လူ႔အခြင့္အေရး အထူး ကုိယ္စားလွယ္ လြတ္လပ္တဲ့ အဖဲြ႕အစည္းေတြနဲ႔ ေတြ႕ဆုံဖုိ႔ အန္န္အယ္လ္ဒီ တုိက္တြန္း

ကုလသမဂၢ ျမန္မာႏုိင္ငံဆုိင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရး
အထူးကုိယ္စားလွယ္သစ္ရဲ႕ ျမန္မာႏုိင္ငံ ပထမဆုံး ခရီးစဥ္ ပထမဆုံးေန႔အျဖစ္ လူမႈေရး၊ ဘာသာေရး အသင္းအဖဲြ႕ေတြနဲ႔ ေတြ႕ဆုံ ေဆြးေႏြးတာေတြ လုပ္ခဲ့တယ္လုိ႔ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွာ ရွိတဲ့ ကုလသမဂၢ႐ုံးက ေျပာပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အထူးကုိယ္စားလွယ္ ေတြ႕ဆုံလုိသူေတြ အားလုံးနဲ႔ သြားေရာက္လုိတဲ့ ေနရာေတြကုိ သြားခြင့္ရမယ္၊ မရဘူးဆုိတာကေတာ့ မေရမရာဘဲ ရွိေနပါေသးတယ္။ အေၾကာင္းစုံကုိ ကုိေအာင္လြင္ဦး က တင္ျပ ေပးထားပါတယ္။

ျမန္မာႏုိင္ငံက လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေန ေတြကုိ စုံစမ္းစစ္ေဆးဖုိ႔ ၅ ရက္ၾကာ ခရီးစဥ္အျဖစ္ ေရာက္ရွိေနတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး အထူးကုိယ္္စားလွယ္ ေတာမတ္စ္ အုိဟဲယား ကင္တာနား (Tomas Ojea Quintana) က သူ႔ရဲ႕ ပထမေန႔ ခရီးစဥ္မွာ လူမႈေရး၊ ဘာသာေရး အသင္းအဖဲြ႕က တာ၀န္ရွိသူေတြနဲ႔ ဒီကေန႔ ေတြ႕ဆုံခဲ့တာပါ။ အထူးကုိယ္စားလွယ္ရဲ႕ ဒီကေန႔ခရီးစဥ္နဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ ရန္ကုန္မွာရွိတဲ့ ကုလသမဂၢ႐ုံး ျပန္ၾကားေရး တာ၀န္ခံ ဦးေအး၀င္းကုိ ဆက္သြယ္ ေမးျမန္းၾကည့္ပါတယ္။

"မစၥတာကင္တာနား ဒီေန႔ ျမန္မာႏုိင္ငံ အမ်ဳိးသမီးေရးရာအသင္းနဲ႔ သံဃာ့ မဟာနာယက အက်ဳိးေတာ္ေဆာင္ခ်ဳပ္တုိ႔နဲ႔ ေတြ႕ခဲ့ပါတယ္။"
ကုလသမဂၢ႐ုံး ျပန္ၾကားေရးတာ၀န္ခံ ဦးေအး၀င္းကုိ ဆက္သြယ္ေမးျမန္းခဲ့တာပါ။

ဒီကေန႔ အထူးကုိယ္စားလွယ္ ေတြ႕ဆုံခဲ့တဲ့အထဲမွာ ျမန္မာစစ္အစုိးရ ေက်ာေထာက္
ေနာက္ခံနဲ႔ ဖဲြ႕စည္းထားတဲ့ လူမႈေရးအသင္းအဖဲြ႕တခုျဖစ္တဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံ အမ်ဳိးသမီး
ေရးရာအသင္း၊ ေနာက္ သံဃာ့မဟာနာယကအဖဲြ႕နဲ႔ တျခား မူဆလင္၊ ခရစ္ယာန္ စတဲ့
ဘာသာေရးအဖဲြ႕အစည္းေတြက ကုိယ္စားလွယ္ေတြနဲ႔ပါ ေတြ႕ဆုံေဆြးေႏြးခဲ့တာေတြ
ရွိခဲ့တဲ့အေၾကာင္း ေျပာျပသြားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း တံခါးပိတ္ေဆြးေႏြးပဲြ
ေတြျဖစ္တာေၾကာင့္ ဘာေတြေဆြးေႏြးျဖစ္တယ္ဆုိတာနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ အေသးစိတ္
အခ်က္အလက္ေတြကုိေတာ့ မသိႏုိင္ဘူးလုိ႔ ဆုိပါတယ္။

အခုခရီးစဥ္အတြင္း ဒီလုိ အသင္းအဖဲြ႕ေတြအျပင္ အထူးကုိယ္စားလွယ္က အတုိက္အခံ
ႏုိင္ငံေရးအင္အားစုေတြ၊ တုိင္းရင္းသားကုိယ္စားလွယ္ေတြနဲ႔ ေတြ႕ဆုံလုိတယ္ ဆုိၿပီး
ေတာ့လည္း အေစာပုိင္းမွာ ေျပာဆုိထားတာပါ။ ဒါေပမယ့္လည္း ဒီလုိ သူေတြ႕လုိတဲ့
လူေတြနဲ႔ ေတြ႕ခြင့္ရမယ္၊ မရဘူး ဆုိတာနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ေတာ့ ရန္ကုန္ကုလသမဂၢ႐ုံးက
တိတိက်က် ေျပာႏုိင္တာမ်ဳိးေတာ့ မရွိေသးပါဘူး။

အထူးကုိယ္စားလွယ္နဲ႔ ေတြ႕ဆုံဖြယ္ရာရွိတယ္လုိ႔ ေမွ်ာ္လင့္ရတဲ့ အဓိက အတုိက္အခံ
ႏုိင္ငံေရးပါတီႀကီးတခုျဖစ္တဲ့ အမ်ဳိးသားဒီမုိကေရစီအဖဲြ႕ခ်ဳပ္ (အန္န္အယ္လ္ဒီ) ပါတီ
ေျပာခြင့္ရပုဂၢဳိလ္ ဦးဉာဏ္၀င္းကေတာ့ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနေတြနဲ႔ ပတ္သက္
လုိ႔ ဒီထက္ပုိ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ေတြ႕ဆုံသင့္သူေတြ ရွိေနေသးတယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။

"က်ေနာ္တုိ႔အယူအဆအရေတာ့ လြတ္လပ္တဲ့ အဖြဲ႕အစည္းေတြနဲ႔ ေတြ႕သင့္တယ္။
က်ေနာ္တို႔တုိင္းျပည္ကို အုပ္ခ်ဳပ္ေနတဲ့၊ အုပ္ခ်ဳပ္တဲ့အဖြဲ႕အစည္းေတြနဲ႔ ဆက္စပ္ေနတဲ့
အဖြဲ႕အစည္းဆုိရင္ လြတ္လပ္မႈမွမရွိဘဲ။ လြတ္လပ္မႈမရွိတဲ့ အဖြဲ႕အစည္းေတြနဲ႔ေတြ႕ရင္
လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္တာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ကိုယ္စားလွယ္ႀကီး သိခ်င္တာေတြ သိရ
လိမ့္မယ္မဟုတ္ဘူးလို႔ က်ေနာ္ျမင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လြတ္လပ္တဲ့အဖြဲ႕အစည္းေတြနဲ႔
အစုိးရနဲ႔ ကင္းကြာတဲ့၊ အစုိးရလက္ေအာက္ခံမဟုတ္တဲ့ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားနဲ႔ ပိုမုိေတြ႕သင့္
တယ္လို႔ က်ေနာ္ယူဆပါတယ္။"

အထူးကုိယ္စားလွယ္နဲ႔ေတြ႕ဆုံဖုိ႔ ေမွ်ာ္လင့္ထားတဲ့ အန္န္အယ္လ္ဒီပါတီအေနနဲ႔ ျမန္မာ
ႏုိင္ငံက လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနေတြနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ သူတုိ႔ဘက္က ေျပာဆုိဖုိ႔
ျပင္ဆင္ထားတာေတြလည္း ရွိပါတယ္။ ဒီအထဲမွာ ျမန္မာ့ဒီမုိကေရစီေခါင္းေဆာင္
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္ က်ခံေနတာ သက္တမ္းျပည့္ေပမယ့္
ဆက္ၿပီး ထိန္းသိမ္းထားတဲ့ကိစၥလည္း ပါ၀င္ဖုိ႔ရွိတယ္လုိ႔ ဦးဉာဏ္၀င္းက ေျပာပါတယ္။

"က်ေနာ္တုိ႔ဘက္ကေတာ့ မစၥတာပင္ညဲ႐ုိး (Mr. Pinheiro) တုန္းကလည္း ေတြ႕ခဲ့ၾက
ေတာ့ အခုလည္း ေတြ႕ခြင့္ရမယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ထားတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ ေတြ႕လုိ႔ရွိရင္
လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္တဲ့ဟာေတြကေတာ့ အမ်ားႀကီးေပါ့၊ အဲဒီအထဲကမွ
ဘယ္အခ်က္ေတြကို ေျပာသင့္တယ္ဆုိတာမ်ဳိးေတာ့ ဗဟုိအလုပ္အမႈေဆာင္အဖြဲ႕က
ႀကိဳတင္စီစဥ္ စဥ္းစားထားပါတယ္။ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္တာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး
ျမန္မာျပည္မွာ အမ်ားႀကီးပဲ။ ဒီအထဲက အေရးႀကီးတဲ့ဟာ၊ လတ္တေလာ ေဆာင္ရြက္
သင့္တဲ့ဟာေတြကို ဦးစားေပးၿပီး ေဆြးေႏြးမွာပါ။

"ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အခုေနာက္ဆုံး ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ ေဒၚေအာင္ဆန္း
စုၾကည္အေပၚမွာ တုိးခ်ဲ႕တဲ့အမိန္႔နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး က်ေနာ္တုိ႔ ဒီေန႔ ေၾကညာခ်က္လည္း
ထုတ္တယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ၂၀၀၃ ခုႏွစ္ ေမလ ၃၀ ရက္က ထိန္းသိမ္း
ထားတာ ၅ ႏွစ္လည္းေက်ာ္သြားၿပီ။ ဥပေဒအရ ၅ ႏွစ္ေက်ာ္သြားတာကို ဆက္ၿပီး
ထိန္းသိမ္းျခင္းဟာလည္း ဥပေဒနဲ႔မညီဘူး။ အျခားဥပေဒနဲ႔ မညီတာေတြလည္းရွိတယ္။
ဒီလို ဥပေဒနဲ႔ မညီတာေတြအတြက္ကို အယူခံတင္ၿပီး ေလွ်ာက္လဲဖုိ႔ က်ေနာ္တုိ႔ ျပင္ဆင္
ထားတယ္။

"သုိ႔ေသာ္လည္း ထိန္းသိမ္းတဲ့ ဗဟုိအဖြဲ႕ကို ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အတြက္ အယူခံႏုိင္
ေရးကို အေၾကာင္းၾကားစာပို႔တယ္။ အေၾကာင္းမျပန္ဘူး။ တခါထပ္ၿပီး ႏႈိးေဆာ္စာပို႔
တယ္။ အဲဒါလည္း အေၾကာင္းမျပန္ဘူး။ အဲေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔က ဒီေန႔ေၾကညာခ်က္မွာ
ေျပာတာ ဒီအယူခံခြင့္ အခြင့္အေရးဆုိတာ အဲဒီဥပေဒမွာ ေပးထားတဲ့ အခြင့္အေရး။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ နဂိုမူလကတည္းက ရရွိတဲ့အခြင့္အေရး။ ဒီလို အယူခံကို
ျငင္းပယ္ျခင္းဟာ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္ျခင္းပဲလုိ႔ က်ေနာ္တုိ႔ ေျပာပါတယ္။
ေနာက္တခုက အာဏာပုိင္ေတြ အၿမဲတမ္းေျပာေနတဲ့ တရားဥပေဒ စုိးမုိးေရး၊ ဒါနဲ႔လည္း
ဆန္႔က်င္ေနတယ္ဆိုၿပီး က်ေနာ္တို႔ ဒီေန႔ ေၾကညာခ်က္ထုတ္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေတြ႕ခြင့္
ရရင္လည္း ဒီဟာကို က်ေနာ္တုိ႔ ဥပေဒအရ တင္ျပမယ္။"

ဒီလုိ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ စုံစမ္းစစ္ေဆးတာေတြ လုပ္မယ္
ဆုိရင္ ခ်န္ထားလုိ႔မျဖစ္တာကေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံက အက်ဥ္းေထာင္ေတြထဲမွာ
အေၾကာင္းအမ်ဳိးမ်ဳိးနဲ႔ ဖမ္းဆီးခံထားရတဲ့ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြကိစၥလည္း ပါတယ္
လုိ႔ ႏုိင္ငံေရးလႈပ္ရွားသူေတြ၊ အက်ဥ္းသားမိသားစု၀င္ေတြကလည္း ဆုိေနၾကပါတယ္။
ဒီအထဲမွာ ဆုိင္ကလုန္း ေလေဘးကူညီကယ္ဆယ္ေရးေတြ လုပ္ေနရင္း ဖမ္းဆီးခံထား
ရတဲ့ ႏုိင္ငံေက်ာ္ လူရႊင္ေတာ္ ဒါ႐ုိက္တာ စြယ္စုံအႏုပညာရွင္ ကုိသူရ ေခၚ ကုိဇာဂနာကုိ
ဒီကေန႔ပဲ ရန္ကုန္ အင္းစိန္ေထာင္မွာ ေထာင္၀င္စာ သြားေရာက္ေတြ႕ဆုံခဲ့တဲ့ အစ္ကို
ျဖစ္သူ ကုိေတဇလည္း ပါပါတယ္။

"ကိုယ္စားလွယ္ေတာ္ႀကီးအေနနဲ႔ ကိုသူရတုိ႔အားလုံး အထဲထဲမွာ က်ေနတဲ့လူေတြ၊
သူတို႔လြတ္ေျမာက္ဖို႔အတြက္ ကိုယ္စားလွယ္ေတာ္ႀကီးက ဦးေဆာင္ၿပီးေတာ့ လုပ္ေပး
ေစခ်င္ပါတယ္။ က်ေနာ္တုိ႔ဆႏၵကေတာ့ အဲဒီလိုပဲရွိပါတယ္။ ဖမ္းဆီးခံထားရတဲ့ အထဲက
အက်ဥ္းသားေတြအားလံုး၊ ကုိသူရ အပါအ၀င္ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြ အမ်ားႀကီး
ရွိပါတယ္၊ ကိုမင္းကိုႏုိင္တုိ႔လည္း ရွိပါတယ္။ အားလုံးကို ကိုယ္စားလွယ္ေတာ္ႀကီးက
ေတြ႕ၿပီး သူတုိ႔လြတ္ေျမာက္ဖုိ႔အတြက္ လုပ္ေပးဖုိ႔လည္း ေကာင္းပါတယ္လုိ႔ က်ေနာ္
ျမင္ပါတယ္။"

လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနေတြ စုံစမ္းစစ္ေဆးဖုိ႔ ေရာက္ေနတဲ့ အထူးကုိယ္စားလွယ္
မစၥတာ ကင္တာနားကလည္း အခုလုိ လူမႈေရးလုပ္ငန္းေတြ လုပ္ကုိင္ေနတဲ့ ကိုဇာဂနာ
လုိပုဂၢိဳလ္မ်ဳိးကို ဖမ္းဆီးထားတာ အပါအ၀င္ ျမန္မာႏုိင္ငံက လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္
မႈေတြနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ အေစာပုိင္းမွာ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ေ၀ဖန္ထားတာလည္း ရွိခဲ့ပါ
တယ္။ တခ်ိန္တည္းမွာပဲ ႏုိင္ငံတကာ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္အဖဲြ႕ႀကီးျဖစ္တဲ့ Amnesty
International က ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြကုိ ဆက္လက္ဖမ္းဆီးထားတာ၊ ေနာက္
ျမန္မာစစ္အစုိးရက လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ အႏွစ္သာရမရွိတဲ့
ကတိေတြသာ ေပးေနတာကုိ ကုလသမဂၢဘက္က လက္ခံေနဖုိ႔ မသင့္ဘူးဆုိၿပီးေတာ့
လည္း ဒီကေန႔ပဲ ေၾကညာခ်က္တေစာင္ ထုတ္ျပန္ေျပာဆုိလုိက္ပါေသးတယ္။