တနလၤာေန႔က်င္းပမယ့္ ပါကစၥတန္ေရြးေကာက္ပြဲ အေသခံတုိက္ခုိက္မႈေၾကာင့္ စိုးရိမ္ေၾကာက္ရြံ႔မႈေတြ အရိပ္ထုိးေန

လာမယ့္ တနလၤာေန႔ဆုိရင္ ပါကစၥတန္ႏုိင္ငံမွာ ပါတီစုံ ဒီမုိကေရစီ အေထြေထြ ေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပပါေတာ့မယ္။ ဒီေရြးေကာက္ပြဲဟာ ပါကစၥတန္ရဲ႕ ဒီမုိကေရစီ ေဖၚေဆာင္ေရး ကတိက၀တ္ေတြ ဘယ္ေလာက္ လက္ေတြ႔ မွန္ကန္တယ္ဆုိတာ စမ္းသပ္တဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲလည္း ျဖစ္ေနပါတယ္။ ပါကစၥတန္ႏုိင္ငံသား ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ကေတာ့ ေရြးေကာက္ပြဲကေန စစ္မွန္တဲ့ အေျပာင္းအလဲေတြ ေပၚေပါက္မယ္လုိ႔ မယုံၾကည္ပါဘူး။

ဒီၾကားထဲ မေန႔က မၿငိမ္မသက္ျဖစ္ေနတဲ့ အေနာက္ေျမာက္ပိုင္း လူမ်ဳိးစုေတြ ေနထုိင္တဲ့ေဒသမွာ ေရြးေကာက္ပြဲအတြက္ လူေတြ စုေ၀းေနတဲ့ၾကားထဲ မေန႔က အေသခံ ဗုံးခြဲတုိက္ခုိက္မႈ ျဖစ္ပြားခဲ့ပါတယ္။ အနည္းဆုံး လူ ၃၇ ေယာက္ေသဆုံးၿပီး ၉၀ ေလာက္ ဒဏ္ရာရခဲ့ပါတယ္။ ရ၀ယ္လ္ပင္းဒီ ၿမိဳ႕ေန ဗြီအိုေအ သတင္းေထာက္ ေရမြန္ဒ္ သီေဘာဒ္ေျဒာက္စ္ (Raymond Thibodeaux) နဲ႔ အစၥလာမ္မာဘတ္ၿမိဳ႕ကေန မာရဲယ္ဒစ္ရွ္ ဘူရယ္ (Meredith Buel) သတင္းေပးပို႔ထားတာကို ဦးသိန္းထိုက္ဦး စုစည္း တင္ျပေပးပါလိမ့္မယ္။

မေန႔က ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ ဗုံးခြဲတုိက္ခုိက္တဲ့မႈမွာ အေသခံတုိက္ခုိက္တဲ့သူက ေရြးေကာက္ပြဲ မဲဆြယ္စည္းရုံးပြဲအၿပီး ထြက္ခြာသြားတဲ့ လူအုပ္ၾကားထဲကို ကားကိုထိုးေမာင္းၿပီး ေဖါက္ခြဲ တုိက္ခုိက္ခဲ့တာလို႔ လုံျခဳံေရးအရာရွိေတြက ေျပာပါတယ္။ အာဖဂန္နစၥတန္နဲ႔ နယ္ျခား တုိက္ခုိက္မႈေတြ ျဖစ္ပြားေနတဲ့ ကူရာရမ္ (Kurram) လူမ်ဳိးစုေဒသက ပရာခ်ီနာ (Parachinar) ၿမိဳ႕မွာ တုိက္ခုိက္မႈ ျဖစ္ပြားခဲ့တာပါ။ ဒဏ္ရာရတဲ့သူေတြရဲ႕ အေျခအေနက စိုးရိမ္ရတဲ့ အေနအထားမွာ ရွိပါတယ္။ လူေတြ အေသအေပ်ာက္လည္း ဒီထက္ပိုၿပီး မ်ားလာမယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ရပါတယ္။

ၿပီးခဲ့တဲ့ ဒီဇင္ဘာလ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ေဟာင္း ဘနာဇီယာ ဘူတုိ (Benazir Bhutto) လုပ္ၾကံခံခဲ့ရတဲ့အတြက္လည္း တနလၤာေန႔ က်င္းပမယ့္ ပါလီမန္ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ လုံျခဳံေရးနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ စိုးရိမ္ထိတ္လန္႔မႈေတြ အရိပ္ထုိးေနပါတယ္။

ေရြးေကာက္ပြဲ လုံျခဳံေရးအတြက္ အဓိက တာ၀န္ရွိသူတဦးျဖစ္တဲ့ ပါကစၥတန္ ျပည္ထဲေရး၀န္ႀကီး ဟာမစ္ဒ္ နာ၀တ္ဇ္ ကန္မ္က (Hamid Nawaz Khan) က အခုေနာက္ဆုံး ေပၚေပါက္ခဲ့တဲ့ ဗုံးခြဲတုိက္ခုိက္မႈေၾကာင့္ မဲဆႏၵရွင္ေတြအၾကား ေၾကာက္ရြံ႕မႈေတြ ပိုၿပီး မ်ားလာႏုိင္တယ္လုိ႔ ေျပာပါတယ္။

“ဒီလို မေတာ္တဆ ျဖစ္မႈေတြ၊ ဒီလို အလားတူ ေဖါက္ခြဲတုိက္ခုိက္တဲ့ မေတာ္တဆမႈေတြ ရွိလာမယ္။ လူေတြ ေသဆုံးခဲ့ၿပီး ထိခုိက္ဒဏ္ရာရမႈ အမ်ားအျပား ရွိလာခဲ့ရင္ ဒါေတြက လူေတြအေပၚ ေသခ်ာေပါက္ ရိုက္ခတ္မႈေတြ ရွိပါတယ္။ ေၾကာက္ရြံထိတ္လန္႔ေနရတဲ့ အေျခအေနကို ဖန္တီးေပးသလို ျဖစ္မယ္။ တခ်ိန္တည္းမွာပဲ က်ေနာ္တုိ႔အတြက္ အခက္အခဲေတြ ရွိလာႏုိင္ပါတယ္။”

ေရြးေကာက္ပြဲကာလ လုံျခဳံေရးအတြက္ ပါကစၥတန္ႏုိင္ငံတ၀ွမ္းမွာ စစ္သား ၈၀,၀၀၀ ေက်ာ္ တပ္ျဖန္႔ထားပါတယ္။ ရဲနဲ႔ အရံ လုံျခဳံေရးတပ္ဖြဲ႔ေတြလည္း ေထာင္ေသာင္းခ်ီ ျဖန္႔ခ်ထားပါတယ္။

ျပည္ထဲေရး၀န္ႀကီး ကန္မ္က ပါကစၥတန္ႏုိင္ငံတ၀ွမ္း မွာ မဲရုံ ၆၄,၀၀၀ ေက်ာ္ ရွိတဲ့အတြက္ မဲရုံအားလုံးကို အေသခံ ဗုံးခြဲတုိက္ခုိက္သူေတြရဲ႕ အႏၱရာယ္က ကင္းေအာင္ ကာကြယ္ဖုိ႔ ခက္ခဲတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။

ဒီေရြးေကာက္ပြဲဟာ သမၼတ ပါဗတ္ဇ္မူရွာရတ္ဖ္ ရဲ႕ ရွစ္ႏွစ္ၾကာ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအၿပီး က်င္းပတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း ပါကစၥတန္ႏုိင္ငံမွာ ဒီမုိကေရစီ ျပန္လည္ တည္ေထာင္ေရးအတြက္ အေရးႀကီးတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲတစ္ခုပါ။

ပါကစၥတန္ႏုိင္ငံမွာ ဒီမုိကေရစီေဖၚေဆာင္ေရး ကတိက၀တ္ေတြ ဘယ္ေလာက္ လက္ေတြ႔ မွန္ကန္တယ္ဆုိတာ စမ္းသပ္တဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲလုိ႔လည္း အေနာက္ႏုိင္ငံေတြက ရႈျမင္ထားၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း ပါကစၥတန္ ျပည္သူအမ်ားစုက ဒီေရြးေကာက္ပြဲကေန အေျပာင္းအလဲေတြ ေပၚေပါက္လာမယ္လုိ႔ မယုံၾကည္ၾကပါဘူး။ အသက္ ၂၉ ႏွစ္အရြယ္ အ၀တ္အထည္ ကုန္သည္တစ္ဦးျဖစ္တဲ့ ဂ်ေမးလ္ ဘိတ္ဂ္ (Jamil Baig) က ေရြးေကာက္ပြဲအတြက္ မရိုးမသား လုပ္တာေတြ ရွိေနတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။

“ေဒသခံ အစိုးရေတြကို မူရွာရက္ဖ္ကပဲ ေရြးခ်ယ္ဖြဲ႔စည္းေပးခဲ့တာ။ ဒီ ေဒသခံ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ႔ေတြက ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ၀င္ေရာက္စြတ္ဖက္ေနတာေတြ ရွိတယ္။ သူတုိ႔ဘက္က အသာရေအာင္ မရိုးမသားေတြ အမ်ားႀကီး လုပ္ထားၿပီးေနၿပီ။ ဒီေရြးေကာက္ပြဲကို ဘယ္သူကမွ လက္ခံမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ လြတ္လပ္ၿပီး တရားမွ်တတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲလည္း ျဖစ္လာမွာ မဟုတ္ပါဘူး။”

လတ္တေလာ စစ္တမ္းေကာက္ခံခ်က္ေတြမွာ လက္ရွိ သမၼတ မူရွာရက္ဖ္ကို လူေတြ သိပ္မႀကိဳက္ၾကဘူးလို႔ ေဖာ္ျပေပမယ့္ သမၼတ မူရွာရက္ဖ္ရဲ႕ ပါတီ အႏုိင္ရေအာင္ လုပ္ေနတယ္လုိ႔ ယုံၾကည္တဲ့အေၾကာင္း ေျပာပါတယ္။

အစၥလာမ္မစ္ စစ္ေသြးႂကြေတြရဲ႕ လႈပ္ရွားမႈေတြ ပိုၿပီး ၾကီးထြားလာေနတဲ့ အခ်ိန္မွာ ေရြးေကာက္ပြဲ ကာလ အၾကမ္းမႈေတြ ရင္ဆုိင္ရမွာကို အမ်ားက စိုးရိမ္ေနခဲ့ၾကတာပါ။ ႏုိင္ငံေရး အၾကမ္းဖက္မႈေတြေၾကာင့္ လူေတြ မဲရုံေတြကို သြားရဲမွာ မဟုတ္ဘူးဆိုတဲ့ စိုးရိမ္မႈေတြလည္း ရွိေနပါတယ္။ အသက္ ၃၃ ႏွစ္အရြယ္ ေဆးဆုိင္မွာ အလုပ္လုပ္တဲ့ ရိႈက္ခ္ ဆုိေဟးလ္ ဆုိတဲ့သူက ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ေဟာင္း ဘနီဇာဘူတုိ လုပ္ၾကံခံခဲ့ရတဲ့အတြက္ သူ႔မွာ မဲေရြးစရာ မရွိေတာ့ပါဘူးလို႔ ေျပာပါတယ္။

“က်ေတာ္တို႔မွာ ေခါင္းေဆာင္ မရွိေတာ့ပါဘူး။ အခုေရြးရမယ္ဆုိတဲ့ ႏုိင္ငံေရးသမားေတြကို တခါမွ က်ေနာ္ မျမင္ဘူး မေတြ႔ဘူးပါဘူး။ က်ေနာ္တုိရဲ႕ ေခါင္းေဆာင္ ျဖစ္သင့္တဲ့သူဆုိလုိ႔လည္း တစ္ေယာက္မွ မရွိေတာ့ပါဘူး။”

ဒီေရြးေကာက္ပြဲကေန မစၥတာ မူရွာရက္ဖ္ရဲ႕ သမၼတရာထူးကို အစားထိုးဖို႔အတြက္ ေရြးခ်ယ္ယွဥ္ၿပိဳင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ အတုိက္အခံေတြက ပါလီမန္ရဲ႕ သုံးပုံ ႏွစ္ပုံကို အမ်ားစု အႏုိင္ရခဲ့မယ္ဆုိရင္ သမၼတကို ရာထူးက ဖယ္ရွားႏုိင္ပါတယ္။

မဲေပးမယ့္ ခရိုင္ ၂၇၂ ခရိုင္မွာ မဲရုံေစာင့္ၾကပ္ေရး လုပ္ကိုင္ေနတဲ့ ပါကစၥတန္ ႏုိင္ငံသားအခြင့္အေရး လႈပ္ရွားတဲ့ အဖြဲ႔အစည္းေတြကို ကူညီဖုိ႔အတြက္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုနဲ႔ ဥရာပအဖြဲ႔၀င္ႏုိင္ငံေတြက အဖြဲ႔တစ္ဖြဲ႔ ေစလႊတ္ထားပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း ေရြးေကာက္ပြဲအၿပီး လက္ရွိအစိုးရနဲ႔ အတုိက္အခံေတြအၾကား ခုိက္ရန္တုိက္ခုိက္မႈေတြ မလြဲမေသြ ေပၚေပါက္လာမွာကိုေတာ့ ပါကစၥတန္ႏုိင္ငံသားေတြ စိုးရိမ္ေနၾကပါတယ္။