အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုရဲ႔ က်ဆင္းေနတဲ့ စီးပြားေရး အေျခအေနေတြ ျပန္လည္ ဦးေမာ့လာေစဖုိ႔ အေျခခံက်က် အေျပာင္းအလဲေတြ လုပ္သြားဖုိ႔ ျပင္ဆင္ေနပါတယ္။ စီးပြားေရး အင္အားအႀကီးဆုံး တုိင္းျပည္အျဖစ္ ဆက္ထိန္း ထားႏုိင္ဖုိ႔ လုပ္ငန္းရွင္ေတြ သာမက လႊတ္ေတာ္အမတ္ေတြ အစုိးရကပါ စီးပြားေရး ပုံစံေတြကုိ ေျပာင္းလဲဖုိ႔ ေျပာဆုိလာၾကတာပါ။ အေမရိကန္ ႏုိင္ငံက စီးပြားေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ လုပ္ေဆာင္သြားမယ့္ အစီအစဥ္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ ဗြီအုိေအ သတင္းေထာက္ေတြရဲ႔ သတင္းေပးပုိ႔ခ်က္ေတြကုိေတာ့ ဒီသီတင္းပတ္ရဲ႔ စီးပြားေရး က႑မွာ ကုိေအာင္လြင္ဦး က စုစည္းတင္ျပေပးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုမွာ အလုပ္အကုိင္ေတြ ပုိမုိရရွိလာတယ္ဆုိတဲ့ အစီရင္ခံစာနဲ႔အတူ စီးပြားေရး တုိးတက္မႈ အရိပ္လကၡဏာ တခ်ဳိ႔ကုိ ဒီႏွစ္ဆန္းပုိင္း ေတြ႔ျမင္လာရေပမဲ့ ဖြ႔ံၿဖိဳးမႈႏႈန္းကေတာ့ ေႏွးေကြးေနဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအတြက္ အစုိးရအေနနဲ႔ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းေတြ အက်ဳိးရွိေစမယ့္ မူ၀ါဒေတြ ခ်မွတ္ဖုိ႔ အေမရိကန္ လုပ္ငန္းရွင္ေတြ သာမက ဥပေဒျပဳ အမတ္ေတြကလည္း တုိက္တြန္း ေနၾကတာပါ။
သမၼတ ဘရက္ခ္ အုိဘားမား (Barak Obama) ကေတာ့ အေမရိကန္ စီးပြားေရး ပုံစံကုိ ေခတ္မီေအာင္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲသြားဖုိ႔ လိုအပ္ေနတဲ့ အေၾကာင္း အသိအမွတ္ျပဳ ေျပာဆုိထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။
“၂၁ ရာစုရဲ႔ စီးပြားေရး ပုံစံထဲမွာ ေရာက္ေနၿပီ ျဖစ္ေပမဲ့ ၊ က်ေနာ္တုိ႔မွာ ၂၀ ရာစုေခတ္အတြက္ ဖဲြ႔စည္းထားတဲ့ အစုိးရတရပ္ အျဖစ္နဲ႔ပဲ ရွိေနပါေသးတယ္။ က်ေနာ္တုိ႔ရဲ႔ စီးပြားေရးဟာလည္း ကမာၻ႔စီးပြားေရးလုိပဲ အေျခခံက်က် ေျပာင္းလဲေနပါၿပီ။ ဒါေပမဲ့လည္း က်ေနာ္တုိ႔ အစုိးရနဲ႔ ဌာနေတြမွာေတာ့ အေျပာင္းအလဲ မရွိေသးပါဘူး။”
ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြရဲ႔ တစိတ္တပုိင္းအျဖစ္ ကုန္သြယ္ေရးနဲ႔ ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္မႈေတြကုိ ႀကီးၾကပ္ေနတဲ့ အစုိးရဌာနေတြကုိ ေပါင္းစည္းေရး လႊတ္ေတာ္ရဲ႔ ခြင့္ျပဳခ်က္ရဖုိ႔ကုိလည္း သမၼတက ေတာင္းခံထားပါတယ္။ အေမရိကန္ ကုန္သြယ္ေရး ကုိယ္စားလွယ္အဖဲြ႔၊ ပုိ႔ကုန္-သြင္းကုန္ဘဏ္၊ ျပည္ပ ပုဂၢလိက ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈ ေကာ္ပုိေရးရွင္း၊ ကုန္သြယ္ေရးနဲ႔ ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈဌာန စတဲ့ အဖဲြ႔အစည္းေတြ အပါအ၀င္ ဌာနအေတာ္မ်ားမ်ားကုိ တစုတစည္းတည္း ျဖစ္ေစဖုိ႔ သမၼတက အဆုိျပဳေနတာပါ။ ဒီအစီအစဥ္အရ ဆုိရင္ေတာ့ ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ေရးဌာနရဲ႔ ေနရာမွာ စီးပြားေရးဆုိင္ရာ ကိစၥရပ္ေတြကုိ ဗဟုိကေန ကုိင္တြယ္သြားမယ့္ ဌာနတခုနဲ႔ အစားထုိးသြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
အေမရိကန္ရဲ႔ ျပည္ပပုိ႔ကုန္ေတြကုိ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ ေနာက္ဆုံးထားၿပီး ၂ ဆတုိး တင္ပုိ႔ သြားႏုိင္ဖုိ႔ အစုိးရအဖဲြ႔ရဲ႔ အႀကီးအကဲအျဖစ္ တာ၀န္ယူစဥ္ အေစာပုိင္းမွာပဲ ေျပာထားတဲ့ သမၼတ အုိဘားမား ကေတာ့ ဒီအစီအစဥ္ကေန အေမရိကန္ လုပ္ငန္းေတြ ျပည္ပေစ်းကြက္ေတြကုိ ပုိမုိျဖန္႔က်တ္ဖုိ႔ လြယ္ကူသြားေစမွာ ျဖစ္သလုိ၊ လာမယ့္ ၁၀ ႏွစ္အတြင္း ေဒၚလာသန္းေပါင္း ၃ ေထာင္ ကုန္က်စားရိတ္ သက္သာသြားမယ္လုိ႔လည္း ေျပာဆုိထားတာပါ။ စီးပြားေရး က်ဆင္းမႈေတြကုိ ေျဖရွင္းဖုိ႔ လက္ရွိ က်င့္သုံးေနတဲ့ ပုံစံကုိ ေျပာင္းလဲဖုိ႔ လုိတယ္လုိ႔ ျမင္ၾကသူေတြထဲ အေမရိကန္ ဥပေဒျပဳ အမတ္ေတြလည္း ပါ၀င္ၾကပါတယ္။
အေမရိကန္ လႊတ္ေတာ္ရဲ႔ ဘ႑ာေရး လုိေငြျပမႈ ေလွ်ာ့ခ်ေရး ေကာ္မီတီ၀င္ တဦးျဖစ္တဲ့ အထက္လႊတ္ေတာ္ အမတ္ ေရာ့ဘ္ ေပါ့တ္မန္း (Rob Portman) ကေတာ့ တုိင္းျပည္ စီးပြားေရး ျပန္လည္ အားေကာင္းလာဖုိ႔ ဆုိရင္ေတာ့ လူထု၀န္ေဆာင္မႈနဲ႔ ေငြေခ်းငွားမႈေတြမွာ အလြန္အကၽြံ သုံးစဲြတာေတြ ေလွ်ာ့ခ်ၿပီး၊ ျပည္ပေစ်းကြက္ထဲ ၿပိဳင္ဆုိင္ရာမွာ အားေကာင္းေအာင္ လုပ္ဖုိ႔ အေရးႀကီးတယ္လုိ႔ ေျပာဆုိလုိက္တာပါ။ အေမရိကန္ အစုိးရရဲ႔ ေၾကြးၿမီ အတုိင္းအတာဟာ ျပည္တြင္း ကုန္ထုတ္လုပ္မႈနဲ႔ ပမာဏခ်င္း တူေနတာမုိ႔ ေၾကြးၿမီနဲ႔ ဖြ႔ံၿဖိဳးမႈၾကား ၈၀% အခ်ဳိး ရွိေနၿပီး အေၾကြးျပႆနာေတြ ႀကံဳေနရတဲ့ ဥေရာပသမဂၢ ထက္ေတာင္ ပုိမ်ားေနတယ္လုိ႔လည္း အထက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ ေပါ့တ္မန္း က ေထာက္ျပပါတယ္။
“က်ေနာ္တုိ႔ရဲ႔ GDP မွာပါတဲ့ ရာခုိင္ႏႈန္းအရ အေမရိကန္ရဲ႔ ျပည္ပပုိ႔ကုန္ ပမာဏဟာ ဘယ္အေျခအေနမွာ ေရာက္ေနတယ္လုိ႔မ်ား ခင္ဗ်ားတုိ႔ ထင္ၾကပါသလဲ? ႏုိင္ငံေပါင္း ၁၇၀ ကုိ အဆင့္သတ္မွတ္ထားတဲ့ အထဲမွာ က်ေနာ္တုိ႔ဟာ ေအာက္ဆုံးေလာက္ နီးနီးမွာ ေရာက္ေနပါတယ္။ အဆင့္ ၁၆၃ မွာ တြန္ဂါႏုိင္ငံနဲ႔ တန္းတူရွိေနၿပီး ဒါဟာ အီသီယုိပီးယားထက္ သာ႐ုံပဲရွိပါတယ္။”
အခုအခါ ကမာၻေပၚက ၀ယ္ယူသုံးစဲြမႈ ပမာဏရဲ႔ ၇၅% ႏႈန္းဟာ ျပည္ပေစ်းကြက္ထဲမွာ ရွိေနတာမုိ႔ အရင္လုိ ျပည္တြင္းက ၀ယ္လုိအားေတြအေပၚ အားထားေနလုိ႔ မျဖစ္ေတာ့ဘူးလုိ႔လည္း သူက ေျပာပါတယ္။ ဂ်ာမဏီ၊ ဂ်ပန္နဲ႔ တ႐ုတ္တုိ႔လုိ စီးပြားၿပိဳင္ဖက္ တုိင္းျပည္ေတြက ျပည္ပေစ်းကြက္ထဲ ေနရာယူထားခ်ိန္မွာ အေမရိကန္ကေတာ့ ေဘးေရာက္ေနတယ္လုိ႔လည္း လႊတ္ေတာ္ ဘ႑ာေရး လုိေငြျပမႈ ေလွ်ာ့ခ်ေရး ေကာ္မီတီ၀င္ အထက္လႊတ္ေတာ္ အမတ္ ေပါ့တ္မန္း က ေျပာခဲ့တာပါ။ စီးပြားေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ အစီအစဥ္ေတြရဲ႔ တစိတ္တပုိင္းအျဖစ္ အခြန္အတုပ္ေတြ ျပင္ဆင္သတ္မွတ္ဖုိ႔လည္း တုိက္တြန္းေနၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အတုိက္အခံ ရီပတ္ဘလစ္ကန္ အထက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ ေပါ့တ္မန္း ကေတာ့ အေမရိကန္ ေကာ္ပုိေရးရွင္းေတြ အေပၚ ၂၅% အခြန္ေပးေဆာင္ဖုိ႔ သတ္မွတ္ထားတာကုိ ေလွ်ာ့ခ်လုိက္မယ္ဆုိရင္ ျပည္ပမွာ ရေနတဲ့ အက်ဳိးအျမတ္ေတြ ျပည္တြင္းကုိ ျပန္၀င္လာႏုိင္သလုိ၊ တျခားအခြန္အခ သက္သာတဲ့ တုိင္းျပည္ေတြနဲ႔လည္း ယွဥ္ၿပိဳင္ႏုိင္လိမ့္မယ္လုိ႔ အႀကံေပးပါတယ္။
နယူးေယာက္ အေျခစုိက္ စီးပြားေရး အတုိင္ပင္ခံ ကုမၸဏီတခုျဖစ္တဲ့ Encima Global ရဲ႔ ဥကၠ႒ ေဒးဗစ္ မဲလ္ပတ္စ္ (David Malpass) တုိ႔လုိ စီးပြားေရး ကၽြမ္းက်င္သူ တခ်ဳိ႔ကလည္း ဒီအဆုိကုိ သေဘာၾကေနၾကတာပါ။
“က်ေနာ္တုိ႔ အေနနဲ႔ လူေတြကုိလည္း ပုိၿပီးငွားရမ္း အလုပ္ခန္႔ႏုိင္မယ္၊ အေမရိကန္မွာရွိတဲ့ စက္႐ုံေတြမွာလည္း စက္ကရိယာေတြ ပုိၿပီး တပ္ဆင္လာႏုိင္မယ္။ လတ္တေလာမွာေတာ့ ကမာၻနဲ႔အ၀ွမ္း ႀကီးႀကီးမားမား ကုန္သြယ္မႈဆုိလုိ႔ အေမရိကန္ ေကာ္ပုိေရးရွင္းႀကီးေတြ တုိင္းျပည္ထဲမွာ ေငြေခ်းၿပီး၊ စက္႐ုံေတြကုိ ျပည္ပမွာ သြားေဆာက္ၾကပါတယ္။ ဒါကလည္း အခြန္ေတြ သက္သာလုိ႔ပါ။”
သမၼတ အုိဘားမား ကေတာ့ တုိင္းျပည္မွာ ရင္ဆုိင္ေနရဆဲ စီးပြားေရး ျပႆနာတခုျဖစ္တဲ့ အလုပ္လက္မဲ့ေတြ အလုပ္အကုိင္ ရရွိႏုိင္ဖုိ႔ အေမရိကန္ ကုမၸဏီေတြ ျပည္တြင္းမွာ ပုိမုိလုပ္ကုိင္ႏုိင္ေရး အားေပးဖုိ႔ စိတ္အားထန္သန္ ေနတာပါ။ ဒီအတြက္လည္း ျပည္တြင္းမွာ အလုပ္အကုိင္ ဖန္တီးေပးမယ့္ ကုမၸဏီေတြအတြက္ အထူးအခြင့္အေရးေတြေပးၿပီး၊ ျပည္ပမွာ အလုပ္အကုိင္ ဖန္တီးေနတဲ့ ကုမၸဏီေတြ အေပၚမွာေတာ့ အခြန္အတုပ္ေတြ စည္းက်ပ္သြားမယ့္ အစီအစဥ္ေတြကုိ က်င့္သုံးသြားမယ္လုိ႔လည္း ေျပာပါတယ္။ ဒီႏွစ္ဆန္းပုိင္း ထုတ္ျပန္လုိက္တဲ့ အလုပ္သမား ၀န္ႀကီးဌာနရဲ႔ ကိန္းဂဏန္းေတြ အရကေတာ့ ဒီဇင္ဘာလထဲ အေမရိကန္မွာ အလုပ္လက္မဲ့ အေရအတြက္ဟာ လြန္ခဲ့တဲ့ ၃ ႏွစ္အတြင္း အနိမ့္ဆုံးအျဖစ္ ၈.၅% အထိ က်ဆင္းသြားခဲ့ေၾကာင္း ေဖာ္ျပပါတယ္။ ဒီလုိ စီးပြားေရး အေျခအေနေတြမွာ အေပါင္းလကၡဏာ တခ်ဳိ႔ကုိ ေတြ႔ျမင္လာရေပမဲ့ ဖြ႔ံၿဖိဳးမႈတခုလုံး အေနနဲ႔ကေတာ့ အားရစရာ မေကာင္းလွေသးဘူးလုိ႔လည္း အေမရိကန္ ကုန္သည္ႀကီးမ်ား အသင္းက ေျပာပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္လည္း တုိင္းျပည္ စီးပြားေရး ျပန္လည္ နာလန္ထူ လာေစဖုိ႔နဲ႔ အလုပ္အကုိင္ေတြ ရရွိႏုိင္ဖုိ႔ ဥပေဒျပဳ အမတ္ေတြ အေနနဲ႔ မူ၀ါဒေတြကုိ ျပင္ဆင္ဖုိ႔ လုိမယ္လုိ႔ အေမရိကန္ ကုန္သည္ႀကီးမ်ား အသင္းရဲ႔ ဥကၠ႒ ေသာမတ္စ္ ဒုိႏုိဟူး (Thomas Donohue) က အေမရိကန္ လုပ္ငန္းရွင္ေတြရဲ႔ ႏွစ္စဥ္ အစည္းအေ၀းပဲြမွာ ေျပာသြားခဲ့တာပါ။
“ကံအေၾကာင္းမလွဘူးလုိ႔ ဆုိရမွာကေတာ့၊ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ႏွစ္ဆန္းပုိင္း လေတြမွာ စီးပြားေရးဟာ ေႏွးေကြးေနဦးမယ္လုိ႔ က်ေနာ္တုိ႔ ယူဆပါတယ္။ ႏွစ္၀က္ပုိင္းအထိ ဖြ႔ံၿဖိဳးမႈႏႈန္းက ပ်မ္းမွ် ၂.၅% ဒါမွမဟုတ္လည္း ဒီပမာဏေအာက္မွာ ရွိမယ္လုိ႔ က်ေနာ္တုိ႔က ေမွ်ာ္လင့္ထားပါတယ္။ ေနာက္ပုိင္းမွာေတာ့ အစုိးရရဲ႔ ေဆာင္ရြက္ခ်က္အေပၚ မူတည္ၿပီး ဒီႏွစ္ကုန္ပုိင္းေလာက္မွာ ၃% ေလာက္အထိ တက္လာမယ္လုိ႔လည္း ေမွ်ာ္လင့္ရပါတယ္။”
သမၼတ အုိဘားမား အစုိးရအတြက္ စီးပြားေရးအရ သာမက ႏုိင္ငံေရး စိမ္ေခၚမႈအျဖစ္နဲ႔ပဲ ႀကံဳေနရတာ တခုကေတာ့ ကေနဒါႏုိင္ငံကေန ဧရာမ ေရနံပုိက္လုိင္းတခု သြယ္တန္း ေဖာက္လုပ္ေရးနဲ႔ ျပည္တြင္းမွာရွိတဲ့ ေလာင္စာ အရင္းအျမစ္ေတြကုိ ထုတ္လုပ္သုံးစဲြသြားဖုိ႔ တုိက္တြန္းေနတဲ့ ကိစၥပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အေမရိကန္ရဲ႔ စြမ္းအင္ ဖူလုံေရးနဲ႔ အလုပ္အကုိင္ေတြ ဖန္တီးေပးႏုိင္မယ္ဆုိၿပီး အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု တကၠဆက္ျပည္နယ္မွာ သန္႔စင္မယ့္ ေရနံစိမ္း စည္ေပပါေပါင္း ေန႔စဥ္ ၇ သိန္း တင္ပုိ႔ႏုိင္မယ့္ Keystone XL ပုိက္လုိင္း ေဖာက္လုပ္ေရး စီမံကိန္းကုိ အတည္ျပဳေပးဖုိ႔ အလုပ္သမား သမဂၢေတြနဲ႔ ဥပေဒျပဳ အမတ္တခ်ဳိ႔က သမၼတအေပၚ ၀ုိင္း၀န္း ဖိအားေပးေနၾကတာပါ။ ဒါေပမဲ့လည္း ေဒၚလာသန္းေပါင္း ၇ ေထာင္ ကုန္က်မယ့္ ဒီစီမံကိန္းေၾကာင့္ ေနာက္ဆက္တဲြ အက်ဳိးဆက္ေတြ ႀကံဳရမယ္ဆုိၿပီး သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး သမားေတြရဲ႔ ကန္႔ကြက္မႈေတြနဲ႔အတူ သမၼတ အုိဘားမား ကေတာ့ ဆုံးျဖတ္ခ်က္အတြက္ အခ်ိန္ယူဖုိ႔၊ အထူးသျဖင့္ ဒီႏွစ္ထဲ က်င္းပမယ့္ သမၼတ ေရြးေကာက္ပဲြေတြ ၿပီးတဲ့အခ်ိန္အထိ ဆုိင္းထားဖုိ႔ လုိလားေနတာလည္း ျဖစ္တဲ့အေၾကာင္း တင္ျပရင္းနဲ႔ပဲ ဒီသီတင္းပတ္ရဲ႔ စီးပြားေရး က႑ကုိ ရပ္နားပါရေစ။
