ထုိင္းႏုိ္င္ငံဖူခက္ၿမိဳ ႔ (Phuket) မွာ ႏွစ္စဥ္ပုံမွန္ က်င္းပေနၾက (၄၂) ႀကိမ္ေျမာက္ အာဆီယံႏုိင္ငံျခားဝန္ႀကီးမ်ား အစည္းအေဝးနဲ႔ (၁၆)ႀကိမ္ေျမာက္ Asean Regional Forum (ARF) အာဆီယံေဒသဆုိင္ရာ ေဆြးေႏြးပြဲဟာ လြန္ခဲ့တဲ့ ဇူလုိင္လ (၂၃) ရက္ ၾကာသပေတးေန႔က ၿပီးဆုံးသြားပါတယ္။ ထူးျခားတာရွိသလုိ မထူးျခားတာလည္းရွိပါတယ္။ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္ ႏုိဝင္ဘာ (၁၉) ရက္ေန႔မွာ အာဆီယံေခါင္းေဆာင္ေတြက ေၾကညာခဲ့သလုိ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အပါအဝင္ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသား အားလုံးလႊတ္ေပးဖုိ႔နဲ႔ ပါတီစုံပါဝင္တဲ့ ေဆြးေႏြးပြဲက်င္းပဖုိ႔ ဗမာအစုိးရကုိ ထပ္မံတုိက္တြန္းေၾကာင္း ဇူလုိင္ (၂၀) ရက္ေန႔က ထုတ္ျပန္တဲ့ အာဆီယံႏုိင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးမ်ားရဲ ႔ ပူးတြဲေၾကညာခ်က္မွာ ေဖာ္ျပထားတာဟာ မထူးျခားတဲ့အခ်က္ျဖစ္ပါတယ္။
ဇူလုိင္လ (၂၃) ရက္ေန႔မွာ က်င္းပတဲ့ (၂၇) ႏုိင္ငံ အာဆီယံေဒသဆုိင္ရာေဆြးေႏြးပြဲအၿပီး ထုတ္ျပန္တဲ့ ေၾကညာခ်က္မွာလည္း ဒီသေဘာအတုိင္း ေဖာ္ျပတာကုိ ေတြ႔ရပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္ ဇူလုိင္လ (၂၄) ရက္ေန႔ စကၤာပူမွာ က်င္းပခဲ့တဲ့ ARF အာဆီယံေဒသဆုိင္ရာ အစည္းအေဝးမွာလည္း ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသာေတြကုိ လႊတ္ေပးၿပီး ႏုိင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲက်င္းပဖုိ႔ ေတာင္းဆုိခဲ့ပါတယ္။ ဒီလုိ ထပ္ခါတလဲ ေတာင္းဆုိတာနဲ႔ ဗမာစစ္အစုိးရက ဂရုမစုိက္တာဟာ မထူးျခားတဲ့အခ်က္ ျဖစ္ပါတယ္။
ဖူခက္မွာက်င္းပတဲ့ အာဆီယံႏုိင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးမ်ား အစည္းအေဝးရဲ ႔ ထူးျခားခ်က္ကေတာ့ ဇူလုိင္လ (၂၂) ရက္ေန႔မွာ အာဆီယံခ်စ္ၾကည္ေရး နဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးစာခ်ဳပ္ကုိ အေမရိကန္လက္မွတ္ထုိးလုိက္တာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အာဆီယံအဖြဲ႔နဲ႔ ထိထိေရာက္ေရာက္ လက္တြဲလုပ္ကုိင္ႏုိင္ဖုိ႔ ဒီစာခ်ဳပ္ကုိ လက္မွတ္ထုိးဖုိ႔လုိပါတယ္။ ဒီအထဲမွာ တရုတ္၊ ရုရွား၊ အိႏၵိယ၊ ဂ်ပန္ နဲ႔ ေတာင္ကုိရီးယား ပါဝင္ပါတယ္။ ဒီ စာခ်ဳပ္ကုိ လက္မွတ္ထုိးတာဟာ ဗမာအစုိးရပါဝင္တဲ့ အခန္းက႑ကုိ သြယ္ဝုိက္ၿပီး အသိအမွတ္ျပဳလုိက္သလုိျဖစ္ေနတယ္လုိ႔ သုံးသပ္တာမ်ဳိးေတြ ရွိပါတယ္။
Treaty of Amity and Cooperation (TAC) ေခၚ အာဆီယံခ်စ္ၾကည္ေရး နဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးစာခ်ဳပ္ အပုိဒ္ (၂) မွာ လက္မွတ္ထုိးသူေတြဟာ ျပည္တြင္းေရးမွာ မစြက္ဖက္ရ အင္အားမသုံးရလုိ႔ တားျမစ္ထားပါတယ္။ TAC စာခ်ဳပ္ဝင္ႏုိင္ငံမ်ားရဲ ႔ နယ္နမိတ္ (သုိ႔) အခ်ဳပ္အခ်ာအဏာနဲ႔ ႏိုင္ငံေရးစီးပြားေရးတည္ၿငိမ္မႈကုိ အႏၱရာယ္ျဖစ္ေစမယ့္ အျပဳအမူမ်ဳိးကုိ ေရွာင္ၾကဥ္ရမယ္လုိ႔ အပုိဒ္ (၁၀) က ဆုိထားတာမုိ႔ အေမရိကန္ရဲ ႔ စီးပြားေရးဒဏ္ခတ္ အေရးယူမႈကုိ ဆန္႔က်င္ထားသလုိ ျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဘယ္လုိအျပဳအမႈမ်ဳိးဟာ အႏၱရာယ္ျဖစ္ေစတယ္ဆုိတာကုိေတာ့ အာဆီယံ TAC စာခ်ဳပ္မွာ ရွင္းျပထားတာမေတြ႔ရပါဘူး။
ခ်စ္ၾကည္ေရးနဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးစာခ်ဳပ္လုိ႔ အမည္ေပးထားတဲ့အတုိင္း အခန္း (၃)မွာ ပုဒ္ (၄) က ပုဒ္မ (၁၂) အထိ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးကိစၥေတြကုိ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရး၊ သိပၸံပညာ၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး နဲ႔ တည္ၿငိမ္ေရးစတဲ့ ကိစၥရပ္ေတြမွာ လက္မွတ္ထိုးထားတဲ့ ႏုိင္ငံေတြဟာ တက္ၾကြစြာ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ရမယ္လုိ႔ဆုိပါတယ္။ ဒီလုိ ဆက္ဆံေရး ျမွင့္တင္ရာမွာ အဖြဲ႔အေနနဲ႔ ဆက္ဆံရာမွာေရာ (၂) ႏုိင္ငံဆက္ဆံေရးမွာေရာ ခြဲျခားမႈမရွိပဲ တန္းတူဆက္ဆံရမယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။
၁၉၉၈ ဇူလုိင္လ ၂၅ ရက္ေန႔ ဖိလစ္ပုိင္ႏုိင္ငံ မနီလာၿမိဳ ႔မွာ ျပင္ဆင္လုိက္တဲ့ အာဆီယံခ်စ္ၾကည္ေရးနဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးစာခ်ဳပ္ ဒုတိယျပင္ဆင္ခ်က္အရဆုိရင္ ဗမာစစ္အစုိးရအပါအဝင္ အာဆီယံအဖြဲ႔ဝင္ (၁၀) ႏုိင္ငံစလုံးက ေထာက္ခံ သေဘာတူတဲ့အတြက္ အေမရိကန္ဟာ စာခ်ဳပ္ဝင္ႏုိင္ငံျဖစ္လာတာပါပဲ။ အာဆီယံအဖြဲ႔ဝင္ႏုိင္ငံအားလုံးက သေဘာတူမွသာလွ်င္ ေဒသအျပင္ဖက္ကႏုိင္ငံေတြဟာ အာဆီယံခ်စ္ၾကည္ေရးနဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးစာခ်ဳပ္ကုိ လက္မွတ္ထုိးႏိုင္တယ္လုိ႔ မနီလာ (Manila) ျပင္ဆင္ခ်က္မွာ ဆုိထားပါတယ္။ ျပႆနာေျဖရွင္းတဲ့ စည္းကမ္းနည္းလမ္းကုိ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္မွာ ျပဌာန္းပါတယ္။
အာဆီယံခ်စ္ၾကည္ေရးနဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးစာခ်ဳပ္ကုိ အေမရိကန္လက္မွတ္ထိုးလုိက္တဲ့အတြက္ အေမရိကန္အစုိးရရဲ ႔ ျမန္မာ့ေရးရာ သေဘာထားေျပာင္းလဲလာဖြယ္ရွိပါတယ္။ အေမရိကန္ ကြန္ဂရက္လႊတ္ေတာ္မွာ ဥပေဒျပဌာန္းၿပီး ဗမာစစ္အစုိးရကုိ ဒဏ္ခတ္အေရးယူထားတာျဖစ္လုိ႔ အုိဘားမား အစုိးရတဦးတည္း ဒဏ္ခတ္မႈကုိ ရုတ္သိမ္းလုိ႔မရပါဘူး။ ကြန္ဂရက္လႊတ္ေတာ္ရဲ ႔ သေဘာတူခ်က္ရယူဖုိ႔ လုိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဖူခက္ အစည္းအေဝးအတြင္းမွာ အေမရိကန္နဲ႔ ဗမာအစုိးရအမႈထမ္း ေတြ႔ဆုံေဆြးေႏြးတာကုိ ထူးျခားမႈအျဖစ္ သတ္မွတ္ႏုိင္ပါတယ္။ အယင္က ဒါမ်ဳိးမရွိခဲ့ပါဘူး။
အစုိးရအခ်င္းခ်င္း ပဋိပကၡ မျဖစ္ဖုိ႔ ရည္ရြယ္ၿပီး ဖြဲ႔စည္းခဲ့တဲ့ အာဆီယံရဲ ႔ ရည္ရြယ္ခ်က္ ေအာင္ျမင္တယ္လုိ႔ ေျပာႏုိင္ပါတယ္။ အဖြဲ႔သက္တမ္း အႏွစ္ (၄၀) ေက်ာ္မွာ အဖြဲ႔ဝင္ (၁၀) ႏုိင္ငံနဲ႔ မိတ္ေဆြႏုိင္ငံေတြ တုိးလာၿပီး အစုိးရအခ်င္းခ်င္းဆက္ဆံရာမွာ လုိက္နာရမယ့္ စည္းကမ္းနည္းလမ္းကုိ သတ္မွတ္ႏုိင္ခဲ့ပါတယ္။ ျပႆနာကုိ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာေျဖရွင္းႏုိင္ၿပီး ျပည္တြင္းေရးမွာ ဝင္ေရာက္စြက္ဖက္မႈ ကင္းရွင္းတာကုိ အာဆီယံရဲ ႔ ေအာင္ျမင္မႈအျဖစ္ သတ္မွတ္ၾကပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ ျမန္မာနဲ႔ အေမရိကန္ဟာ ဘယ္လုိယုံၾကည္မႈတည္ေဆာက္ၿပီး ဘယ္လုိဆက္ဆံေရး တုိးျမွင့္မယ္ဆုိတာကုိ ေစာင့္ၾကည့္ဖုိ႔သာ ရွိပါေတာ့တယ္ခင္ဗ်ာ။
