Zawgyi/ Unicode
ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါ COVID-19 ကူးစက်မှု ဗဟိုအချက်အချာဖြစ်လာတဲ့ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုက နယူးရောက်နဲ့ အရှေ့ခြမ်းပြည်နယ်တွေမှာ ကူးစက်မှုနှုန်းမြန်ဆန်လာနေတဲ့အပေါ် လူတွေကို အိမ်ထဲကနေ အပြင်မထွက်ဖို့ ပြည်နယ် အစိုးရတွေက တင်းကျပ်တဲ့ အမိန့်တွေကို အသီးသီးထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။
ဒါဟာ ရောဂါ ကာကွယ်ထိန်းချုပ်ဖို့အတွက် လိုအပ်တဲ့ အရေးယူဆောင်ရွက်မှုအဖြစ် အမေရိကန်ရောက် မြန်မာနွယ်ဖွားတွေက မြင်ကြပါတယ်။ မအင်ကြင်းနိုင်က စုစည်းတင်ပြမှာပါ။
အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုတဝန်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ပျံနှံလာချိန်ကာလကဆိုရင် ကျန်းမာရေးကျွမ်းကျင်သူတွေ၊ သတင်းမီဒီယာတွေက ပြဿနာကို ပုံကြီးချဲ့ကားပြောဆိုနေကြတယ်လို့ သမ္မတ Donald Turmp အပါအဝင် ပညာရှင်တချို့က ဝေဖန်ပြောဆိုခဲ့တာပါ။ ဒါအပြင် တင်းတင်းကျပ်ကျပ်ထိန်းချုပ် ဆောင်ရွက်မယ်ဆိုရင် အမေရိကန်ပြည်သူတွေက လက်ခံမှာ မဟုတ်ဘူးလို့လည်း ထင်ခဲ့ကြတာပါ။ ဒါပေမယ့် တကယ့်လက်တွေ့မှာတော့ အမေရိကန်ပြည်သူတွေက ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်အန္တရာယ်ဟာ နိုင်ငံရဲ့အရေးပေါ် အခြေအနေဖြစ် လက်ခံထားကြတယ်လို့ စစ်တမ်းကောက်ယူချက်တွေက ဖေါ်ပြနေပါတယ်။
COVID-19 ကူးစက်မှုနှုန်း တနေ့ကို နှစ်ဆနှုန်းလောက် မြင့်တက်နေတဲ့ နယူးရောက်ပြည်နယ်မှာ လူတွေကို အိမ်အပြင်မထွက်ကြဖို့ဆိုတဲ့ တင်းကျပ်တဲ့ အမိန့်ထုတ်ပြန်ချက်တွေကို ပြည်သူတွေက လိုအပ်တယ်လို့ မြင်ကြပြီး လိုက်နာကြတယ်လို့ နယူးရောက်မြို့မှာ နေထိုင်တဲ့ ကိုဇော်လတ်က ဗွီအိုအေကို ပြောပါတယ်။
"လူတွေက တော်တော်များများ လိုက်နာကြပါတယ်။ တော်ရုံ မထွက်ကြဘူး။ အကုန်လုံးက ကြောက်နေကြတယ်။ ခက်တာကလည်း ရထားပြေးဆွဲတာတွေကို တရားဝင်ပိတ်လိုက်တယ် ဆိုတာမျိုး မလုပ်သေးပါဘူး။ အဲတာဆိုရင် တမျိုး။ အခုဟာက ရထားတွေက ၁၂ မိနစ်တကြိမ်လောက် သွားနေကြတုန်း၊ ဒါပေမဲ့ စီးမယ့်သူတွေက သိပ်မရှိတော့ဘူး။ လုံးဝမထွက်နဲ့လို့တော့ မပြောထားဘူး။ ရထားတွေကိုလည်း ပိတ်မထားသေးဘူး။ ဒါပေမယ့် အပြင်ထွက်တဲ့သူတွေကတော့ အတော်လေးရှားသွားပါတယ်။"
နယူးရောက်ပြည်နယ်အစိုးရရဲ့ နောက်ဆုံး အမိန့်ထုတ်ပြန်ချက်မှာတော့ ဧပြီလ အကုန်ထိ လူတွေကို အိမ်ကနေ အပြင်မထွက်ကြဖို့ ညွန်ကြားထားပါတယ်။ လက်ရှိ နယူးရောက်ပြည်နယ်မှာ ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်သူပေါင်း ခြောက်သောင်းကျော်ရှိနေပြီး သေဆုံးသူပေါင်း နှစ်ထောင်ကျော်ရှိနေပါတယ်။ အခုလို မြန်မြန်ဆန်ဆန် ကူးစက်နေတဲ့ အခြေအနေကို နယူးရောက်မြို့ခံတွေ စိုးရိမ်ထိတ်လန့်နေကြတယ်လို့ ကိုဇော်လတ်က ပြောပါတယ်။
" အကုန်လုံး ကြောက်နေတာ။ ကျနော်တို့ ဆို တယောက်ဖြစ်ရင် ဆေးရုံကို ပို့ရမယ်ဆိုရင် ဆေးရုံက ကိုယ့်ကို ဘယ်ခေါ်လို့ ခေါ်သွားမှန်းလည်းမသိ၊ နောက်ဆုံးသေသွားရင်တောင်မှ အကြောင်းလည်း ကြားချင်ကြားမယ်၊ ဒါပေမဲ့လည်း ဘယ်မှာ သေလို့ သေမှန်း၊ ဘယ်လို အသုဘ ချလို့ ချလိုက်မှန်းတောင် သိမှာမဟုတ်ဘူး။ အဲဒီလို အနေအထားဆိုတော့ တော်တော်လးတော့ ကြောက်ဖို့ကောင်းတယ်။ အဖြစ်များနေတာက Queen မှာ။ Queen ဆိုတာက မြန်မာအများစုနေတယ်။ နောက် Brooklyn အဲဒီနှစ်ခုမှာ မြန်မာအများစုနေတယ်။ အဲဒီနေရာတွေမှာ တနေ့တခြား တဖြေးဖြေး ဆိုးနေတယ်ပေါ့။ ဆေးရုံးတွေကလည်း တော်ရုံတန်ရုံဆို မလာပါနဲ့။ လက်မခံဘူး။ ရိုးရိုးဆရာဝန်နဲ့ တိုင်ပင်။ ပြီး ဘာဆေးသောက်ရမလည်း ဆိုတဲ့ဟာကို ဖုန်းဆက်ပြီးတော့ မေးပါ ဆိုပြီး အဲဒီလိုပဲ ညွန်ကြားချက် ထုတ်ထားတယ်။"
ဗာဂျီနီးယား၊ မေရီလန်း ပြည်နယ်တွေနဲ့ ဝါရှင်တန်ဒီစီတို့မှာလည်း ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှုနှုန်းက နယူးရောက်လောက် မဆိုးပေမဲ့ တနေ့တနေ့ ကူးစက်တဲ့ အရေအတွက် တိုးလာနေတဲ့အတါက် လူတွေကို အိမ်ပြင်မထွက်ဖို့ ပြည်နယ်အစိုးရ အသီးသီးက တနင်္လာနဲ့ အင်္ဂါနေ့ တွေက အမိန့်တွေ ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။ ဒီလို တားမြစ်ချက် အမိန့်ဟာ ဘယ်လောက်ထိ ပြင်းထန်လာသလဲ ဆိုတာကို ဗာဂျီနီးယားပြည်နယ်မှာ နေထိုင်တဲ့ ကိုဇော်ဝင်းက ဗွီအိုအေကို အခုလိုပြောပါတယ်။
"ဘယ်လောက်ထိ ပြင်းထန်သလဲဆိုရင် သဘောကတော့ ဒဏ်ပေးဒဏ်ရိုက်စနစ် ပေါ့။ ထုတ်ပြန်ချက်မှာ တားမြစ်ချက်တွေရှိသလို၊ ခွင့်ပြုထားတွေလည်း ရှိပါတယ်။ သာမန်ပြည်သူတွေကတော့ ဒီအမိန့်ထုတ်ပြန်ချက်အတိုင်း လိုက်နာရမှာဖြစ်ပါတယ်။ အစိုးရဝန်ထမ်းတွေ၊ ရဲတွေ၊ ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေကတော့ သူတို့လုပ်ငန်း တာဝန်ထမ်းဆောင်ဖို့ လွတ်လွတ်လပ်လပ် သွားပိုင်ခွင့်ရှိပါတယ်။ ကျနော်တို့ သာမန်ပြည်သူတွေအတွက် ခွင့်ပြုထားတာကတော့ မလုပ်မဖြစ်၊ မလွဲှသာမရှောင်သာ ကိစ္စတွေကိုတော့ ခွင့်ပြုထားပါတယ်။ "
မေး။ ။ အဲတော့ အများစုကရော ဒီလို အမိန့်ထုတ်ပြန်ချက်အပေါ် သဘောထားဘယ်လို တွေ့ရလဲ။
ဖြေ။ ။ ဒီမှာတော့ သတင်းပညာပေးမှု ကျယ်ပြန့်တယ်။ နောက်တခုကကျတော့ အဆိုးထဲက အကောင်းလို့ ပြောရမလား။ တခြားနိုင်ငံတွေမှာ ဘယ်လိုလုပ်ခဲ့တယ်၊ ဘယ်လို ထိန်းချုပ်ခဲ့သလဲ ဆိုတဲ့ သာဓကတွေ အများကြီးရပြီးမှ အခုမှ လုပ်တယ်ဆိုတော့ ကျနော်တို့ ပြည်သူအများစုကလည်း တဦးချင်းစီ၊ တယောက်ချင်းစီလုပ်မှ အများအကျိူးအတွက် ဆောင်မယ်၊ ကိုယ့်ကြောင့် အများနစ်နာသွားမယ်ဆိုတာကို ရှောင်မယ်ဆိုတဲ့ အသိစိတ်ဓါတ်တွေလည်း မြင့်မားပါတယ်။ သတင်းအပေါ် အလေးထားမှုလည်း ရှိကြပါတယ်။"
ဝါရှင်တန်ပို့စ် သတင်းစာ အပါအဝင် စံချိန် စံနှုန်းမြင့်မားတဲ့ စစ်တမ်းကောက်ယူတဲ့ အဖွဲ့နှစ်ဖွဲ့ က စာရင်းပြုစုထုတ်ပြန်တဲ့ ကိန်းဂဏန်းအချက်အလက်တွေအရ COVID-19 ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါကြီးဟာ နိုင်ငံရဲ့ အရေးပေါ်အခြေအနေဖြစ်တယ်ဆိုတာ အမေရိကန်ပြည်သူ ၈၀%က လက်ခံတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ အမေရိကန် ကျန်းမာရေးကို အဓိက အန္တရာယ်ပေးမယ့် ရောဂါအဖြစ် ၆၆% က လက်ခံပြီး၊ နိုင်ငံရဲ့ စီးပွားရေးကို အဓိကခြိမ်းခြောက်မှုအဖြစ် ၈၈%က မြင်ကြတယ်လို့ အဲဒီ စစ်တမ်းကောက်ယူချက်တွေမှာ ဖေါ်ပြထားပါတယ်။
အပွငျမထှကျဖို့ ကန့ျသတျခကြျအပေါျ ကနျ ရောကျ မွနျမာတှေ အမွငျ
ကမ်ဘာ့ကပျရောဂါ COVID-19 ကူးစကျမှု ဗဟိုအခကြျအခြာဖွဈလာတဲ့ အမရေိကနျပွညျထောငျစုက နယူးရောကျနဲ့ အရှေ့ခွမျးပွညျနယျတှမှော ကူးစကျမှုနှုနျးမွနျဆနျလာနတေဲ့အပေါျ လူတှကေို အိမျထဲကနေ အပွငျမထှကျဖို့ ပွညျနယျ အစိုးရတှကေ တငျးကပြျတဲ့ အမိန့ျတှကေို အသီးသီးထုတျပွနျခဲ့ပါတယျ။
ဒါဟာ ရောဂါ ကာကှယျထိနျးခြုပျဖို့အတှကျ လိုအပျတဲ့ အရေးယူဆောငျရှကျမှုအဖွဈ အမရေိကနျရောကျ မွနျမာနှယျဖှားတှကေ မွငျကွပါတယျ။ မအငျကွငျးနိုငျက စုစညျးတငျပွမှာပါ။
အမရေိကနျပွညျထောငျစုတဝနျး ကိုရိုနာဗိုငျးရပျဈ ကူးစကျပြံနှံလာခြိနျကာလကဆိုရငျ ကနြျးမာရေးကြှမျးကငြျသူတှေ၊ သတငျးမီဒီယာတှကေ ပွူနာကို ပုံကွီးခြဲ့ကားပွောဆိုနကွေတယျလို့ သမ်မတ Donald Turmp အပါအဝငျ ပညာရှငျတခြို့က ဝဖေနျပွောဆိုခဲ့တာပါ။ ဒါအပွငျ တငျးတငျးကပြျကပြျထိနျးခြုပျ ဆောငျရှကျမယျဆိုရငျ အမရေိကနျပွညျသူတှကေ လကျခံမှာ မဟုတျဘူးလို့လညျး ထငျခဲ့ကွတာပါ။ ဒါပမေယ့ျ တကယ့ျလကျတှေ့မှာတော့ အမရေိကနျပွညျသူတှကေ ကိုရိုနာဗိုငျးရပျဈအန်တရာယျဟာ နိုငျငံရဲ့အရေးပေါျ အခွအေနဖွေဈ လကျခံထားကွတယျလို့ စဈတမျးကောကျယူခကြျတှကေ ဖေါျပွနပေါတယျ။
COVID-19 ကူးစကျမှုနှုနျး တနေ့ကို နှဈဆနှုနျးလောကျ မွင့ျတကျနတေဲ့ နယူးရောကျပွညျနယျမှာ လူတှကေို အိမျအပွငျမထှကျကွဖို့ဆိုတဲ့ တငျးကပြျတဲ့ အမိန့ျထုတျပွနျခကြျတှကေို ပွညျသူတှကေ လိုအပျတယျလို့ မွငျကွပွီး လိုကျနာကွတယျလို့ နယူးရောကျမွို့မှာ နထေိုငျတဲ့ ကိုဇောျလတျက ဗှီအိုအကေို ပွောပါတယျ။
"လူတှကေ တောျတောျမြားမြား လိုကျနာကွပါတယျ။ တောျရုံ မထှကျကွဘူး။ အကုနျလုံးက ကွောကျနကွေတယျ။ ခကျတာကလညျး ရထားပွေးဆှဲတာတှကေို တရားဝငျပိတျလိုကျတယျ ဆိုတာမြိုး မလုပျသေးပါဘူး။ အဲတာဆိုရငျ တမြိုး။ အခုဟာက ရထားတှကေ ၁၂ မိနဈတကွိမျလောကျ သှားနကွေတုနျး၊ ဒါပမေဲ့ စီးမယ့ျသူတှကေ သိပျမရှိတော့ဘူး။ လုံးဝမထှကျနဲ့လို့တော့ မပွောထားဘူး။ ရထားတှကေိုလညျး ပိတျမထားသေးဘူး။ ဒါပမေယ့ျ အပွငျထှကျတဲ့သူတှကေတော့ အတောျလေးရှားသှားပါတယျ။"
နယူးရောကျပွညျနယျအစိုးရရဲ့ နောကျဆုံး အမိန့ျထုတျပွနျခကြျမှာတော့ ဧပွီလ အကုနျထိ လူတှကေို အိမျကနေ အပွငျမထှကျကွဖို့ ညှနျကွားထားပါတယျ။ လကျရှိ နယူးရောကျပွညျနယျမှာ ဗိုငျးရပျဈကူးစကျသူပေါငျး ခွောကျသောငျးကြောျရှိနပွေီး သဆေုံးသူပေါငျး နှဈထောငျကြောျရှိနပေါတယျ။ အခုလို မွနျမွနျဆနျဆနျ ကူးစကျနတေဲ့ အခွအေနကေို နယူးရောကျမွို့ခံတှေ စိုးရိမျထိတျလန့ျနကွေတယျလို့ ကိုဇောျလတျက ပွောပါတယျ။
" အကုနျလုံး ကွောကျနတော။ ကနြောျတို့ ဆို တယောကျဖွဈရငျ ဆေးရုံကို ပို့ရမယျဆိုရငျ ဆေးရုံက ကိုယ့ျကို ဘယျခေါျလို့ ခေါျသှားမှနျးလညျးမသိ၊ နောကျဆုံးသသှေားရငျတောငျမှ အကွောငျးလညျး ကွားခငြျကွားမယျ၊ ဒါပမေဲ့လညျး ဘယျမှာ သလေို့ သမှေနျး၊ ဘယျလို အသုဘ ခလြို့ ခလြိုကျမှနျးတောငျ သိမှာမဟုတျဘူး။ အဲဒီလို အနအေထားဆိုတော့ တောျတောျလးတော့ ကွောကျဖို့ကောငျးတယျ။ အဖွဈမြားနတောက Queen မှာ။ Queen ဆိုတာက မွနျမာအမြားစုနတေယျ။ နောကျ Brooklyn အဲဒီနှဈခုမှာ မွနျမာအမြားစုနတေယျ။ အဲဒီနရောတှမှော တနေ့တခွား တဖွေးဖွေး ဆိုးနတေယျပေါ့။ ဆေးရုံးတှကေလညျး တောျရုံတနျရုံဆို မလာပါနဲ့။ လကျမခံဘူး။ ရိုးရိုးဆရာဝနျနဲ့ တိုငျပငျ။ ပွီး ဘာဆေးသောကျရမလညျး ဆိုတဲ့ဟာကို ဖုနျးဆကျပွီးတော့ မေးပါ ဆိုပွီး အဲဒီလိုပဲ ညှနျကွားခကြျ ထုတျထားတယျ။"
ဗာဂြီနီးယား၊ မရေီလနျး ပွညျနယျတှနေဲ့ ဝါရှငျတနျဒီစီတို့မှာလညျး ဗိုငျးရပျဈကူးစကျမှုနှုနျးက နယူးရောကျလောကျ မဆိုးပမေဲ့ တနေ့တနေ့ ကူးစကျတဲ့ အရအေတှကျ တိုးလာနတေဲ့အတါကျ လူတှကေို အိမျပွငျမထှကျဖို့ ပွညျနယျအစိုးရ အသီးသီးက တနငျ်လာနဲ့ အငျ်ဂါနေ့ တှကေ အမိန့ျတှေ ထုတျပွနျထားပါတယျ။ ဒီလို တားမွဈခကြျ အမိန့ျဟာ ဘယျလောကျထိ ပွငျးထနျလာသလဲ ဆိုတာကို ဗာဂြီနီးယားပွညျနယျမှာ နထေိုငျတဲ့ ကိုဇောျဝငျးက ဗှီအိုအကေို အခုလိုပွောပါတယျ။
"ဘယျလောကျထိ ပွငျးထနျသလဲဆိုရငျ သဘောကတော့ ဒဏျပေးဒဏျရိုကျစနဈ ပေါ့။ ထုတျပွနျခကြျမှာ တားမွဈခကြျတှရှေိသလို၊ ခှင့ျပွုထားတှလေညျး ရှိပါတယျ။ သာမနျပွညျသူတှကေတော့ ဒီအမိန့ျထုတျပွနျခကြျအတိုငျး လိုကျနာရမှာဖွဈပါတယျ။ အစိုးရဝနျထမျးတှေ၊ ရဲတှေ၊ ကနြျးမာရေးဝနျထမျးတှကေတော့ သူတို့လုပျငနျး တာဝနျထမျးဆောငျဖို့ လှတျလှတျလပျလပျ သှားပိုငျခှင့ျရှိပါတယျ။ ကနြောျတို့ သာမနျပွညျသူတှအေတှကျ ခှင့ျပွုထားတာကတော့ မလုပျမဖွဈ၊ မလှဲှသာမရှောငျသာ ကိစ်စတှကေိုတော့ ခှင့ျပွုထားပါတယျ။ "
မေး။ ။ အဲတော့ အမြားစုကရော ဒီလို အမိန့ျထုတျပွနျခကြျအပေါျ သဘောထားဘယျလို တှေ့ရလဲ။
ဖွေ။ ။ ဒီမှာတော့ သတငျးပညာပေးမှု ကယြျပွန့ျတယျ။ နောကျတခုကကတြော့ အဆိုးထဲက အကောငျးလို့ ပွောရမလား။ တခွားနိုငျငံတှမှော ဘယျလိုလုပျခဲ့တယျ၊ ဘယျလို ထိနျးခြုပျခဲ့သလဲ ဆိုတဲ့ သာဓကတှေ အမြားကွီးရပွီးမှ အခုမှ လုပျတယျဆိုတော့ ကနြောျတို့ ပွညျသူအမြားစုကလညျး တဦးခငြျးစီ၊ တယောကျခငြျးစီလုပျမှ အမြားအကြိူးအတှကျ ဆောငျမယျ၊ ကိုယ့ျကွောင့ျ အမြားနဈနာသှားမယျဆိုတာကို ရှောငျမယျဆိုတဲ့ အသိစိတျဓါတျတှလေညျး မွင့ျမားပါတယျ။ သတငျးအပေါျ အလေးထားမှုလညျး ရှိကွပါတယျ။
ဝါရှငျတနျပို့ဈ သတငျးစာ အပါအဝငျ စံခြိနျ စံနှုနျးမွင့ျမားတဲ့ စဈတမျးကောကျယူတဲ့ အဖှဲ့နှဈဖှဲ့ က စာရငျးပွုစုထုတျပွနျတဲ့ ကိနျးဂဏနျးအခကြျအလကျတှအေရ COVID-19 ကမ်ဘာ့ကပျရောဂါကွီးဟာ နိုငျငံရဲ့ အရေးပေါျအခွအေနဖွေဈတယျဆိုတာ အမရေိကနျပွညျသူ ၈၀%က လကျခံတယျလို့ ဆိုပါတယျ။ အမရေိကနျ ကနြျးမာရေးကို အဓိက အန်တရာယျပေးမယ့ျ ရောဂါအဖွဈ ၆၆% က လကျခံပွီး၊ နိုငျငံရဲ့ စီးပှားရေးကို အဓိကခွိမျးခွောကျမှုအဖွဈ ၈၈%က မွငျကွတယျလို့ အဲဒီ စဈတမျးကောကျယူခကြျတှမှော ဖေါျပွထားပါတယျ။
