အာဖဂန္နစၥတန္ မွာ ဒီႏွစ္ ဘိန္းထုတ္လုပ္တာ က နည္းသြားဖြယ္ ရွိတယ္လို႔ ကုလသမဂၢ က ေျပာပါတယ္။ ဒါေပမဲ့၊ အာဖဂန္နစၥတန္ ဟာ ကမၻာ့ အၾကီးဆံုး ဘိန္းထုတ္လုပ္တဲ့ ႏုိင္ငံ ျဖစ္ျမဲျဖစ္ေနပါေသးတယ္။ မူးယစ္ေဆး၀ါး ေရာင္း၀ယ္ေရး ဟာ တာလီဘန္သူပုန္ေတြအတြက္ အဓိက ၀င္ေငြရလမ္း ျဖစ္ေနျပီး၊ အာဖဂန္နစၥတန္ မွာ အစိုးရ အရာရွိေတြ ပိုလို႔ အက်င့္ပ်က္လာရတဲ့ အေၾကာင္းလည္းျဖစ္ေနတာ ကို အစၥလာမၼာဘတ္ ျမို႕ က ေန႔ အားယား ဂူးလ္ Ayaz Gul က သတင္းေပးပို႔ထားပါတယ္။ ဦးတင္ေမာင္သန္း က တင္ျပပါလိမ့္မယ္။
မိုးေခါင္လာတာနဲ႔အတူ၊ ဂ်ံဳေစ်း က ျမင့္လာျပီး၊ ဘိန္းေစ်း က က်လာတာရယ္၊ အစိုးရ ဖိအားရယ္ေၾကာင့္ အာဖဂန္နစၥတန္ ႏိုင္ငံမွာ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ဘိန္းစိုက္ပ်ိဳးတာ က က်ဆင္းသြားခဲ့တယ္လို႔ ကုလသမဂၢ နဲ႔ အာဖဂန္ အရာရွိေတြ က ေျပာၾကပါတယ္။
ႏွစ္စဥ္လုပ္တဲ့ ေဆာင္းရာသီ ေလ့လာခ်က္ ကို ကဘူူးျမိဳ႕ မွာ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲလုပ္ျပီး၊ ထုတ္ျပန္ခဲ့ရာမွာ၊ ကုလသမဂၢ ရဲ့ အာဖဂန္နစၥတန္ ဆိုင္ရာ ကိုယ္စားလွယ္ ကိုင္ အိုင္ဒါ Kai Eide က ဒီ ႏွစ္ ဘိန္းထုတ္လုပ္မႈ ဟာလည္း ပိုျပီး က်သြားလိမ့္မယ္လို႔ ၾကိဳတင္ခန္႔မွန္းပါတယ္။ အာဖဂန္နစၥတန္ မွာ ျပည္နယ္ ၃၄ ခု ရွိတဲ့အနက္၊ ဘိန္း မစိုက္ၾကေတာ့တဲ့ ျပည္နယ္ ဟာ ၁၈ ျပည္နယ္ ကေန ၂၂ ျပည္နယ္အထိ တိုးမ်ားလာႏုိင္တယ္လို႔ သူ က ေျပာပါတယ္။ ဒါ ဟာ မူးယစ္ေဆး ဆန္႔က်င္ေရး စည္းရံုးလႈပ္ရွားမႈ ထိေရာက္တာေၾကာင့္ ျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
“ဘိန္းစိုက္ပ်ိဳးတာ ဟာ အာဖဂန္နစၥတန္ မွာ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ျပႆနာ မဟုတ္ေတာ့ဘူး လို႔ အဓိပၸါယ္ ရပါတယ္။ ေတာင္ပိုင္း ျပည္နယ္ အနည္းငယ္ မွာ ပဲ ရွိေနတဲ့ ျပႆနာ တစ္ရပ္ ျဖစ္ပါတယ္။ ေတာင္ပိုင္းမွာလည္း အေရးပါေလာက္ေအာင္ ထုတ္လုပ္မႈ က်သြားမယ့္ အလားအလာေတြ ရွိေနပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဘိန္းလုပ္ငန္းၾကီး ရဲ့ ေနာက္ကြယ္မွာ ရွိေနတဲ့ သူေတြ ကို အဓိက ထိုးႏွက္လိုက္တာ ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။”
မစၥတာ အုိင္ဒါ က ႏုိ္င္ငံတကာ အလွဴရွင္ေတြ ကုိ ထပ္ေဆာင္း အကူအညီေပးၾကဖို႔ တိုက္တြန္းလိုက္ပါတယ္။ အဲသလို ကူညီျခင္းအားျဖင့္ ဘိန္းစိုက္ပ်ိဳးထုတ္လုပ္မႈ ေလ်ာ့ပါးသြားျပီး၊ အာဖဂန္နစၥတန္ ဖြံ႕ျဖဳိးတိုးတက္လာဖို႔ ေသခ်ာေစလိမ့္မယ္လို႔ သူ က ေျပာပါတယ္။ ၂၀၀၂ က စျပီး၊ အာဖဂန္နစၥတန္ မွာ ဘိန္းထုတ္လုပ္မႈ က ႏွစ္စဥ္ တက္လာခဲ့တာပါ။ ဒါေပမဲ့ အခုအခါမွာေတာ့ ဘိန္းအထြက္ အဓိက က်သြားဖို႔ လက္တကမ္းအလိုမွာပဲ ရွိပါေတာ့တယ္။ ဒီ ႏွစ္ ဟာ အခ်ိဳးအေကြ႕ႏွစ္ ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။
“လက္ရွိ တုိးတက္မႈေတြေၾကာင့္ ဘိန္းလုပ္ငန္းၾကီးတစ္ခုလံုး ကို အေရးပါပါ ထိုးႏွက္ႏိုင္တဲ့ အခြင့္အလမ္းတစ္ရပ္ ျဖစ္ေပၚလာတယ္လို႔ ရႈျမင္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီ အခြင့္အလမ္း ကို ႏုိင္ငံတကာ အလွဴရွင္ေတြကေရာ၊ အစိုးရ က ပါ ထိထိေရာက္ေရာက္ အသံုးခ်ၾကရပါမယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ အျပည့္အ၀ အသံုးမခ်ႏုိင္ဘူး ဆိုရင္၊ ေရွ႕တိုးတက္မႈ ရရမယ့္ အစား၊ ကိုယ့္ကို ျပန္လာထိမယ့္ အေရး ကို ရင္ဆုိင္ရဖြယ္ရွိပါတယ္။”
လြန္ခဲ့တဲ့ သံုးႏွစ္အတြင္း ဘိန္း ကို ပိုျပီးထုတ္လုပ္ခဲ့တာေၾကာင့္ ျပီးခဲ့တဲ့ နွစ္ က ဘိန္းေစ်း ဟာ ရာႏႈန္း ၂၀ က်သြားခဲ့တယ္လို႔ ကုလသမဂၢ အစီရင္ခံစာ က ေျပာပါတယ္။ ဘိန္း ကို ဒီႏွစ္ မစိုက္တဲ့ အဓိက အေၾကာင္း အျဖစ္ ဂ်ံဳေစ်းတက္လာတာ ကို ယာသမားေတြ က ညႊန္းဆို ေျပာၾကားၾကပါတယ္။
တိုင္းျပည္တ၀ွမ္း မွာ သူပုန္ေတြ က ပိုမိုတုိက္ခို္က္လာတဲ့အခ်ိန္မွာ၊ ဘိန္းကုန္ကူးသူေတြ အေပၚ တိုက္ရိုက္ တုိက္ခုိက္ႏုိင္ခြင့္ ကို ေအာက္တိုဘာလ မွာ က်င္းပတဲ့ ေနတိုး ကာကြယ္ေရး၀န္ၾကီးေတြ ရဲ့ အစည္းအေ၀း က တပ္ေတြ ကို ေပးလိုက္ပါတယ္။ အဲဒီ အခြင့္အာဏာ ကို လက္ေတြ႕အေကာင္အထည္ေဖာ္ခဲ့တယ္ လို႔ အမ်ားျပည္သူ အစီရင္ခံစာေတြ မွာေတာ့ မေတြ႕ရေသးပါဘူး။
ႏိုင္ငံျခားတပ္ေတြ ဆီ က ရတဲ့ အေထာက္အကူ ဟာ မူးယစ္ေဆး၀ါး ဆန္႔က်င္ေရး ေဆာင္ရြက္ခ်က္ေတြ မွာ အသက္တမွ် အေရးပါလွတယ္လို႔ အာဖဂန္ မူးယစ္ေဆး၀ါး ဆန္႔က်င္ေရး ၀န္ၾကီး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ခိုဒိုင္ဒတ္ က တနဂၤေႏြေန႔ သတင္းစာရွင္လင္းပြဲ မွာ ေျပာပါတယ္။
“ေနတိုးတပ္ေတြ ဒါမွမဟုတ္ ညြန္႔ေပါင္းတပ္ဖြဲ႕ေတြ ဟာ တားျမစ္ အမိန္႔ေတြ ကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ရာမွာ ပါၾကရပါမယ္။ ရန္သူ ယာဥ္တန္း ကို သူတို႔ ပစ္ရပါမယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ မူးယစ္ေဆးေ၇ာင္း၀ယ္သူေတြ၊ ခုိးသြင္းၾကသူေတြ၊ အၾကမ္းဖက္ ၀ါဒ နဲ႔ အယ္ကိုင္ဒါ တို႔ ဟာ အတူတူပါပဲ။ အာဖဂန္နစၥတန္ ရဲ့ ရန္သူေတြ ျဖစ္ၾကပါတယ္။”
အာဖဂန္နစၥတန္ ရဲ့ ေတာင္ပိုင္း နဲ႔ အေနာက္ေတာင္ပိုင္း မွာ ရွိတဲ့ မူးယစ္ေဆး၀ါး ထုတ္လုပ္တဲ့ အဓိက ျပည္နယ္ ၇ ျပည္နယ္ က ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ဘိန္းအထြက္ရဲ့ ၉၈ ရာႏႈန္း ကို ထုတ္လုပ္ေပးပါတယ္။ အဲဒီေဒသေတြ မွာ တာလီဘန္ ဦးေဆာင္တဲ့ သူပုန္ေတြ က အလႈပ္ရႈားၾကဆံုးျဖစ္ပါတယ္။
ျပီးခဲ့တဲ့ ႏွစ္ က ဘိန္း တင္ပို႔မႈတန္ဖိုး ဟာ ေဒၚလာ သန္းေပါင္း ၃၅၀၀ နီးနီးရွိလိမ့္မယ္လို႔ ကုလသမဂၢ က ခန္႔မွန္းပါတယ္။ လယ္သမားေတြ နဲ႔ ခုိးသြင္းခိုးထုတ္သူေတြ အေပၚ ေဒၚလာ သန္း ၅၀၀ အထိ တာလီဘန္ သူပုန္ေတြ က အခြန္ေကာက္ခဲ့တယ္လို႔လည္း ကုလသမဂၢ က ေျပာပါတယ္။
