ဘဂၤလားေဒရွ္႕နဲ႔ ျမန္မာ သူပိုင္ ကိုယ္ပိုင္ အျငင္းပြားၿပီး ေဆြးေႏြးေျဖရွင္းမႈေတြ မၿပီးေသးတဲ့ ဘဂၤလား ပင္လယ္ေအာ္ ႏွစ္ႏုိင္ငံ ေရပိုင္နက္ထဲမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံက သေဘၤာေတြ ေရာက္ရွိၿပီး၊ ေရနံနဲ႔ သဘာ၀ ဓာတ္ေငြ႔ရွာေဖြေရး လုပ္ငန္းေတြ ေဆာင္ရြက္ေနတာကို ဘဂၤလားေဒရွ္႕အစုိးရက တရား၀င္ ကန္႔ကြက္စာ ထုတ္ျပန္ၿပီး ျမန္မာသံအမတ္ႀကီး ဦးေဖသန္းဦးကို ဆင့္ေခၚေပးအပ္ခဲ့ပါတယ္။ ျမန္မာသေဘၤာေတြ ရွိရာ ေရျပင္ကိုလည္း ဘဂၤလားေဒရွ္႕ စစ္သေဘၤာေတြ တစင္းကို ေစလႊတ္ထားၿပီး အျငင္းပြားေနတဲ့ ေရျပင္ကေန ျမန္မာ သေဘၤာေတြ ခ်က္ခ်င္း ထြက္ခြာဖုိ႔ ေတာင္းဆုိထားတယ္လုိ႔လည္း ဘဂၤလားေဒရွ္႕ ႏုိင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီးွဌာနက ဆုိပါတယ္။ ဒီကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေရွ႕ဆက္ဘာေတြ ျဖစ္လာႏုိင္သလဲလုိ႔ ျမန္မာသံအမတ္ေဟာင္း ဦးခင္ေမာင္ၾကည္ကို ဗြီအုိေအ ၀ုိင္းေတာ္သား ဦးေရာ္နီးၿငိမ္းက ဆက္သြယ္ေမးျမန္းထားပါတယ္။
“ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ နယ္နမိတ္အရဆုိရင္ နတ္ျမစ္အနီးမွာ ၃၉ ဒႆမ ၈ မုိင္ရွိတယ္။ အဲဒီ နယ္နိမိတ္ ကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ၁၉၈၈မွာ ဘဂၤလားေဒရွ္႕ ကုန္းပိုင္းနယ္နိမိတ္ ကန္႔သတ္ေရး သေဘာတူခ်က္ စာခ်ဳပ္ကို ႏွစ္ႏုိင္ငံ ႏုိင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီးေတြက ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွာ လက္မွတ္ထုိးၿပီး အတည္ျပဳခဲ့တယ္။ နတ္ျမစ္ထဲမွာေတာ့ အျငင္းပြားမႈေတြက မၾကာခဏရွိခဲ့တယ္။”
ႏွစ္ႏုိင္ငံဆက္ဆံေရးက အခုပဲ ေကာင္းေနသလုိလုိနဲ႔ ၿပီးခဲ့တဲ့လ ကပဲ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီး ေမာင္ေအးကလည္း အလည္သြားထားေသးတယ္။ စီးပြားေရးေတြေရာ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ဖုိ႔ေတြ ေဆြးေႏြးခဲ့တယ္။ အခု ဒီကိစၥ ျဖစ္တယ္ဆုိေတာ့ ဘယ္လုိမ်ား ျမင္ပါသလဲ။ ဘာေတြ ဆက္ျဖစ္ႏုိင္သလဲ။
“ဗမာျပည္မွာ ရခုိင္ကမ္းလြန္ေဒသမွာ သဘာ၀ ဓာတ္ေငြ႔ေတြ ေတြ႔ေနတဲ့ အခါ ဘဂၤလားေဒရွ္႕ႏုိင္ငံကလည္း သူတုိ႔အေနနဲ႔လည္း ခံစားခ်င္တဲ့ ျပႆနာရွိတယ္။ ၾကာလာရင္ေတာ့ ႀကီးက်ယ္လာမယ္လုိ႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ျမင္တယ္။ ဗမာ သံအမတ္ႀကီးကို ဆင့္ေခၚၿပီး သတိေထာက္လႊာ၊ ကန္႔ကြက္လႊာတခု ေပးတယ္ဆုိတာက သံတမံ နည္းလမ္းမွာ ပထမဆံုး အဆင့္ နည္းလမ္းပဲ။ သံတမံ အေနနဲ႔ အဆက္အသြယ္ ျဖတ္ေတာက္လာႏုိင္တယ္။ ရန္သူသေဘာမ်ိဳး ဆက္ဆံလာႏုိင္တယ္။ တႏိုင္ငံနဲ႔ တႏုိင္ငံ အျငင္းပြားၿပီး တုိက္တာခုိက္တာေတြ ျဖစ္လာႏုိင္တယ္။ အခုက ျပႆနာ အစပ်ိဳးတာေပါ့။ သံအမတ္ကို ေခၚၿပီး ေျပာတာဆုိတာ ကန္႔ကြက္တာမ်ိဳးက ကၽြန္ေတာ္တို႔ မၾကားခဲ့ဘူးပါဘူး။
ဒါဟာ ပထမဆံုး အႀကိမ္ ျဖစ္တယ္ဆုိေတာ့ မေကာင္းတဲ့ လကၡဏာေပါ့။”
၁၉၇၀ခုႏွစ္ေတြ ကုန္ခါနီးက ျဖစ္ခဲ့ဘူးတဲ့ ျပႆနာေလးလည္း မွတ္မိရင္ ေျပာျပေပးပါ။ နဂါးမင္း စစ္ဆင္ေရးဆုိၿပီး ဒီဘက္ကေန လုပ္ခဲ့တာေတြကိုေပါ့။
“အဲဒီတုန္းက ၁၉၇၉ခုႏွစ္၊ ျမန္မာျပည္မွာ ႏွစ္ကာလၾကာျမင့္စြာေနလာတဲ့ ဘင္ဂါလီလူမ်ိဳးေတြကို သြားၿပီး နဂါးမင္း စစ္ဆင္ေရးဆုိၿပီး မွတ္ပံုတင္ေတြ စစ္ေဆးေတာ့ သူတုိ႔က ဟိုဘက္ႏုိင္ငံကို ထြက္ေျပးၾကတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ဘဂၤလားေဒရွ္႕အစုိးရကလည္း မခံဘူး။ သူတုိ႔က စစ္သေဘာၤေတြနဲ႔ နတ္ျမစ္ဘက္ကို စစ္ဆင္ေရး စစ္ခ်ီလာေတာ့ ဦးေန၀င္းလည္း ေၾကာက္လန္႔ၿပီးေတာ့ အေလ်ာ့ေပးလိုက္တဲ့ပံုေတြ႔ရတယ္။ သူတို႔လည္း ဘာပဲေျပာေျပာ ဗမာျပည္တြင္းမွာလည္း ႏုိင္ငံေရး၊ လူမႈေရး ျပႆနာေတြ မ်ိဳးစံုေတြရွိတယ္။ အဲဒီ ျပႆနာေတြကို ဟုိဥစၥာျဖစ္ေအာင္လဲ တမိ်ဳး။ သူတို႔ ေလာဘရမက္ေတြ ႀကီးၿပီးေတာ့ ဘဂၤလားပင္လယ္ေအာ္မွာ ရွိသမွ် ရတနာသိုက္ကို သူတုိ႔ အပိုင္စီးတာက တမ်ိဳး။ ျဖစ္တာကေတာ့ ဗမာအစုိးရရဲ႕ ရမက္ႀကီးတာေၾကာင့္ ျဖစ္တယ္လို႔ ကၽြန္ေတာ္ထင္တယ္။”
ျပည္တြင္းႏုိင္ငံေရးတည္ၿငိမ္မႈမရွိဘူး၊ ျပည္တြင္းမွာ မိမိကို ျပည္သူလူထုက ေထာက္ခံမႈ က်ဆင္းလာတဲ့အခါ အိမ္နီးနားခ်င္းႏုိင္ငံတခုနဲ႔ ျပႆနာ ရွာၿပီး ျပည္သူလူထုကို အာရံုလႊဲတယ္ဆုိတဲ့ သေဘာလား။
“ဒါမ်ိဳးေတြက လုပ္ကို လုပ္လာတာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေတြ႔လာတာပဲ။ ျပႆနာ ေပၚလာတုိင္း သူဟာ တုိင္းသူျပည္သားကို ဘယ္လုိလုပ္ ျပန္ထိန္းရမလဲဆုိတာ သူရဲ႕ နည္းဗ်ဴဟာတခုကေတာ့ အနီးအနားႏုိင္ငံတခုနဲ႔ ျပႆနာ လုပ္တယ္။ တရုတ္-ျမန္မာ အေရးအခင္းကို သူတုိ႔ ဖန္တီးခဲ့တာဟာ ၁၉၆၇ခု ပတ္၀န္က်င္ ဆန္ျပႆနာေတြ၊ အငတ္ေဘးေတြ ႀကံဳလာရေတာ့ တရုတ္ေတြနဲ႔ ျပႆနာလုပ္တယ္။ သူတို႔မွာ အမွန္ေတာ့ အင္အားမရွိဘူး။ ေလာေလာဆယ္ တုိင္းသူျပည္သားေတြ မ်ိဳးခ်စ္စိတ္ေတြ ထက္သန္ၿပီး ကိုယ့္ဗမာအစုိးရဘက္က လုိက္ေအာင္ဆိုၿပီး လုပ္တတ္တဲ့ အက်င့္ရွိတယ္။ ၿပီးေတာ့မွ သူတုိ႔က ဟုိဘက္အစုိးရကို ေတာင္းပန္ခ်င္ ေတာင္းပန္လုိက္တာ။ မရဲဘဲနဲ႔ ကၽြဲၿပဲစီးတဲ့ အက်င့္ကေတာ့ ဗမာအစုိးရမွာ ရွိတယ္။”
