{{Zawgyi/Unicode}}
အာဏာသိမ်း စစ်ကောင်စီ က ခန့်အပ်ထားတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်သစ်က ဒီလနိုဝင်ဘာ ၅ရက် လာမယ် သောကြာနေ့မှာ လွှတ်တော်တွင်း အချိုးကျ ကိုယ်စားပြု PR စနစ်ပြောင်းလည်း ကျင့်သုံးဖို့အတွက် နိုင်ငံရေးပါတီတွေကို ဖိတ်ကြားထားပါတယ်။ နိုင်ငံရေး လေ့လာသူတချို့ကတော့ သိပ်အယုံအကြည်မရှိကြောင်း သုံသပ်ပြောဆိုနေကြပါတယ်။ ဒေါက်တာတင့်ဆွေ နဲ့ဒေါက်တာ ရိုဒင်ဂါကို မေးမြန်းပြီး ဗွီအိုအေအဖွဲ့သား ကိုခင်မောင်စိုးမင်း က တင်ပြထားပါတယ်။
စစ်ကောင်စီက ပြုလုပ်မဲ့ အဲဒီ လွှတ်တော်တွင်း အချိုးကျ ကိုယ်စားပြုမှု PR စနစ်ဟာ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် NLD ကို နိုင်ငံရေးမှာ မပါနိုင်အောင် ပိတ်ဆို့ထားတဲ့စနစ်တခုသာဖြစ်တယ်လို့ အခုအခါ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုမှာနေထိုင်နေတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံရေးလေ့လာသုံးသူတဦးလည်းဖြစ်၊ တချိန်က ၁၉ ၉ ဝ ရွေးကောက်ခံ လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်တဦးလည်းဖြစ်ခဲ့တဲ့ ဒေါက်တာ တင့်ဆွေ က ပြောပါတယ်။
" ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ ရက်နေ့ စစ်ကောင်စီက အာဏာသိမ်းတော့ အရပ်သားထဲက နိုင်ငံရေးပါတီတွေက ဦးခင်မောင်ဆွေ တို့ ဦးသိန်းညွန့် တို့ သူတို့ပါလာတော့ သူတို့ပါလာတော့ PR စနစ်ကို ဇွတ်လုပ်ချင်လို့ပါလာတာလို့ ကျနော်အစကတည်းက တွက်ခဲ့ပါတယ်။ NLD မနိုင်ရေးကို ရည်ရွယ်ပြီးလုပ်တဲ့ နည်းလမ်းတွေထဲက အခု PR စနစ်ဟာ တခုသာဖြစ်တယ်။ အဆန်းမဟုတ်ပဲနဲ့ ပြည်သူလူထုကိုယ်စားပြုမှု၊ ဒီမိုကရေစီစစ်မှန်မှု၊ တိုင်းရင်းသားတွေအခွင့်အရေးရမှုဆိုတဲ့ ကောင်းမွန်မွန်မြတ်တဲ့ ရည်ရွယ်ချက်မပါပဲနဲ့ သူတို့ခိုင်းတာရမဲ့လူပါရေးကို ဦးတည်တဲ့ အစီအစဉ်တခုသာဖြစ်ပါတယ်"
ဒါနဲ့ပတ်သက်လို့ပဲ အမေရိကန် ပြည်ထောင်စု ကွန်ကရက်မှာ Burma Bill လို့ခေါ်တဲ့ မြန်မာပြည်ဆိုင်ရာ ဥပဒေတရပ် အတည်ပြုရေး ဆောင်ရွက်နေတဲ့အထဲမှာ ပါဝင်တဲ့Burmese American Communities Institute မြန်မာနိုင်ငံသားများ အရေးဆောင်ရွက်နေတဲ့အဖွဲ့ ရဲ့ ဥက္ကဌ ချင်းတိုင်းရင်းသား ဒေါက်တာ ရိုဒင်ဂါ ရဲ့ အမြင်သဘောထားကို မေးမြန်ကြည့်ပါတယ်။ စစ်ကောင်စီက စိတ်ကြိုက်ဖွဲ့စည်းထားတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်က ပြုလုပ်တဲ့ PR စနစ်ဟာ စစ်တပ်ကို ထောက်ခံတဲ့ပါတီတွေ အနိုင်ရရှိဖို့ဖြစ်တယ်လို့ သူကပြောပါတယ်။
" PR System Proportional Representation ပေါ့ ။ ဒီဟာက စစ်တပ်ကို ထောက်ခံတဲ့ပါတီတွေ အနိုင်ရရှိဖို့ အခြေခံဥပဒေလည်းမဖျက်သိမ်းသေးဘူးဆိုတော့ စစ်တပ်က ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းရှိနေသေးတယ်။ သူတို့အလိုအရပေါ့နော်။ အဲဒါ NLD မပါပဲနဲ့ ၂၆ ရာခိုင်နှုန်းလောက် သူတို့စိတ်တိုင်းကျ သူတို့ဖက်ပါတဲ့ပါတီတွေနဲ့ပေါင်းပြီးတော့ ထာဝရအာဏာဆုပ်ကိုင်နိုင်ဖို့ပေါ့နော် "
စစ်ကောင်စီ က ခန့်အပ်ထားတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်သစ် ကပြုလုပ်တဲ့ လွှတ်တော်အချိုးကျ ကိုယ်စားပြု PR စနစ် ဆွေးနွေးပွဲကို တိုင်းရင်းသားနိုင်ငံရေးပါတီတွေကိုလည်း ဖိတ်ကြားထားပါတယ်။ ဒီ PR စနစ်ဟာ တိုင်းရင်းသားလူနည်းစုတွေအတွက်ကိုရော အကျိုးရှိနိုင်ပါသလား ဒေါက်တာတင့်ဆွေ ခင်ဗျာ။
"တိုင်းရင်းသားနိုင်ငံရေးပါတီတွေဟာ လွှတ်တော်မှာ ကိုယ်စားပြုခွင့်ရှိသင့်ပါတယ်။ သိုသော်လည်း တိုင်းရင်းသားနိုင်ငံရေးပါတီအများစုဟာ ဒေသတွင်းကို ကိုယ်စားပြုတဲ့စနစ်ကို အဲဒီလောက်ပဲရည်ရွယ်ကြတာများပါတယ်။ ပြည်ထောင်စုတခုလုံးကို ရည်ရွယ်တဲ့ တိုင်းရင်းသားပါတီဆိုတာ တော်တော်နည်းတယ်။ ဒါ့ကြောင့် အရင်ကလည်း PR စနစ်မရှိပေမယ့်လည်း လွှတ်တော်မှာ တိုင်းရင်းသားအမတ်တွေ တိုင်းရင်းသားပါတီတွေဟာ အတန်အသင့်ကိုယ်စားပြုမှုခွင်ရခဲ့ပြီးသားဖြစ်တယ်လို့ ကျနော်မြင်ပါတယ်။ စစ်ကောင်စီလက်ထဲမှာ အဲဒီစနစ်နဲ့လုပ်လို့ရှိရင် တိုင်းရင်းသားတွေကြားထဲမှာကိုပဲ ပိုပြီးတော့ စိတ်ဝမ်းကွဲမဲ့အနေအထားကို ကျနော်ကတော့ စိုးရိမ်တယ်ခင်ဗျ။ လုံးဝမဖြစ်သင့်တဲ့ စနစ်လို့ပဲ သုံးသပ်ပါတယ်ခင်ဗျ"
ဒေါက်တာတင့်ဆွေ ကတော့ PR စနစ်ကြောင့် တိုင်းရင်းသားတွေအကြားမှာတောင် စိတ်ဝမ်းကွဲမှုတွေဖြစ်လာနိုင်တယ်လို့ သူသဘောထားကို ပြောတော့ ချင်းတိုင်းရင်းသား တဦးဖြစ်တဲ့ ဒေါက်တာ ရိုဒင်ဂါ ရဲ့ အမြင်ကိုလည်း သိပါရစေ။
" တိုင်းရင်းသားပါတီလို့ဆိုတဲ့အခါမှာ တကယ်တန်း တိုင်းရင်းသားကို ကိုယ်စားပြုသလား၊ ကရင် ချင်းအမျိုးသားပါတီဆိုပြီး နာမည်တပ်လိုက်တယ်။ ဒါပေမယ့် သူတို့ရည်ရွယ်ချက်က ဒီမိုကရေစီအရေးအတွက်မဟုတ်ပဲနဲ့ ကိုယ်ကျိုးရှာတဲ့ပါတီတွေလည်း အများကြီးရှိတာကို၊ ဒီ Principle တကယ်ရှိတဲ့ တိုင်းရင်းသားပါတီ ်ဖြစ်ဖြစ် ဘယ်ပါတီဖြစ်ဖြစ် ဒီဟာကို တက်ရောက်ပြီးတော့ စစ်တပ်နဲ့ပူးပေါင်းမယ်လို့တော့ မထင်ဘူး။ PR System တွေလုပ်မယ်ဆိုတဲ့ဟာကတော့ တိုင်းရင်းသားတွေရဲ့လိုအပ်ချက် ဘယ်လိုမှဖြည့်ဆည်းပေးနိုင်လိမ့်မယ်လို့မထင်ပါဘူး"
ဒီလ နိုဝင်ဘာ ၅ရက်နေ့ စစ်ကောင်စီက ခန့်အပ်ထားတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်အသစ်က လွတ်တော်အချိုးကျ ကိုယ်စားပြုPR စနစ်နဲ့ ဆွေးနွေးပွဲကို နိုင်ငံရေးပါတီတခုကို ကိုယ်စားလှယ် ၂ဦး နဲ့ အစိုးရမဟုတ်တဲ့ အရပ်ဖက်အဖွဲ့အစည်းတွေကို ဖိတ်ကြားထားပါတယ်။စစ်တပ်အာဏာသိမ်းခဲ့ပြီးနောက် ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲရလဒ်ကို ရွေးကောက်ပွဲ ကော်မရှင်က ဇူလိုင်လ ၂၆ ရက်နေ့က ပယ်ဖျက်ခဲ့ပါတယ်။ ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ရက်နေ့ စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းရာမှာလည်း ရွေးကောက်ပွဲမဲမသမာမှုတွေရှိတယ်လို့ အကြောင်းပြပါတယ်။
......................................
{{Unicode}}
အာဏာသိမျး စဈကောငျစီ က ခန့ျအပျထားတဲ့ ရှေးကောကျပှဲကောျမရှငျသဈက ဒီလနိုဝငျဘာ ၅ရကျ လာမယျ သောကွာနေ့မှာ လှှတျတောျတှငျး အခြိုးကြ ကိုယျစားပွု PR စနဈပွောငျးလညျး ကငြ့ျသုံးဖို့အတှကျ နိုငျငံရေးပါတီတှကေို ဖိတျကွားထားပါတယျ။ နိုငျငံရေး လေ့လာသူတခြို့ကတော့ သိပျအယုံအကွညျမရှိကွောငျး သုံသပျပွောဆိုနကွေပါတယျ။ ဒေါကျတာတင့ျဆှေ နဲ့ဒေါကျတာ ရိုဒငျဂါကို မေးမွနျးပွီး ဗှီအိုအအေဖှဲ့သား ကိုခငျမောငျစိုးမငျး က တငျပွထားပါတယျ။
စဈကောငျစီက ပွုလုပျမဲ့ အဲဒီ လှှတျတောျတှငျး အခြိုးကြ ကိုယျစားပွုမှု PR စနဈဟာ အမြိုးသားဒီမိုကရစေီအဖှဲ့ခြုပျ NLD ကို နိုငျငံရေးမှာ မပါနိုငျအောငျ ပိတျဆို့ထားတဲ့စနဈတခုသာဖွဈတယျလို့ အခုအခါ အမရေိကနျပွညျထောငျစုမှာနထေိုငျနတေဲ့ မွနျမာနိုငျငံရေးလေ့လာသုံးသူတဦးလညျးဖွဈ၊ တခြိနျက ၁၉ ၉ ဝ ရှေးကောကျခံ လှှတျတောျကိုယျစားလှယျတဦးလညျးဖွဈခဲ့တဲ့ ဒေါကျတာ တင့ျဆှေ က ပွောပါတယျ။
" ဖဖေောျဝါရီလ ၁ ရကျနေ့ စဈကောငျစီက အာဏာသိမျးတော့ အရပျသားထဲက နိုငျငံရေးပါတီတှကေ ဦးခငျမောငျဆှေ တို့ ဦးသိနျးညှန့ျ တို့ သူတို့ပါလာတော့ သူတို့ပါလာတော့ PR စနဈကို ဇှတျလုပျခငြျလို့ပါလာတာလို့ ကနြောျအစကတညျးက တှကျခဲ့ပါတယျ။ NLD မနိုငျရေးကို ရညျရှယျပွီးလုပျတဲ့ နညျးလမျးတှထေဲက အခု PR စနဈဟာ တခုသာဖွဈတယျ။ အဆနျးမဟုတျပဲနဲ့ ပွညျသူလူထုကိုယျစားပွုမှု၊ ဒီမိုကရစေီစဈမှနျမှု၊ တိုငျးရငျးသားတှအေခှင့ျအရေးရမှုဆိုတဲ့ ကောငျးမှနျမှနျမွတျတဲ့ ရညျရှယျခကြျမပါပဲနဲ့ သူတို့ခိုငျးတာရမဲ့လူပါရေးကို ဦးတညျတဲ့ အစီအစဉျတခုသာဖွဈပါတယျ"
ဒါနဲ့ပတျသကျလို့ပဲ အမရေိကနျ ပွညျထောငျစု ကှနျကရကျမှာ Burma Bill လို့ခေါျတဲ့ မွနျမာပွညျဆိုငျရာ ဥပဒတေရပျ အတညျပွုရေး ဆောငျရှကျနတေဲ့အထဲမှာ ပါဝငျတဲ့Burmese American Communities Institute မွနျမာနိုငျငံသားမြား အရေးဆောငျရှကျနတေဲ့အဖှဲ့ ရဲ့ ဥက်ကဌ ခငြျးတိုငျးရငျးသား ဒေါကျတာ ရိုဒငျဂါ ရဲ့ အမွငျသဘောထားကို မေးမွနျကွည့ျပါတယျ။ စဈကောငျစီက စိတျကွိုကျဖှဲ့စညျးထားတဲ့ ရှေးကောကျပှဲကောျမရှငျက ပွုလုပျတဲ့ PR စနဈဟာ စဈတပျကို ထောကျခံတဲ့ပါတီတှေ အနိုငျရရှိဖို့ဖွဈတယျလို့ သူကပွောပါတယျ။
" PR System Proportional Representation ပေါ့ ။ ဒီဟာက စဈတပျကို ထောကျခံတဲ့ပါတီတှေ အနိုငျရရှိဖို့ အခွခေံဥပဒလေညျးမဖကြျသိမျးသေးဘူးဆိုတော့ စဈတပျက ၂၅ ရာခိုငျနှုနျးရှိနသေေးတယျ။ သူတို့အလိုအရပေါ့နောျ။ အဲဒါ NLD မပါပဲနဲ့ ၂၆ ရာခိုငျနှုနျးလောကျ သူတို့စိတျတိုငျးကြ သူတို့ဖကျပါတဲ့ပါတီတှနေဲ့ပေါငျးပွီးတော့ ထာဝရအာဏာဆုပျကိုငျနိုငျဖို့ပေါ့နောျ "
စဈကောငျစီ က ခန့ျအပျထားတဲ့ ရှေးကောကျပှဲကောျမရှငျသဈ ကပွုလုပျတဲ့ လှှတျတောျအခြိုးကြ ကိုယျစားပွု PR စနဈ ဆှေးနှေးပှဲကို တိုငျးရငျးသားနိုငျငံရေးပါတီတှကေိုလညျး ဖိတျကွားထားပါတယျ။ ဒီ PR စနဈဟာ တိုငျးရငျးသားလူနညျးစုတှအေတှကျကိုရော အကြိုးရှိနိုငျပါသလား ဒေါကျတာတင့ျဆှေ ခငျဗြာ။
"တိုငျးရငျးသားနိုငျငံရေးပါတီတှဟော လှှတျတောျမှာ ကိုယျစားပွုခှင့ျရှိသင့ျပါတယျ။ သိုသောျလညျး တိုငျးရငျးသားနိုငျငံရေးပါတီအမြားစုဟာ ဒသေတှငျးကို ကိုယျစားပွုတဲ့စနဈကို အဲဒီလောကျပဲရညျရှယျကွတာမြားပါတယျ။ ပွညျထောငျစုတခုလုံးကို ရညျရှယျတဲ့ တိုငျးရငျးသားပါတီဆိုတာ တောျတောျနညျးတယျ။ ဒါ့ကွောင့ျ အရငျကလညျး PR စနဈမရှိပမေယ့ျလညျး လှှတျတောျမှာ တိုငျးရငျးသားအမတျတှေ တိုငျးရငျးသားပါတီတှဟော အတနျအသင့ျကိုယျစားပွုမှုခှငျရခဲ့ပွီးသားဖွဈတယျလို့ ကနြောျမွငျပါတယျ။ စဈကောငျစီလကျထဲမှာ အဲဒီစနဈနဲ့လုပျလို့ရှိရငျ တိုငျးရငျးသားတှကွေားထဲမှာကိုပဲ ပိုပွီးတော့ စိတျဝမျးကှဲမဲ့အနအေထားကို ကနြောျကတော့ စိုးရိမျတယျခငျဗြ။ လုံးဝမဖွဈသင့ျတဲ့ စနဈလို့ပဲ သုံးသပျပါတယျခငျဗြ"
ဒေါကျတာတင့ျဆှေ ကတော့ PR စနဈကွောင့ျ တိုငျးရငျးသားတှအေကွားမှာတောငျ စိတျဝမျးကှဲမှုတှဖွေဈလာနိုငျတယျလို့ သူသဘောထားကို ပွောတော့ ခငြျးတိုငျးရငျးသား တဦးဖွဈတဲ့ ဒေါကျတာ ရိုဒငျဂါ ရဲ့ အမွငျကိုလညျး သိပါရစေ။
" တိုငျးရငျးသားပါတီလို့ဆိုတဲ့အခါမှာ တကယျတနျး တိုငျးရငျးသားကို ကိုယျစားပွုသလား၊ ကရငျ ခငြျးအမြိုးသားပါတီဆိုပွီး နာမညျတပျလိုကျတယျ။ ဒါပမေယ့ျ သူတို့ရညျရှယျခကြျက ဒီမိုကရစေီအရေးအတှကျမဟုတျပဲနဲ့ ကိုယျကြိုးရှာတဲ့ပါတီတှလေညျး အမြားကွီးရှိတာကို၊ ဒီ Principle တကယျရှိတဲ့ တိုငျးရငျးသားပါတီ ျဖွဈဖွဈ ဘယျပါတီဖွဈဖွဈ ဒီဟာကို တကျရောကျပွီးတော့ စဈတပျနဲ့ပူးပေါငျးမယျလို့တော့ မထငျဘူး။ PR System တှလေုပျမယျဆိုတဲ့ဟာကတော့ တိုငျးရငျးသားတှရေဲ့လိုအပျခကြျ ဘယျလိုမှဖွည့ျဆညျးပေးနိုငျလိမ့ျမယျလို့မထငျပါဘူး"
ဒီလ နိုဝငျဘာ ၅ရကျနေ့ စဈကောငျစီက ခန့ျအပျထားတဲ့ ရှေးကောကျပှဲကောျမရှငျအသဈက လှတျတောျအခြိုးကြ ကိုယျစားပွုPR စနဈနဲ့ ဆှေးနှေးပှဲကို နိုငျငံရေးပါတီတခုကို ကိုယျစားလှယျ ၂ဦး နဲ့ အစိုးရမဟုတျတဲ့ အရပျဖကျအဖှဲ့အစညျးတှကေို ဖိတျကွားထားပါတယျ။စဈတပျအာဏာသိမျးခဲ့ပွီးနောကျ ၂၀၂၀ ရှေးကောကျပှဲရလဒျကို ရှေးကောကျပှဲ ကောျမရှငျက ဇူလိုငျလ ၂၆ ရကျနေ့က ပယျဖကြျခဲ့ပါတယျ။ ဖဖေောျဝါရီလ ၁ရကျနေ့ စဈတပျက အာဏာသိမျးရာမှာလညျး ရှေးကောကျပှဲမဲမသမာမှုတှရှေိတယျလို့ အကွောငျးပွပါတယျ။
