ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ႏုိင္ငံေတာ္ဖြံ႔ၿဖိဳးတုိးတက္ေရးအတြက္ တည္ေဆာက္လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ ေရကာတာ၊ ဓါတ္ေငြ႔ ပိုက္လိုင္း စီမံကိန္းမ်ားေၾကာင့္ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ဆုိင္ရာမ်ား ထိခိုက္ပ်က္ဆီးဆုံးရႈံးမႈမ်ား ရွိေနေၾကာင္း ေျပာဆုိေ၀ဖန္ ကန္႔ကြက္ေတာင္းဆုိမႈမ်ား ရွိေနပါတယ္။ ဒီအေရးကိစၥကုိ ပုိမုိသိရွိႏုိင္ဖုိ႔ ျမန္မာ့အေရးနဲ႔ စိးပြားေရးဆုိင္ရာမ်ားကုိ ေလ့လာ သုံးသပ္ေနသူ စီးပြားေရးပညာရွင္ ေဒါက္တာေဇာ္ဦး (အေမရိကန္တကၠသိုလ္) နဲ႔ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး ဆုိင္ရာ ပညာရွင္ ဦးညိဳေမာင္ တုိ႔ကို ဦးေက်ာ္ဇံသာ ဆက္သြယ္ေမးျမန္း ေဆြးေႏြးတင္ျပထားပါတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ျမန္မာႏုိင္ငံ စီးပြားေရးကုိ ေတာက္ေလွ်ာက္ေလ့လာေနတဲ့ စီးပြားေရးပညာရွင္ ေဒါက္တာေဇာ္ဦး စ ေဆြးေႏြးပါ။ သဘာဝ ပတ္ဝန္က်င္ကုိ ငဲ့ၿပီးေတာ့ စီးပြားေရးဖြံ႔ၿဖိဳးေရး လုပ္ေနတဲ့ ကိစၥကုိ ရပ္ဆိုင္းသင့္ပါသလား။
ေဒါက္တာေဇာ္ဦး ။ ။ ဒီလုိ အယူအဆမ်ဳိးကေတာ့ တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ ဘယ္ဘက္ကို ေျပာင္းလာသလဲဆုိေတာ့ ဒီသဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းတဲ့ကိစၥဟာ စီးပြားေရးဖြံ႔ၿဖိဳးမႈ တုိးတက္မႈကို မထိခိုက္ဘဲနဲ႔ ေဆာင္ရြက္ႏုိင္မယ့္ နည္းလမ္းသစ္ေတြ ရွိလာတယ္ဆုိၿပီးေတာ့ အခုေနာက္ပို္င္းမွာ လက္ခံစဥ္းစားလာၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ က်ေနာ္တုိ႔ ဖြံ႔ၿဖိဳးဆဲ ႏုိင္ငံေတြ အတြက္ ကေတာ့ စိမ္ေခၚမႈတရပ္လို ျဖစ္ေနေပမယ္လည္း ဒါကို စနစ္တက် လုပ္မယ္ဆုိရင္ ေရရွည္မွာ စီးပြားေရးအရလည္း တြက္ေျခကိုက္ၿပီးေတာ့ သဘာဝပတ္ဝန္က်င္ ထိန္းသိမ္းမႈဘက္ကပါ အက်ဳိးရွိတဲ့ လုပ္ငန္းမ်ဳိးေတြ လုပ္ေဆာင္လာႏုိင္မယ့္ အရည္အေသြးေတြ ရလာႏုိင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဆရာဦးညိဳေမာင္ ခင္မ်ား သဘာဝပတ္ဝန္က်င္ ထိန္းသိမ္းေရးပညာရွင္တဦးျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ စီးပြားေရး တုိးတက္ဖြံ႔ၿဖိဳးေအာင္ လုပ္တဲေနရာမွာ သဘာဝပတ္ဝန္က်င္ကို ထိခုိက္တဲ့ အေျခအေနဟာ ဘယ္ေလာက္ထိ ဘယ္အေျခအေနမ်ဳိး ရွိပါသလဲ။ သိပ္ဆိုးသလား၊ သိပ္မေျပာပေလာက္တဲ့ အေျခအေနပဲ ရွိပါသလား။ ပတ္ဝန္းက်င္ ထိခုိက္ ျပဳန္းတီးတဲ့ အေျခအေန။
ဦးညိဳေမာင္ ။ ။ က်ေနာ္တုိ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ လူမႈဘဝ စီးပြားတုိးတက္ေရး၊ စီးပြားေရးတုိးတက္ေရးေတြကုိ ေဆာင္ရြက္ဖို႔ အတြက္ဖုိ႔ က်ေနာ္တုိ႔ အဓိက လိုအပ္ခ်က္က လွ်ပ္စစ္ျဖစ္တယ္။ လွ်ပ္စစ္ဓါတ္ကုိ ရရွိဖုိ႔အတြက္ ျမန္မာႏုိင္ငံကုိလည္း ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ လုပ္ငန္းေတြ ရွိပါတယ္။ အဲဒီ လွ်ပ္စစ္ဓါတ္ကလည္း က်ေနာ္တို႔ ကာဘြန္ဒုိင္ေအာက္ဆုိဒ္ (CO2) ကုိ ထုတ္လႊတ္တဲ့နည္းေတြ မဟုတ္တဲ့ renewable energy လို႔ ေခၚတဲ့ ေရအားလွ်ပ္စစ္ကုိ အဓိက ေဆာင္ရြက္ေနတာ ျဖစ္ပါ တယ္။ အဲဒီ ေရအားလွ်ပ္စစ္ဓါတ္ ေဆာင္ရြက္ေနတာ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ကုိ လုပ္ေဆာင္ေနတဲ့ လုပ္ငန္းတခု ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါကလည္း စီးပြားေရး၊ လူမႈေရး တုိ႔ တိုးတက္ဖို႔အတြက္ ျဖစ္ပါတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ တခုက ေရအားကို သုံးတဲ့ ႀကိဳးပမ္းတဲ့ေနရာမွာ ျမစ္ေၾကာင္းေတြကုိ ပိတ္ရတဲ့ကိစၥက်ေတာ့။
ဦးညိဳေမာင္ ။ ။ ျမစ္ေၾကာင္းေတြကို ပိတ္ရတဲ့အခါမွာ ပတ္ဝန္းက်င္ကုိ ထိခုိက္မႈ မလြဲမေသြရွိပါတယ္။ သုိ႔ေသာ္ အဲဒီလုိ ရွိတဲ့ အခါမွာ အဲဒီလုိ ထိခုိက္တာကို ေလ်ာ့ပါးသက္သာေအာင္ mitigation measures ဆုိတာ ရွိပါတယ္။ mitigation measures ကို ဘယ္လိုလုပ္ရမလဲဆိုတာက ျမစ္ေတြကို ပိတ္ၿပီးေတာ့ ဆည္မေဆာက္ခင္မွာ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ကို ဘယ္လိုထိခုိက္ မလဲဆုိတဲ့ ႀကိဳတင္ခန္႔မွန္းခ်က္၊ ခန္႔မွန္းမႈကို EIA လို႔ ေခၚတဲ့ Environmental Impact Accessment ကုိ လုပ္ရပါတယ္။ အဲဒီလို လုပ္ၿပီးေတာ့ ထိခုိက္တဲ့ impact ေတြကို သိၿပီးေတာ့ ဒီ impact ေတြကို ေလ်ာ့နည္းသက္သာေအာင္ လုံးဝ သက္သာ ေအာင္ ဘယ္လိုလုပ္ရမလည္းဆုိတဲ့ နည္းလမ္းေတြနဲ႔ က်ေနာ္တုိ႔ ေဆာင္ရြက္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဟုတ္ကဲ့ အဲဒီနည္းလမ္းေတြကို အခု ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ျပဳလုပ္ေနတဲ့ ေရအားလွ်ပ္စစ္ စီမံကိန္းေတြမွာ လိုက္နာမႈရွိတယ္လို႔ ေတြ႔ရပါသလား။
ဦးညိဳေမာင္ ။ ။ က်ေနာ္တုိ႔ အေနနဲ႔ အခုမွ စၿပီးလုပ္တာျဖစ္တဲ့အတြက္ ဒီလုိ EIA လုပ္ၿပီးေတာ့ ေတြ႔ရွိခ်က္ေတြကို က်ေနာ္တို႔ တင္ျပတဲ့အခါမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံကလည္း လုိက္နာလိမ့္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ထားပါတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ေဒါက္တာေဇာ္ဦး ေတြ႔ရွိခ်က္ကိုလည္း ေျပာပါ။ အဲဒီကိစၥမွာ ဆရာဦးညိဳေမာင္ ေျပာသလို ဒါကုိ assess လုပ္တယ္။ Assessment ေတြအတုိင္း ဒါေတြ ဒါေတြ ႏွစ္နာႏုိင္တယ္ဆိုတဲ့ဟာေတြကို ျမန္မာႏုိင္ငံမွာလုပ္ေနတဲ့ ေရအား လွ်ပ္စစ္ စီမံကိန္းေတြ ျမစ္ေတြကုိ ပိတ္ၿပီး တာတမံေတြလုပ္တဲ့ ကိစၥေတြမွာ လိုက္နာမႈ ရွိတယ္လို႔ ေတြ႔ရပါလား။
ေဒါက္တာေဇာ္ဦး။ ။ အဲဒီက႑ပိုင္းမွာေတာ့ က်ေနာ္ သိပ္ၿပီးမေလ့လာထားတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ မသိရွိရပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ က်ေနာ္ တင္ျပခ်င္တာတခုက က်ေနာ္တို႔ ႏုိင္ငံမွာ အခုလက္ရွိ ႀကံဳေတြ႔ေနရတဲ့ လိုအပ္ခ်က္၊ ေလာင္စာ လိုအပ္ခ်က္မွာ ဒီျပႆနာကို ေျဖရွင္းတဲ့ေနရာမွာ ေရအားလွ်ပ္စစ္အျပင္ က်ေနာ္တုိ႔ တုိင္းျပည္မွာ ေဖာေဖာသီသီ ရႏုိင္တဲ့ သဘာဝဓါတ္ေငြ႔ ျပန္လည္သုံးစြဲႏုိင္ဖြဲ႔ကိစၥကိုလည္း ပုိအေလးေပး စဥ္းစားသင့္ပါတယ္။ အယင္တုန္းကေတာ့ သဘာဝဓါတ္ေငြ႔ကုိ လြယ္လြယ္နဲ႔ ေရာင္းခ်ၿပီး ရတဲ့ဝင္ေငြမ်ားမ်ား ျမန္ျမန္ရေရးကို ဦးစားေပးၿပီးေတာ့ ေဆာင္ရြက္ခဲ့တဲ့ အေနအထားေတြ ရွိခဲ့ပါတယ္။ အခု ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ အဲဒီက ရတဲ့ဝင္ေငြေတြဟာ ႏုိင္ငံျခားအရံေငြ စုစုေဆာင္းေဆာင္း ရွိခဲ့ၿပီ ျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ အခု ေနာက္ပုိင္း လုပ္မယ့္ သဘာဝဓါတ္ေငြ႔ တူးေဖာ္ထုတ္လုပ္ေရး ကိစၥေတြမွာဆုိရင္ 3 in 1 ေခၚတဲ့ ျပည္တြင္းေလာင္စာ ဖူလံုေရးအတြက္ လုပ္ေပးမယ့္ ျပည္တြင္းဓါတ္ေငြ႔ ပိုက္လုိင္းလို႔ ကိစၥမ်ဳိး၊ လယ္ယာေျမက႑ တုိးတက္ေရးအတြက္ အေရးပါ တဲ့ ဓါတ္ေျမၾသဇာ ထုတ္လုပ္ေရး ကိစၥမ်ဳိး ဒါမ်ဳိးကုိ ႏုိင္ငံတကာ သဘာ၀ဓါတ္ေငြ႔ နဲ႔ ေရနံ တူးေဖာ္ထုတ္လုပ္ေရး ကုမၼဏီ ေတြ နဲ႔ ၫွိႏႈိင္းေဆာင္ရြက္တဲ့အခါမွာ အထူးသျဖင့္ က်ေနာ္တုိ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ မၾကာခင္ ျဖစ္ေတာ့မယ့္ တရုတ္ႏုိင္ငံနဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈေတြ ျဖစ္တဲ့အခါမွာ ဒီလုိ စီမံခ်က္မ်ဳိးကုိ က်ေနာ္တုိ႔ ႏုိင္ငံေတာ္အစိုးရ နဲ႔ ေခါင္းေဆာင္ေတြအေနနဲ႔ ဒါကို ၫွိႏႈိင္း ေတာင္းဆုိဖို႔ လုိအပ္ပါတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဟုတ္ကဲ့ သဘာ၀ ဓါတ္ေငြ႔ကိုလည္း တရုတ္ႏုိင္ငံတုိ႔ကုိ ပုိက္လုိင္းနဲ႔ ဆက္သြယ္လုပ္တဲ့ေနရာမွာ သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး ရႈေထာင့္က ေ၀ဖန္မႈေတြ ရွိၾကပါတယ္။ အဲဒီ သဘာ၀ဓါတ္ေငြ႔ ပိုက္လုိင္း ေဖာက္လုပ္တဲ့ကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ ဆရာဦးညိဳေမာင္ တုိ႔ ဘ၀င္ၾကပါရဲ ႔လား။
ဦးညိဳေမာင္ ။ ။ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး ရႈေထာင့္က ၾကည့္ရင္ အဲဒီ ပိုက္လိုင္းဆက္သြယ္တဲ့ လမ္းေၾကာင္း ေရြးခ်ယ္တဲ့အခါမွာ ပတ္၀န္က်င္ကုိ ထိခုိက္မႈ အနည္းဆုံး လမ္းေၾကာင္းကုိ ေရြးဖို႔ လုိပါတယ္။ အဲဒီဟာလည္း က်ေနာ္ နားလည္ထားတာပါ။ သဘာ၀ဓါတ္ေငြ႔ ပိုက္လုိင္းတေလွ်ာက္ EIA (Environmental Impact Assessment) လုပ္ရပါတယ္။ အဲဒါ လုပ္ၿပီးမွ အဲဒီကေန ေတြ႔ရတဲ့ ေတြ႔ရွိခ်က္ေတြကို တင္ျပၿပီးေတာ့ ထိခိုက္မႈေတြကုိ ေလွ်ာ့ပါးသက္သာေအာင္ ဘယ္လုိ လုပ္မယ္ဆုိတာကုိ အဲဒီက်မွ သိမွာပါ။ ဒီအတုိင္းေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ ေျပာလို႔မရပါဘူး။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ေဒါက္တာေဇာ္ဦးအေနနဲ႔ သဘာ၀ဓါတ္ေငြ႔ ပုိက္လုိင္း ကန္႔ကြက္သံေတြကုိ ၾကားမွာပါ။ အဲဒါကို အစိုးရနဲ႔ တရုတ္အာဏာပိုင္တုိ႔က အေသအခ်ာ access လုပ္ၿပီးေတာ့မွ ထိခိုက္မႈ ေလွ်ာ့ပါးေအာင္ အနည္းဆုံးျဖစ္ေအာင္ သူတုိ႔ စီစဥ္ စဥ္းစားၿပီးလုပ္တယ္လို႔ ၾကားမိပါသလား။
ေဒါက္တာေဇာ္ဦး။ ။ ဒီကိစၥကေတာ့ ႏုိင္ငံတကာ အသိုင္းအ၀ုိင္းအတြင္းမွာ ေတာ္ေတာ္ႀကီးကုိ ေစာင့္ၾကည့္ေနတဲ့ စီမံခ်က္ ျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ အထူးသျဖင့္ တရုတ္ျပည္သူ႔ သမၼတႏုိင္ငံကလည္း ေဆာင္ရြက္မယ္ဆုိရင္ ဒီဟာကို ေတာ္ေတာ္ကုိ ေလးေလးနက္နက္ထားၿပီး ေဆာင္ရြက္လိမ့္မယ္လို႔ က်ေနာ္တုိ႔ ေမွ်ာ္လင့္ရပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာ တရုတ္ႏုိင္ငံရဲ ႔ သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္အေပၚ တန္းဖိုးထားမႈေတြကလည္း ေတာ္ေတာ္ ျမင့္တက္လာၿပီ ျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ဒီလုိ စီမံခ်က္မ်ဳိးမွာ တရုတ္အစိုးရေရာ က်ေနာ္တုိ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံ အစိုးရတုိ႔က အေရးတယူ ေဆာင္ရြက္ၾကမယ္လုိ႔ ေမွ်ာ္လင့္ရပါတယ္။ ေနာက္တခ်က္ကလည္း အခုနေျပာသလိုပဲ ဒီလုိ အင္မတန္မွ ႀကီးမားတဲ့ Mega-project လိုဟာမ်ဳိးကုိ လုပ္ၿပီးဆုိရင္ေတာ့ အနည္းနဲ႔အမ်ားဆုိသလုိ နစ္နာသူေတြ ရွိၾကမွာဘဲ။ သဘာ၀ ပတ္၀န္က်င္အရ ထိခုိက္ဆုံးရႈံးမႈေတြ ရွိၾကမွာပဲဲ။ ဒါေတြကို ဘယ္လို ႏုိင္ငံေတာ္အစိုးရအေနနဲ႔ ျပန္လည္ေဖးမ ေဆာင္ရြက္ေပးမလဲဆုိတဲ့ အပိုင္းကလည္း အခုအခ်ိန္တည္းက စတင္ ျပင္ဆင္ထားလို႔ ရပါတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဆရာဦးညိဳေမာင္ခင္မ်ား။
ဦးညိဳေမာင္ ။ ။ တရုတ္အစိုးရအေနနဲ႔ လုပ္လိမ့္မယ္ ထင္ပါတယ္။ တရုတ္မွာက EIA law ရွိပါတယ္။ ၂၀၀၃ ခုႏွစ္ကမွ ျပ႒ာန္းလာတာပါ။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဒါေပမဲ့ တခုေမးခ်င္တာက တရုတ္ႏုိင္ငံမွာလည္း ကမာၻ႔အႀကီးဆံုး Three Gorges Dam လုပ္ခဲ့တုန္းက ႏုိင္ငံတကာမွာ ေျပာလုိက္ၾကတာ အမ်ားႀကီးပါဘဲ။ ယဥ္ေက်းမႈ အေမြအႏွစ္ေတြ ပ်က္စီးသြားတာတုိ႔၊ ပတ္၀န္းက်င္ကအစ ပတ္၀န္းက်င္ ညစ္ႏြမ္းမႈအဆုံး ေျပာလာၾကပါတယ္။ အခု ျမန္မာႏုိင္ငံမွာလည္း တရုတ္ဘက္ကို သြားတဲ့ပုိက္လိုင္း မဟုတ္ဘဲ နဲ႔ ယိုးဒယားကုိ တနသၤာရီဘက္က သြားတဲ့ ပုိက္လိုင္းကိစၥမွာလည္း ဒီလုိ compensation ေပးတာလည္း မရွိပါဘူး။ သိပ္ၿပီး ေတာ့ နည္းတယ္ ျပည္သူေတြဟာ အိုးမဲ့အိမ္မဲ့ ထြက္ေျပးရတယ္၊ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ အမ်ားအျပား ၾကားရပါ တယ္။ ဒီကိစၥကုိ ဆရာ ဘယ္လို သေဘာရပါသလဲ။ တရုတ္က လုပ္မယ္လို႔ ေမ်ွာ္လင္ရပါသလား။
ဦးညိဳေမာင္ ။ ။ က်ေနာ့္အေနနဲ႔က တရုတ္အစိုးရက Three Gorges Dam ေဆာက္တုန္းကေတာ့ EIA Law မရွိေသးဘူး ထင္တယ္။ ဘာျဖစ္လုိ႔လည္းဆုိေတာ့ EIA Law ကို သူတို႔ ျပ႒ာန္းတာက ၂၀၀၃ ခုႏွစ္မွာ ျပ႒ာန္းခဲ့တာျဖစ္တယ္။ အခုက် ေတာ့ EIA Law အရ ဒီဟာ လုပ္ကုိလုပ္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာေတာ့ EIA Law ေတာ့ မရွိေသးပါဘူး။ Law မျပ႒ာန္းရေသးပါဘူး။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ တနသၤာရီဘက္ကေန ထိုင္းဘက္ကို သြယ္တဲ့ပုိက္လိုင္းေတြ ကိစၥမွာေတာ့ အဲဒီ law ေတြ မရွိဘဲနဲ႔ လုပ္ခဲ့တာလား။
ဦးညိဳေမာင္ ။ ။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီတုန္းကလည္း EIA SIA လုပ္တယ္လို႔ က်ေနာ္ေတာ့ သိထားပါတယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ အဲဒီအရပ္ေဒသက ပိုက္လိုင္းသြားတဲ့ေနရာ ပိုက္လုိင္းျဖတ္တဲ့အတြက္ compensation ေပးပါတယ္လို႔ က်ေနာ္ သိထားပါ တယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ေဒါက္တာေဇာ္ဦးအေနနဲ႔ ဘယ္ေလာက္သိထားပါသလဲ။ ထိုင္းဘက္ကုိ သြယ္တဲ့ ပိုက္လိုင္းကိစၥမွာ။
ေဒါက္တာေဇာ္ဦး ။ ။ က်ေနာ္နားလည္းတာကေတာ့ ပုဂၢလိကက႑ကေန compensation ကိစၥေတြကို အေမရိကန္ တရားရုံးကတဆင့္ ေဆာင္ရြက္ေပးတယ္လို႔ နားလည္းထားပါတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ က်ေနာ္ ေနာက္ဆုံးေမးခ်င္တာက ႏုိင္ငံတကာမွာလည္း သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရးသမား ေတြက ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ဒီလုိ တိုးတက္ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးလုပ္ငန္းေတြ လုပ္တဲ့အခါ ပတ္၀န္က်င္ထိခို္က္မႈေတြ၊ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ ရွိတယ္လို႔ ေ၀ဖန္ေထာက္ျပၾကပါတယ္။ ဒါကို တခ်ဳိ ႔က ႏုိင္ငံေရးအားျဖင့္ အစုိးရကုိ အတိုက္အခံ လုပ္လို သူေတြရဲ ႔ အသံအျဖစ္ ေရာၿပီးေတာ့ သတ္မွတ္လိုက္ၾကတာ ၾကားပါတယ္။ အဲဒီလုိ သတ္မွတ္ခ်က္ကုိေရာ ဘယ္လုိသေဘာရ ပါ သလဲ။
ဦးညိဳေမာင္ ။ ။ ဒီဟာကေတာ့ ပတ္၀န္းက်င္ ထိခုိက္မယ္ဆိုတဲ့ အေၾကာင္းအရာ ေ၀ဖန္ၾကတာကေတာ့ ဒါကရွိမွာပဲဲ။ လြတ္လပ္စြာ ေ၀ဖန္ခြင့္ရွိတဲ့ ေနရာေတြက လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေ၀ဖန္ၾကမွာပါ။ သုိ႔ေသာ္ က်ေနာ္တုိ႔က ဒီေ၀ဖန္သံေတြကို ႏုိင္ငံေရးလို႔ ဆြဲမတြက္ဘဲနဲ႔ ပတ္၀န္က်င္ထိန္းသိမ္းေရး အျမင္ဘက္ကေန ၾကည့္ၿပီးေတာ့ ဒီလုိေျပာလာတာေတြကို က်ေနာ္ တုိ႔ သိပံၸၸနည္းက် စူးစမ္းေလ့လာၿပီး မဟုတ္ရင္ မဟုတ္တဲ့အေၾကာင္း၊ ဟုတ္ရင္ ဟုတ္တဲ့အေၾကာင္း က်ေနာ္တုိ႔ ပြင့္ပြင့္ လင္းလင္း ျပန္ၿပီးေတာ့ ေျပာရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ က်ေနာ္ေတာ့ ဒီလိုပဲ ျမင္ပါတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ေဒါက္တာေဇာ္ဦးရဲ ႔ အျမင္လည္း သိခ်င္ပါတယ္။ ပတ္၀န္က်င္ထိန္းသိမ္းေရးသမားေတြရဲ ႔ ကန္႔ကြက္သံ ကုိ ႏုိင္ငံေရးဆန္က်င့္မႈလို႔ ေရာေထြးသမုတ္လိုက္တာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔။
ေဒါက္တာေဇာ္ဦး ။ ။ အဲဒါကေတာ့ ေ၀ဖန္သူေတြဘက္မွာလည္း တာ၀န္ရွိတယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ ဆိုလိုတာက ေ၀ဖန္ေနတဲ့ ကိစၥေတြမွာ ဖြံ႔ၿဖိဳးဆဲႏုိင္ငံေတြ မေျပာနဲ႔ က်ေနာ္တုိ႔ ဖြံ႔ၿဖိဳးၿပီး အေမရိကန္ႏုိင္ငံလို ကမာၻ႔ထိပ္တန္းႏုိင္ငံႀကီးေတြမွာေတာင္မွ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ အင္အားနည္းေနဆဲ ရွိေနပါေသးတယ္။ သူတုိ႔မွာကေတာ့ ေ၀ဖန္ခ်က္ေတြမွာ ဒီေ၀ဖန္ရံုတင္မကဘူး ဒါကို ဘယ္လိုျပဳျပင္တိုးတက္ေအာင္ လုပ္ႏုိင္မယ္ဆိုတဲ့ ေကာင္းမြန္တဲ့လမ္းေၾကာင္းဘက္ကိုလည္း ျပသေပးတဲ့ ေ၀ဖန္ခ်က္မ်ဳိး အျပဳသေဘာေ၀ဖန္ခ်က္မ်ိဳးေတြလည္း မ်ားမ်ားရွိလာဖို႔ လိုလိမ့္မယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။
