ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ဒီမုိကေရစီမရေသးသေရြ႕႔ ကမာၻလွည့္ခရီးသည္ေတြ ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ သြားေရာက္ လည္ပတ္တာေတြ မလုပ္ဖုိ႔ လႈပ္ရွားမႈ တခုကို ၿဗိတိန္ႏုိင္ငံ အေျခစုိက္ ခရီးသြားလုပ္ငန္း ေစာင့္ၾကည့္ ေလ့လာေနတဲ့ အဖဲြ႔တခုနဲ႔ ႏုိင္ငံတကာ အလုပ္သမား လႈပ္ရွားမႈ အဖဲြ႔ တခုတုိ႔ ပူးေပါင္းၿပီး စတင္လုိက္ပါၿပီ။ ကမာၻလွည့္ခရီးသြားေတြ ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ မသြားၾကဖုိ႔ လႈံ႔ေဆာ္မႈ တခု အေနနဲ႔ ခရီးသြားလုပ္ငန္းေတြ ခရီးသြားလမ္းညႊန္ ကုမၸဏီေတြ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ လုပ္ကုိင္ေနတာေတြ ရပ္တန္႔ဖုိ႔ တုိက္တြန္းတဲ့ လႈပ္ရွားမႈပါ။ အေၾကာင္းစုံကုိ ဦးေအာင္လြင္ဦး က တင္ျပထားပါတယ္။
ၿဗိတိန္အေျခစုိက္ ကမာၻလွည့္ခရီးသြားလုပ္ငန္း ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာေနတဲ့ Tourism Concern အဖဲြ႔နဲ႔ အလုပ္သမား သမဂၢမ်ား ကြန္ဂရက္ TUC တုိ႔ ပူးတဲြၿပီး စတင္လုိက္တဲ့ ဒီလႈပ္ရွားမႈက ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ကမာၻလွည့္္ခရီးသြား စီးပြားေရး လုပ္ငန္းေတြ လုပ္ကုိင္ေနတဲ့ ကုမၸဏီေတြ၊ သူတုိ႔လုပ္ငန္းေတြ ရပ္တန္႔ၾကဖုိ႔နဲ႔ ခရီးသြားလမ္းညႊန္စာအုပ္ ထုတ္ေ၀သူေတြကုိလည္း ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ ခရီးသြားၾကဖုိ႔ တုိက္တြန္းမႈေတြ မလုပ္ဖုိ႔ ႏႈိးေဆာ္လုိက္တာပါ။ ဒီလုိတုိက္တြန္းမႈေတြ လုပ္ရတာဟာ ၿဗိတိန္ႏုိင္ငံက ကမာၻလွည့္ခရီးသြားေတြ ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ စိတ္၀င္စားၾကသူေတြ အေနနဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံက အေျခအေနေတြကုိ ပုိၿပီး သေဘာေပါက္ နားလည္လာေစဖုိ႔ ျဖစ္ပါတယ္လုိ႔ Tourism Concern အဖဲြ႔ ဒါရုိက္တာ ထရီရွာ ဘာနက္တ္ (Tricia Barnett) က ေျပာပါတယ္။
“ျမန္မာျပည္သူေတြ ဘယ္လုိ လုပ္ကုိင္စားေသာက္ေနထုိင္ေနရတယ္ဆုိတဲ့ အေျခအေနေတြကုိ ၿဗိတိန္ႏုိင္ငံကလူေတြ သိေစခ်င္လုိ႔ အခုလုိ ေတာင္းဆုိလုိက္ရတာပါ။ ဘာျဖစ္လုိ႔လည္းဆုိေတာ့ တခ်ဳိ႕လူေတြက ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ သူတုိ႔ အားလပ္ရက္ေတြအတြက္ အေပ်ာ္သြားစရာ ကစားကြင္းတကြင္းလုိ သေဘာထားေနၾကလုိ႔ပါ။ ဒါေပမဲ့ က်မတုိ႔ကေတာ့ ဒီလုိ မသြားခင္ ေသေသခ်ာခ်ာ စဥ္းစားေစခ်င္ပါတယ္။ ျမန္မာစစ္အစုိးရဟာ ဘယ္လုိဆုိတာေတြကုိလည္း သိေစခ်င္ပါတယ္။”
ျမန္မာႏုိင္ငံထဲမွာ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ ရွိေနတယ္၊ အတုိက္အခံလႈပ္ရွားသူေတြကုိ ဖိႏွိပ္မႈေတြ ရွိေနတယ္။ ဒီအေျခအေနေတြဟာလည္း အေျပာင္းအလဲမရွိ ျဖစ္ပ်က္ေနဆဲပဲလုိ႔ Tourism Concern အဖဲြ႔နဲ႔ အလုပ္သမား သမဂၢမ်ား ကြန္ဂရက္ TUC တုိ႔က ေျပာၾကပါတယ္။ အခုေနာက္ဆုံးမွာဆုိရင္လည္း ျမန္မာစစ္အစုိးရက သံဃာေတာ္ေတြရဲ႕ ေမတၱာပုိ႔ၾကြခ်ီ လႈပ္ရွားမႈေတြကုိ ႏွိမ္နင္းခဲ့တာေၾကာင့္မုိ႔ ဒါကုိ တုန္႔ျပန္တဲ့ အေနနဲ႔ လႈံ႔ေဆာ္လႈပ္ရွားရတာ ျဖစ္တယ္လုိ႔ ထရီရွာ ဘာနက္တ္ က ဆုိပါတယ္။
“စက္တင္ဘာလတုန္းက ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ျဖစ္ေပၚခဲ့တဲ့ လႈပ္ရွားမႈကုိ တုန္႔ျပန္ၿပီး အခုလုိ လုပ္ေဆာင္လုိက္တာပါ။ ျမန္မာျပည္နဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ ေရွ႕ေလွ်ာက္ ျဖစ္ပ်က္မႈေတြရွိရင္ရွိလာသလုိ တုန္႔ျပန္ေဆာင္ရြက္သြားဦးမွာပါ။ အခုလႈပ္ရွားမႈဟာလည္း အခ်ိန္အေတာ္ၾကာ လုပ္သြားဦးမွာပါ။ ဘာလုိ႔လည္းဆုိေတာ့ ခရီးသြားလုပ္ငန္းလုပ္ကုိင္သူေတြ ျမန္မာႏုိင္ငံက သူတုိ႔လုပ္ငန္းေတြ ရပ္ဆုိင္းထြက္ခြာဖုိ႔ လူအမ်ားက လက္မွတ္ထုိး တုိက္တြန္းမႈေတြ လုပ္ဖုိ႔ေတြ ရွိေနေသးလုိ႔ပါ။”
အရင့္အရင္တုန္းကလည္း အခုလုိ ကမာၻလွည့္ခရီးသြားေတြ ျမန္မာႏုိင္ငံမသြားဖုိ႔ လႈပ္ရွားမႈေတြ လုပ္ေဆာင္ခဲ့ရာမွာ ႏုိင္ငံျခား ခရီးသြားကုမၸဏီေတြ လမ္းညႊန္စာအုပ္ထုတ္ေ၀သူတခ်ဳိ႕ ျမန္မာႏုိင္ငံနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ လုပ္ငန္းေတြ ရပ္ဆုိင္းခဲ့ေပမဲ့ နာမည္ေက်ာ္ Lonely Planet လုိ႔ ခရီးသြားလမ္းညႊန္ စာအုပ္တုိက္ကေတာ့ သူတုိ႔ရဲ႕ ျမန္မာႏုိင္ငံနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ လမ္းညႊန္စာအုပ္ထုတ္ေ၀မႈေတြကုိ ဆက္လက္လုပ္ကုိင္ေနဆဲ ျဖစ္တယ္လုိ႔လည္း ထရီရွာ ဘာနတ္တ္ က ဆုိပါတယ္။ ဒီအတြက္ Lonely Planet ရဲ႕ လန္ဒန္ရုံးကုိ ဆက္သြယ္ေမးျမန္းရာမွာေတာ့ သူတုိ႔ စာအုပ္ထုတ္ေ၀မႈဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ ခရီးသြားၾကဖုိ႔ တုိက္တြန္းေစတယ္လုိ႔ မယူဆေၾကာင္း အီးေမးလ္ ကတဆင့္ ေျဖၾကားခဲ့ပါတယ္။ ဒီလမ္းညႊန္စာအုပ္မွာ ျမန္မာႏုိင္ငံနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ ျမန္မာ့ဒီမုိကေရစီေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႕ အျမင္သေဘာထားေတြ၊ အတုိက္အခံ လႈပ္ရွားသူေတြရဲ႕ သေဘာထားေတြကုိ သိႏုိင္ဖုိ႔ အင္တာနက္ ၀က္ဘ္ဆုိက္ အခ်က္အလက္ေတြလည္း ထည့္သြင္း ထားတာျဖစ္တယ္လုိ႔ ေျပာခဲ့ပါတယ္။ တကယ္ေတာ့လည္း ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ ခရီးသြားမႈေတြ မလုပ္ဖုိ႔ အေရးယူ အျပစ္ေပးမႈေတြ လုပ္ေဆာင္ဖုိ႔ ကိစၥေတြနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ ဒါဟာ အက်ဳိးထက္ အျပစ္သာမ်ားတယ္၊ သာမာန္လူထုကုိသာ နစ္နာေစတယ္ဆုိၿပီး ခရီးမသြားဖုိ႔ လႈံ႔ေဆာ္ေနတာေတြကုိ ေ၀ဖန္မႈေတြလည္း ရွိေနတာပါ။ ထရီရွာ ဘာနတ္တ္ ကေတာ့ -
“ခရီးသြားေတြကုိ မသြားပါနဲ႔လုိ႔ ေျပာတာဟာ တုိင္းျပည္ကုိ အထီးက်န္ျဖစ္ေအာင္လုပ္တာပဲလုိ႔ တခ်ဳိ႕က ေစာဒက တက္တာေတြ ရွိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့လည္း တကယ့္ လက္ေတြ႔မွာေတာ့ ခရီးသြားေတြက တကယ္တမ္း အေျခအေနေတြ ဘယ္လုိျဖစ္ပ်က္ေနတယ္ဆုိတာနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ သေဘာေပါက္ သိႏုိင္ေလာက္ေအာင္ ျမန္မာႏုိင္ငံသားေတြနဲ႔ ေျပာဆုိႏုိင္တဲ့ အေျခအေနမ်ဳိး မရွိပါဘူး။ ျမန္မာႏုိင္ငံသားေတြ အေနနဲ႔ ဒီလုိလုပ္ရင္ အႏာၱရာယ္ ရွိႏုိင္တဲ့ အေျခအေနမုိ႔ပါ။”
မၾကာေသးခင္က သံဃာေတာ္ေတြ ဦးေဆာင္တဲ့ ဆႏၵျပပဲြေတြကုိ အၾကမ္းဖက္ ႏွိမ္နင္းခဲ့တဲ့ေနာက္ ႏုိင္ငံတကာက ျပစ္တင္ေ၀ဖန္မႈေတြနဲ႔အတူ ခရီးသြားတာကုိ ဆန္႔က်င္လႈပ္ရွားမႈေတြလည္း ရွိလာတာေၾကာင့္ ခရီးသြားသူေတြ ေလွ်ာ့နည္းလာလုိ႔ ေလေၾကာင္းလုိင္း တခ်ဳိ႕ေတာင္ ရပ္ဆုိင္းခဲ့ရတာပါ။ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ေနာက္ပုိင္း ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ကမာၻလွည့္ ခရီးသြားလုပ္ငန္းေတြ ခြင့္ျပဳစဥ္ကစလုိ႔ အေမရိကန္ေဒၚလာ သန္း တေထာင္ေက်ာ္ ခရီးသြားလုပ္ငန္းမွာ ရင္းႏွီးျမႇပ္ႏွံမႈေတြ ရွိခဲ့သလုိ ဒီလုပ္ငန္းက ႏွစ္စဥ္ေဒၚလာ သန္း ၁၀၀ ေလာက္ ၀င္ေငြရရွိေနတယ္လုိ႔ တြက္ဆထားၾကတာပါ။ ဒါေပမဲ့လည္း ဒီ၀င္ေငြထဲက အမ်ားစုကုိ ျမန္မာစစ္အစုုိးရကသာ ရရွိခံစား ေနတာလုိ႔္လည္း Tourism Concern အဖဲြ႔နဲ႔ အလုပ္သမား သမဂၢမ်ား ကြန္ဂရက္ TUC တုိ႔က ေျပာထားၾကတာပါ။
