တရုတ္ျပည္ကို လွ်ပ္စစ္ဓါတ္အားေပးပို႔ေရးအတြက္ ကခ်င္ျပည္နယ္ ဧရာဝတီျမစ္ဆံုမွာ ေရကာတာ တည္ေဆာက္တဲ့ စီမံကိန္း စတင္အေကာင္အထည္ ေဖာ္ေနပါၿပီ။ သံလြင္ေရကာတာ စီမံကိန္းကိုေတာ့ ျမန္မာဘက္ကေရာ ထိုင္းဘက္ကေရာ ကန္႔ကြက္ဆႏၵျပၾကတဲ့အတြက္ ဆိုင္းငံခဲ့ရပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ လြန္ခဲ့တဲ့ မတ္လေႏွာင္းပိုင္းမွာ တရုတ္အစိုးရပိုင္ ကုမၼဏီ (၃) ခု သံလြင္ေရကာတာ စီမံကိန္းကို ဦးေဆာင္အေကာင္အထည္ ေဖာ္ဖို႔ဆံုးျဖတ္ပါတယ္။ တရုတ္၊ ျမန္မာ၊ ထိုင္း (၃) ႏိုင္ငံ ဖက္စပ္စီမံကိန္းျဖစ္ၿပီး ထုတ္လုပ္မယ့္ ေရအားလွ်ပ္စစ္ကို တရုတ္နဲ႔ ထိုင္းႏိုင္ငံတုိ႔ကို ေရာင္းခ်ပါလိမ့္မယ္။
အေမရိကန္ေဒၚလာ သန္း (၉၀၀၀) ရင္းႏွီးၿပီး မဲဂါဝပ္ (၇၀၀၀) ေက်ာ္ ထုတ္လုပ္မယ့္ တာဆန္းေရအားလွ်ပ္စစ္ စီမံကိန္းပါ။ ေဆာက္လုပ္ၿပီးစီးသြားရင္ အေရွ ႔ေတာင္အာရွမွာ အႀကီးဆံုး ေရအားလွ်ပ္စစ္စီမံကိန္း ျဖစ္လာပါလိမ့္မယ္။ တရုတ္ျပည္နဲ႔ ထိုင္းႏိုင္ငံကို ျဖတ္သန္းစီးဆင္းတဲ့ အပိုင္းမွာ ကန္႔ကြက္ဆႏၵျပမႈေတြရွိတဲ့အတြက္ ရွမ္းျပည္နယ္ေတာင္ပိုင္းက တာဆန္းေရကာတာကို အရင္ဆံုး တည္ေဆာက္ဖို႔ ဆံုးျဖတ္လိုက္တာ ျဖစ္ပံုရပါတယ္။ ယူနန္ျပည္နယ္အပိုင္းမွာ ေရကာတာ တည္ေဆာက္ခြင့္ ရပ္ဆိုင္းထားတဲ့အတြက္ ျမစ္လက္တက္မွာ ေရကာတာ အေသးစားတခုသာ တည္ေဆာက္ႏုိင္ပါေသးတယ္။ ျမန္မာနဲ႔ ထိုင္းကို ပိုင္းျခားထားတဲ့ သံလြင္ျမစ္အပိုင္းက ေရကာတာ စီမံကိန္းကိုလည္း ရပ္ဆိုင္းထားပါတယ္။
ေရကာတာတည္ေဆာက္တဲ့အတြက္ အဓိက အက်ဳိးေက်းဇူး (၃) ခု ရႏိုင္ပါတယ္။ တရုတ္ျပည္မွာလို ျမစ္ေရလႊမ္းမိုးတာကို ဟန္႔တားႏိုင္ပါတယ္။ ေရအားလွ်ပ္စစ္စက္ရံုက လွ်ပ္စစ္ဓါတ္အား ထုတ္ယူႏုိင္ပါတယ္။ ေရကာတာေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ ဆည္ကေန ေရသြယ္ယူၿပီး စိုက္ပ်ဳိးေရးလုပ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ သံလြင္ျမစ္မွာ ေရလႊမ္းမိုးတဲ့ အႏၱရာယ္ မရွိပါဘူး။ သံလြင္ေရအားလွ်ပ္စစ္ဟာ ျပည္တြင္းမွာ သံုးစြဲဖို႔မဟုတ္ဘဲ ျပည္ပကို ေရာင္းစားဖုိ႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သံလြင္ျမစ္ေအာက္ပိုင္း ရွမ္း၊ ကရင္နီ နဲ႔ ကရင္ျပည္နယ္မွာ ေရကာတာ (၅) ခု ေဆာက္လုပ္ၿပီး ေရအားလွ်ပ္စစ္ထုတ္ယူမယ့္ စီမံကိန္းကို ေဒသခံ တိုင္းရင္းသားနဲ႔ ႏိုင္ငံျခားေရာက္ ျမန္မာျပည္သားေတြ ကန္႔ကြက္ေနတာ အေတာ္ေလးၾကာေနပါၿပီ။
သံလြင္ျမစ္ဝွမ္းေဒသမွာ ေနထိုင္သူ (၆) သန္းေလာက္ ရွိမယ့္လို႔ ခန္႔မွန္းထားပါတယ္။ ရွမ္း၊ ကိုးကန္႔၊ ဝ ၊ လားဟူ၊ ပအုိ႔၊ ပေဒါင္၊ အခါ၊ ကရင္၊ ကရင္နီ နဲ႔ မြန္စသျဖင့္ လူမ်ဳိးေပါင္းစံုေနထိုင္ရာ ျမစ္ဝွမ္း ျဖစ္ပါတယ္။ သံလြင္ျမစ္မွာ ေရကာတာေတြ တည္ေဆာက္ၿပီး လွ်ပ္စစ္ဓါတ္အားထုတ္ယူမယ့္ အစီအစဥ္မွာ အက်ဳိးအျမတ္ခံစားရမွာက ဗမာစစ္အစိုးရ၊ ထိုင္း နဲ႔ တရုတ္တုိ႔သာ ျဖစ္ၿပီး ေဒသခံ ျပည္သူလူထုကေတာ့ နစ္နာဆံုးရႈံးၿပီး ဘဝပ်က္ဖို႔သာမ်ားတာမို႔ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရးကို စိတ္ဝင္စားတဲ့ အန္ဂ်ီအို (NGO) တသီးပုဂၢလအဖြဲ႔ေတြ စုေပါင္းၿပီး ၁၉၉၉ မွာ Salween Watch (ေခၚ) သံလြင္ျမစ္ ေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖြဲ႔ကို တည္ေထာင္ထားပါတယ္။ ရည္ရြယ္ခ်က္က ေရကာတာ ဆန္႔က်င္ေရး လႈပ္ရွားမႈလုပ္ဖို႔ နဲ႔ သံလြင္ျမစ္ ထိန္းသိမ္းေရး သေဘာတရားကို နားလည္ေအာင္ ပညာေပးဖို႔ ျဖစ္ပါတယ္။
ေရကာတာ တည္ေဆာက္မႈေၾကာင့္ နစ္နာဆံုးရႈံးမယ့္ ေဒသခံေတြကလည္း Burma Rivers Network (ေခၚ) ျမန္မာ့ျမစ္ေခ်ာင္းမ်ားကြန္ယက္အဖြဲ႔ကို ဖြဲ႔စည္းၿပီး ပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး၊ ေရကာတာ ဆန္႔က်င္ေရး လႈပ္ရွားမႈေတြ လုပ္ေနပါတယ္။ ရွမ္းျပည္နယ္ေတာင္ပိုင္း သံလြင္ျမစ္ေပၚမွာ တည္ေဆာက္မယ့္ တာဆန္းေရကာတာဟာ အႀကီးဆံုးျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ တာဆန္းဆည္ ျဖစ္ေပၚလာရင္ ေရျမဳပ္မယ့္ ေနရာေတြ ပိုမ်ားပါတယ္။ ဒီေဒသမွာ လက္နက္ကိုင္ ပဋိပကၡေတြ ရွိေနတာကို အေၾကာင္းျပၿပီး လြန္ခဲ့တဲ့ ဆယ္ႏွစ္ေက်ာ္ကတည္းက ေဒသခံေတြကို အတင္းအဓမၼ ေရႊ ႔ေျပာင္းတာမို႔ တာဆန္းစီမံကိန္းကို လူသိမ်ားပါတယ္။ တာဆန္းဟာ သံလြင္ျမစ္ကို ျဖတ္ကူးေနက်ျဖစ္တဲ့ ကုတို႔ေလွဆိပ္အျဖစ္ အေရးပါခဲ့တဲ့ေနရာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဗမာစစ္အစိုးရက တာဆန္းတံတားကို ေဆာက္လုပ္ၿပီး ၁၉၉၈ က စတင္အသံုးျပဳေနပါတယ္။ ဘီလူးေခ်ာင္း ေရအားလွ်ပ္စစ္စီမံကိန္းမွာ ျပည္မကသာ အက်ဳိးခံစားရၿပီး ကရင္နီေဒသဟာ အေမွာင္ဖုန္းေနတုန္းလို႔ ဆုိပါတယ္။
ျပည္သူလူထုအက်ဳိးကုိ (၂၄) နာရီပတ္လံုး သယ္ပိုးေနေသာ ဘီးလူးေခ်ာင္းေရအား လွ်ပ္စစ္ဓါတ္အားေပးစက္ရံု ဆုိတဲ့ အႏွစ္ (၅၀) ျပည့္ေဆာင္းပါးကို မတ္လ (၂၉) ရက္ေန႔ထုတ္ ျမန္မာ့အလင္း သတင္းစာမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ေလာပီတ လွ်ပ္စစ္ဓါတ္အားေပး စက္ရံုတည္ေဆာက္ပံုကို အေသးစိတ္ေရးသားၿပီး ပထမဆံုးေသာ ေရအားလွ်ပ္စစ္စီမံကိန္းကို ေအာင္ျမင္ေၾကာင္း ေဖာ္ျပတဲ့ ေဆာင္းပါးျဖစ္ပါတယ္။ ေလာပိတေရအားလွ်ပ္စစ္ေၾကာင့္ ဒုကၡေရာက္ၿပီး ဘဝပ်က္သြားရတဲ့ ကရင္နီ/ကယားတိုင္းရင္းသားေတြအေၾကာင္းကို ပထမဦးဆံုး တင္ျပသူဟာ ကရင္နီ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရး သုေတသန ျဖစ္ေနပါတယ္။
ေလာပိတ ေရအားလွ်ပ္စစ္ စီမံကိန္းက ရရွိတဲ့ ခါးသီးတဲ့ အေတြ႔အႀကံဳေတြကို အေျခခံၿပီးေရးထားတဲ့ စာမ်က္ႏွာ (၈၆) မ်က္ႏွာ စာတမ္းကို အဂၤလိပ္-ျမန္မာ-ထိုင္း-တရုတ္ (၄) ဘာသာနဲ႔ ၂၀၀၄ ခုႏွစ္က ထုတ္ေဝခဲ့ပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ သံလြင္ျမစ္ေရကာတာ စီမံကိန္းကို ေဒသခံေတြက ဆႏၵျပကန္႔ကြက္ေနတာ (၁၀) ႏွစ္ေက်ာ္ေနပါၿပီ။ ယူနန္ျပည္နယ္မွာ ကန္႔ကြက္ဆႏၵျပတာကို တရုတ္ အစိုးရက ဂရုျပဳတဲ့အတြက္ ေရကာတာ စီမံကိန္းေတြကို ရပ္ဆိုင္းထားပါတယ္။ ျမန္မာျပည္မွာေတာ့ လူထုဆႏၵကို ေလးစားမႈ မရွိတာေၾကာင့္ သံလြင္ေရကာတာ စီမံကိန္း အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို႔ တရုတ္ကုမၼဏီေတြ စီစဥ္ထားတာ ျဖစ္ပံုရပါတယ္။
