တရုတ္ႏုိင္ငံ ရွင္ဂ်န္းေဒသ အူရုမ္ရွီ (Urumqi) ၿမိဳ႕မွာ လူေပါင္း ၁၅၀ ေက်ာ္ ေသဆုံးခဲ့ရတဲ့ အဓိကရုဏ္းအေပၚ တရုတ္ အစုိးရရဲ႕ ကုိင္တြယ္မႈနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ သမၼတ အုိဘားမားအစုိးရ အေနနဲ႔ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ျပစ္တင္ ရႈတ္ခ်ဖုိ႔ အေမရိကန္ လႊတ္ေတာ္အမတ္ ႏွစ္ေယာက္က ေတာင္းဆုိလုိက္ပါတယ္။ ဒီအၾကမ္းဖက္ ဆူပူမႈေတြကုိ သူမအေနနဲ႔ အားေပး အားေျမာက္ လုပ္ခဲ့တယ္ဆုိတဲ့ တရုတ္အစုိးရရဲ႕ စြပ္စြဲ ေျပာဆုိမႈ အေပၚ ၀ီဂါအေရး တက္ႂကြလႈပ္ရွားသူ အမ်ဳိးသမီးတဦးက ကြန္ဂရက္ လႊတ္ေတာ္မွာ ျပန္လည္ ေျဖၾကားခဲ့တဲ့အေၾကာင္း ဗီြအုိေအသတင္းေထာက္ Dan Robinson က သတင္းေပးပုိ႔ထားပါတယ္။ အျပည့္အစုံကုိေတာ့ ကုိေဇာ္၀င္းလႈိင္က တင္ျပထားပါတယ္။
ရွင္ဂ်န္းမွာ အဓိကရုဏ္းျဖစ္ေအာင္ ေသြးထုိးလႈံ႔ေဆာ္ခဲ့တယ္လုိ႔ တရုတ္အာဏာပုိင္ေတြရဲ႕ စြပ္စြဲတာကုိ ခံေနရတဲ့ Rabiya Kadeer (ရာဘီယာ ခါဒီး) ဟာ ရွင္ဂ်န္းေဒသအေပၚ အာရုံစုိက္မႈရႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားလုပ္ေဆာင္ေနတဲ့ လႊတ္ေတာ္အမတ္ ႏွစ္ေယာက္နဲ႔အတူ မေန႔က သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲ လုပ္ခဲ့ပါတယ္။
ေအာက္လႊတ္ေတာ္ လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မတီက ဒီမုိကရက္တစ္လႊတ္ေတာ္အမတ္ William Delahunt က ၀ီဂါလူမ်ဳိးစုေတြနဲ႔ ဆုိင္တဲ့ ၾကားနာပြဲေတြ ဆက္တုိက္ က်င္းပခဲ့ပါတယ္။
ရွင္ဂ်န္းဆူပူမႈကုိ Kadeer က ေသြးထုိး လႈံ႔ေဆာ္ခဲ့တယ္ဆုိတဲ့ တရုတ္အစုိးရရဲ႕ စြပ္စြဲ ေျပာဆုိခ်က္ကုိ သူက ပယ္ခ်လုိက္ၿပီး ဒါဟာ - ၀ီဂါလူမ်ဳိးစုေတြဟာ အၾကမ္းဖက္သမားေတြ ျဖစ္တယ္လုိ႔ တရုတ္အစုိးရက မွားယြင္း ပုံေဖာ္ဖုိ႔ ႀကိဳးစား လုပ္ေဆာင္ ခ်က္ပဲ ျဖစ္တယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။
“Guantanamo အက်ဥ္းစခန္းမွာ အၾကမ္းဖက္သမားေတြဆုိၿပီး မွားယြင္းစြာ ဖမ္းဆီးခံခဲ့ၾကရတဲ့ ၀ီဂါ အမ်ဳိးသားေတြအေပၚ တရုတ္အစုိးရက စြပ္စြဲ ေျပာဆုိခဲ့သလုိပဲ Kadeer ဟာ တရုတ္ျပည္မွာ ဆူပူ အၾကမ္းဖက္မႈေတြကုိ လုပ္ေဆာင္ေနတဲ့သူလုိ႔ တရုတ္အစုိးရက စြပ္စြဲ ေျပာဆုိေနတာသာ ျဖစ္ပါတယ္။”
Kadeer ကေတာ့ သူမအေနနဲ႔ ဒီ အဓိကရုဏ္းကုိ ေသြးထုိး လႈ႔ံေဆာ္ေပးခဲ့ျခင္းမရွိသလုိ အၾကမ္းဖက္မႈကုိလည္း ဆန္႔က်င္တဲ့ အေၾကာင္း ဘာသာျပန္ကတဆင့္ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ ဆႏၵျပမႈေတြကုိ ဦးေဆာင္ခဲ့သူေတြကုိ ဖမ္းဆီး ေသဒဏ္ေပးတာေတြ အပါအ၀င္ ၀ီဂါ လူမ်ဳိးစုေတြအေပၚ တရုတ္အာဏာပုိင္ေတြက ဖိႏွိပ္ ညႇဥ္းပန္းေနတုန္း ျဖစ္တယ္လုိ႔ Kadeer က ေျပာပါ တယ္။
သူေျပာသြားတဲ့အထဲ - “ဖမ္းဆီး ႏွိပ္စက္မႈေတြ ဆက္လုပ္ေနတုန္းပဲတဲ့။ တရုတ္လူမ်ဳိးေတြက အျပစ္မဲ့ ၀ီဂါးေတြကုိ လုိက္လံ ႏွိပ္စက္ေနပါတယ္။ ဒီကိစၥနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး တရုတ္အစုိးရက ထုတ္ျပန္တဲ့ စာရင္းဇယားေတြကုိ သူတုိ႔အေနနဲ႔ မယုံၾကည္ပါ ဘူးတဲ့။ ေသဆုံးသူ အေရအတြက္ အတိအက်ဟာ ဒီထက္ ပုိမ်ားပါတယ္၊” - လုိ႔ ၀ီဂါ ဘာသာစကားနဲ႔ ေျပာသြားပါတယ္။
တရုတ္အစုိးရကေတာ့ ဒီအဓိကရုဏ္း းေၾကာင့္ ဒါမွာမဟုတ္လည္း အဓိကရုဏ္္းကုိ အာဏာပုိင္ေတြက ၿဖိဳခြင္းခဲ့တဲ့ ရလဒ္အျဖစ္နဲ႔ အနည္းဆုံး လူ ၁၅၆ ေယာက္ေလာက္ ေသဆုံးခဲ့ၿပီး ၁,၀၀၀ ေက်ာ္ ထိခုိက္ ဒဏ္ရာရခဲ့တယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။
လူဦးေရ သန္း ၂၀ ေလာက္ရွိတဲ့ ၀ီဂါ လူမ်ဳိးစုေတြကုိ တရုတ္အစုိးရက ဖိႏွိပ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေနတယ္လုိ႔ ၀ီဂါ ေတြဘက္က စြပ္စြဲ ေျပာေနသလုိ တရုတ္အစုိးရကလည္း ၀ီဂါ ေတြဟာ သူတုိ႔ေဒသ လႊတ္လပ္ေရးရဖုိ႔အတြက္ ၾကမ္းတဲ့နည္းလမ္းေတြကုိ အသုံးျပဳေနတယ္လုိ႔ ျပန္လည္ စြပ္စြဲထားပါတယ္။
ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ဆႏၵျပၾကသူေတြကုိ တရုတ္အစုိးရက အၾကမ္းဖက္ ၿဖိဳခြင္းခဲ့တယ္လုိ႔ အမည္တပ္ထားတဲ့ ဥပေဒမူၾကမ္းတခုကုိ ေအာက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ William Delahunt က ကြန္ဂရက္လႊတ္ေတာ္မွာ အဆုိျပဳ တင္သြင္းထားပါတယ္။
လုံထုံးလုပ္နည္းအရ တင္သြင္းခဲ့တဲ့ အဲဒီ ဥပေဒမူၾကမ္းထဲမွာ - တရုတ္အစုိးအေနနဲ႔ ဆႏၵျပမႈျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ ေနရာေတြကုိ ေလ့လာသူေတြနဲ႔ သတင္းေထာက္ေတြ ၀င္ေရာက္ခြင့္ျပဳဖုိ႔နဲ႔ အဓိကရုဏ္းမွာ ပါ၀င္ခဲ့တယ္ဆုိတဲ့ စြပ္စြဲခ်က္နဲ႔ ဖမ္းခံထားရသူ ေတြရဲ႕ အမႈၾကားနာမႈေတြကိုလည္း ေလ့လာခြင့္ျပဳဖုိ႔ ေတာင္းဆုိထားပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ အျပစ္မရွိသူေတြကုိ ျပန္လႊတ္ေပးဖုိ႔နဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ဆႏၵျပသူေတြကုိ တရုတ္အစုိးရအေနနဲ႔ ေသဒဏ္အျပစ္ေပးျခင္း မလုပ္ဖုိ႔တုိ႔လည္း အဲဒီ ဥပေဒမူၾကမ္းထဲမွာ ေတာင္းဆုိထားပါတယ္။
