အထိန္းသိမ္းခံ ဇာဂနာႏွင့္ ေလေဘးကူညီသူမ်ားအေပၚ တရားစီရင္ေရး မွ်တမႈရွိ၊ မရွိ ေမးခြန္းထုတ္

ျမန္မာစစ္အစုိးရက ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းထားတဲ့
ႏုိင္ငံေက်ာ္လူရႊင္ေတာ္ ဇာဂနာေခၚ ကုိသူရ၊
အားကစားဂ်ာနယ္ အယ္ဒီတာ ကုိေဇာ္သက္
ေထြးတုိ႔အတြက္ ဥပေဒေၾကာင္းအရ လုိက္ပါ
ကူညီေဆာင္ရြက္ဖုိ႔ သူတုိ႔ရဲ႕ေရွ႕ေနေတြကုိ
အာဏာပုိင္ေတြက ခြင့္ျပဳလုိက္ပါၿပီ။ ဒီလုိ ခြင့္ျပဳ
လုိက္တယ္ဆုိေပမယ့္ တကယ္တမ္း ဥပေဒရဲ႕
အကာအကြယ္ေတြရဖုိ႔ တရားမွ်တမႈေတြကုိ
ခံစားႏုိင္ဖုိ႔ အခြင့္အေရးေတြကေတာ့ အလွမ္း
ေ၀းေနဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔
ကုိေအာင္လြင္ဦးက တင္ျပေပးထားပါတယ္။

ေလမုန္တုိင္း ေဘးဒဏ္သင့္သူေတြအတြက္
တပုိင္တႏုိင္ အကူအညီေပးေနရင္း ဖမ္းဆီးခံခဲ့ၾကရတဲ့ ႏုိင္ငံေက်ာ္လူရႊင္ေတာ္၊ စြယ္စုံ
အႏုပညာရွင္ ဇာဂနာေခၚ ကုိသူရ၊ အားကစားဂ်ာနယ္အယ္ဒီတာ ကုိေဇာ္သက္ေထြး
စတဲ့သူေတြအတြက္ ဥပေဒနဲ႔အညီ ခုခံကာကြယ္ေပးဖုိ႔ သူတုိ႔ရဲ႕ ဥပေဒအက်ဳိးေဆာင္
ေတြကုိ ခြင့္ျပဳခ်က္ေပးလုိက္တာပါ။ စြပ္စဲြခ်က္အမ်ားအျပားနဲ႔ အခုဆုိရင္ ရန္ကုန္
အင္းစိန္ေထာင္မွာ ထိန္းသိမ္းခံထားရတဲ့ သူတုိ႔အမႈအတြက္ လုိက္ပါေဆာင္ရြက္ဖုိ႔
ခြင့္ျပဳခ်က္ကုိ ေထာင္အာဏာပုိင္ေတြဆီက ဒီကေန႔ပဲ ရခဲ့တာလုိ႔ ေရွ႕ေနႀကီး
ဦးခင္ေမာင္ရွိန္က ေျပာပါတယ္။

"ဒီေန႔ ေထာင္ထဲမွာ တျခားအမႈရွိလို႔ သြားတယ္၊ အထူး႐ုံးရွိလို႔ သြားတယ္။ သြားတဲ့အခါ
အဲဒီမွာ ေမးၾကည့္တယ္၊ စာေတြရၿပီလားဆုိေတာ့ ရၿပီဆုိၿပီး လာပို႔ေပးတယ္။ ၅၀၅(ခ)
ရယ္ ၂၉၅(က)၊ ဘာသာ သာသနာ ညစ္ႏြမ္းေအာင္လုပ္တယ္ဆုိတဲ့ဟာ၊ ၿပီးေတာ့
၁၇(၁) မတရားအသင္းနဲ႔ ဆက္သြယ္တယ္ဆုိတဲ့ဟာ။ ေနာက္တခါ ဗြီဒီယိုအက္၊ ဗြီဒီယုိ
အက္ကေတာ့ ၂ ခုလားဆုိတာ ေသခ်ာမသိရေသးဘူး။ ေနာက္တခါ အီလက္ထေရာနစ္
ဥပေဒ၊ အဲဒီ ၄ မ်ဳိးေတာ့ သိထားတယ္။ အီလက္ထေရာနစ္နဲ႔လည္း ေနာက္ထပ္
ဘယ္ပုဒ္မေတြ၊ ဘယ္ပုဒ္မေတြ စြဲထားလည္းမသိဘူး။ ၃ ခုလားမသိဘူး၊ အီလက္
ထေရာနစ္နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး။

"ကိုေဇာ္သက္ေထြးက အဲဒီမွာ ၂ ခုပါတယ္။ သူတို႔ ၄ ေယာက္၊ ကုိသူရေခၚ ဇာဂနာရယ္၊
ကုိသန္႔ဇင္ေအာင္ရယ္၊ ကိုေဇာ္သက္ေထြးရယ္၊ ေနာက္ ခ်ာတိတ္ေလးတေယာက္လည္း
ပါတယ္။ ဦးေဇာ္လင္းကလည္း ကိုေဇာ္သက္ေထြးနဲ႔ က်န္တဲ့တေယာက္အတြက္ ပါ၀ါ
က်ၿပီလို႔ေျပာတယ္။"

ၿပီးခဲ့တဲ့ ဇြန္လထဲမွာပဲ အာဏာပုိင္ေတြရဲ႕ ဖမ္းဆီးတာကုိ ခံေနခဲ့ရၿပီး အခုလုိ ၂ လနီးပါး
အၾကာမွာ ေရွ႕ေနေရွ႕ရပ္ေတြနဲ႔ ခုခံကာကြယ္ဖုိ႔ အခြင့္အလမ္းရခဲ့တာပါ။ ဒါေပမယ့္လည္း အမႈမွာ လုိက္ပါေဆာင္ရြက္ဖုိ႔ရွိတဲ့ ဥပေဒအက်ဳိးေဆာင္ေတြအေနနဲ႔ အမႈသည္နဲ႔ ေတြ႕ခြင့္ မရေသးတာ၊ ဘယ္လုိစြပ္စဲြခ်က္ေတြနဲ႔ သူတုိ႔ကုိ အေရးယူဖုိ႔ လုပ္ေနတယ္ဆုိတာကုိ သက္ဆုိင္သူ မိသားစုေတြကုိယ္တုိင္က မသိရေသးတာ စတာေတြေၾကာင့္ တရားဥပေဒ ရဲ႕ အကာအကြယ္ကုိ အျပည့္အ၀ရႏုိင္မယ့္ အေျခအေနမ်ဳိးေတာ့လည္း မရွိေသးပါဘူး။

"တကယ္ကေတာ့ အန္ကယ္တို႔ ေရွ႕ေနေရွ႕ရပ္ဆုိတာကလည္း အမႈသည္၊ အမႈျဖစ္တဲ့
အေၾကာင္းခ်င္းရာကို ႀကိဳတင္ၿပီးေတာ့ ေသေသခ်ာခ်ာ သိထားႏုိင္မွသာ တရားခြင္မွာ
ပိုေကာင္းတာေပါ့။ အခုဟာ အန္ကယ္တုိ႔က ဘာေၾကာင့္ျဖစ္တယ္ဆုိတာေတာင္
ေသေသခ်ာခ်ာ မသိရဘူး။ ဥပမာ ကိုဇာဂနာကို ဘာေၾကာင့္ဖမ္းတာလဲ ဆုိတဲ့အပုိင္းကို
ေသေသခ်ာခ်ာ မသိရဘူး။ အမႈတင္လာတဲ့အခါက်မွ ဒီအမႈေတြ၊ ဒီပုဒ္မေတြ ရွိတယ္
ဆိုတာ အၾကမ္းဖ်ဥ္းသိရတာ။ ေသေသခ်ာခ်ာ မသိရေသးဘူး။

"ကာယကံရွင္ျဖစ္တဲ့ ကိုဇာဂနာကေသာ္လည္းေကာင္း၊ ကိုေဇာ္သက္ေထြးကေသာ္
လည္းေကာင္း၊ ကုိသန္႔ဇင္ေအာင္ကေသာ္လည္းေကာင္း၊ က်ေနာ့္ေတာ့ ဒီအမႈ၊ ဒီအမႈနဲ႔
စြဲတယ္။ ဘယ္အေၾကာင္းအရာေပၚမွာ စြဲျခင္းျဖစ္တယ္ဆုိတဲ့ ေဆြးေႏြးညႇိႏႈိင္းမႈ၊ တုိင္ပင္
ရမႈ မရွိတဲ့အခါက်ေတာ့ အခက္အခဲေတာ့ ေတြ႕ပါတယ္။ ဒါေတြကလည္း အခု ကိုသူရတုိ႔
အမႈမွ မဟုတ္ဘူး။ ေရွ႕မွာရွိခဲ့တဲ့ အမႈေတြလည္း ထိုနည္းလည္းေကာင္းပဲ။ ဥပမာ ၈၈
ေက်ာင္းသားတုိ႔၊ အခုျဖစ္ေနတဲ့ တခ်ဳိ႕အမႈေတြဆုိရင္ ေတြ႕ဆုံခြင့္ေပးမယ္ဆုိလို႔
ေလွ်ာက္တယ္၊ မရခဲ့ဘူး။ ဒီလိုပဲ တရားခြင္ေရာက္ခါမွ အန္ကယ္တုိ႔ သိရတဲ့အပုိင္း
ျဖစ္တယ္။"

ဒီလုိအေျခအေနမ်ဳိးမွာ စြပ္စဲြခ်က္ေပါင္းစုံနဲ႔ ထိန္းသိမ္းခံေနရတဲ့ သူတုိ႔တေတြအဖုိ႔က
ေတာ့ တရားမွ်တမႈကုိ ခံစားခြင့္ရွိမယ္၊ မရွိဘူးဆုိတာလည္း မေျပာႏုိင္ေသးဘဲ ျဖစ္ေန
ရတာပါ။

"ဒီအမႈျဖစ္စဥ္ကို အေၾကာင္းစုံ ေသခ်ာမသိရဘဲနဲ႔ တဖက္က တရားလိုရဲ႕ စြပ္စြဲခ်က္
အေပၚမွာ အန္ကယ္တို႔က ျပန္ၿပီးေတာ့ ခုခံေရးလမ္းေၾကာင္း ဆြဲရတဲ့ပုံစံမ်ဳိး ျဖစ္တဲ့အခါ
က်ေတာ့ တဖက္က စြပ္စြဲခံရတဲ့ တရားခံအတြက္ ၿပီးျပည့္စုံတဲ့ မွ်တမႈ မျဖစ္ဘဲနဲ႔
အားနည္းတာမ်ဳိးေတြ ျဖစ္ေကာင္းျဖစ္ႏုိင္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ တကယ္လုိ႔ လြတ္လပ္စြာ
တရားစီရင္ေရး၊ ေရွ႕ေနေရွ႕ရပ္နဲ႔ ခုခံခြင့္ေပးတယ္ဆုိရင္ ဒီလိုအမႈမ်ဳိးေတြမွာ ေရွ႕ေန
ေရွ႕ရပ္နဲ႔ ႀကိဳတင္ၿပီးေတာ့ စြပ္စြဲခံရသူက ေတြ႕ဆုံဖို႔လိုပါတယ္။ အဲဒါမွလည္း တရားမွ်တ
တဲ့ အေနအထားကို ပိုၿပီးေတာ့ ပီျပင္ေစမယ္လုိ႔ အန္ကယ္ေတာ့ ယူဆတယ္။"

ရန္ကုန္ၿမိဳ႕က ေရွ႕ေနႀကီး ဦးခင္ေမာင္ရွိန္ပါ။
အခုထိန္းသိမ္းခံေနရတဲ့ လူရႊင္ေတာ္ ဇာဂနာေခၚ ကုိသူရအေနနဲ႔ သူ႔ရဲ႕ လြတ္လပ္စြာ
ေျပာဆုိမႈေတြ၊ ေ၀ဖန္မႈေတြေၾကာင့္ အာဏာပုိင္ေတြရဲ႕ ၿငိဳျငင္မႈကုိ ခံခဲ့ရသူျဖစ္သလုိ
သူ႔ရဲ႕ အႏုပညာလုပ္ငန္းေတြကုိလည္း မၾကာခဏ ပိတ္ပင္တားျမစ္တာေတြနဲ႔ ရင္ဆုိင္ခဲ့
ရသူ၊ ဖမ္းဆီးတာကုိေတာင္ ခံခဲ့ရသူျဖစ္ပါတယ္။

အားကစားဂ်ာနယ္ အယ္ဒီတာတဦးျဖစ္တဲ့ ကုိေဇာ္သက္ေထြးဟာဆုိရင္လည္း ျမန္မာ
ႏုိင္ငံက အဓမၼလုပ္အားေပး ခုိင္းေစမႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ ကမာၻ႔အလုပ္သမားအဖဲြ႕ (ILO) ကုိ တုိင္ၾကားမႈအတြက္ ၂၀၀၃ ခုႏွစ္တုန္းကလည္း တသက္တကၽြန္းျပစ္ဒဏ္ ခ်မွတ္ခံခဲ့ရဘူးသူပါ။ ဒါေပမယ့္လည္း ေနာက္ပုိင္း ILO ရဲ႕ ဖိအားေပး ေဆာင္ရြက္ ခ်က္ေတြ ရွိလာတဲ့ေနာက္ ၂ ႏွစ္ေလာက္အၾကာမွာမွ အာဏာပုိင္ေတြက သူ႔ကုိ ဖမ္းဆီးရာက ျပန္လႊတ္ေပးလုိက္တာလည္း ျဖစ္ပါတယ္။