Lame Duck
ဒီကေန႔အတြက္ ပထမဆံုးတင္ျပမယ့္ အီဒီယမ္အသံုး ကေတာ့ Lame Duck ဆိုတာပဲျဖစ္ပါတယ္။ စာလံုးေပါင္းက Lame နာေနတာ၊ Duck က ဘဲ ဆိုေတာ့ စကားပိုဒ္တခုလံုးရဲ႕ တုိက္႐ိုက္အဓိပၸါယ္ကေတာ့ နာေနတဲ့ ဘဲေပါ့။ ေျခေထာက္ က်ိဳးလို႔ျဖစ္ေစ၊ အေတာင္ပံ က်ိဳးလို႔ျဖစ္ေစေပါ့ရွင္။ အီဒီယမ္အသံုး အႏႈန္းအရ ေတာ့ ႏုိင္ငံေရးေလာကမွာ ရာထူး လက္ကိုင္ရွိသူတဦး ေရြးေကာက္ပြဲ ၀င္ဖို႔ မဲဆြယ္လႈပ္ရွားခဲ့ေပမဲ့ ျပန္လည္ ေရြးေကာက္မခံရဘဲ အ႐ႈံးနဲ႔ရင္ဆုိင္ရတဲ့ ပုဂၢိဳလ္မ်ိဳးကို ရည္ညႊန္းအသံုးျပဳ တာျဖစ္ပါတယ္။
ဒါ့အျပင္ ေနာက္ထပ္ အဓိပၸါယ္တမ်ိဳးလည္းရွိ ပါေသးတယ္။ အေမရိကန္ သမၼတတဦးအေနနဲ႔ သမၼတသက္တမ္း ႏွစ္ဆက္အၿပီး ဥပေဒ ကန္႔သတ္ခ်က္အရ ဒုတိယသက္တမ္းမွာ ျပန္လည္ေရြးခ်ယ္ မခံရတဲ့ အတြက္လည္း သမၼတဘုရွ္ အေနနဲ႔ သူ႔ရဲ႕သမၼတသက္တမ္း ၂ ဆက္အၿပီး ဒီႏွစ္အကုန္အထိ သူဟာ သူ႔သက္တမ္းကုန္ဖို႔ ေစာင့္ေနရတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို ႔လို႔လဲ သူ႔ကို Lame Duck President လို႔ သတင္းမီဒီယာေတြ က ရည္ညႊန္းေျပာတာျဖစ္ပါတယ္။
ေနာက္တက္မယ့္ သမၼတဟာ ဘယ္သူျဖစ္မယ္ဆိုတာကို အခုထိ မသိရေသးေပမဲ့ ႏုိ၀င္ဘာလ သမၼတေရြးေကာက္ပြဲအၿပီး အေျဖထြက္လာ မွာပါ။ အဲဒီ ေရြးေကာက္ခံသမၼတအေနနဲ႔ ေနာက္ႏွစ္ ဇႏၷ၀ါရီလမွာ က်င္းပ မယ့္ သမၼတ သစ္ရဲ႕ က်မ္းသစၥာ က်ိမ္ဆိုပြဲက်မွ ရာထူးလက္ခံမွာဆိုေတာ့ လက္ရွိ မစၥတာ ဘုရွ္ အေနနဲ႔ သမၼတရာထူးမွာ အဲဒီကာလအထိ တာ၀န္ထမ္း ေဆာင္သြားရမွာျဖစ္ပါတယ္။
Lame Duck ဆိုတဲ့ အသံုးအႏႈန္းကို သမၼတသာမက လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္၊ ျပည္နယ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴး၊ ၿမိဳ႕ေတာ္၀န္ စသျဖင့္ ႏုိင္ငံေရးေလာကမွာ ရာထူး အမ်ိဳးမ်ိဳးမွာ ရည္ညႊန္းသံုး ႏုိင္ပါတယ္။ တနည္းဆိုရင္ ရာထူးသက္တမ္းကုန္ဖို႔ အခ်ိန္ပိုင္း လပိုင္းအလို ရွိေနတဲ့ ပုဂၢိဳလ္မ်ိဳးပါ။
တကယ္ေတာ့ ဒီ Lame Duck ဆိုတဲ့ အသံုးဟာ စီးပြားေရးေလာက ဆင္းသက္လာတယ္လို႔ သိရပါတယ္။ လန္ဒန္စေတာ့ေစ်းကြက္မွာ စေတာ့႐ံႈးလို႔ အေႂကြးျပန္မဆပ္ ႏုိင္တဲ့ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံရွင္ကို ရည္ညႊန္းေျပာရာ ကေန ႏုိင္ငံေရး ေလာကထဲ ေရာက္လာတာျဖစ္ပါတယ္။ တကယ္ဆို ေသာတရွင္မ်ားလည္း သိၿပီးျဖစ္တဲ့အတုိင္း လက္ရွိရာထူးမွာ ဆက္လက္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ဖို႔ ရက္ အကန္႔အသတ္သာလိုေတာ့တဲ့ပုဂၢိဳလ္တဦး အေနနဲ႔ အာဏာဟာ အလိုအေလ်ာက္ ဘယ္ရွိေတာ့မလဲရွင္။ အေတာင္ က်ိဳးလို႔ မျပန္ႏုိင္တဲ့ ငွက္လို ေျခေထာက္နာလို႔ ခရီးကို ေထာ့က်ိဳးေထာ့ က်ိဳးနဲ႔ ဆက္ေလွ်ာက္ေနရတဲ့ Lame Duck ပါပဲ။
တနည္းဆိုရင္ လက္ရွိရာထူးမွာ မီးစာကုန္ ဆီခမ္းတဲ့အေျခအေနမ်ိဳး ဆိုက္ေရာက္ၿပီး ပြဲၿပီးလို႔ အိမ္ျပန္ဖို႔ ဖ်ာလိပ္ရတာပါ။ ဒီအသံုးနဲ႔ပတ္သက္လို႔ George Grow ေပးတဲ့ဥပမာကို နားဆင္ၾကည့္ၾကပါစို႔။
“The Governor of our State ended up as a lame duck when he lost the election. He still has six weeks left in office. But there’s nothing to do except to pack up his paper.”
က်ေနာ္တုိ႔ ျပည္နယ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴးကေတာ့ ဒီေရြးေကာက္ပြဲမွာ ႐ႈံးနိမ့္သြားတဲ့အတြက္ အေတာင္က်ိဳးတဲ့ ငွက္ဘ၀ ေရာက္ေနရွာၿပီ။ လက္ရွိရာထူး မွာ သူ ဆက္ၿပီး တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ဖို႔လည္း သီတင္း ၆ ပတ္ပဲ လိုေတာ့တယ္။ ဒါေၾကာင့္ သူဟာ သူ႔ရဲ႕ စာရြက္စာတမ္းေတြ သိမ္းယံုကလြဲလို႔ ဘာမွ လုပ္စရာမရွိ ေတာ့ဘူးဗ်ာလို႔ အဓိပၸါယ္ရပါတယ္။
Golden Parachute
Lame Duck လို အေျခအေနမ်ိဳး ေရာက္ေနတဲ့ပုဂၢိဳလ္ေတြ ဘယ္လုိ ေရွ႕ဆက္ၾကမလဲလို႔ ေမးစရာရွိပါတယ္။ အမ်ားအားျဖင့္ကေတာ့ သူတို႔အခု ရာထူးမွာ ျပန္ေရြးခ်ယ္မခံရေပမဲ့ အက်သက္သာေအာင္ လုပ္ေပးေလ့ရွိ တာမ်ိဳးကို Golden Parachute ဆိုတဲ့ အသံုးနဲ႔ ရည္ညႊန္းေျပာ ဆိုပါတယ္။
စာလံုးေပါင္းက Golden ေရႊ၊ Parachute ေလထီး ဆိုေတာ့ စကားပိုဒ္ တခုလံုးရဲ႕ တိုက္႐ိုက္အဓိပၸါယ္က ေရႊေလထီးေပါ့ရွင္။ ရာထူးႀကီးေတြမွာ ျပန္ၿပီး မခန္႔အပ္ခံရတဲ့ ပုဂၢိဳလ္အတြက္ သက္တမ္းေစ့ ၿပီးေနာက္ပုိင္း ေငြေရးေၾကးေရး အေျခအေန အခက္အခဲ မရွိရေလေအာင္ ၾကည့္႐ႈေဆာင္မေပးတဲ့သေဘာေပါ့။ တခါတရံေတာ့လည္း ဒီလိုမ်ိဳးအေျခ အေနဟာ တခ်ိဳ႕ပုဂၢိဳလ္ေတြ ဥပေဒလုပ္ငန္းေတြမွာ အမႈေဆာင္အရာရွိေတြအျဖစ္ ျပန္ၿပီးေဆာင္ရြက္ခြင့္ ရတာေတြလည္း ရွိပါတယ္။
တနည္းဆိုရရင္ေတာ့ ေရႊေလထီးကေတာ့ အက်ေကာင္း ေအာင္ အက်သက္သာေအာင္ ပံ့ပိုးေပးတဲ့ သေဘာေပါ့။ ဒီအသံုးနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ George Grow ေပးတဲ့ ဥပမာကို နားဆင္ၾကည့္ၾကရေအာင္။
“Congressman Smith lost in the election but he’s got a golden parachute. He was offered a vice president post at a big company in New York State.”
ေအာက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ စမစ္ ဟာ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ႐ံႈးသြားခဲ့ တယ္။ ဒါေပမဲ့ သူကေတာ့ အက်ေကာင္းတယ္ဗ်ာ။ သူ႔ရဲ႕ဌာေနျဖစ္တဲ့ နယူးေယာက္ခ္ ျပည္နယ္က ကုမၸဏီႀကီး တခုမွာ အဆင့္ျမင့္ ဒုတိယဥကၠ႒ ရာထူးကို ကမ္းလွမ္း ျခင္းခံရတယ္လို႔ အဓိပၸါယ္ရပါတယ္။
Land on your feet
အခုေနာက္ဆံုးတင္ျပေပးမယ့္ အီဒီယမ္ကေတာ့ Land on your feet ပဲျဖစ္ပါတယ္။ စာလံုးေပါင္းက Land ႀကိယာအျဖစ္ ေအာက္ကို က်တာ၊ On အေပၚမွာ၊ Your သင္၏၊ Feet ေျခေထာက္လို႔ အဓိပၸါယ္ရ ပါတယ္။ စကားပိုဒ္ တခုလံုးရဲ႕ လံုးေကာက္အဓိပၸါယ္ကေတာ့ ေျခေထာက္ေပၚ ျပန္က်တာေပါ့ရွင္။ သစ္ပင္ေပၚက ေၾကာင္တေကာင္ ေအာက္ကို ခုန္ခ်တာ ေသာတရွင္မ်ား ျမင္ဖူးၾကပါလိမ့္မယ္။ ေလထဲမွာ ေၾကာင္က ကိုယ္ကို ထိန္းၿပီး ေျခေလးဖက္နဲ႔ က်က်နနေလး ေဘးမသီရန္မခ ေျမျပင္ ကို ျပန္က်တာမ်ိဳးေပါ့။ ဒီအတုိင္းပါပဲ ေန႔စဥ္ဘ၀မွာလည္း ရာထူးသက္တမ္းကုန္ဆံုး ေတာ့မယ့္ ပုဂၢိဳလ္ႀကီးေတြ၊ ရာထူးမွာ ျပန္လည္အေရြး မခံရတဲ့ ႏုိင္ငံေရးပုဂၢိဳလ္ႀကီးေတြဆုိရင္ သူတို႔ အလုပ္အကိုင္က အိုစာနာစာအတြက္ ဖူဖူလံုလံု ေပးလိုက္လို႔ က်ေတာင္မွ ေရႊေလထီးနဲ႔ ေလွ်ာေလွ်ာ႐ႈ႐ႈ က်တဲ့သေဘာမ်ိဳး ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီရာထူးမွာ ဆက္ၿပီး ခန္႔အပ္မခံရေတာင္မွ ေနာက္ထပ္ ရာထူး ေကာင္း ရတဲ့သေဘာပါ။ အီဒီယမ္ အဓိပၸါယ္ကေတာ့ အက်ေကာင္းတဲ့ သေဘာေပါ့။ ဒီအသံုးနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ George Grow ေပးတဲ့ ဥပမာကို နားဆင္ၾကည့္ၾကရ ေအာင္။
“Governor Nar lost his campaign to be elected for another four years. But he’s landed on his feet. He’s been appointed as ambassador to a nice little country overseas.”
ျပည္နယ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴး နား ဟာ ေနာက္ထပ္ ၄ ႏွစ္ ထမ္းေဆာင္ဖို႔ ျပန္ၿပီး ေရြးခ်ယ္မခံရဘူး။ ဒါေပမဲ့လို႔ သူက အက်ေကာင္းတယ္ဗ်ာ။ သူဟာ အေတာ္ေလးေကာင္းတယ္လို႔ ဆိုရမယ့္ ျပည္ပက ႏုိင္ငံေလး တႏုိင္ငံမွာ သံအမတ္ႀကီးရာထူး ခန္႔အပ္ျခင္းခံရတယ္ဗ်ာလို႔ အဓိပၸါယ္ရပါတယ္။ ဒီသီတင္းပတ္အတြက္ ေသာတရွင္မ်ားကို တင္ျပခဲ့တဲ့ အီဒီယမ္အသံုးေတြ ကေတာ့ Lame Duck, Golden Parachute, Land on Your Feet တုိ႔ပဲျဖစ္ၾကပါတယ္။ ေနာက္သီတင္းပတ္ အခုလို အခ်ိန္မ်ိဳးမွာလည္း ေနာက္ထပ္ အီဒီယမ္အသံုးေတြကို တင္ျပေပးဦးမွာမို႔ ေစာင့္ေမွ်ာ္နားဆင္ ၾကပါရွင္။
