ေအာက္တိုဘာ ၁၄၊ ၂၀၀၉။ ကမၻာအ၀ွမ္းမွာ ဆင္ေျခေထာက္ေရာဂါပိုး ကူးစက္ခံရ သူ သန္း၁၂၀ေက်ာ္ရိွၿပီး၊ ဒီအထဲ လူဦးရည္ သန္း ၄၀ဟာ ေရာဂါေၾကာင့္ ခႏၶာကိုယ္ ပံုပ်က္ပန္းပ်က္ မသန္မစြမ္းျဖစ္ခဲ့ရပါတယ္။ လူဦးေရ ေနာက္ထပ္ သန္းတေထာင္ ဟာလည္း ေရာဂါပိုး ကူးစက္ႏိုင္ေခ် အလားအလာ ရင္ဆိုင္ေနရပါတယ္။
Elephantiasis လို႕ေခၚတဲ့ အမ်ားသိၾကတဲ့ ဆင္ေျခေထာက္ေရာဂါေဆး အသံုးအႏႈန္း ကေတာ့ Lymphatic Filariasis ေခၚပါတယ္။ ဒီေရာဂါပိုးဟာ ကမၻာေပၚမွာ ဆင္းရဲ မဲြေတၿပီးေတာ့ လူထုက်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈအားနည္းတဲ့ အာဖရိကတိုက္နဲ႕ အာရွတိုက္ေဒသေတြမွာ ကူးစက္ပ်ံ႕ႏွံ႔ေနပါတယ္။ လူရဲ႕ ျပန္ေရေၾကာစံနစ္ကို ကူးစက္ ပ်ံ႕ႏွံတဲ့ ဒီကပ္ပါးပိုးေၾကာင့္၊ ေျခလက္နဲ႕ အျခာခႏၶာကိုယ္အစိတ္အပိုင္းေတြ ပံုပ်က္ပန္းပ်က္ျဖစ္ၿပီး မသန္မစြမ္း ျဖစ္ၾကရပါတယ္။
ဒီေရာဂါဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံအပါအ၀င္ အပူပိုင္းေဒသ တိုင္းျပည္ ၈၃ ႏိုင္ငံမွာ အထူး ကူးစက္ပ်ံႏွံေနပါတယ္။ ဆင္ေျခေထာက္ေရာဂါတိုက္ဖ်က္ေရး Global Alliance အဖဲြ႕ႀကီးအေနနဲ႕ ၂၀၂၀ ခုႏွစ္မွာ လံုး၀ အျမစ္ျပတ္ေရး ပစ္မွတ္ထားၿပီး ၿပီးခဲ့တဲ့ ၉ႏွစ္ကတည္းက ရည္ရြယ္ ေဆာင္ရြက္ေနပါတယ္။ ဒီအဖဲြ႕ဟာ ကုလသမဂၢရဲ႕ ကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖဲြ႕အျပင္ GlazosmithKline နဲ႕ Merck လို အဓိက ေဆးကုမၸဏီႀကီးေတြနဲ႕လည္း အတူတကြ လက္တဲြ ေဆာင္ရြက္ေနတာပါ။
ဆင္ေျခေထာက္ေရာဂါ တိုက္ဖ်က္ေရး ႏိုင္ငံတကာလႈပ္ရွားမႈေတြ အရိွန္ျမွင့္ေဆာင္ရြက္ခ်က္ေတြနဲ႕ပတ္သက္လို႕ လန္ဒန္ၿမိဳ႕ကေန ဗီြအိုေအ သတင္းေထာက္ Rachel Smalley ေရးသားေပးပို႕တဲ ့သတင္းကို အခုအပတ္ က်န္းမာေရး အစီအစဥ္မွာ တင္ဆက္ထားပါတယ္။