ကုလသမဂၢရဲ႕ ျမန္မာႏုိင္ငံ လူ႔အခြင့္အေရး ဆုိင္ရာ အထူးစံုစမ္းစစ္ေဆးေရးမႉး တုိမတ္စ္ ကင္တားနားဟာ ထုိင္းျမန္မာ နယ္စပ္မွာ အေျခစုိက္တဲ့ ျမန္မာ့ဒီမုိကေရစီေရး အင္အားစုေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆံုၿပီး ျပည္တြင္းလူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြကို စံုစမ္းခဲ့ပါတယ္။ သူ႔ရဲ႕ ပထမဆံုး သြားေရာက္ခဲ့တဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံခရီးစဥ္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေအာက္တုိဘာလမွာ အစီရင္ခံစာ ထုတ္ျပန္ဖုိ႔ ရွိတယ္လို႔ ကင္တားနားက ေျပာပါတယ္။ မစၥတာ ကင္တားနားနဲ႔ ေတြ႔ဆံုခဲ့တဲ့ ထုိင္းျမန္မာ နယ္စပ္အေျခစုိက္ ဒီမုိကေရစီေရး အင္အားစုေတြနဲ႔ မေအးေအးမာက ဆက္သြယ္ေမးျမန္းထားပါတယ္။
မေန႔က လူ႔အခြင့္ေရး ကိုယ္စားလွယ္နဲ႔ ေတြ႔ဆံုၿပီး ျမန္မာႏို္င္ငံရဲ႕ လူအခြင့္ေရး အျခအေနေတြကို တင္ျပခဲ့တဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံ လူအခြင့္ေရး ပညာေပးေရးဌာနက ကိုေအာင္မ်ိဳးမင္းကေျပာျပတာက
"သူ႔ရဲ႕ အစီရင္ခံစာေတြကို ေအာက္တုိဘာမွာ တင္ျပမယ္။ ေရွ႕ႏွစ္
မတ္လမွာဆုိရင္ေတာ့ အေထြေထြ ညီလာခံမွာ တင္ျပမယ္။ အဲဒီအတြက္ သူက သတင္း အခ်က္အလက္ေတြကို
စုေဆာင္းေနတယ္။ သတင္းေတြ ရရွိရင္လည္း သူ႔ဆီကုိ တင္ျပဖုိ႔အတြက္လည္း သူက ေျပာတယ္။"
လူအခြင့္ေရး ကိုယ္စားလွယ္နဲ႔ ေတြ႔ဆံုခြင့္ရခဲ့တဲ့ အဖဲြ႔အစည္းေတြကေတာ့
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္းက လူ႔အခြင့္ေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ၊ တိုင္းရင္းသား ေဒသေတြမွာ စံနစ္တက်
သတ္ျဖတ္မႈေတြ၊ အမ်ိဳးသမီးေတြအေပၚ အတင္းအက်ပ္ ျပဳက်င့္မႈေတြ ကိုတင္ျပခဲ့ၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံ
လူအခြင့္ေရး ပညာေပးေရး ဌာနကေတာ့ မၾကာခင္က လုပ္ခဲ့တဲ့ ဆႏၵခံယူပဲြမွာ မဲမသမာမႈေတြနဲ႔
နာဂစ္မုန္တိုင္းခံတဲ့ျပည္သူေတြရဲ႕ လူအခြင့္ေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြကို တင္ျပခဲ့တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
"နာဂစ္အတြင္းမွာ ျဖစ္တဲ့ အခ်က္အလက္ေတြက ေျပာမယ္ဆုိရင္ လူသားခ်င္း
စာနာမႈဆုိင္ရာ ရာဇ၀တ္မႈေျမာက္တယ္ဆိုတဲ့ အခ်က္ပဲ။ ဘာျဖစ္လုိ႔လဲဆုိေတာ့ ဒီလုိ သဘာ၀ေဘးအႏၱရာယ္ကို
ဘယ္လိုမွ ကာကြယ္တားဆီးလို႔မရဘူး။ ဒါေပမယ့္ သဘာ၀ ေဘးအႏၱရာယ္ေနာက္ပုိင္းမွ ျဖစ္လာတဲ့
လူေတြရဲ႕ စား၀တ္ေနေရး အေျခအေနေတြ၊ အေရးေပၚလုိအပ္ခ်က္ေတြ ေပးဖုိ႔က အစုိးရမွာ တာ၀န္ရွိတယ္။
အဲဒီ ပ်က္ကြက္မႈက တကယ့္ ရာဇ၀တ္ႀကီးပါပဲ။ ဒီထက္ ပိုဆုိးတာကေတာ့ ခံေနရတဲ့သူေတြကို စနစ္တက်
ျပင္ဆင္ထားတာမရွိတဲ့ ေနရာေတြကို ျပန္ပုိ႔တယ္။ တခ်ိဳ႕ေဒသေတြမွာဆုိ လုပ္အားေပးေစခိုင္းခံရတာေတြ
ရွိတယ္။ အဲဒါေတြကို ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ အဓိကထားေဖာ္ျပတယ္။ အဲဒါေတြဟာ လံုး၀မျဖစ္သင့္တဲ့ အေျခအေနမ်ိဳးပဲ။
ျမန္မာႏုိင္ငံ အေရွ႕ဘက္ေဒသမွာ အကူအညီေပးေရးေတြ လုပ္ေနတဲ့အဖဲြ႔ေတြက နအဖအေနနဲ႔ လူသားခ်င္း
စာနာမႈဆုိင္ရာ ရာဇ၀တ္မႈ က်ဴးလြန္တာေတြဟာ နာဂစ္မွာမွ မဟုတ္ဘူး၊ ကရင္ ျပည္သူတရပ္လံုးကိုပါ
စနစ္တက် က်ဴးလြန္ေနတာေတြ ရွိေနတယ္။ အဲဒါေတြက ထင္ရွားတဲ့ သက္ေသသာဓကေတြ ျဖစ္တယ္။ ဒီအခ်က္ေတြက
ကုလသမဂၢက အေနနဲ႔ ပုိမုိၿပီးေတာ့ လုပ္ေဆာင္ေပးဖို႔လုိအပ္တယ္ဆုိတဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြျဖစ္တယ္။
အထူးသျဖင့္ ကရင္ ျပည္သူေတြရဲ႕ ဒုကၡေပါ့။"
လူ႔အခြင့္အေရး ကိုယ္စားလွယ္ဟာ ဒီမုိကေရစီ အင္အားစုအဖဲြ႔အစည္းေတြနဲ႔
မေန႔က ၂နာရီၾကာေတြ႔ဆံုခဲ့ပါတယ္။ ၁၀ရက္ေန႔ မနက္မွာေတာ့ ႏို္င္ငံေရး အက်ဥ္းသားမ်ား ကူညီေစာင့္ေရွာက္ေရး
အသင္းနဲ႔ေတြ႔ဆံုခဲ့ၿပီး လူ႔အခြင့္ေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားကို ေမးျမန္းစံုစမ္းခဲ့တယ္လို႔
အေထြေထြအတြင္းေရးမႉး ကိုတိတ္ႏိုင္က ေျပာျပပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ေနာက္တႀကိမ္ ျမန္မာႏုိင္ငံကို
သြားတဲ့အခါမွာ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈတဲ့ မွတ္တမ္းေတြကို ယူတဲ့အခါ လြယ္ကူေစႏုိင္ဖုိ႔
အတြက္လည္း ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားမ်ား ကူညီေစာင့္ေရွာက္ေရးအသင္းက တင္ျပခဲ့တယ္လုိ႔ အခုလိုေျပာပါတယ္။
"အက်ဥ္းေထာင္ထဲမွာရွိေနတဲ့ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားမ်ားရဲ႕
အေျခအေနေတြ၊ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြရဲ႕ အေျခအေနေတြကို ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ သိထားတဲ့
အခ်က္ေတြအရ သူတုိ႔ကို ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ေျပာျပတယ္။ ေနာက္တခါ ဘယ္သူေတြနဲ႔ ေတြ႔သင့္တယ္၊
ဥပမာ ေနာက္တႀကိမ္သြားမယ္ဆုိရင္ ဘယ္ေထာင္ေတြကို သြားသင့္တယ္ဆုိတဲ့ ကိစၥမ်ိဳးေတြေပ့ါေလ။
အဓိကကေတာ့ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေတြ႔ခြင့္ရႏုိင္ဖုိ႔အတြက္ ဘယ္လုိမ်ိဳး ႀကိဳးစားသင့္တယ္ဆုိတဲ့
အေျခအေနမ်ိဳးေတြ ေနာက္တခါ သူတုိ႔ကလည္း လူ႔အခြင့္အေရး မွတ္တမ္းေတြ တုိးတက္ေအာင္ လုပ္ရာမွာ
ျမန္မာျပည္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ လက္ရွိ အေျခအေနေတြကို သူတုိ႔က သိခ်င္တယ္။ အဲဒါေၾကာင့္
ကၽြန္ေတာ္တုိ႔က လက္ရွိအေျခအေနေတြကို ေျပာျပတယ္၊ ေဆြးေႏြးတယ္။"
လူအခြင့္ေရး ကိုယ္စားလွယ္အေနနဲ႔ ပထမဦးဆံုးအႀကိမ္လည္းျဖစ္
တဲ့အတြက္ သူရဲ႕ အခ်က္အလက္စုေဆာင္းမႈေတြဟာ စံနစ္တက် မရိွေသးတာေတြ၊ ေသခ်ာေလ့လာ စံုစမ္းခြင့္မရတာေတြေၾကာင့္
လိုအပ္ခ်က္ေတြ ရိွႏိုင္ေပမဲ့ သူရဲ႕ အစီရင္ခံစာ ထြက္တဲ့အခါ အမွန္ကန္ဆံုးနဲ႔ တရားမွ်တမႈျဖစ္ေအာင္
လုပ္ေဆာင္သြားမွာျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာဆိုသြားတယ္လို႔ ဒီမိုကေရစီအင္အားစုေတြက ေျပာျပပါတယ္ရွင္။
