အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုက ပြုစုထုတ်ပြန်တဲ့ လူ့အခွင့်အရေး အစီရင်ခံစာဟာ အီရန်၊ တရုတ်၊ မြောက်ကိုရီးယားနိုင်ငံတွေရဲ့ အခြေအနေကိုသာ မက နိုင်ငံပေါင်း ၃၀ လောက်က လူ့အခွင့်အရေး အခြေအနေတွေကိုပါ နာမည်တွေနဲ့တကွ ဖော်ထုတ်ပြီး ရေးသား တင်ပြထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီနိုင်ငံတွေထဲမှာ မြန်မာနိုင်ငံလည်း တခု အပါအဝင် ဖြစ်ပါတယ်။ အကြောင်းစုံကို ဦးကျော်ဇံသာက တင်ပြပေးထားပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံ စစ်အစိုးရဟာ ထိတ်လန့် တုန်လှုပ်စရာကောင်းတဲ့ လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုတွေကို ဆက်လက် ကျူးလွန်ခဲ့တယ်၊ တိုင်းရင်းသား ဒေသတွေမှာ စစ်ရေး တိုက်ခိုက်မှုတွေကို အရှိန်အဟုန် တိုးမြှင့်တယ်၊ အထူးသဖြင့် ကရင်နဲ့ ရှမ်းပြည်နယ်တို့မှာ ဖြစ်တယ်၊ သြဂုတ်လတုန်းကဆိုရင် စစ်အစိုးရရဲ့ စစ်သားတွေဟာ ကိုးကန့် အပစ်ရပ်အဖွဲ့ကို တိုက်ခိုက်ခဲ့တယ်၊ အစိုးရက ဒါဟာ မူးယစ်ဆေး ထုတ်လုပ်မှုနဲ့ လက်နက်စက်ရုံတွေကို ပိတ်ပစ်နိုင်ဖို့အတွက် လုပ်ခဲ့ရတာလို့ အကြောင်းပြတယ်၊ အစိုးရ စစ်သားတွေဟာ ရွာပေါင်းများစွာကို ဖျက်ဆီးခဲ့တယ်၊ ဒီတိုက်ခိုက်မှုတွေကြောင့် ရွာသားတွေ သောင်းနဲ့ချီပြီး တရုတ်နိုင်ငံဘက်ကို ထွက်ပြေးခဲ့ကြရတယ်၊ အခုအခါ အဲဒီဒေသကို ဘယ်အခြေခံ ဥပဒေကိုမှ အခြေမခံဘဲ အမိန့်အာဏာ သက်သက်နဲ့ အုပ်ချုပ်ထားပြီး လူတွေကို ဘာအခွင့်အရေးမှ မပေးဘဲ ဖိနှိပ် ချုပ်ချယ်ထားတယ်လို့ ဆိုပြီး ဒီ ကိုးကန့်ဒေသကို အသေးစိတ်လိုလို ဖော်ပြထားတာ တွေ့ရပါတယ်။
ဒါ့အပြင် မြန်မာစစ်အစိုးရဟာ အခြား ဆိုးရွားတဲ့ လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုတွေကိုလည်း ကျူးလွန်ခဲ့တယ်။ တရားရုံးတင် စစ်ဆေးခြင်း မရှိဘဲ လူတွေကို သတ်ဖြတ်တာ၊ ထိန်းသိမ်းခံနေရတုန်း လူတွေ သေဆုံးခဲ့ရတာတွေ၊ လူတွေ ပျောက်ဆုံးသွားရတာတွေ၊ အမျိုးသမီးတွေကို စော်ကားတာတွေ၊ နှိပ်စက် ညှဉ်းပန်းတာတွေ၊ အတင်းအဓမ္မ နေရပ် ရွှေ့ပြောင်းခိုင်းတာ၊ အလုပ်ကြမ်း စေခိုင်းတာ၊ အရွယ်မရောက်သေးတဲ့ ကလေးတွေကို စစ်သားအဖြစ် စုဆောင်းတာ စတာတွေပဲ ဖြစ်တယ်လို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။
ဆက်လက်ဖော်ပြတဲ့ အချက်တခုကတော့ နိုင်ငံရေး၊ လူမှုရေး၊ ကယ်ဆယ်ရေး ကိစ္စတွေမှာ ပါဝင်လှုပ်ရှား ဆောင်ရွက်နေကြတဲ့ အရပ်သားတွေကို တရားဥပဒေအရ စွဲချက်မတင်ဘဲ ဖမ်းဆီးချုပ်နှောင် ထားတာတွေလည်း ရှိတယ်လို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။
တကယ်တော့ ၂၀၀၉ ခုနှစ်ဟာ အင်တာနက်တို့၊ လက်ကိုင်တယ်လီဖုန်းတို့၊ တခြား နည်းပညာတို့ တိုးတက်လာတဲ့နှစ် ဖြစ်တဲ့အတွက် ကမ္ဘာ့လူသားတွေဟာ လူ့အခွင့်အရေးအကြောင်း ပိုမိုသိရှိ နားလည်ခွင့် ရရှိလာနိုင်တဲ့နှစ် ဖြစ်တယ်လို့လည်း ဆိုထားပါတယ်။
သို့ပေမဲ့လည်း တချိန်တည်းမှာ အစိုးရတွေ ဘက်ကလည်း ဒီနည်းပညာ တိုးတက်မှုနဲ့အတူ ဖြစ်ထွန်းလာတဲ့ လွတ်လွတ်လပ်လပ် ဆက်သွယ် ပြောဆို ဖော်ပြကြတာတွေကို ပိတ်ပင်တားဆီးနိုင်ဖို့ အချိန်နဲ့ ငွေကြေး ပိုမို စိုက်ထုတ် ဆောင်ရွက်လာတယ်လို့လည်း ဖော်ပြထားပါတယ်။
ဒီနေ့ ကမ္ဘာ့အစိုးရတွေ များသောအားဖြင့် ကြုံတွေ့နေရတဲ့ ပြဿနာတခုကတော့ လူ့အခွင့်အရေး၊ နိုင်ငံသား အခြေခံ လွတ်လပ်ခွင့်နဲ့ နိုင်ငံသားတို့ရဲ့ လုံခြုံရေးကို ဘယ်လိုထိန်းချုပ်မလဲဆိုတာ ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်ရတဲ့ ပြဿနာပဲ ဖြစ်တယ်လို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။ တချို့နိုင်ငံတွေဟာ အကြမ်းဖက်ဝါဒကို အကြောင်းပြပြီး နိုင်ငံသားတွေရဲ့ လွတ်လပ်ခွင့် ကန့်သတ်တာ၊ ထိန်းသိမ်းခံတွေရဲ့ အခွင့်အရေး ဖြတ်တောက်တာတွေကို လုပ်ဆောင်ခဲ့ကြတယ်လို့ ဖော်ပြထားတာ တွေ့ရပါတယ်။
တချိန်တည်းမှာပဲ အမေရိကန် အစိုးရရဲ့ ကမ္ဘာ့အမျိုးသမီးရေးရာ နယ်လှည့် သံတမန်ကြီး မလန်း ဗာဗီယာ (Melanne Verveer) ကလည်း မနေ့ နေ့လယ်ကလုပ်တဲ့ နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီးဌာနက သတင်းစာ ရှင်းလင်းပွဲမှာ မြန်မာစစ်အစိုးရရဲ့ လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုတချို့ကို ထောက်ပြ ဝေဖန်သွားပါတယ်။ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကို ကာလတာရှည် ထိန်းသိမ်းထားတာဟာ ဆိုးရွားပြီး ဒီကိစ္စနဲ့ ပတ်သက်လို့ စစ်အစိုးရကို ထပ်ခါတလဲလဲ ပြောဆို မေးမြန်းခဲ့တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
ပြီးခဲ့တဲ့ သီတင်းပတ်က နယူးယောက်ခ်မြို့မှာ နိုဘယ်လ်ဆုရ အမျိုးသမီးတွေ တက်ရောက် ရုံးထိုင်တဲ့ သရုပ်ပြ တရားရုံးတခုကို သူ တက်ရောက်ခဲ့တဲ့အကြောင်း၊ အဲဒီမှာ တိုင်းရင်းသား ဒေသတွေက အထူးသဖြင့် အမျိုးသမီးတွေအပေါ် ကျူးလွန်ခဲ့တဲ့ ပြစ်မှုတွေဟာ အလွန်ပဲ ကြောက်မက်ဖွယ်ကောင်းပြီး များပြားလှတာကို ကြားသိခဲ့ရတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
ဒါတွေဟာ မှတ်တမ်း မှတ်ရာနဲ့တကွ ရှိနေတဲ့ အထောက်အထားတွေ ဖြစ်တယ်လို့လည်း အမေရိကန် အစိုးရရဲ့ ကမ္ဘာ့အမျိုးသမီးရေးရာ နယ်လှည့်သံတမန်ကြီး မလန်း ဗာဗီယာက ပြောကြားသွားပါတယ်။
