တပ္မႉးတပ္သား ေျပာစကား (၀၈၁)
၁၉၈၈ ရွစ္ေလးလံုး လူထုအံုၾကြမႈကာလ မတိုင္မီက၊ ႏိုင္ငံျခားကုမၸဏီေတြရဲ႕ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဌာေနကိုယ္စားလွယ္ ျဖစ္ ခဲ့သူ၊ ဗိုလ္ႀကီးေဟာင္း ဦး၀င္းထိန္ရဲ႕ လက္ရိွအစိုးရနဲ႔ NLD တို႔၊ ဧရာ၀တီျမစ္ေၾကာင္း ထိန္းသိမ္းေရးကို ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ေရးမႈ အလားအလာ အျမင္သေဘာထားေတြနဲ႔၊ ၁၉၈၈ မတိုင္မီ ျမန္မာႏိုင္ငံက ရရိွခဲ့တဲ့ ႏိုင္ငံျခားအကူ အညီဆိုင္ရာ၊ အေတြ႔အႀကံဳေတြကို၊ ဦးေရာ္နီညိမ္းက ေမးျမန္းေဆြး ေႏြးၿပီး၊ ဒီသီတင္းပတ္ရဲ႕ တပ္မႉးတပ္သား ေျပာ စကား က႑ကို၊ တင္ဆက္လုိက္ပါတယ္။
ဦးေရာ္နီညိမ္း။ ။ စက္တင္ဘ (၃၀) ရက္ေန႔က ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ အစိုးရရဲ႕ ကိုယ္စားလွယ္ျဖစ္တဲ့ အလုပ္သမား၊ လူမႈ၀န္ထမ္း၊ ကယ္ဆယ္ေရးနဲ ျပန္လည္ေနရာခ်ထားေရး ၀န္ႀကီး ဦးေအာင္ၾကည္တို႔၊ သူတို႔ရဲ႕ (၁၂)ႀကိမ္ေျမာက္ ဒီအစိုးရလက္ထက္မွာ ဆိုရင္ သံုးႀကိမ္ေျမာက္ ေတြ႔ဆံု ေဆြးေႏြးပဲြမွာ အခ်က္ေလးခ်က္ကို ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကတယ္လို႔၊ ႏွစ္ဦးလံုးက အဲဒီေဆြးေႏြးပဲြအၿပီး သူတို႔ျပဳလုပ္ တဲ့ သတင္းစာရွင္း လင္းပဲြမွာ၊ ေျပာခဲ့ၾကပါတယ္။ အဲဒီအထဲက ဒုတိယအခ်က္ျဖစ္တဲ့ ဧရာ၀တီျမစ္ေၾကာင္း ထိန္းသိမ္းေရးကို ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ေရးကိစၥ ဆိုတာ ပါပါတယ္။ အဲဒီကိစၥကို NLD နဲ႔ အစိုးရ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္မယ္ဆိုရင္၊ က်ေနာ္ မွတ္မိတာက၊ ဦး၀င္းထိန္သည္ ၁၉၈၈ လူထုအံုၾကြမႈႀကီး မျဖစ္ေပၚခင္က၊ ႏိုင္ငံျခားကုမၸဏီေတြရဲ႕ ဌာေနကိုယ္စားလွယ္ လုပ္ငန္းကို ေဆာင္ရြက္ခ်ိန္မွာ၊ နယ္သာလန္ကုမၸဏီအတြက္ လုပ္ခဲ့ဖူးတယ္လို႔၊ က်ေနာ္တို႔ သိရိွထားပါတယ္။ အဲဒီ ေတာ့၊ အဲဒီတုန္းက ဦး၀င္းထိန္လုပ္ခဲ့တဲ့ အေတြ႔အႀကံဳ background story ေလး က်ေနာ္တို႔ သိခ်င္ပါတယ္ ခင္ဗ်။
ဦး၀င္းထိန္။ ။ နယ္သာလန္ႏိုင္ငံကေတာ့၊ ကမၻာက သိၿပီးသားပါ။ ဘာနဲ႔ပတ္သက္လို႔ သိၿပီးသားလဲ ဆိုရင္၊ သူ တို႔ႏိုင္ငံဟာ ပင္လယ္ေရမ်က္ႏွာျပင္ေအာက္ ႏွစ္ေပသံုးေပ၊ တခ်ိဳ႕ေနရာေတြဆိုရင္ ရွစ္ေပဆယ္ေပ ေအာက္အထိ နိမ့္တဲ့ေနရာေတြ ရိွေနတဲ့အခါက်ေတာ့၊ ပင္လယ္ေရေၾကာင္းနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး၊ သူတို႔ျပည္တြင္းမွာ ေဘးကင္းရန္ ကင္းနဲ႔ ေနႏိုင္ေအာင္၊ သူတို႔ ေတာက္ေလွ်ာက္လုပ္ခဲ့ၾကတာ ဆိုေတာ့၊ သူတို႔က ပင္လယ္ေရ ေၾကာင္းနဲ႔ ပတ္သက္ လို႔ ဆည္ေျမာင္းေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔၊ အရမ္းကၽြမ္းက်င္တယ္။ သူတို႔ကေနၿပီးေတာ့မွ က်ေနာ္နဲ႔လုပ္ေနတဲ့ နယ္သာ လန္ကုမၸဏီေတြက တဆင့္ ဆက္သြယ္ၿပီး ေရာက္လာတဲ့အခါမွာ၊ ျမန္မာျပည္က လည္း ဆည္ေျမာင္းဦးစီးဌာန နဲ႔ လုပ္ၾကကိုင္ၾကဖို႔ေပါ့။ သူတို႔လာတဲ့ အဓိကအေၾကာင္းရင္းကေတာ့၊ ေက်ာက္ ဆည္ဘက္မွာရိွၾကတဲ့ ကူမဲ၊ ျမစ္သား၊ တံတားဦးစတဲ့ေနရာေတြရယ္၊ ေနာက္ ေရႊဘိုဘက္က ေရဦး၊ ခင္ဦး စတဲ့ေနရာေတြဘက္က၊ gravity flow canal (ကမၻာ့ေျမဆဲြအားအတိုင္း စီးဆင္းေနေသာ တူးေျမာင္းမ်ား) ေတြ ေပါ့၊ ရိုးရိုးပဲ ဘာမွ စက္ကိရိယာေတြ မသံုးပဲ၊ ေျမ အနိမ့္အျမင့္ကို မူတည္ၿပီးေတာ့မွ၊ ေဆာက္ထားတဲ့ သဘာ၀ တူးေျမာင္းေတြ၊ ေရွးဘုရင္ေတြ လက္ထက္ကတည္း က ေဆာက္ခဲ့တာေတြ၊ ေရဦး၊ ခင္ဦး ဘက္က ဆိုရင္ ေတာ့၊ အဂၤလိပ္လက္ထက္က ေဆာက္ခဲ့တဲ့ တူးေျမာင္းေတြ ကို ေလ့လာတာရယ္၊ ေလ့လာၿပီးေတာ့မွ ဒီတူး ေျမာင္းေတြ အေျခအေန ျပန္ၿပီးေတာ့မွ တိုးတက္ေအာင္ လုပ္ဖို႔ဆို ၿပီးေတာ့၊ ေရာက္လာၾကတာပါ။ သူတို႔ ကုမၸဏီနဲ႔ ဆည္ေျမာင္းဦးစီးဌာနဲ႔၊ ၁၉၈၅ - ၈၆ ေလာက္မွာ၊ ႏွစ္ႏွစ္ေလာက္ သူတို႔ လုပ္လိုက္ၾကပါတယ္။ ေနာက္တခုက တဆက္ထဲေျပာမယ္ဆိုရင္၊ ဧရာ၀တီနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မယ္ ဆိုတဲ့ အေၾကာင္း အရာကို ၾကားလိုက္ရေတာ့၊ က်ေနာ္ကေတာ့ scope of the project ကို၊ ဧရာ၀တီျမစ္ႀကီး တခုလံုးကို၊ ဟိုး ထိပ္ကေန ေအာက္ဘက္အထိ ျမစ္၀ကၽြန္းေပၚအထိ၊ ဘယ္လိုေနရာမ်ိဳးမွာ ဘာေတြ လုပ္သင့္တယ္ ဆိုတာကို၊ priority အရင္ေရြးရမယ္။ ဒါေပမဲ့ တခုေတာ့ ရိွတာေပါ့။ ေငြေရးေၾကးေရးကေတာ့ အင္မတန္ အကုန္အက်မ်ား မယ္။ အင္မတန္ကို ကုန္က်လိမ့္မယ္။ အဲဒီတခ်က္က ထည့္စဥ္းစားစရာ ရိွတယ္။ ခုနက ေျပာတဲ့၊ နယ္သာလန္ ကုမၸဏီနဲ႔ လုပ္တဲ့ gravity flow canal ေတြနဲ႔၊ ႏိႈင္းစာလိုက္ရင္၊ ကုန္က်မယ့္ေငြက ဧရာ၀တီျမစ္ ေရေၾကာင္း ထိန္းသိမ္းေရးကိစၥက အဆေပါင္း ေထာင္ေသာင္းခ်ီၿပီး ႀကီးမားတာေပါ့။
ဦးေရာ္နီညိမ္း။ ။ ဟုတ္ကဲ့၊ က်ေနာ္တို႔ သိရိွထားတာက ပို႔ေဆာင္ေရး၀န္ႀကီးဌာနေအာက္မွာ၊ ေရေၾကာင္း တိုင္း တာေရး (hydrographic surveying) အတြက္ ဌာနတခုရိွပါတယ္။ ညႊန္ၾကားေရးမႉးခ်ဳပ္တေယာက္ ဦးစီးတဲ့၊ ေရလမ္းထိန္းသိမ္းေရးဦးစီးဌာန (Department of Waterways) ဆိုၿပီး ရိွခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္တခါ တပ္မေတာ္ (ေရ) မွာလည္း၊ hydrographic surveying အတြက္၊ တပ္ရင္းႀကီးတစ္ရင္းလိုမ်ိဳး “ေရတပ္ ပင္မ တိုင္းတာေရးတပ္ (Central Naval Hydrographic Surveying Depot)” (ရပတ) ဆိုၿပီး ရိွခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီ တပ္ရယ္၊ ပို႔ေဆာင္ေရး ၀န္ႀကီးဌာနေအာက္က ေရေၾကာင္းတိုင္းတာေရးအတြက္လုပ္ရတဲ့ဌာန (ေရလမ္းထိန္း သိမ္းေရးဦးစီးဌာန) ရယ္၊ သူတို႔လုပ္ေနတဲ့ အလုပ္ေတြ၊ ျမစ္ေၾကာင္းတိုင္းတာရာမွာ၊ ဘယ္နားမွာ ေသာင္ေတြ က ထြန္းလာတယ္၊ ဆိုတာမ်ိဳး ေတြ အျပင္၊ ဧရာ၀တီရဲ႕ အထက္ဘက္ ျမစ္ညာဘက္မွာ ဆိုရင္၊ ကၽြန္းလံုးေဖါင္ သစ္လံုးေဖါင္ေတြက ျပဳတ္ထြက္ၿပီး ေမ်ာလာတဲ့ ကၽြန္းလံုးေတြ သစ္လံုးေတြကေန၊ ေသာင္ေတြထဲ၀င္ ထိုးစိုက္ သြားၿပီးေတာ့မွ ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ ငုတ္လို မ်ိဳး (ေဒသအေခၚ တံစို႔) ေတြကို၊ ရွင္းလင္းရတဲ့အလုပ္ေတြလည္း၊ လုပ္ၾကရပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ ဧရာ၀တီျမစ္ ေရ ေၾကာင္းထိန္းသိမ္းေရးကိစၥမွာ၊ ဦး၀င္းထိန္အေနနဲ႔ vision (သံုးသပ္မႈအျမင္) ဘယ္လို ရိွပါသလဲ။ ခုနေျပာတဲ့ အဆ မတန္ မ်ားစြာကုန္က်မယ္ဆိုတဲ့၊ ေငြေရးေၾကးေရးက တစ္ပိုင္းေပါ။့ ဦး၀င္းထိန္ရဲ႕ အေတြ႔အႀကံဳအရ၊ တစ္ကြက္ေလာက္ ျဖစ္ျဖစ္၊ ေျပာျပပါလားခင္ဗ်။
(ေရလမ္းထိန္းသိမ္းေရးဦးစီးဌာန (Department of Waterways) = ၁၉၇၂ ခုႏွစ္တြင္ ဆိပ္ကမ္းေကာ္ပိုေရး ရွင္း (ေနာင္ ျမန္မာ့ဆိပ္ကမ္းအာဏာပိုင္) လက္ေအာက္ခံ “ေရေၾကာင္းတိုင္းတာေရးဌာနစိပ္” - Hydrographic Surveying Section ႏွင့္ ေရေၾကာင္းအုပ္ခ်ဳပ္မႈဦးစီးဌာန (Marine Administration Department) လက္ ေအာက္ခံ “ေသာင္တူးေဖၚေရးႏွင့္ ျမစ္ေၾကာင္းတိုင္းတာေရး ဌာနစိပ္” (Dredging and River Conservancy Section)၊ တို႔အား ေပါင္းလိုက္ၿပီး၊ ေရလမ္းထိန္းသိမ္းေရးဦးစီးဌာန (Department of Waterways) ျဖစ္ေပၚ လာခဲ့သည္။ ၁၉၉၉တြင္ ေရလမ္းထိန္းသိမ္းေရးဦးစီးဌာနကို တိုးခ်ဲ႔ဖဲြ႔စည္းကာ၊ ယခုေနာက္ဆံုး “ေရအရင္းအ ျမစ္ႏွင့္ ျမစ္ေၾကာင္း စနစ္မ်ား ဖံြ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရး ဦးစီးဌာန - Directorate of Water Resources and Improvement of Rivers System) ဟူ၍၊ ျဖစ္ေပၚလာခဲ့သည္။ ရည္ညႊန္း - http://www.mot.gov.mm/dwir/history.html)
ဦး၀င္းထိန္ ။ ။ ဧရာ၀တီျမစ္ႀကီးက ျမန္မာျပည္ရဲ႕ အသက္ေသြးေၾကာေလ။ တႏိုင္ငံလံုးရဲ႕ အရးပါတဲ့ ျမစ္ ႀကီး တစ္စင္းေပါ့။ ေနာက္တခုက၊ ဟိုတေန႔က သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ ေၾကညာထားသလိုေပါ့။ ဧရာ၀တီျမစ္ညာ မွာ၊ ဆည္ ေတြ ေဆာက္မယ့္ကိစၥက သူတို႔လည္း တိုင္းသူျပည္သားေတြရဲ႕ သေဘာထားဆႏၵေတြကို မလြန္ ဆန္ႏိုင္လို႔၊ အခု ဒီလို ရပ္ဆိုင္းလိုက္ၿပီလို႔၊ ျဖစ္တာကိုး။ က်ေနာ္က နဂိုကတည္းက၊ အဲဒီ ေနရာေတြကို၊ ေသ ေသခ်ာခ်ာေရာက္ဖူးတဲ့ အခါက်ေတာ့၊ အင္မတန္ စိုးရိမ္ခဲ့တယ္။ ဘယ္လိုစိုးရိမ္လဲ ဆိုရင္၊ ဥပမာ - သူတို႔ ေဆာက္မယ္ လုပ္ခဲ့တဲ့ ဧရာ၀တီ ျမစ္ဆံု ေရကာတာဆည္ႀကီးဟာ၊ စကၤာပူႏိုင္ငံေလာက္ကို က်ယ္ျပန္႔မယ္ဆ္ု ေတာ့၊ အဲဒီေလာက္ က်ယ္ျပန္႔မယ့္ ဆည္ႀကီးရဲ႕ထုထည္ဟာ၊ အင္မတန္ကို အေလးခ်ိန္ မ်ားတယ္။ ဒီေလာက္ ေရေတြ အေလးခ်ိန္မ်ားတဲ့၊ ဆည္ႀကီး ဟာ၊ တစံုတခုေသာ အေၾကာင္းေၾကာင့္၊ ျဗဳန္းကနဲ ပြင့္သြားမယ္ဆိုရင္၊ ဒီေလာက္ႀကီးမားတဲ့ ေရထုႀကီး ၿပိဳဆင္းလာ မွာက၊ ေအာက္ေျခမွာရိွတဲ့ ၿမိဳ႕ေတြရြာေတြကို၊ Weapon of Mass Destruction (လူေတြကို အစုလိုက္အၿပံဳလိုက္ ေသေစႏိုင္ေသာ လူသတ္လက္နက္) နဲ႔ ဖ်က္ဆီးပစ္ သလို၊ ျဖစ္လိမ့္္မယ္လို႔၊ ႏိုင္ငံေရး မိတ္ေဆြတေယာက္နဲ႔ ေဆြး ေႏြးဖူးတယ္။ သူကလည္း၊ က်ေနာ္ေျပာတာကို သေဘာတူတယ္။ အဲဒီေတာ့ ဒီေရကာတာကို အဲဒီေနရာမွာ၊ မလုပ္ ေတာ့ဘူး ဆိုရင္ေတာ့၊ ဧရာ၀တီျမစ္ ေရ ေၾကာင္းထိန္းသိမ္းေရးကိစၥကို ဦးစားေပး လုပ္ၾကရမယ့္၊ သေဘာရိွတာ ေပါ့။ ဒါကိုလုပ္မယ္ဆိုရင္၊ ခုနက ခင္ဗ်ားေျပာတဲ့ တပ္မေတာ္(ေရ)က ကၽြမ္းက်င္တဲ့ ပညာရွင္ေတြ၊ ပို႔ေဆာင္ေရး ၀န္ႀကီးဌာနေအာက္မွာရိွတဲ့၊ ေရေၾကာင္းထိန္းသိမ္းေရး ပညာရွင္ေတြ၊ သူတို႔ေတြက ႏိုင္ငံျခားမွာ ေလ့လာဆည္းပူး လာခဲ့တဲ့သူေတြ၊ ရိွၾက ပါတယ္။ အဲဒီ ပညာရွင္ေတြနဲ႔ ေပါင္းၿပီးေတာ့မွ လုပ္ၾကရမွာပဲ။ က်ေနာ္ကေတာ့၊ ဒီလုပ္ငန္းေတြနဲ႔ ကင္းကြာခဲ့ တာ၊ ႏွစ္ (၂၀) ေက်ာ္သြားၿပီ။
ဦးေရာ္နီညိမ္း။ ။ ဟုတ္ကဲ့။ ဒီကိစၥကို အစိုးရက NLD နဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္၇ြက္ခ်င္တယ္၊ ဆိုေတာ့၊ NLD ဒုတိယ ဥကၠ႒ ဦးတင္ဦးကို၊ က်ေနာ္ ေမးၾကည့္ခဲ့ေတာ့၊ ဒါက အစိုးရက ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႕ အားကို ယူခ်င္တာ ျဖစ္ေကာင္းျဖစ္မယ္လို႔၊ ဦးတင္ဦးက ေျပာခဲ့ပါတယ္။ ခုနက ဦး၀င္းထိန္ေျပာခဲ့တဲ့ ကမၻာ့ဘဏ္ (World Bank) တို႔ ႏိုင္ငံတကာေငြေၾကးရံပံုေငြအဖဲြ႔ (IMF) တို႔က၊ ေငြေၾကးအေျမာက္အျမား ထည့္၀င္စိုက္ ထည့္ေပးရမယ့္၊ hydro- graphic surveying project ႀကီး ျဖစ္ေနတဲ့ အခါက်ေတာ့၊ NLD နဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ ၇ြက္ခ်င္တယ္ ဆိုတာ၊ ဒီလို ေငါေရးေၾကးေရးကိစၥအတြက္လား၊ ဒါမွမဟုတ္ ဘာကို ဆိုလိုသလဲဆိုတာ၊ ဦး၀င္းထိန္ တို႔ကေတာ့၊ man on the spot ျဖစ္ေနေတာ့၊ ခန္႔မွန္းၾကည့္လို႔ ရမယ္ ထင္ပါတယ္။အဲဒီေတာ့ NLD နဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္၇ြက္ခ်င္တယ္ ဆိုတာ၊ ဦးတင္ဦး ခန္ပမွန္းၾကည့္သလို၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္မ်က္ ႏွာနဲ႔၊ ႏိုင္ငံျခားက ေငြေရးေၾကးေရး၊ ရဖို႔ သက္သက္ ပဲလား၊ တျခားဘာမ်ား ရိွဦးမလဲလို႔၊ ဦး၀င္းထိန္ ထင္ျမင္ ပါသလဲ ခင္ဗ်။
ဦး၀င္းထိန္ ။ ။ ဒါနဲ႔ပတ္သက္လို႔၊ က်ေနာ္ အခ်က္တခ်ိဳ႕ ေျပာခ်င္ပါတယ္။ အခု ဧရာ၀တီျမစ္ေၾကာင္း ထိန္း သိမ္းေရးအတြက္၊ အစိုးရက ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ခ်င္ပါတယ္ ဆိုတဲ့ကိစၥဟာ၊ အင္မ တန္ႀကိဳဆိုထိုက္တဲ့ကိစၥျဖစ္ပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုရင္၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ျပည္သူလူထုက အားကိုး ယံုၾကည္ၾကတယ္ ဆိုတာကို၊ အစိုးရက အသိအမွတ္ျပဳၿပီးေတာ့မွ၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို လက္တဲြ ေခၚယူ တဲ့ သေဘာျဖစ္တယ္။ ဒါက တစ္ခ်က္ေပါ့။ ေနာက္တခုက၊ ဒီကိစၥကို လုပ္ျဖစ္တယ္ဆိုရင္၊ အဆင့္ဆင့္ေသာ ေနရာေတြမွာ၊ မ်ိဳးစံုေသာလုပ္ငန္းေတြ အမ်ားႀကီးလုပ္ၾကရမွာ ဆိုေတာ့၊ ေငြေရးေၾကးေရးက၊ အမ်ားႀကီး ကုန္ မယ္။ ဒီကိစၥတခုထဲကို၊ မေျပာပဲနဲ႔၊ က်ေနာ့္ရဲ႕ ၁၉၈၀ ေလာက္ကေန၊ ၁၉၈၈-၈၉ အထိ အေတြ႔အႀကံဳကို ေျပာ ရမယ္ဆိုရင္ေတာ့၊ အဲဒီတုန္းက မဆလ (ျမန္မာ့ဆိုရွယ္လစ္လမ္းစဥ္ပါတီ) အစိုးရကို ကမၻာက အသိအမွတ္ျပဳ ထားတဲ့ အတြက္ေၾကာင့္၊ ကမၻာ့ ဘဏ္အျပင္ အဂၤလန္၊ ဂ်ပန္၊ ေဟာ္ လန္၊ ဒိန္းမတ္ႏိုင္ငံေတြက bilateral loan (ႏွစ္ႏိုင္ငံ အက်ိဳးတူ ေခ်းေငြ) ေတြ၊ ၿပီးေတာ့ grant (ျပန္ဆပ္စရာ မလို သည့္ ေထာက္ပံ့ကူညီေငြ) ေတြ၊ တႏွစ္ တႏွစ္ကို၊ ရခဲ့တာ နည္းတာ မဟုတ္ဘူး။ ဒါေပမယ့္ အခု တပ္မေတာ္အစိုး ရ တက္တဲ့ ၁၉၈၈ကေန အခုထိ၊ ဘာမွ မရေတာ့ဘူး။ တစ္ျပားမွ မရေတာ့ဘူး။ အဲဒီလို မရေတာ့လို႔၊ တိုင္းျပည္ဟာ ဘယ္ေလာက္ နစ္ နာေနလဲ၊ အဲဒါကို စဥ္းစားတိုင္းစဥ္းစားတိုင္း၊ တႏံု႔ႏံု႔ ျဖစ္မိတယ္။ အဲဒီလို နစ္နာတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ဧရာ၀တီ ျမစ္ေၾကာင္းထိန္းသိမ္းေရးလို ကိစၥမ်ိဳးတင္မက တျခား စိုက္ပ်ိဳးေရးက႑၊ စက္မႈလက္မႈက႑ ေတြမွာ၊ ဘယ္ ေလာက္အထိ ဆံုးရံႈးသြားလဲ၊ ဘယ္ေလာက္အထိ နစ္နာသြားလဲ ဆိုတာကို၊ စဥ္းစားၾကည့္ရင္၊ ယူ ကံဳးမရ ျဖစ္ စရာရိွတယ္။ ဒါေပမယ့္ အခုက်ေတာ့၊ ႏိုင္ငံတကာကလည္း သူတို႔ (အစိုးရ) အေပၚမွာ အျမင္ေတြက၊ တျဖည္း ျဖည္း ေျပာင္းလဲလာတဲ့ အခါက်ေတာ့၊ World Bank တို႔ IMF တို႔ကေန၊ အကူအညီေတြ ရလာစရာရိွ တယ္ ေပါ့။ သို႔ေသာ္လည္း ျဖတ္သန္းရမယ့္ အခက္အခဲေတြက၊ အမ်ားႀကီး ရိွပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြ ကို ျပန္လႊတ္ရမယ့္ ကိစၥေတြ၊ က်ေနာ္တို႔ NLD ကို တရား၀င္ အသိအမွတ္ျပဳမယ့္ကိစၥေတြ၊ ေျပလည္သြားမွ သာ လွ်င္၊ ႏိုင္ငံတကာကလည္း သူတို႔အေပၚ ေျပလည္လာၿပီးေတာ့မွ၊ ႏိုင္ငံတကာအကူအညီေတြ ပံ့ပိုးမႈေတြ အကုန္ လံုး ရလာမယ့္ သေဘာရိွတာကိုး။
ဦးေရာ္နီညိမ္း။ ။ ဟုတ္ကဲ့။ ဦး၀င္းထိန္ေျပာတာနဲ႔၊ က်ေနာ္တို႔လည္း ျပန္ၿပီး မွတ္မိလာတာေတြ ရိွပါတယ္။ ႏိုင္ငံ တႏိုင္ငံကို ကူညီေထာက္ပံ့ဖို႔ ဆိုရင္၊ အဲဒီႏိုင္ငံမွာ ႏိုင္ငံေရးတည္ၿငိမ္မႈ (political stability) ရိွရဲ႕လားဆို တာကို၊ အရင္ၾကည့္ပါတယ္။ ဥပမာ - World Bank တို႔၊ IMF တို႔ အျပင္၊ ဦး၀င္းထိန္တို႔ ႏိုင္ငံျခားကုမၸဏီေတြ ရဲ႕ ဌာေနကိုယ္စားလွယ္လုပ္ငန္း လုပ္ခဲ့ၾကတဲ့ အခ်ိန္တုန္းက၊ ဂ်ပန္နိုင္ငံကေန အင္မတန္သက္သာတဲ့ OECF (Overseas Economic Cooperative Fund) loan၊ ဆိုတာက၊ တႏွစ္မွာ တႏိုင္ငံကိုပဲ ခ်ေပးတဲ့ ေခ်းေငြျဖစ္ တယ္။ ဒီႏိုင္ငံကို ဒီႏွစ္ ဂ်ပန္ရဲ႕ ဘယ္ႏွစ္ႏွစ္ေျမာက္ OECF loan ကို ေပးတယ္ဆိုရင္၊ တျခားႏိုင္ငံကို အဲဒီ ႏွစ္မွာ ဒီ loan မေပးဘူး။ နည္းနည္းေနာေနာ မဟုတ္ဘူး၊ က်ေနာ္ မွတ္မိသေလာက္၊ ျမန္မာျပည္ဟာ ဂ်ပန္ရဲ႕ ႏွစ္အလိုက္ OECF loan ကို ႏွစ္ႀကိမ္ (သို႔မဟုတ္) သံုးႀကိမ္ေလာက္ ရခဲ့ဖူးပါတယ္။ ဂ်ပန္အစိုးရဆီက (ျပန္ ဆပ္စရာမလိုတဲ့) ေထာက္ပံ့ကူညီမႈ အျဖစ္ JICA (Japan International Cooperation Agency) grant ေတြ (ဥပမာ - ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ ဆန္းလမ္းေပၚမွ အမ်ားအေခၚ ဂ်ပန္ေဆးရံု / ဂ်ိဳက္ကာ ေဆးရံု) ရခဲ့ တာကိုလည္း၊ မွတ္မိေနပါတယ္။ အဲဒါမ်ိဳးေတြ ႏိုင္ငံေရးအေၾကာင္းေတြနဲ႔ ဆက္ႏြယ္ၿပီးေတာ့၊ အခု ျပန္လာဖို႔ ရိွေနတယ္လို႔၊ ဦး၀င္းထိန္ ယူဆပါသလား ခင္ဗ်ာ။
ဦး၀င္းထိန္ ။ ။ က်ေနာ့္အထင္ ေျပာရရင္ေတာ့၊ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသား (သို႔မဟုတ္) မိမိရဲ႕ ယံုၾကည္ခ်က္ ေၾကာင့္ အက်ဥ္းက်ေနတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြ၊ လြတ္ေျမာက္မယ္ဆိုရင္၊ ေနာက္တခုက က်ေနာ္တို႔ NLD ကိုလည္း၊ တရား၀င္အသိ အမွတ္ျပဳၿပီးမွ legalize လုပ္ေပးမယ္ဆိုရင္ေတာ့၊ ေျပလည္စရာအမ်ားႀကီး ရိွတယ္။ သူတို႔ (ႏိုင္ငံတကာ) ဘက္က ဆိုရင္လည္း၊ ပင္လယ္ကူးသေဘၤာႀကီးလိုေပါ ဗ်ာ၊ ခ်က္ခ်င္းႀကီးေတာ့ direction ကို လွည့္ပစ္လို႔ မရသလိုပဲ၊ တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ လွည့္ယူရမွာဆိုေတာ့၊ က်ေနာ္ထင္တာက ခုနေျပာတဲ့ အခက္အခဲ ေတြ ေက်ာ္လြန္သြားသည့္ တိုင္ေအာင္မွ၊ တစ္ႏွစ္၊ ႏွစ္ႏွစ္ေလာက္ေစာင့္ၾကည့္ၿပီးေတာ့မွ၊ သူတို႔ဘက္က အေရးယူေဆာင္၇ြက္ေပးလို႔ ရလိမ့္မယ္လို႔၊ က်ေနာ္ ထင္တယ္ဗ်။ Wordl Bank တို႔ IMF တို႔ရဲ႕ အကူအညီ ေတြက၊ တစ္က႑ေလ။ ႏွစ္ႏိုင္ငံ အက်ိဳးတူ ေဆာင္ရြက္တဲ့ loan ေတြ၊ ဥပမာ - ဒိန္းမတ္ကေန DANIDA (Danish International Development Agency) loan ရိွတယ္၊ အဂၤလန္ဆိုင္လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ ဆက္ႏြယ္ ေနတာေၾကာင့္၊ ႏွစ္စဥ္ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ေပးအပ္ဖို႔ သတ္ မွတ္ထားတဲ့ grant ေတြ ရိွတယ္၊ ေခ်းေငြ သံုးမ်ိဳးျဖစ္ တဲ့ soft loan (အတိုးနည္းေခ်းေငြ)၊ commodity loan (ေငြပမာဏသတ္မွတ္ခ်က္တန္းဖိုးႏွင့္အညီကုန္ပစၥည္း ကိုသာ ေခ်းခွားျခင္း)၊ commercial loan (ကူးသန္းေရာင္း ၀ယ္ေရးဆိုင္ရာေခ်းေငြ) ေတြ၊ ရိွတယ္။ ဂ်ပန္၊ ဂ်ာ မဏီ၊ ျပင္သစ္ႏိုင္ငံေတြက၊ သူ႔က႑နဲ႔သူ ျမန္မာနိုင္ငံအတြက္ grant ေတြ၊ loan ေတြ ရိွခဲ့တာ၊ က်ေနာ္ မွတ္မိ ေနပါတယ္။ ေတာ္ေတာ့္ကို ေ၀ေ၀ဆာဆာ ျဖစ္ခဲ့တာေပါ့။ ၈၈ လူထု အံုၾကြမႈႀကီး ျဖစ္လာေတာ့မွာ၊ အကုန္လံုး က ရပ္တန္႔သြားတာ။
ဦးေရာ္နီညိမ္း။ ။ ဟုတ္ကဲ့၊ OPEC (Organization of Petroleum Countries) (ေရနံတင္ပို႔ေရာင္းခ် ေသာႏိုင္ငံမ်ားအဖဲြ႔) ကေတာင္၊ ေခ်းေငြရခဲ့တာ မွတ္မိပါတယ္။ ေနာက္ ဂ်ာမဏီက ဂ်ာမန္အစိုးရဘဏ္ KfW (Kreditanstalt für Wiederaufbau၊ အဂၤလိပ္ဘာသာျဖင့္ Reconstructing Credit Institute) Bank ရဲ႕ loan၊ ဂ်ာမန္အစိုးရရဲ႕ ေထာက္ပံ့ကူညီမႈ GTZ (Deutsche Gesellschaft für Technische Zusammenarbeit GmbH၊ အဂၤလိပ္ဘာသာ ျဖင့္ German technical Cooperation) (ယခု GIZ) grant ေတြ၊ ရရိွခဲ့တာ က်ေနာ္ မွတ္မိေနပါတယ္။
(GIZ Deutsche Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit GmbH = ၂၀၁၁ ဇန္န၀ါရီလ (၁) ရက္မွ စတင္၍၊ GTZ GmbH (German technical cooperation) သည္၊ ေနာက္ထပ္ ဂ်ာမန္အစိုးရေအဂ်င္စီ ႏွစ္ခု၊ DED (Deutscher Entwicklungsdienst GmbH (German development service)၊ Inwent – Capacity Building International, Germany တို႔ႏွင့္၊ ပူးေပါင္းလိုက္ၿပီး၊ GIZ GmbH ျဖစ္လာခဲ့သည္။)
ဦး၀င္းထိန္ ။ ။ ဟုတ္တယ္၊ ဟုတ္တယ္။
ဦးေရာ္နီညိမ္း။ ။ အဲဒီေတာ့၊ အားလံုးကို ၿခံဳၿပီး၊ ဦး၀င္းထိန္ ဘယ္လို conclusion (ေကက္္ခ်က္) ဆဲြခ်င္ပါ သလဲ။ ဧရာ၀တီျမစ္ေၾကာင္း ထိန္းသိမ္းေရးကို NLD နဲ႔ ပူးေပါင္းၿပီး၊ အစိုးရက ေဆာင္ရြက္ခ်င္တဲ့ ကိစၥဟာ၊ ဘယ္ေလာက္ အလားအလာ ရိွပါသလဲ။ အစိုးရဘက္ကေတာ့ ကမ္းလွမ္းလိုက္တဲ့သေဘာလို႔ ေျပာလို႔ ရေနၿပီ။ NLD ဘက္က ေရာ ဘယ္ေလာက္မ်ား ျပင္ဆင္ၿပီးေတာ့၊ အစိုးရနဲ႔ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ႏိုင္တဲ့၊ အေနအထား ရိွပါမလဲ။
ဦး၀င္းထိန္။ ။ ဒါက သမၼတႀကီး ဦးသိန္းစိန္နဲ႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္တို႔ ေတြဆံုပဲြကေန ျဖစ္ေပၚလာတဲ့၊ ရလဒ္ ေတြကိုး။ ဧရာ၀တီနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး၊ လုပ္ၾကမယ္ဆိုတာက၊ က်ေနာ္တို႔အတြက္ကေတာ့ ဒါဟာ ေခါင္းစဥ္ အသစ္ေပါ့။ အဲဒီေတာ့ ဧရာ၀တီျမစ္ေၾကာင္း ထိန္းသိမ္းေရးကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ကၽြမ္းက်င္တဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြ၊ ဒီ လုပ္ငန္းနဲ႔ နီးနီးစပ္စပ္ရိွတဲ့ပုဂၢိဳလ္ေတြ၊ တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ တီးေခါက္ၾကည့္မယ္၊ ေနာက္တခုကလည္း ေဒၚေအာင္ ဆန္းစုၾကည္ကလည္း သူ႔ေခါင္းထဲမွာ အစီအစဥ္ေတြ ရိွပါလိမ့္မယ္။ သူလုပ္တဲ့ အစီအစဥ္ေတြကို မူတည္ၿပီး ေတာ့မွ၊ က်ေနာ္တို႔ကလည္း ေအာင္ျမင္ေအာင္၊ ႀကိဳးစားၿပီး လိုက္လုပ္ၾကရမွာေပါ့။ သူ႔အဆင့္နဲ႔ သူ၊ သြားၾကရ မွာေပါ့ ဗ်ာ။
ဦးေရာ္နီညိမ္း။ ။ ဟုတ္ကဲ့၊ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္၊ ဦး၀င္းထိန္ ခင္ဗ်ား။ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖဲြ႔ခ်ဳပ္ ဗဟို ေကာ္မီတီ၀င္၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႕ႏိုင္ငံျခားေရးရာလက္ေထာက္လည္းျဖစ္တဲ့၊ ႏွစ္ရွည္ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္း သားေဟာင္း ဗိုလ္ႀကီးေဟာင္းဦး၀င္းထိန္ကို ဆက္သြယ္ေဆြးေႏြး တင္ျပခဲ့တာပါ ခင္ဗ်ာ။ ဦး၀င္းထိန္ဟာ ၁၉၈၉ ကေန ၁၉၉၅ အထိ (၆) ႏွစ္ တႀကိမ္၊ ၁၉၉၆ ကေန ၂၀၁၀ အထိ (၁၄) ႏွစ္ တႀကိမ္၊ စုစုေပါင္း ေထာင္ ဒဏ္ ႏွစ္(၂၀) ေလာက္က်ခံခဲ့ရတ့ဲ၊ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေဟာင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဦး၀င္းထိန္ဟာ ၁၉၆၃ မွာ၊ စစ ္တကၠသိုလ္ ဗိုလ္ေလာင္းသင္တန္း အမွတ္စဥ္(၅)ကေန၊ ေက်ာင္းဆင္းခဲ့ၿပီးေတာ့၊ အေကာင္းဆံုးဗိုလ္ေလာင္း ေအာင္စစ္သည္ဆုနဲ႔ စာေပထူးခၽြန္မႈု ေရႊတံဆိပ္ဆုေတြကို၊ ရရိွခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၇၆ မွာ၊ တပ္မေတာ္(ၾကည္း)၊ အမွတ္ (၇၇) ေျချမန္တပ္မ လက္ေအက္ခံ ခမရ (၁၀၆) မွာ၊ တပ္ခဲြမႉးတာ၀န္ထမ္းေဆာင္ေနစဥ္၊ ဗိုလ္ႀကီးအုန္း ေက်ာ္ျမင့္ရဲ႕ ႏိုင္ငံေတာ္လုပ္ႀကံမႈ ႀကံစည္တဲ့ သတင္းကို၊ ထိမ္ခ်န္ထားျခင္း မသကၤာျဖစ္ခံရတာေၾကာင့္၊ တပ္မေတာ္ကေန၊ အၿငိမ္းစားေပးျခင္း ခံခဲ့ရသူ ျဖစ္ပါတယ္။ ဦး၀င္းထိန္ဟာ ၁၉၈၈ ရွစ္ေလးလံုး အေရးေတာ္ ပံု ကာလအထိ၊ ႏိုင္ငံျခားကုမၸဏီေတြရဲ႕ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဌာေနကိုယ္စားလွယ္လုပ္ငန္းေတြကို၊ ေအာင္ျမင္စြာ ေဆာင္ရြက္ခဲ့သူ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီသီတင္းပတ္ရဲ႕ တပ္မႉးတပ္သား ေျပာစကား အစီအစဥ္ကို၊ ဒီမွာတင္ပဲ ရပ္နား ခြင့္ျပဳပါ ခင္ဗ်ာ။ က်ေနာ္ ေရာ္နီညိမ္းပါ။
