အနည္းဆံုး လူေပါင္း ၂၀ ေက်ာ္ ေသဆံုးတဲ့အထိ ျဖစ္ခဲ့ရတဲ့ ကခ်င္ျပည္နယ္ ဖားကန္႔ေဒသက မိုးသည္းထန္စြာ ရြာသြန္းၿပီး ေျမၿပိဳမႈရဲ႕ ေနာက္ဆက္တြဲအျဖစ္ ေဒသခံေတြဟာ ၀မ္းပ်က္၀မ္းေလ်ာေရာဂါေတြ ျဖစ္ေနၾကၿပီး ေဆး၀ါးအလံုအေလာက္ မရွိတဲ့အတြက္ အခက္အခဲ ျဖစ္ေနၾကရပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ေျမၿပိဳမႈအတြင္း ေသဆံုးသူေတြရဲ႕ အေလာင္းေတြကိုလည္း စုေပါင္း သၿဂႌဳလ္ခဲ့ရတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ အျပည့္အစံုကိုေတာ့ စံုစမ္းထားတဲ့ မနႏၵာခ်မ္း က တင္ျပထားပါတယ္။
ကခ်င္ျပည္နယ္ ဖားကန္႔ေဒသမွာ အခုလဆန္းပိုင္းက မိုးသည္းထန္စြာ ရြာသြန္းၿပီး ေျမၿပိဳမႈ ျဖစ္ခဲ့ၿပီးတဲ့ ေနာက္ဆက္တြဲ ေသာက္ေရသံုးေရေတြ သန္႔သန္႔ရွင္းရွင္း မရေတာ့တာေၾကာင့္ ၀မ္းပ်က္၀မ္းေလ်ာ ေရာဂါေတြ ကို ခံစားေနၾကရတာလို႔ - မၾကာေသးခင္ရက္ပိုင္းကပဲ ေဒသခံေတြနဲ႔ အဆက္အသြယ္ရခဲ့တဲ့ ကခ်င္ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးကြန္ယက္အဖြဲ႔မွ ကိုေအာင္၀ါ က ေျပာျပ ပါတယ္။
“ဟုိတေလာတုန္းက ေရႀကီးတဲ့အခ်ိန္မွာေတာ့ ေနာက္ဆက္တြဲက ၀မ္းကိုက္တဲ့ ေရာဂါေတြ ျဖစ္တယ္။ အထူးသျဖင့္ အမ်ိဳးသမီးနဲ႔ ကေလးေတြမွာ ျဖစ္တယ္လို႔ ၾကားေနတယ္ေလ။ ဘယ္ေလာက္ထိ ဆိုးရြားတယ္ ဆိုတာေတာ့ မသိဘူး က်ေနာ္တို႔လည္း။ အဆက္အသြယ္က အခုထိ မရဘူးဆိုေတာ့ေလ။ ဟိုတေလာတုန္းကေတာ့ ခဏရတဲ့အခ်ိန္မွာပဲ က်ေနာ္ က ဒီလိုမ်ိဳး အသံေတြ ၾကားေနရတယ္။ ၀မ္းကိုက္၊ အထက္လံ ေအာက္ေလ်ာ ပံုစံမ်ိဳး ျဖစ္တယ္၊ ဒါေၾကာင့္ ဒရစ္ဖ္ ေတြ သြင္း ေနရတယ္ ဆုိတာေလာက္ပဲ ၾကားတယ္ခင္ဗ်။ ဆုိေတာ့ ဒီေရႀကီးလို႔ ေနာက္ဆက္တြဲ ရွိလာတဲ့ဟာ။ ဘာျဖစ္လို႔လဲ ဆိုေတာ့ ေရႀကီးေတာ့ ေရေကာင္းေရသန္႔က မရေတာ့ဘူးေလ။ အကုန္လံုး ဖားကန္႔ တနယ္လံုးက ျမႇဳပ္သြားတာကိုး။ ဒါေၾကာင့္ ေရေကာင္းေရသန္႔ မရေတာ့ ဒီဟာ ေနာက္ဆက္တြဲ ျဖစ္တယ္လို႔ပဲ က်ေနာ္ ျမင္တယ္ေလ။”
ဒီလို ၀မ္းပ်က္၀မ္းေလ်ာ ေရာဂါခံစားေနရတဲ့သူေတြကို အဲဒီေဒသမွာရွိတဲ့ ေဆး႐ံုက ကုသေပးေနေပမယ့္လို႔ တကယ္တမ္း ျဖစ္တဲ့သူ မ်ားလာရင္ ထိထိေရာက္ေရာက္ ကုသေပးႏုိင္တ့ဲ အေနအထား မရွိဘူးလို႔လည္း ကိုေအာင္၀ါ က ေျပာျပပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ေျမၿပိဳလို႔ ေသဆံုးသြားသူေတြရဲ႕ အေလာင္းေတြကိုလည္း တဦးခ်င္း သၿဂႌဳလ္ဖို႔ ဒီအခ်ိန္မွာ အေတာ္ေလး ခက္ခဲ တာေၾကာင့္ က်င္းတက်င္းထဲမွာတင္ စုေပါင္းၿပီး ျမႇဳပ္ႏွံသၿဂႌဳလ္ လိုက္ရတယ္လို႔လည္း ကိုေအာင္၀ါ က ဆက္ေျပာျပခဲ့ပါ တယ္။
“ဟုိတေလာတုန္းက ဒီေဒသခံေတြက ေျပာျပခ်က္အရကေတာ့ အေလာင္းေတြကို တခ်ိဳ႕ဟာေတြ ရတာေပါ့။ တခ်ိဳ႕ဟာေတြ မရဘူး။ တခ်ိဳ႕ ရတာေတြ ျမႇဳပ္ဖို႔ေနရာက တဦးခ်င္းက မ်ားတာနဲ႔ အေလာင္းေတြကို စုထားတယ္ ေဆးရံုက။ ၿပီးမွ ကားေတြ နဲ႔ တင္ၿပီးမွ တေနရာမွာပဲ ဘိုရူဆာ နဲ႔ က်င္းတူးၿပီး ျမႇဳပ္လုိက္တယ္လို႔ ေဒသခံေတြက အေၾကာင္းၾကားတယ္။”
ေသာၾကာေန႔ထုတ္ စစ္အစိုးရ သတင္းစာေတြမွာေတာ့ ေသဆံုးသူဟာ အမ်ိဳးသား ၁၁ ေယာက္နဲ႔ အမ်ိဳးသမီး ၁၃ ေယာက္ စုစုေပါင္း ၂၄ ေယာက္ ေသဆံုးခဲ့တယ္လို႔ ေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေဒသခံေတြရဲ႕ ေျပာျပခ်က္အရကေတာ့ သူတို႔ ရွာေဖြေတြ႔ရွိတဲ့ အေလာင္းေတြက ဒီအေရအတြက္ထက္ မ်ားတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒီအေျခအေနကို သိရေအာင္ ကခ်င္ Today Online သတင္းစဥ္ အယ္ဒီတာ ဦးဘေအာင္ ကို ေမးၾကည့္ေတာ့ -
“ဘုရားေက်ာင္းေတြက ေျပာတာကေတာ့ သူတို႔ ျမႇဳပ္ၿပီးသား အေလာင္းေတာင္ သူတို႔ဆီမွာက ၁၀ ေလာင္းေက်ာ္လို႔ ေျပာတယ္။ ဒါနဲ႔ ဟိုးေန႔ကပဲ ေမာ္၀မ္း ေဘးနားက တေနရာမွာ အေလာင္းေဖာ္တဲ့ေနရာမွာ အဲဒီတေနရာတည္းမွာေတာင္မွ အေလာင္း ၄၀ နီးပါးေလာက္ ေဖာ္လို႔ရတယ္လို႔ အဲဒီလို ေျပာသံၾကားတယ္။ ဒါေၾကာင့္ တခ်ိဳ႕က အဲဒီမွာ တခ်ိဳ႕ ရပ္ကြက္ တာ၀န္ခံေတြ ေျပာတာကလည္း နဂိုကတည္းက လူဦးေရ ဘယ္ေလာက္ရွိမွန္းမသိေတာ့ ဘယ္ေလာက္ေသမွန္းေတာင္ သူတုိ႔ ေသခ်ာေျပာႏိုင္မွာမဟုတ္ဘူးလို႔ အဲဒီလို ေျပာၾကတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အခုေလာေလာဆယ္ အားလံုး သူတို႔ ေဖာ္လို႔ရတဲ့ အေလာင္း ၈၀ နီးပါး ရွိသြားၿပီလို႔ေတာင္ ေျပာတယ္။”
ဒါ့အျပင္ နယ္ေဆး႐ံုျဖစ္တဲ့အတြက္ ေဆး႐ံုးသံုး ပစၥည္းကိရိယာေတြ၊ ကုတင္ေတြကအစ လံုေလာက္မႈ မရွိတာေၾကာင့္ အခုဆိုရင္ ေျမၿပိဳမႈအတြင္း ထိခိုက္ဒဏ္ရာရသူေတြဟာ ေဆး႐ံုကေန ျပန္ဆင္းသြားၿပီး ၀မ္းေရာဂါျဖစ္သူေတြကိုသာ ေဆး႐ံုေတြက ဦးစားေပး ကုသေပးေနရတယ္လို႔လည္း ကခ်င္ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈကြန္ယက္အဖြဲ႕မွ ကိုေအာင္၀ါ က ေျပာျပပါတယ္။
“အခု က်ေနာ္တို႔ ေနာက္ဆံုးၾကားတာက ဒီမွာရွိတဲ့ ဒဏ္ရာရသူေတြေတာင္မွ တခ်ိဳ႕ ဘာသာေရး အဖြဲ႔အစည္းက ကူညီေန တယ္။ အစားအေသာက္ေတြက အရင္တုန္းကဆိုရင္ ေရႀကီးတဲ့အခ်ိန္မွာဆိုရင္ လူမႈေရး အဖြဲ႔အစည္းေတြကပဲ ကူညီေပး တယ္လုိ႔ပဲ ၾကားေနရတယ္။”
ေလာေလာဆယ္မွာ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရးကေတာ့ သြားလို႔ရတဲ့ အေနအထားကို ျပန္ေရာက္လာၿပီလို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ျမစ္ႀကီးနားမွာရွိတဲ့ WFP ကမၻာ့စားနပ္ရိကၡာအဖြဲ႔ကေန အေရးေပၚအစားအစာေတြ အျမန္ဆံုး ပို႔ေဆာင္ေပးႏုိင္ဖုိ႔ စီစဥ္ေနသလို နယ္စည္းမျခား ဆရာ၀န္မ်ားအဖြဲ႔ MSF ကလည္း ေဒသတြင္းက ေဆး႐ံုေတြကို အကူအညီေတြ ေပးေနၿပီး ေဆး၀ါးေတြ ထပ္လိုအပ္ေနတယ္လို႔ ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္ရွင္။
