ကုလသမဂ္ဂ
မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ လူ့အခွင့်အရေး
အထူးကိုယ်စားလှယ်သစ်ရဲ့ မြန်မာနိုင်ငံ ပထမဆုံး ခရီးစဉ်
ပထမဆုံးနေ့အဖြစ် လူမှုရေး၊ ဘာသာရေး အသင်းအဖွဲ့တွေနဲ့ တွေ့ဆုံ ဆွေးနွေးတာတွေ လုပ်ခဲ့တယ်လို့ ရန်ကုန်မြို့မှာ ရှိတဲ့ ကုလသမဂ္ဂရုံးက ပြောပါတယ်။ ဒါပေမယ့်
အထူးကိုယ်စားလှယ် တွေ့ဆုံလိုသူတွေ အားလုံးနဲ့ သွားရောက်လိုတဲ့ နေရာတွေကို
သွားခွင့်ရမယ်၊ မရဘူးဆိုတာကတော့ မရေမရာဘဲ ရှိနေပါသေးတယ်။ အကြောင်းစုံကို ကိုအောင်လွင်ဦး က တင်ပြ ပေးထားပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံက လူ့အခွင့်အရေး အခြေအနေ တွေကို စုံစမ်းစစ်ဆေးဖို့ ၅ ရက်ကြာ ခရီးစဉ်အဖြစ် ရောက်ရှိနေတဲ့ လူ့အခွင့်အရေး အထူးကိုယ်စားလှယ် တောမတ်စ် အိုဟဲယား ကင်တာနား (Tomas Ojea Quintana) က သူ့ရဲ့ ပထမနေ့ ခရီးစဉ်မှာ လူမှုရေး၊ ဘာသာရေး အသင်းအဖွဲ့က တာဝန်ရှိသူတွေနဲ့ ဒီကနေ့ တွေ့ဆုံခဲ့တာပါ။ အထူးကိုယ်စားလှယ်ရဲ့ ဒီကနေ့ခရီးစဉ်နဲ့ ပတ်သက်လို့ ရန်ကုန်မှာရှိတဲ့ ကုလသမဂ္ဂရုံး ပြန်ကြားရေး တာဝန်ခံ ဦးအေးဝင်းကို ဆက်သွယ် မေးမြန်းကြည့်ပါတယ်။
"မစ္စတာကင်တာနား ဒီနေ့ မြန်မာနိုင်ငံ
အမျိုးသမီးရေးရာအသင်းနဲ့ သံဃာ့ မဟာနာယက အကျိုးတော်ဆောင်ချုပ်တို့နဲ့ တွေ့ခဲ့ပါတယ်။"
ကုလသမဂ္ဂရုံး ပြန်ကြားရေးတာဝန်ခံ ဦးအေးဝင်းကို
ဆက်သွယ်မေးမြန်းခဲ့တာပါ။
ဒီကနေ့ အထူးကိုယ်စားလှယ် တွေ့ဆုံခဲ့တဲ့အထဲမှာ မြန်မာစစ်အစိုးရ
ကျောထောက်
နောက်ခံနဲ့ ဖွဲ့စည်းထားတဲ့ လူမှုရေးအသင်းအဖွဲ့တခုဖြစ်တဲ့ မြန်မာနိုင်ငံ အမျိုးသမီး
ရေးရာအသင်း၊
နောက် သံဃာ့မဟာနာယကအဖွဲ့နဲ့ တခြား မူဆလင်၊ ခရစ်ယာန် စတဲ့
ဘာသာရေးအဖွဲ့အစည်းတွေက
ကိုယ်စားလှယ်တွေနဲ့ပါ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးခဲ့တာတွေ
ရှိခဲ့တဲ့အကြောင်း ပြောပြသွားတာ
ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့်လည်း တံခါးပိတ်ဆွေးနွေးပွဲ
တွေဖြစ်တာကြောင့်
ဘာတွေဆွေးနွေးဖြစ်တယ်ဆိုတာနဲ့ ပတ်သက်လို့ အသေးစိတ်
အချက်အလက်တွေကိုတော့
မသိနိုင်ဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။
အခုခရီးစဉ်အတွင်း ဒီလို အသင်းအဖွဲ့တွေအပြင်
အထူးကိုယ်စားလှယ်က အတိုက်အခံ
နိုင်ငံရေးအင်အားစုတွေ၊ တိုင်းရင်းသားကိုယ်စားလှယ်တွေနဲ့
တွေ့ဆုံလိုတယ် ဆိုပြီး
တော့လည်း အစောပိုင်းမှာ ပြောဆိုထားတာပါ။ ဒါပေမယ့်လည်း ဒီလို
သူတွေ့လိုတဲ့
လူတွေနဲ့ တွေ့ခွင့်ရမယ်၊ မရဘူး ဆိုတာနဲ့ ပတ်သက်လို့တော့
ရန်ကုန်ကုလသမဂ္ဂရုံးက
တိတိကျကျ ပြောနိုင်တာမျိုးတော့ မရှိသေးပါဘူး။
အထူးကိုယ်စားလှယ်နဲ့ တွေ့ဆုံဖွယ်ရာရှိတယ်လို့
မျှော်လင့်ရတဲ့ အဓိက အတိုက်အခံ
နိုင်ငံရေးပါတီကြီးတခုဖြစ်တဲ့ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်
(အန်န်အယ်လ်ဒီ) ပါတီ
ပြောခွင့်ရပုဂ္ဂိုလ် ဦးဉာဏ်ဝင်းကတော့ လူ့အခွင့်အရေး
အခြေအနေတွေနဲ့ ပတ်သက်
လို့ ဒီထက်ပို ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် တွေ့ဆုံသင့်သူတွေ
ရှိနေသေးတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
"ကျနော်တို့အယူအဆအရတော့ လွတ်လပ်တဲ့
အဖွဲ့အစည်းတွေနဲ့ တွေ့သင့်တယ်။
ကျနော်တို့တိုင်းပြည်ကို အုပ်ချုပ်နေတဲ့၊
အုပ်ချုပ်တဲ့အဖွဲ့အစည်းတွေနဲ့ ဆက်စပ်နေတဲ့
အဖွဲ့အစည်းဆိုရင် လွတ်လပ်မှုမှမရှိဘဲ။
လွတ်လပ်မှုမရှိတဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေနဲ့တွေ့ရင်
လူ့အခွင့်အရေး
ချိုးဖောက်တာနဲ့ပတ်သက်ပြီး ကိုယ်စားလှယ်ကြီး သိချင်တာတွေ သိရ
လိမ့်မယ်မဟုတ်ဘူးလို့
ကျနော်မြင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် လွတ်လပ်တဲ့အဖွဲ့အစည်းတွေနဲ့
အစိုးရနဲ့ ကင်းကွာတဲ့၊
အစိုးရလက်အောက်ခံမဟုတ်တဲ့ အဖွဲ့အစည်းများနဲ့ ပိုမိုတွေ့သင့်
တယ်လို့
ကျနော်ယူဆပါတယ်။"
အထူးကိုယ်စားလှယ်နဲ့တွေ့ဆုံဖို့ မျှော်လင့်ထားတဲ့
အန်န်အယ်လ်ဒီပါတီအနေနဲ့ မြန်မာ
နိုင်ငံက လူ့အခွင့်အရေး အခြေအနေတွေနဲ့ ပတ်သက်လို့
သူတို့ဘက်က ပြောဆိုဖို့
ပြင်ဆင်ထားတာတွေလည်း ရှိပါတယ်။ ဒီအထဲမှာ
မြန်မာ့ဒီမိုကရေစီခေါင်းဆောင်
ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် နေအိမ်အကျယ်ချုပ် ကျခံနေတာ
သက်တမ်းပြည့်ပေမယ့်
ဆက်ပြီး ထိန်းသိမ်းထားတဲ့ကိစ္စလည်း ပါဝင်ဖို့ရှိတယ်လို့ ဦးဉာဏ်ဝင်းက
ပြောပါတယ်။
"ကျနော်တို့ဘက်ကတော့ မစ္စတာပင်ညဲရိုး (Mr.
Pinheiro) တုန်းကလည်း တွေ့ခဲ့ကြ
တော့ အခုလည်း တွေ့ခွင့်ရမယ်လို့ မျှော်လင့်ထားတယ်။
အဲဒါကြောင့် တွေ့လို့ရှိရင်
လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်တဲ့ဟာတွေကတော့ အများကြီးပေါ့၊
အဲဒီအထဲကမှ
ဘယ်အချက်တွေကို ပြောသင့်တယ်ဆိုတာမျိုးတော့ ဗဟိုအလုပ်အမှုဆောင်အဖွဲ့က
ကြိုတင်စီစဉ် စဉ်းစားထားပါတယ်။ လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်တာနဲ့ပတ်သက်ပြီး
မြန်မာပြည်မှာ အများကြီးပဲ။ ဒီအထဲက အရေးကြီးတဲ့ဟာ၊ လတ်တလော ဆောင်ရွက်
သင့်တဲ့ဟာတွေကို
ဦးစားပေးပြီး ဆွေးနွေးမှာပါ။
"ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နဲ့ပတ်သက်ပြီး အခုနောက်ဆုံး
ဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ ဒေါ်အောင်ဆန်း
စုကြည်အပေါ်မှာ တိုးချဲ့တဲ့အမိန့်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး
ကျနော်တို့ ဒီနေ့ ကြေညာချက်လည်း
ထုတ်တယ်။ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကို ၂၀၀၃ ခုနှစ် မေလ ၃၀
ရက်က ထိန်းသိမ်း
ထားတာ ၅ နှစ်လည်းကျော်သွားပြီ။ ဥပဒေအရ ၅ နှစ်ကျော်သွားတာကို
ဆက်ပြီး
ထိန်းသိမ်းခြင်းဟာလည်း ဥပဒေနဲ့မညီဘူး။ အခြားဥပဒေနဲ့ မညီတာတွေလည်းရှိတယ်။
ဒီလို ဥပဒေနဲ့ မညီတာတွေအတွက်ကို အယူခံတင်ပြီး လျှောက်လဲဖို့ ကျနော်တို့
ပြင်ဆင်
ထားတယ်။
"သို့သော်လည်း ထိန်းသိမ်းတဲ့ ဗဟိုအဖွဲ့ကို
ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အတွက် အယူခံနိုင်
ရေးကို အကြောင်းကြားစာပို့တယ်။
အကြောင်းမပြန်ဘူး။ တခါထပ်ပြီး နှိုးဆော်စာပို့
တယ်။ အဲဒါလည်း အကြောင်းမပြန်ဘူး။
အဲတော့ ကျနော်တို့က ဒီနေ့ကြေညာချက်မှာ
ပြောတာ ဒီအယူခံခွင့် အခွင့်အရေးဆိုတာ
အဲဒီဥပဒေမှာ ပေးထားတဲ့ အခွင့်အရေး။
ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် နဂိုမူလကတည်းက
ရရှိတဲ့အခွင့်အရေး။ ဒီလို အယူခံကို
ငြင်းပယ်ခြင်းဟာ လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်ခြင်းပဲလို့
ကျနော်တို့ ပြောပါတယ်။
နောက်တခုက အာဏာပိုင်တွေ အမြဲတမ်းပြောနေတဲ့ တရားဥပဒေ
စိုးမိုးရေး၊ ဒါနဲ့လည်း
ဆန့်ကျင်နေတယ်ဆိုပြီး ကျနော်တို့ ဒီနေ့ ကြေညာချက်ထုတ်တာ
ဖြစ်ပါတယ်။ တွေ့ခွင့်
ရရင်လည်း ဒီဟာကို ကျနော်တို့ ဥပဒေအရ တင်ပြမယ်။"
ဒီလို လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုတွေနဲ့
ပတ်သက်လို့ စုံစမ်းစစ်ဆေးတာတွေ လုပ်မယ်
ဆိုရင် ချန်ထားလို့မဖြစ်တာကတော့
မြန်မာနိုင်ငံက အကျဉ်းထောင်တွေထဲမှာ
အကြောင်းအမျိုးမျိုးနဲ့ ဖမ်းဆီးခံထားရတဲ့
နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားတွေကိစ္စလည်း ပါတယ်
လို့ နိုင်ငံရေးလှုပ်ရှားသူတွေ၊
အကျဉ်းသားမိသားစုဝင်တွေကလည်း ဆိုနေကြပါတယ်။
ဒီအထဲမှာ ဆိုင်ကလုန်း
လေဘေးကူညီကယ်ဆယ်ရေးတွေ လုပ်နေရင်း ဖမ်းဆီးခံထား
ရတဲ့ နိုင်ငံကျော် လူရွှင်တော်
ဒါရိုက်တာ စွယ်စုံအနုပညာရှင် ကိုသူရ ခေါ် ကိုဇာဂနာကို
ဒီကနေ့ပဲ ရန်ကုန်
အင်းစိန်ထောင်မှာ ထောင်ဝင်စာ သွားရောက်တွေ့ဆုံခဲ့တဲ့ အစ်ကို
ဖြစ်သူ ကိုတေဇလည်း
ပါပါတယ်။
"ကိုယ်စားလှယ်တော်ကြီးအနေနဲ့ ကိုသူရတို့အားလုံး
အထဲထဲမှာ ကျနေတဲ့လူတွေ၊
သူတို့လွတ်မြောက်ဖို့အတွက် ကိုယ်စားလှယ်တော်ကြီးက
ဦးဆောင်ပြီးတော့ လုပ်ပေး
စေချင်ပါတယ်။ ကျနော်တို့ဆန္ဒကတော့ အဲဒီလိုပဲရှိပါတယ်။
ဖမ်းဆီးခံထားရတဲ့ အထဲက
အကျဉ်းသားတွေအားလုံး၊ ကိုသူရ အပါအဝင် နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားတွေ
အများကြီး
ရှိပါတယ်၊ ကိုမင်းကိုနိုင်တို့လည်း ရှိပါတယ်။ အားလုံးကို
ကိုယ်စားလှယ်တော်ကြီးက
တွေ့ပြီး သူတို့လွတ်မြောက်ဖို့အတွက် လုပ်ပေးဖို့လည်း
ကောင်းပါတယ်လို့ ကျနော်
မြင်ပါတယ်။"
မစ္စတာ ကင်တာနားကလည်း အခုလို လူမှုရေးလုပ်ငန်းတွေ လုပ်ကိုင်နေတဲ့ ကိုဇာဂနာ
လိုပုဂ္ဂိုလ်မျိုးကို ဖမ်းဆီးထားတာ အပါအဝင် မြန်မာနိုင်ငံက လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်
မှုတွေနဲ့ပတ်သက်လို့ အစောပိုင်းမှာ ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဝေဖန်ထားတာလည်း ရှိခဲ့ပါ
တယ်။ တချိန်တည်းမှာပဲ နိုင်ငံတကာ လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့်အဖွဲ့ကြီးဖြစ်တဲ့ Amnesty
International က နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားတွေကို ဆက်လက်ဖမ်းဆီးထားတာ၊ နောက်
မြန်မာစစ်အစိုးရက လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုတွေနဲ့ပတ်သက်လို့ အနှစ်သာရမရှိတဲ့
ကတိတွေသာ ပေးနေတာကို ကုလသမဂ္ဂဘက်က လက်ခံနေဖို့ မသင့်ဘူးဆိုပြီးတော့
လည်း ဒီကနေ့ပဲ ကြေညာချက်တစောင် ထုတ်ပြန်ပြောဆိုလိုက်ပါသေးတယ်။
