ကျပ် ၈ဒသမ၄ ဘီလျံရခဲ့ပါတယ်။ ကျပ် ၅၀၀ တန် ထီ ထုတ်စဉ်တုန်းက အစိုးရအတွက် တစ်နှစ် ပျမ်းမျှ ဝင်ငွေ ကျပ် ဘီလျံ ၁၀၀ လောက် ရစေခဲ့တဲ့ သဘောပါ။ ၂၀၂၁ ဖေဖေါ်ဝါရီ ၁ ရက်မှာ ဖွင့်တဲ့ ၂၄ကြိမ်မြောက် ကျပ် ၁၀၀၀ တန် အောင်ဘာလေ ထီအတွက် အစိုးရဟာ ကျပ်ငွေ ၃၄ ဘီလျံဖိုး ရောင်းချခဲ့ရပြီး အခွန်ငွေ ကျပ် ၁၃ဒသမ၆ ဘီလျံရခဲ့ပါတယ်။ အင်န်အယ်လ်ဒီ အစိုးရ နောက်ဆုံးနှစ် ကျပ် ၁၀၀၀ တန် ထီ ထုတ်စဉ်တုန်းက အစိုးရအတွက် တစ်နှစ် ပျမ်းမျှ ဝင်ငွေ ကျပ် ၁၆၃ ဘီလျံ ကျော်လောက် ရစေခဲ့တဲ့ သဘောပါ။
အခု ပြည်သူတွေရဲ့ သပိတ်မှောက်မှုကြောင့် အဲဒီ အခြေအနေ ပြောင်းလဲသွားပါပြီ။ ရောင်းချချိန် အချိန် ၂ လလောက်ယူပြီး မေလ ၁ ရက်နေ့က ဖွင့်ခဲ့တဲ့ ၂၆ ကြိမ်မြောက် ကျပ် ၁၀၀၀ တန် ထီလက်မှတ် ၂ ဘီလျံကျော်ဖိုးပဲ ရောင်းရတော့တာကြောင့် အခွန်ငွေ ကျပ် သန်း ၈၀၀ လောက်ပဲ ရတော့မယ် ဆိုတဲ့ သဘောပါ။ ဒါ့အပြင် ၂၇ ကြိမ်မြောက် အောင်ဘာလေ ထီလက်မှတ်တွေ ရောင်းချတာ မကြားမသိရတော့တဲ့အတွက် နောက်ပိုင်း အောင်ဘာလေ ထီကနေ အစိုးရအတွက် အခွန် လုံး၀ ရနိုင်မယ့် အခြေအနေ မရှိတော့ပါဘူး။ ပြည်သူတွေရဲ့ အောင်ဘာလေ ထီအပေါ် သပိတ်မှောက်မှု အောင်မြင်မှု ရတယ်လို့ ဆိုနိုင်ပါတယ်။
ဒါ့အပြင် ပြည်သူတွေရဲ့ အခြားသော သပိတ်မှောက်မှုတွေလည်း ရှိနေပါသေးတယ်။ ဥပမာ စစ်တပ်ပိုင် ကုမ္ပဏီနဲ့ စစ်ဗိုလ်ချုပ်သားသမီးတွေ ရှယ်ယာ အများကြီးပါပြီး ဗီယက်နမ် ဗီယက်တဲလ် နဲ့ ဖက်စပ်လုပ်တဲ့ Mytel မိုဘိုင်းဖုန်း အော်ပရေတာ လုပ်ငန်းပါ။ Mytel ဆင်းကဒ်တွေ မသုံးဖို့ ပြည်သူတွေအကြား လှုံ့ဆော်မှုတွေ ရှိခဲ့ပေမယ့် စာရင်း အတိအကျ မသိနိုင်သေးပါဘူး။ ဒါပေမယ့် Mytel ကနေ ဝန်ဆောင်မှုပေးတဲ့ အင်တာနက် ကေဘယ်လ် စနစ် ဝန်ဆောင်မှုကိုတော့ သပိတ်မှောက်မှု မအောင်မြင်ခဲ့ပါဘူး။ စစ်ကောင်စီဟာ ပြည်သူ သန်းပေါင်းများစွာ အသုံးပြုနေတဲ့ မိုဘိုင်းဒေတာ အပါအဝင် အင်တာနက် ဝန်ဆောင်မှု ၃ မျိုးကို ပိတ်ပင်လိုက်တဲ့အတွက် ပိတ်ပင်မှု မရှိသေးတဲ့ ကေဘယ်လ် စနစ် အင်တာနက် ဝန်ဆောင်မှု ကုမ္ပဏီတွေဆီမှာ ဝယ်လိုအား အဆ မတန် တက်သွားစေခဲ့ပါတယ်။
အသေးစား နဲ့ အလတ်စား စီးပွားရေး လုပ်ငန်း အတော်များများဟာ အင်တာနက် အသုံးပြုဖို့ လိုတာကြောင့် Mytel ကေဘယ်လ်ကြိုး စနစ် အင်တာနက် ဝန်ဆောင်မှု ရယူသုံးစွဲနေကြရသူတွေ အနေနဲ့ သပိတ်မှောက်ဖို့ မဖြစ်နိုင်တဲ့ အခြေအနေ ရောက်သွားစေပါတယ်။ အခြားသော ပြည်သူတွေရဲ့ သပိတ်မှောက်မှု အများကြီး ရှိနေပါသေးတယ်။ အခွန် မျိုးစုံ မဆောင်ဖို့၊ လယ်သမားတွေကို ချေးပေးထားတဲ့ ငွေတွေ ပြန်မဆပ်သေးပဲ ဆိုင်းငံ့ထားဖို့၊ မော်တော်ယာဉ် မှတ်ပုံတင်ကြေးတွေ မသွင်းကြဖို့ စသဖြင့် ရှိသေးသလို၊ NUG အမျိုးသား ညီညွတ်ရေး အစိုးရဘက်ကလည်း သပိတ်မှောက်သင့်တဲ့ ကုန်ပစ္စည်းနဲ့ ဝန်ဆောင်မှု အသေးစိတ် စာရင်း သိပ်မကြာခင် ထုတ်ပြန်သွားဖို့ ရှိနေပါသေးတယ်။
ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်ဘက်ကတော့ အစိုးရ ဝင်ငွေ ရရှိရေးသပိတ်မှောက်မှုကိုတော့ သိပ်ပြီး ဂရုစိုက်မယ့်ပုံ မရှိပါဘူး။ သူ့အရင် အာဏာရှင်တွေတုန်းက အခွန်ငွေကို သိပ်အာရုံမစိုက်ပဲ အစိုးရဘတ်ဂျက်တွေကို ငွေစက္ကူရိုက်နှိပ် သုံးစွဲတဲ့နည်းနဲ့ ဖြေရှင်းခဲ့တဲ့ သာဓကတွေ ရှိခဲ့ပြီး အဲဒါကလည်း သွယ်ဝိုက်တဲ့နည်းနဲ့ ပြည်သူတွေရဲ့ ငွေကို ရယူလိုက်မှုလို့လည်း ပြောနိုင်ပါတယ်။ တကယ်တော့ အခု ပြည်သူတွေ လုပ်နေကြတဲ့ သပိတ်မှောက်မှုတွေဟာ ဒီမိုကရေစီ အစိုးရ တစ်ရပ်ရပ်ကို ဆန့်ကျင်ကန့်ကွက်မှုမျိုး ဆိုရင်တော့ အတော်လေး ထိရောက်နိုင်ပါတယ်။ လက်ရှိ အာဏာသိမ်း စစ်ကောင်စီ အတွက်ကတော့ သူတို့ အာဏာတည်မြဲရေးကိုပဲ တစိုက်မတ်မတ် အကောင်အထည် ဖော်မယ့် အနေအထား မြင်တွေ့နေရတာမို့ ပြည်သူတွေရဲ့ သပိတ်မှောက်မှုကြောင့် တိုင်းပြည် စီးပွားရေး၊ နိုင်ငံဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး ဘယ်အပိုင်းကိုပဲ ထိခိုက် ထိခိုက်၊ သိပ်ပြီး အလေးအနက် ထားမယ့်ပုံ၊ ပြည်သူတွေ တောင်းဆိုမှုကို အလျော့ပေးမယ့်ပုံ မတွေ့၊ မမြင်ရသေးကြောင်းပါ။
====================
ပွညျသူတှရေဲ့ သပိတျမှောကျ တိုကျပှဲ ဘယျလောကျ ထိရောကျနသေလဲ
မွနျမာနိုငျငံမှာ ၂၀၂၁ ဖဖေေါျဝါရီ အာဏာသိမျးပှဲအပွီး ပေါျပေါကျလာတဲ့ အာဏာရှငျဆန့ျကငြျရေး ဆန်ဒပွပှဲတှဟော ၃ လနီးပါးအကွာ ဧပွီ လကုနျပိုငျး အရောကျမှာတော့ အတောျလေး နညျးပါး သှားခဲ့ပါပွီ။ နိုငျငံတဈဝှမျး လူပေါငျး ၇၅၀ ကြောျ သဆေုံးခဲ့သညျ အထိ ကွမျးကွမျးတမျးတမျး ရကျရကျစကျစကျ ပဈခတျ နှိမျနငျးမှုတှကွေောင့ျ ဆန်ဒပွပှဲကွီးတှေ နညျးပါးသှားရတာ သဘာ၀ ကပြါတယျ။ ဒါပမေယ့ျ ဆကျပွီး ကနြျနသေေးတာတှကေတော့ အစိုးရ ယန်တယား မလညျပတျနိုငျအောငျ လုပျတဲ့ CDM လှုပျရှားမှုတှေ၊ စဈတပျပိုငျ ကုမ်ပဏီတှနေဲ့ အဲဒီ ကုမ်ပဏီ ထုတျကုနျတှကေို သပိတျမှောကျတဲ့ လှုပျရှားမှုတှေ၊ အစိုးရ အခှနျဘဏ်ဍာ မရအောငျ သပိတျမှောကျတဲ့ လှုပျရှားမှုတှေ စတာတှေ ကနြျရဈပါတယျ။ အဲဒီထဲကမှ စဈတပျပိုငျ ကုမ်ပဏီတှေ၊ ထုတျကုနျတှေ နဲ့ အစိုးရ ဘဏ်ဍာ မရအောငျလုပျတဲ့ သပိတျမှောကျမှုတှေ ကိစ်စကတော့ စိတျဝငျစားဖို့ ကောငျးပါတယျ။ အဲဒီ လှုပျရှားမှုတှေ ဘယျလောကျ ထိရောကျမှု ရှိနသေလဲ၊ ဗိုလျခြုပျမှူးကွီး မငျးအောငျလှိုငျနဲ့ သူ့စဈကောငျစီ အာဏာမွဲအောငျ ကွိုးပမျးမှုကိုရော ထိခိုကျစနေိုငျမလား ဆိုတာ လေ့လာ တငျပွသှားပါ့မယျ။
စဈတပျ ကုမ်ပဏီတှနေဲ့ အဲဒီ ကုမ်ပဏီတှရေဲ့ ထုတျကုနျတှကေို သပိတျမှောကျမှု ကိစ်စအကွောငျး ပွောရရငျ မွနျမာဘီယာ နဲ့ အခွား အဖြောျယမကာတှကေို သပိတျမှောကျကွတဲ့ ကိစ်စက အထငျရှားဆုံး ဖွဈပါတယျ။ ၁၉၈၈ ခုနှဈ စဈတပျက အာဏာသိမျးပွီးနောကျပိုငျး ၁၉၉၀ မှာ စဈတပျပိုငျ မွနျမာ့စီးပှားရေး ဦးပိုငျလီမီတကျ ကို ဖှဲ့စညျးခဲ့သလို၊ အဲဒီ ကုမ်ပဏီကနေ လုပျတဲ့ လုပျငနျးတှေ အမြားကွီးထဲမှာမှ မွနျမာဘီယာ ထုတျလုပျမှု လုပျငနျးဟာ အောငျမွငျမှု အရဆုံး ဖွဈခဲ့ပါတယျ။ ၁၉၈၈ အာဏာသိမျး စဈဗိုလျခြုပျတှဟော တိုငျးပွညျကို ဈေးကှကျစီးပှားရေး စနဈ ကငြ့ျသုံးမယျ လို့ ကွညောခဲ့ပမေယ့ျ နိုငျငံခွား သှငျးကုနျ အမွောကျအမြားကို တငျသှငျးခှင့ျ ပိတျပငျထားခဲ့ပွီး အဲဒီထဲမှာ ဖြောျရညျ နဲ့ ယမကာ အမြိုးမြိုး ပါဝငျခဲ့ပါတယျ။ ၂၀၁၁ ခုနှဈ မတိုငျခငျအထိ နိုငျငံခွားဖွဈ အရကျနဲ့ဘီယာ တငျသှငျးရောငျးခခြှင့ျ လုံး၀ ပိတျပငျထားတဲ့ မွနျမာနိုငျငံမှာ မွနျမာဘီယာဟာ နံပတျ(၁) ရောငျးအားအကောငျးဆုံး၊ ဈေးကှကျဝစေု အမြားဆုံးရတဲ့ ဘီယာ ဖွဈခဲ့တာပါ။
၂၀၁၁ နောကျပိုငျး သမ်မတ ဦးသိနျးစိနျ လကျထကျ မွနျမာနိုငျငံထဲမှာ ဟငျနီကငျဘီယာ၊ ကားလျဘတျဈ ဘီယာ နဲ့ ထိုငျးနိုငျငံက ဘီယာခမြျး ကုမ်ပဏီတှေ ရငျးနှီးမွှုပျနှံခှင့ျ ရပွီး လာရောကျ ထုတျလုပျကွလို့ ဈေးကှကျဝစေု ခှဲဝပေေးလိုကျရတဲ့တိုငျ မွနျမာဘီယာဟာ နံပတျ ၁ ရောငျးအား အကောငျးဆုံး နရောကနေ ကမြသှားခဲ့ပါဘူး။ အကွောငျးရငျးကတော့ သူ့မှာ ကယြျပွန့ျတဲ့ ဖွန့ျခြီရေး ကှနျယကျ ရှိနတော၊ သူ့ရဲ့ စညျဘီယာ အရောငျးဆိုငျတှကေို အထူးအခှင့ျအရေးတှေ ပေးပွီး အခွား ကုမ်ပဏီထုတျ ဘီယာတှေ ရောငျးခခြွငျး မပွုပါဘူးလို့ လြောျကွေးပါတဲ့ စာခြုပျတှေ ခြုပျဆိုပွီး လုပျကိုငျခဲ့တာကွောင့ျ အခွားဘီယာတှအေပေါျ အသာစီးရပွီး ၂၀၂၁ ခုနှဈ ဇနျနဝါရီ လကုနျအထိ ဈေးကှကျ ဝစေု အမြားဆုံး ဆကျ ရနခေဲ့တာ ဖွဈပါတယျ။ Eurocham Myanmar ရဲ့ Consumer Good Guide 2020 ရီပိုဒ့ျ မှာ နှဈပေါငျး နှဈဆယျကြောျအောငျ မွနျမာဘီယာနဲ့ adman gold က ဈေးကှကျဝစေု ၈၀ ရာနှုနျးကြောျ ယူထားတယျလို့ ဖောျပွထားတာ တှေ့နိုငျပါတယျ။
အာဏာသိမျးပှဲအပွီး ဆန်ဒပွပှဲတှေ၊ CDM လှုပျရှားမှုတှနေဲ့အတူ ပွညျသူတှဟော စဈတပျပိုငျ ထုတျကုနျ တဈခုဖွဈတဲ့ မွနျမာဘီယာကို သပိတျမှောကျကွပါတယျ။ အဲလို သပိတျမှောကျမှုမှာ စားသုံးသူ ပွညျသူတှတေငျမက ကုနျတိုကျကွီးတှေ၊ စတိုးဆိုငျတှေ၊ Liquor house တှအေပွငျ အရကျ၊ ဘီယာ ရောငျးခခြှင့ျရှိတဲ့ စားသောကျဆိုငျတှပေါ ပါဝငျလာခဲ့ခြိနျမှာတော့ မွနျမာဘီယာဟာ ဈေးကှကျထဲမှာ လုံး၀ မမွငျ မတှေ့ရတော့တဲ့ အနအေထားကို ဆိုကျရောကျသှားစပေါတော့တယျ။ ပွောရရငျ ပွညျသူတှရေဲ့ မွနျမာဘီယာကို သပိတျမှောကျမှု အကွီးအကယြျ အောငျမွငျမှု ရပွီး စဈတပျအတှကျ ဝငျငှေ ဒေါျလာ သနျးပေါငျးမြားစှာ ထိခိုကျနဈနာမှု ဖွဈပေါျစခေဲ့ပါတယျ။
ပွညျသူတှဟော အစိုးရ ဘဏ်ဍာတိုကျထဲ အခှနျဝငျငှတှေေ ရောကျမသှားအောငျ အောငျဘာလေ ထီလုပျငနျးကိုလညျး သပိတျမှောကျကွပါတယျ။ ၂၀၁၉ ဇနျနဝါရီ ၁ ရကျမှာ ဖှင့ျတဲ့ ၂၂ကွိမျမွောကျ ကပြျ ၅၀၀ တနျ အောငျဘာလေ ထီအတှကျ အစိုးရဟာ ကပြျငှေ ၂၁ ဘီလြံဖိုး ရောငျးခခြဲ့ရပွီး အခှနျငှေ ကပြျ ၈ဒသမ၄ ဘီလြံရခဲ့ပါတယျ။ ကပြျ ၅၀၀ တနျ ထီ ထုတျစဉျတုနျးက အစိုးရအတှကျ တဈနှဈ ပမြျးမြှ ဝငျငှေ ကပြျ ဘီလြံ ၁၀၀ လောကျ ရစခေဲ့တဲ့ သဘောပါ။ ၂၀၂၁ ဖဖေေါျဝါရီ ၁ ရကျမှာ ဖှင့ျတဲ့ ၂၄ကွိမျမွောကျ ကပြျ ၁၀၀၀ တနျ အောငျဘာလေ ထီအတှကျ အစိုးရဟာ ကပြျငှေ ၃၄ ဘီလြံဖိုး ရောငျးခခြဲ့ရပွီး အခှနျငှေ ကပြျ ၁၃ဒသမ၆ ဘီလြံရခဲ့ပါတယျ။ အငျနျအယျလျဒီ အစိုးရ နောကျဆုံးနှဈ ကပြျ ၁၀၀၀ တနျ ထီ ထုတျစဉျတုနျးက အစိုးရအတှကျ တဈနှဈ ပမြျးမြှ ဝငျငှေ ကပြျ ၁၆၃ ဘီလြံ ကြောျလောကျ ရစခေဲ့တဲ့ သဘောပါ။
အခု ပွညျသူတှရေဲ့ သပိတျမှောကျမှုကွောင့ျ အဲဒီ အခွအေနေ ပွောငျးလဲသှားပါပွီ။ ရောငျးခခြြိနျ အခြိနျ ၂ လလောကျယူပွီး မလေ ၁ ရကျနေ့က ဖှင့ျခဲ့တဲ့ ၂၆ ကွိမျမွောကျ ကပြျ ၁၀၀၀ တနျ ထီလကျမှတျ ၂ ဘီလြံကြောျဖိုးပဲ ရောငျးရတော့တာကွောင့ျ အခှနျငှေ ကပြျ သနျး ၈၀၀ လောကျပဲ ရတော့မယျ ဆိုတဲ့ သဘောပါ။ ဒါ့အပွငျ ၂၇ ကွိမျမွောကျ အောငျဘာလေ ထီလကျမှတျတှေ ရောငျးခတြာ မကွားမသိရတော့တဲ့အတှကျ နောကျပိုငျး အောငျဘာလေ ထီကနေ အစိုးရအတှကျ အခှနျ လုံး၀ ရနိုငျမယ့ျ အခွအေနေ မရှိတော့ပါဘူး။ ပွညျသူတှရေဲ့ အောငျဘာလေ ထီအပေါျ သပိတျမှောကျမှု အောငျမွငျမှု ရတယျလို့ ဆိုနိုငျပါတယျ။
ဒါ့အပွငျ ပွညျသူတှရေဲ့ အခွားသော သပိတျမှောကျမှုတှလေညျး ရှိနပေါသေးတယျ။ ဥပမာ စဈတပျပိုငျ ကုမ်ပဏီနဲ့ စဈဗိုလျခြုပျသားသမီးတှေ ရှယျယာ အမြားကွီးပါပွီး ဗီယကျနမျ ဗီယကျတဲလျ နဲ့ ဖကျစပျလုပျတဲ့ Mytel မိုဘိုငျးဖုနျး အောျပရတော လုပျငနျးပါ။ Mytel ဆငျးကဒျတှေ မသုံးဖို့ ပွညျသူတှအေကွား လှုံ့ဆောျမှုတှေ ရှိခဲ့ပမေယ့ျ စာရငျး အတိအကြ မသိနိုငျသေးပါဘူး။ ဒါပမေယ့ျ Mytel ကနေ ဝနျဆောငျမှုပေးတဲ့ အငျတာနကျ ကဘေယျလျ စနဈ ဝနျဆောငျမှုကိုတော့ သပိတျမှောကျမှု မအောငျမွငျခဲ့ပါဘူး။ စဈကောငျစီဟာ ပွညျသူ သနျးပေါငျးမြားစှာ အသုံးပွုနတေဲ့ မိုဘိုငျးဒတော အပါအဝငျ အငျတာနကျ ဝနျဆောငျမှု ၃ မြိုးကို ပိတျပငျလိုကျတဲ့အတှကျ ပိတျပငျမှု မရှိသေးတဲ့ ကဘေယျလျ စနဈ အငျတာနကျ ဝနျဆောငျမှု ကုမ်ပဏီတှဆေီမှာ ဝယျလိုအား အဆ မတနျ တကျသှားစခေဲ့ပါတယျ။ အသေးစား နဲ့ အလတျစား စီးပှားရေး လုပျငနျး အတောျမြားမြားဟာ အငျတာနကျ အသုံးပွုဖို့ လိုတာကွောင့ျ Mytel ကဘေယျလျကွိုး စနဈ အငျတာနကျ ဝနျဆောငျမှု ရယူသုံးစှဲနကွေရသူတှေ အနနေဲ့ သပိတျမှောကျဖို့ မဖွဈနိုငျတဲ့ အခွအေနေ ရောကျသှားစပေါတယျ။ အခွားသော ပွညျသူတှရေဲ့ သပိတျမှောကျမှု အမြားကွီး ရှိနပေါသေးတယျ။ အခှနျ မြိုးစုံ မဆောငျဖို့၊ လယျသမားတှကေို ခြေးပေးထားတဲ့ ငှတှေေ ပွနျမဆပျသေးပဲ ဆိုငျးငံ့ထားဖို့၊ မောျတောျယာဉျ မှတျပုံတငျကွေးတှေ မသှငျးကွဖို့ စသဖွင့ျ ရှိသေးသလို၊ NUG အမြိုးသား ညီညှတျရေး အစိုးရဘကျကလညျး သပိတျမှောကျသင့ျတဲ့ ကုနျပစ်စညျးနဲ့ ဝနျဆောငျမှု အသေးစိတျ စာရငျး သိပျမကွာခငျ ထုတျပွနျသှားဖို့ ရှိနပေါသေးတယျ။
ဗိုလျခြုပျမှူးကွီး မငျးအောငျလှိုငျဘကျကတော့ အစိုးရ ဝငျငှေ ရရှိရေးသပိတျမှောကျမှုကိုတော့ သိပျပွီး ဂရုစိုကျမယ့ျပုံ မရှိပါဘူး။ သူ့အရငျ အာဏာရှငျတှတေုနျးက အခှနျငှကေို သိပျအာရုံမစိုကျပဲ အစိုးရဘတျဂကြျတှကေို ငှစေက်ကူရိုကျနှိပျ သုံးစှဲတဲ့နညျးနဲ့ ဖွရှေငျးခဲ့တဲ့ သာဓကတှေ ရှိခဲ့ပွီး အဲဒါကလညျး သှယျဝိုကျတဲ့နညျးနဲ့ ပွညျသူတှရေဲ့ ငှကေို ရယူလိုကျမှုလို့လညျး ပွောနိုငျပါတယျ။ တကယျတော့ အခု ပွညျသူတှေ လုပျနကွေတဲ့ သပိတျမှောကျမှုတှဟော ဒီမိုကရစေီ အစိုးရ တဈရပျရပျကို ဆန့ျကငြျကန့ျကှကျမှုမြိုး ဆိုရငျတော့ အတောျလေး ထိရောကျနိုငျပါတယျ။ လကျရှိ အာဏာသိမျး စဈကောငျစီ အတှကျကတော့ သူတို့ အာဏာတညျမွဲရေးကိုပဲ တစိုကျမတျမတျ အကောငျအထညျ ဖောျမယ့ျ အနအေထား မွငျတှေ့နရေတာမို့ ပွညျသူတှရေဲ့ သပိတျမှောကျမှုကွောင့ျ တိုငျးပွညျ စီးပှားရေး၊ နိုငျငံဖှံ့ဖွိုးတိုးတကျရေး ဘယျအပိုငျးကိုပဲ ထိခိုကျ ထိခိုကျ၊ သိပျပွီး အလေးအနကျ ထားမယ့ျပုံ၊ ပွညျသူတှေ တောငျးဆိုမှုကို အလြော့ပေးမယ့ျပုံ မတှေ့၊ မမွငျရသေးကွောငျးပါ။