ေရွ႔လာမယ့္ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္က်ရင္ ကမာၻ႔စီးပြားေရး ဖြ႔ံၿဖိဳးမႈေတြ ေလ်ာ့နည္းေနဦးမယ္လုိ႔ ကၽြမ္းက်င္သူေတြက ခန္႔မွန္းေနၾကပါတယ္။ စီးပြားေရး အေျခအေနေတြ နာလန္ျပန္ ထူလာမလား၊ အက်ပ္အတည္းေတြနဲ႔ ေနာက္တႀကိမ္ ႀကံဳရဦးမွာလား ဆုိတာက ေရွ႔ႏွစ္ စီးပြားေရး တုိးတက္မႈေတြအတြက္ အဓိကက်တဲ့ ကိစၥျဖစ္မယ္လုိ႔လည္း ကုလသမဂၢ အပါအ၀င္ ႏုိင္ငံတကာက စီးပြားေရး ဆန္းစစ္သူေတြ သတိေပးေနၾကတာပါ။ ကုန္လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္အတြင္း အေျခအေနေတြနဲ႔၊ လာမယ့္ ႏွစ္သစ္မွာ ကမာၻ႔စီးပြားေရးအတြက္ စိမ္ေခၚမႈေတြအျဖစ္ ဘာေတြရွိေနသလဲ ဆုိတာကုိေတာ့ ဒီသီတင္းပတ္ရဲ႔ စီးပြားေရး က႑မွာ ကုိေအာင္လြင္ဦး က တင္ျပေပးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ကုလသမဂၢက ထုတ္ျပန္လုိက္တဲ့ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္အတြက္ ကမာၻ႔စီးပြားေရး အေျခအေနနဲ႔ အလားအလာ အစီရင္ခံစာက ေရွ႔လာမယ့္ ႏွစ္ထဲ စီးပြားေရး ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈေတြဟာ က်ဆင္းမယ္လုိ႔ သတိေပးထားပါတယ္။ ဒီႏွစ္လယ္ပုိင္းကစလုိ႔ ေႏွးေကြးလာေနတဲ့ စီးပြားေရး အေျခအေနေတြဟာ လာမယ့္ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္နဲ႔ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ေတြအထိ ရွိေနလိမ့္ဦးမယ္လုိ႔လည္း ေဖာ္ျပထားတာပါ။ ကမာၻ႔စီးပြားေရး တခုလုံးရဲ႔ ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈ ပမာဏ အေနနဲ႔ ဒီႏွစ္မွာ ၂.၈% ရွိေနရာကေန ေရွ႔ႏွစ္ထဲမွာေတာ့ ၂.၆% အထိ က်ဆင္းသြားမယ္လို႔ ခန္႔မွန္းထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။
၂၀၁၃ ခုႏွစ္က်ရင္ေတာ့ ၃.၂% ေလာက္ ျပန္တက္လာႏုိင္တယ္လုိ႔ တြက္ဆထားေပမဲ့ ဒါဟာလည္း စီးပြားေရး အက်ပ္အတည္းေတြ မႀကံဳရခင္ အေျခအေနထက္ နိမ့္က်ေနဆဲမွာပါ။ ဒီလုိ စီးပြားေရး ဖြ႔ံၿဖိဳးမႈေတြ အားနည္းႏုိင္မယ့္ အလားအလာေတြကုိလည္း အစုိးရ ေၾကြးၿမီေတြ ထူေျပာေနတာ၊ ဘဏ္လုပ္ငန္းေတြမွာ အတိမ္းအေစာင္း မခံႏုိင္ပဲ ျဖစ္ေနရတာ၊ ၀ယ္လုိအားေတြ ေလ်ာ့နည္းေနတာ၊ စတာေတြအျပင္ အစုိးရေတြရဲ႔ မူ၀ါဒေရးရာ ခ်မွတ္မႈေတြမွာ အားနည္းခ်က္ေတြ ရွိေနတာလုိ ဖြ႔ံၿဖိဳးၿပီး တုိင္းျပည္ေတြက ျပႆနာေတြက မီးထုိးေပးေနတယ္လုိ႔လည္း အစီရင္ခံစာက ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ဒီအတြက္ေၾကာင့္လည္း ကမာၻ႔စီးပြားေရးဟာ တေက်ာ့ျပန္ က်ဆင္းမႈေတြ ႀကံဳရႏုိင္တယ္လုိ႔ ကုလသမဂၢရဲ႔ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးနဲ႔ မူ၀ါဒေရးရာ ဆန္းစစ္အကဲျဖတ္မႈဆုိင္ရာ ညႊန္ၾကားေရးမႉး ေရာ့ ေဗာ့စ္ (Rob Vos) က ေျပာပါတယ္။
“စီးပြားေရး က်ဆင္းမႈေတြနဲ႔ ေနာက္တႀကိမ္ ႀကံဳရလုနီးနီး အေျခအေနမွာ က်ေနာ္တုိ႔ ေရာက္ေနပါတယ္။ ဥေရာပ အစုိးရေတြရဲ႔ အေၾကြးျပႆနာေတြကုိ အတုိင္းအတာ တခုအထိ ထိန္းခ်ဳပ္ေကာင္း ထိန္းခ်ဳပ္သြားႏုိင္မယ္၊ အေမရိကန္ စီးပြားေရးမွာလည္း ျပႆနာေတြ ပုိဆုိးခ်င္မွ ဆုိးလာမယ္ဆုိတဲ့ သေဘာမ်ဳိးနဲ႔ အစီရင္ခံစာထဲမွာ က်ေနာ္တုိ႔ သုံးႏႈန္းထားတဲ့အတုိင္း ကမာၻ႔စီးပြားေရး အေျခအေနဟာ ေရွ႔လာမယ့္ ၂ ႏွစ္အတြင္း ဖ႐ုိဖရဲျဖစ္ေနဦးမယ္လုိ႔ က်ေနာ္တုိ႔က အေျခခံအားျဖင့္ လက္ခံထားတာပါ။ ဒါေပမဲ့ သေဘာကေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔မွာ ျပႆနာေတြ ရွိေနဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။ စီးပြားေရး တုိးတက္မႈ ပမာဏဟာ အင္မတန္ နည္းပါးၿပီး၊ ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္မွာတုန္းက အက်ပ္အတည္းကေန ျပန္လည္နာလန္ထူလာေနတုန္းမုိ႔ ဒီႏွစ္မွာလည္း ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈေတြက ေႏွးေကြးခဲ့တာပါ။”
ႏွစ္ဆန္းပုိင္းမွာ ေစ်းေတြတက္ခဲ့တဲ့ ေရနံနဲ႔ ကုန္ေစ်းႏႈန္းေတြဟာ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ရဲ႔ တတိယ ၃ လပတ္ ကာလကစလုိ႔ ျပန္လည္ က်ဆင္းလာေပမဲ့ လူသုံးကုန္ပစၥည္း အမ်ားစုရဲ႔ ေစ်းႏႈန္းေတြဟာ ဒီအရင္ ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္ကထက္ေတာ့ ၂၀% ကေန ၃၀% ၾကားအထိ ျမင့္မားေနတုန္း ျဖစ္ပါတယ္။ စီးပြားေရးမွာ စိမ္ေခၚမႈတခုျဖစ္တဲ့ ေငြေၾကးေဖာင္းပြမႈ ျပႆနာကေတာ့ ဖြ႔ံၿဖိဳးၿပီး တုိင္းျပည္ေတြမွာ အႏာၱရာယ္ရွိေလာက္တဲ့ အဆင့္အထိ မရွိေပမဲ့လည္း ဖြ႔ံၿဖိဳးဆဲ ႏုိင္ငံေတြၾကားမွာေတာ့ စုိးရိမ္စရာ ကိစၥတခုအျဖစ္ ရွိေနဆဲပဲလုိ႔လည္း အစီရင္ခံစာက သတိေပးထားတာပါ။ ပုဂၢလိက လုပ္ငန္းေတြက ေငြပင္ေငြရင္း စီးဆင္းမႈေတြဟာ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ထဲ တုိးလာခဲ့ေပမဲ့လည္း စိတ္ခ်ရတဲ့ အေျခအေနမွာ မရွိဘူးလုိ႔လည္း ေျပာပါတယ္။
ကမာၻတ၀ွမ္း ကုန္ပစၥည္း တင္ပုိ႔ ေရာင္းခ်မႈေတြမွာေတာ့ ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ထဲ ၁၄% အထိ ရွိေနရာကေန ဒီႏွစ္မွာ ၇% အထိ က်ဆင္းသြားခဲ့သလုိ၊ ေရွ႔လာမယ့္ ၂၀၁၂-၂၀၁၃ ခုႏွစ္ေတြမွာ ဆုိရင္ ၅% တ၀ုိက္ေလာက္သာ ရွိလိမ့္မယ္လုိ႔လည္း ခန္႔မွန္းထားတာပါ။ ဒီလုိ ကမာၻ႔စီးပြားေရးမွာ အႏႈတ္လကၡဏာေတြသာ ေနရာတုိင္းမွာ ေတြ႔ေနရတဲ့အတြက္ ႏွစ္ထပ္ကြမ္း အက်ပ္အတည္း ဆုိက္လာမွာကုိ ကမာၻ႔ေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ စီးပြားေရး ကၽြမ္းက်င္သူေတြ ပူပမ္ေနၾကတာပါ။ ႏုိင္ငံတကာ ေငြေၾကးရန္ပုံေငြအဖဲြ႔ (IMF) ကေတာ့ ကမာၻ႔စီးပြားေရး ျပႆနာေတြကေန သက္သာရာရေစဖုိ႔ ဘ႑ာေရး အသုံးစားရိတ္ေတြကုိ ၿခိဳးၿခံေခၽြတာ သင့္တယ္လုိ႔ တုိက္တြန္းထားတာပါ။
ဒါေပမဲ့လည္း ဒီလုိအစီအမံေတြဟာ အေကာင္းထက္ အဆုိးဖက္ကုိ ဦးတည္တဲ့ အျဖစ္မ်ဳိးေတြ ႀကံဳရတတ္တာမုိ႔ သတိထားဖုိ႔ လုိလိမ့္မယ္လုိ႔ ကုလသမဂၢ စီးပြားေရး ဖြ႔ံၿဖိဳးမႈဆုိင္ရာ ဒုတိယ အႀကီးအကဲျဖစ္တဲ့ ဂ်ဳိမုိ ကြာေမ ဆြန္ဒါရမ္ (Jomo Kwame Sundaram) ကေျပာပါတယ္။
“ဘ႑ာေရးမွာ ၿခိဳးၿခံေခၽြတာဖုိ႔လုိ အလွည့္အေျပာင္းမ်ဳိးေတြေၾကာင့္ ကမာၻအႏွံ႔မွာ စီးပြားေရး က်ဆင္းမႈေတြကုိသာ ႀကီးထြားေစခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလုိ အေျပာင္းအလဲေတြက ခ်က္ျခင္း အက်ဳိးဆက္ေတြ ထြက္ေပၚလာႏုိင္စရာ မရွိဘူးဆုိေပမဲ့လည္း စီးပြားေရးမွာ ခုိင္ခုိင္မာမာ ျပန္ၿပီး နာလန္ထူလာေစမယ့္ အေျခအေနေတြကုိ ဖန္တီးႏုိင္ေအာင္ ဘ႑ာေရးက႑မွာ ေရတုိေဆာင္ရြက္ရမယ့္ လုပ္ငန္းတခု အျဖစ္နဲ႔ သက္ေသထူႏုိင္တဲ့ ကိစၥေတြလည္း ရွိေနတာပါ။”
တကယ္ေတာ့ စီးပြားေရး ျပန္လည္ ဦးေမာ့လာေစဖုိ႔ စုေပါင္းေဆာင္ရြက္တဲ့ အစီအစဥ္မ်ဳိးေတြ မရွိပဲနဲ႔ ေအာင္ျမင္ႏုိင္မွာ မဟုတ္သလုိ အေျခအေနေတြဟာ ပုိလုိ႔ေတာင္ ဆုိးလာႏုိင္တယ္လုိ႔လည္း သူက သတိေပးပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ဥေရာပက ေၾကြးၿမီျပႆနာ ပုိမုိက်ယ္ျပန္႔လာေနတာေတြဟာ သတိထားစရာလုိ႔ ဆုိပါတယ္။ ကုလသမဂၢ စီးပြားေရး ကၽြမ္းက်င္သူ ပညာရွင္ေတြကေတာ့ ဥေရာပ ယူ႐ုိေငြေၾကးသုံး ႏုိင္ငံေတြရဲ႔ ျပႆနာေတြကုိ ကူညီေျဖရွင္းေပးေနတဲ့ ဥေရာပ ဘ႑ာေငြေၾကး တည္ၿငိမ္ေစေရး ရန္ပုံေငြ အဖဲြ႔ကုိ အားေကာင္းလာေအာင္ လုပ္ဖုိ႔လုိတယ္လုိ႔ အႀကံျပဳ ထားတာပါ။ အစီရင္ခံစာ ျပဳစုသူေတြကေတာ့ ဒီရန္ပုံေငြ အဖဲြ႔က ေငြေခ်းငွားရာမွာ ကုန္က်စားရိတ္ေတြကုိ ေလွ်ာ့ေပးႏုိင္မယ္ဆုိရင္ ဘ႑ာေရး အက်ပ္အတည္း ႀကံဳေနရတဲ့ အစုိးရေတြအတြက္ ပုိၿပီး သက္သာရာ ရေစလိမ့္မယ္လုိ႔ သုံးသပ္ၾကပါတယ္။
ကမာၻ႔စီးပြားေရးမွာ မေသခ်ာ မေရရာမႈ အႏာၱရယ္ေတြကုိ ဖန္တီးေပးေနတဲ့ အဓိကအေၾကာင္းရင္း တခုအျဖစ္နဲ႔ အစုိးရေတြရဲ႔ မူ၀ါဒေရးရာ အားနည္းခ်က္တြကုိလည္း ေထာက္ျပထားပါတယ္။ ဘ႑ာေငြေၾကး ေစ်းကြက္ေတြအေပၚ အက်ဳိးဆက္ေတြ ရွိလာေစမယ့္ ႏုိင္ငံေရး ေခါင္းေဆာင္ေတြရဲ႔ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ေတြဟာလည္း အရင္ထက္ ပုိၿပီး အေရးပါလာမယ္လုိ႔ အစီရင္ခံစာ ျပဳစုသူေတြက သတိေပးထားတာပါ။
အလုပ္လက္မဲ့ ျပႆနာ၊ လစာ၀င္ေငြ နိမ့္က်ေနဆဲ အေျခအေနေတြေၾကာင့္ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုမွာ ၀ယ္လုိအားေတြ က်ဆင္းေနတာကုိလည္း ကုလသမဂၢရဲ႔ အစီရင္ခံစာမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ဒီအေျခအေနေတြကုိ အိမ္ၿခံေျမ ေရာင္း၀ယ္ေရး လုပ္ငန္းက က်ဆင္းမႈေတြ၊ အေၾကြးနဲ႔ ၀ယ္ထားတဲ့ အိမ္ေတြကုိ ဘဏ္ေတြက ျပန္သိမ္းေနတာေတြလုိ အခ်ိန္အေတာ္ၾကာ ႀကံဳေတြ႔ေနရတဲ့ ျပႆနာေတြကပါ ပုိၿပီး မီးထုိးေပး ေနတယ္လုိ႔လည္း ေျပာခဲ့တာပါ။ လက္တင္ အေမရိက ႏုိင္ငံေတြထဲမွာေတာ့ ဘရာဇီးနဲ႔ မကၠစီကုိ ႏုိင္ငံေတြမွာ စီးပြားေရး က်ဆင္းမႈ ဒဏ္ေတြကုိ သိသိသာသာ ခံရမယ့္ အလားအလာေတြ ရွိေနၿပီး၊ အာဖရိက ႏုိင္ငံေတြ ၾကားမွာေတာ့ ကမာၻ႔ေစ်းကြက္ အေျခအေနရဲ႔ ႐ုိက္ခတ္မႈေတြထက္ ႏုိင္ငံေရးနဲ႔ ရာသီဥတု ေဖာက္ျပန္မႈေတြေၾကာင့္ စီးပြားေရးမွာ အတက္အက်ေတြ ေရာျပြမ္းေနမယ္လုိ႔ ခန္႔မွန္းထားပါတယ္။
အာရွတုိက္မွာေတာ့ တ႐ုတ္နဲ႔ အိႏၵိယႏုိင္ငံေတြမွာ စီးပြားေရး ဆက္လက္ အားေကာင္းေနမွာ ျဖစ္ေပမဲ့လည္း တ႐ုတ္ႏုိင္ငံရဲ႔ စီးပြားေရးဖြံ႔ၿဖိဳးမႈ ပမာဏကေတာ့ ေႏွးေကြးဖြယ္ရာ ရွိေနတယ္လုိ႔ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ကမာၻ႔စီးပြားေရး အေျခအေနနဲ႔ အလားအလာ ဆန္းစစ္ခ်က္ အစီရင္ခံစာက ခန္႔မွန္းထားတာ ျဖစ္တဲ့အေၾကာင္း တင္ျပရင္းနဲ႔ပဲ ဒီသီတင္းပတ္ရဲ႔ စီးပြားေရး က႑ကုိ ရပ္နားပါရေစ။
