ျမန္မာ့ပန္းခ်ီေလာကမွာ Modern Art လို႔ေခၚတဲ့ ေခတ္သစ္ပန္းခ်ီကို ဦးေဆာင္ခဲ့သူတဦးျဖစ္တ့ဲ ပန္းခ်ီဆရာႀကီး ဦးခင္ေမာင္ရင္ဟာ ဒီကေန႔ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွာ ကြယ္လြန္သြားၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။ ကြယ္လြန္ခ်ိန္မွာ အသက္ ၇၆ ႏွစ္အရြယ္ရိွၿပီျဖစ္တဲ့ ဦးခင္ေမာင္ရင္ဟာ သူ႔ပန္းခ်ီ အယူအဆအတုိင္း လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေရးဆဲြတတ္သူ ျဖစ္တာေၾကာင့္ သူကြယ္လြန္သြားတာဟာ မိမိအယူအဆအေပၚမွာ အခုိင္အမာ ရပ္တည္တဲ့ ပန္းခ်ီေရွ႕ေဆာင္တဦး ဆံုး႐ႈံးသြားတာျဖစ္တယ္လုိ႔လည္း စြယ္စံုအႏုပညာရွင္ ဦး၀င္းေဖက မွတ္ခ်က္ျပဳပါတယ္။ ဒီသတင္းအျပည့္အစံုကို ဗီြအုိေအ ျမန္မာပိုင္းရဲ႕ သတင္းေထာက္ ကိုမုိးေဇာ္က တင္ျပထားပါတယ္။
ပန္းခ်ီဆရာႀကီး ဦးခင္ေမာင္ရင္ဟာ ကင္ဆာေရာဂါေၾကာင့္ တလနီးပါး ေဆး႐ံုတက္ၿပီး ကုသမႈခံယူေနခဲ့ရာက ဒီကေန႔ ညေနပိုင္းမွာ ကြယ္လြန္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဦးခင္ေမာင္ရင္ ကြယ္လြန္ေၾကာင္းကိုေတာ့ ပန္းခ်ီဆရာ ဦးေဖညႊန္႔ေ၀က အခုလို ေျပာပါတယ္။
“ပင္လုံေဆး႐ုံမွာပါ။ က်ေနာ္ အခ်ိန္ေတာ့ အတိအက်မသိဘူး။ က်ေနာ့္ဆီ ဖုန္း၀င္လာတာေတာ့ ၃ နာရီခဲြ၊ ၃ နာရီခဲြဆုိေတာ့ သူတုိ႔လွမ္းေျပာေတာ့ ၅ မိနစ္ေလာက္ပဲ ရွိေသးတယ္လုိ႔ ေျပာတယ္။ ၂ မိနစ္၊ ၃ မိနစ္ဆုိေတာ့ေလ။ ဒီအေတာအတြင္းေပါ့ေနာ္။ သူကကင္ဆာေလ၊ လည္ေခ်ာင္းေပါ့။”
ပန္းခ်ီ ဦးခင္ေမာင္ရင္ဟာ ျမန္မာျပည္မွာ Modern Art ေခၚ ေခတ္သစ္ပန္းခ်ီ ဦးေဆာင္ေရးဆဲြရာမွာ ပါ၀င္ခဲ့တဲ့သူတဦး ျဖစ္တယ္လုိ႔လည္း ဦးေဖညႊန္႔ေ၀က ေျပာပါတယ္။
“သူကေတာ့ဗ်ာ က်ေနာ့္အျမင္ေျပာရရင္ေတာ့၊ ေခတ္သစ္ပန္းခ်ီထဲပါတာေပါ့ေလ၊ ေမာ္ဒန္ေပါ့ေနာ္။ ေမာ္ဒန္မွာမွ အေျခခံက်က် ေျပာက်စတမ္းဆုိရင္ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေရးဆဲြတာေပါ့။ Abstract လုိ ဟာမ်ဳိးေပါ့ေလ။ ေမာ္ဒန္ရဲ႕ေခတ္ဦး ေခါင္းေဆာင္ေတြပဲေပါ့ေလ။ ေခါင္းေဆာင္ေတြထဲက တေယာက္အပါအ၀င္ေပါ့။”
ျမန္မာ့ပန္းခ်ီေလာကမွာေတာ့ ေခတ္သစ္ပန္းခ်ီကို ဦးခင္ေမာင္(ဘဏ္) က ဦးေဆာင္ခဲ့့ပီး ပန္းခ်ီေပၚဦးသက္၊ ပန္းခ်ီခင္ေမာင္ရင္၊ ပန္းခ်ီ၀င္းေဖနဲ႔ ပန္းခ်ီေအာင္စိုးတုိ႔ဟာ ေခတ္သစ္ပန္းခ်ီရဲ႕ ဒုတိယမ်ိဳးဆက္အျဖစ္ သတ္မွတ္ထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ေခတ္သစ္ပန္းခ်ီကို ဦးခင္ေမာင္(ဘဏ္) ဆီကေန အတူ ေလ့လာခဲ့သူလည္းျဖစ္ ဦးခင္ေမာင္ရင္နဲ႔ ငယ္သူငယ္ခ်င္းလည္းျဖစ္တဲ့ စြယ္စံုရ အႏုပညာရွင္ ပန္းခ်ီဆရာႀကီး ဦး၀င္းေဖက ဦးခင္ေမာင္ရင္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အခုလို ေျပာပါတယ္။
“သူက ဗိသုကာအင္ဂ်င္နီယာဆုိေတာ့ အစကတည္းက သူကပန္းခ်ီကုိ ေလ့လာရတယ္။ သူကေခတ္မွီတဲ့လူ၊ သူကစာေတာ္တဲ့လူ၊ ဥာဏ္ေကာင္းတဲ့လူ ျဖစ္တဲ့အတြက္ အေစာႀကီးကတည္းက ေခတ္ေပၚပန္းခ်ီကုိ သူကအေစာႀကီး နားလည္တဲ့လူတေယာက္ ျဖစ္ပါတယ္။ ျဖစ္ၿပီးေတာ့ သူဆဲြတာလည္း အလြန္ေစာပါတယ္။ ျမန္မာျပည္မွာ အမ်ားဆုံး ပန္းခ်ီေရးတဲ့လူတေယာက္လည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ပန္းခ်ီကားေပါင္း ေထာင္နဲ႔ခ်ီၿပီးေတာ့ အမ်ားႀကီးေရးတဲ့၊ ေန႔စဥ္လုိလုိ ေရးေနတဲ့ လူတေယာက္ ျဖစ္ပါတယ္။ ေရးအား အလြန္ေကာင္းတဲ့ လူတေယာက္ျဖစ္တယ္။ သူ႔ၾသဇာလည္း ေတာ္ေတာ္ႀကီးပါတယ္။ ခင္ေမာင္ရင္ကုိ ေလးစားတဲ့လူလည္း မ်ားပါတယ္။ ျမန္မာျပည္ ပန္းခ်ီေလာကမွာ ေခတ္ေပၚေရာ၊ ႐ုိး႐ုိးေရာ သူ႔ကုိေလးစားၾကပါတယ္။”
ပန္းခ်ီ ဦးခင္ေမာင္ရင္ ကြယ္လြန္တာကေတာ့ အယူအဆတခုအေပၚမွာ အခုိင္အမာ ရပ္တည္တဲ့ ပန္းခ်ီေရွ႕ေဆာင္တဦး ဆံုး႐ႈံးတာျဖစ္တယ္လုိ႔လည္း ဦး၀င္းေဖက သံုးသပ္ပါတယ္။
“အႏုပညာ ခံယူခ်က္က သူကေခတ္ေပၚပန္းခ်ီ ျဖစ္ေနတယ္။ ေခတ္ေပၚပန္းခ်ီရဲ႕ အဆီအႏွစ္က လြတ္လပ္ရတယ္ဗ်။ ရဲရဲရင့္ရင့္ သူကေတြးရဲရတယ္၊ ႀကံစည္ရတယ္၊ တီထြင္ရတယ္။ အဲဒီလုိကိစၥေတြရွိတယ္။ အဲဒီလုိ ခံယူခ်က္ေတြနဲ႔ သူ႔ရဲ႕ေနထုိင္မႈ၊ လြတ္လပ္ျခင္း၊ ႐ုိးသားျခင္း၊ ရဲရင့္ျခင္း၊ အဲဒီလုိဟာေတြ ရွိေနလုိ႔ ေလးစားတဲ့လူလည္း မ်ားပါတယ္။ သူအခုိင္အမာ ရပ္တည္တဲ့ ပန္းခ်ီေရွ႕ေဆာင္တေယာက္ေပါ့ဗ်ာ၊ ဆုံး႐ႈံးတယ္ေပါ့ဗ်ာ။ ဒါမ်ဳိးဆုိတာကေတာ့ လူေတြကေန အားက်ၿပီးေတာ့ အတုယူတယ္၊ အားကုိးတယ္၊ ေမးျမန္းတယ္၊ ကုိးကားတယ္ ဘာညာဆုိတာ အဲဒီလုိ အမွီသဟဲတခုေတာ့ ဆုံး႐ႈံးသြားတာေပါ့ဗ်ာ။ ဒါလည္း အစားထုိးလုိ႔ မရႏုိင္တဲ့ ဆုံး႐ႈံးမႈတရပ္ပါပဲ။”
ပန္းခ်ီး ဦးခင္ေမာင္ရင္ဟာ ႐ုပ္ရွင္ ဒါ႐ုိက္တာအျဖစ္နဲ႔ ႏွစ္မလက္ေလွ်ာ့ေနေလေတာ့ နဲ႔ ဘဇံဘမွန္အေၾကာင္း ဆိုတဲ့ ႐ုပ္႐ွင္ဇာတ္ကား ၂ ကားလည္း ႐ုိက္ကူးခဲ့ပါတယ္။ ဦးခင္ေမာင္ရင္ရဲ႕ ပန္းခ်ီကားေတြကို ျမန္မာျပည္မွာသာမက ႏိုင္ငံတကာက ပန္းခ်ီ စုေဆာင္းသူေတြကပါ အေလးထားၿပီး စုေဆာင္းၾကပါတယ္။
ဦးခင္ေမာင္ရင္ကို ဖခင္ျဖစ္သူက အဂၤလန္ႏိုင္ငံသား Frank Sewell ေခၚ ဦးသိန္းေမာင္ (ေခၚ) ဦးသန္းေမာင္နဲ႔ ေဒၚျမသီ တို႔က ၁၉၃၈ ခုႏွစ္မွာ ေမြးဖြားခဲ့ပါတယ္။ ေမြးခ်င္းညီအကိုေမာင္ႏွမ ၁၀ ေယာက္မွာ အႀကီးဆံုးသားျဖစ္ၿပီး ဦးခင္ေမာင္ရင္ဟာ ကြယ္လြန္သည္အထိ အိမ္ေထာင္မျပဳခဲ့ပါဘူး။
ပန္းခ်ီဆရာႀကီး ဦးခင္ေမာင္ရင္ဟာ ကင္ဆာေရာဂါေၾကာင့္ တလနီးပါး ေဆး႐ံုတက္ၿပီး ကုသမႈခံယူေနခဲ့ရာက ဒီကေန႔ ညေနပိုင္းမွာ ကြယ္လြန္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဦးခင္ေမာင္ရင္ ကြယ္လြန္ေၾကာင္းကိုေတာ့ ပန္းခ်ီဆရာ ဦးေဖညႊန္႔ေ၀က အခုလို ေျပာပါတယ္။
“ပင္လုံေဆး႐ုံမွာပါ။ က်ေနာ္ အခ်ိန္ေတာ့ အတိအက်မသိဘူး။ က်ေနာ့္ဆီ ဖုန္း၀င္လာတာေတာ့ ၃ နာရီခဲြ၊ ၃ နာရီခဲြဆုိေတာ့ သူတုိ႔လွမ္းေျပာေတာ့ ၅ မိနစ္ေလာက္ပဲ ရွိေသးတယ္လုိ႔ ေျပာတယ္။ ၂ မိနစ္၊ ၃ မိနစ္ဆုိေတာ့ေလ။ ဒီအေတာအတြင္းေပါ့ေနာ္။ သူကကင္ဆာေလ၊ လည္ေခ်ာင္းေပါ့။”
ပန္းခ်ီ ဦးခင္ေမာင္ရင္ဟာ ျမန္မာျပည္မွာ Modern Art ေခၚ ေခတ္သစ္ပန္းခ်ီ ဦးေဆာင္ေရးဆဲြရာမွာ ပါ၀င္ခဲ့တဲ့သူတဦး ျဖစ္တယ္လုိ႔လည္း ဦးေဖညႊန္႔ေ၀က ေျပာပါတယ္။
“သူကေတာ့ဗ်ာ က်ေနာ့္အျမင္ေျပာရရင္ေတာ့၊ ေခတ္သစ္ပန္းခ်ီထဲပါတာေပါ့ေလ၊ ေမာ္ဒန္ေပါ့ေနာ္။ ေမာ္ဒန္မွာမွ အေျခခံက်က် ေျပာက်စတမ္းဆုိရင္ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေရးဆဲြတာေပါ့။ Abstract လုိ ဟာမ်ဳိးေပါ့ေလ။ ေမာ္ဒန္ရဲ႕ေခတ္ဦး ေခါင္းေဆာင္ေတြပဲေပါ့ေလ။ ေခါင္းေဆာင္ေတြထဲက တေယာက္အပါအ၀င္ေပါ့။”
ျမန္မာ့ပန္းခ်ီေလာကမွာေတာ့ ေခတ္သစ္ပန္းခ်ီကို ဦးခင္ေမာင္(ဘဏ္) က ဦးေဆာင္ခဲ့့ပီး ပန္းခ်ီေပၚဦးသက္၊ ပန္းခ်ီခင္ေမာင္ရင္၊ ပန္းခ်ီ၀င္းေဖနဲ႔ ပန္းခ်ီေအာင္စိုးတုိ႔ဟာ ေခတ္သစ္ပန္းခ်ီရဲ႕ ဒုတိယမ်ိဳးဆက္အျဖစ္ သတ္မွတ္ထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ေခတ္သစ္ပန္းခ်ီကို ဦးခင္ေမာင္(ဘဏ္) ဆီကေန အတူ ေလ့လာခဲ့သူလည္းျဖစ္ ဦးခင္ေမာင္ရင္နဲ႔ ငယ္သူငယ္ခ်င္းလည္းျဖစ္တဲ့ စြယ္စံုရ အႏုပညာရွင္ ပန္းခ်ီဆရာႀကီး ဦး၀င္းေဖက ဦးခင္ေမာင္ရင္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အခုလို ေျပာပါတယ္။
“သူက ဗိသုကာအင္ဂ်င္နီယာဆုိေတာ့ အစကတည္းက သူကပန္းခ်ီကုိ ေလ့လာရတယ္။ သူကေခတ္မွီတဲ့လူ၊ သူကစာေတာ္တဲ့လူ၊ ဥာဏ္ေကာင္းတဲ့လူ ျဖစ္တဲ့အတြက္ အေစာႀကီးကတည္းက ေခတ္ေပၚပန္းခ်ီကုိ သူကအေစာႀကီး နားလည္တဲ့လူတေယာက္ ျဖစ္ပါတယ္။ ျဖစ္ၿပီးေတာ့ သူဆဲြတာလည္း အလြန္ေစာပါတယ္။ ျမန္မာျပည္မွာ အမ်ားဆုံး ပန္းခ်ီေရးတဲ့လူတေယာက္လည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ပန္းခ်ီကားေပါင္း ေထာင္နဲ႔ခ်ီၿပီးေတာ့ အမ်ားႀကီးေရးတဲ့၊ ေန႔စဥ္လုိလုိ ေရးေနတဲ့ လူတေယာက္ ျဖစ္ပါတယ္။ ေရးအား အလြန္ေကာင္းတဲ့ လူတေယာက္ျဖစ္တယ္။ သူ႔ၾသဇာလည္း ေတာ္ေတာ္ႀကီးပါတယ္။ ခင္ေမာင္ရင္ကုိ ေလးစားတဲ့လူလည္း မ်ားပါတယ္။ ျမန္မာျပည္ ပန္းခ်ီေလာကမွာ ေခတ္ေပၚေရာ၊ ႐ုိး႐ုိးေရာ သူ႔ကုိေလးစားၾကပါတယ္။”
ပန္းခ်ီ ဦးခင္ေမာင္ရင္ ကြယ္လြန္တာကေတာ့ အယူအဆတခုအေပၚမွာ အခုိင္အမာ ရပ္တည္တဲ့ ပန္းခ်ီေရွ႕ေဆာင္တဦး ဆံုး႐ႈံးတာျဖစ္တယ္လုိ႔လည္း ဦး၀င္းေဖက သံုးသပ္ပါတယ္။
“အႏုပညာ ခံယူခ်က္က သူကေခတ္ေပၚပန္းခ်ီ ျဖစ္ေနတယ္။ ေခတ္ေပၚပန္းခ်ီရဲ႕ အဆီအႏွစ္က လြတ္လပ္ရတယ္ဗ်။ ရဲရဲရင့္ရင့္ သူကေတြးရဲရတယ္၊ ႀကံစည္ရတယ္၊ တီထြင္ရတယ္။ အဲဒီလုိကိစၥေတြရွိတယ္။ အဲဒီလုိ ခံယူခ်က္ေတြနဲ႔ သူ႔ရဲ႕ေနထုိင္မႈ၊ လြတ္လပ္ျခင္း၊ ႐ုိးသားျခင္း၊ ရဲရင့္ျခင္း၊ အဲဒီလုိဟာေတြ ရွိေနလုိ႔ ေလးစားတဲ့လူလည္း မ်ားပါတယ္။ သူအခုိင္အမာ ရပ္တည္တဲ့ ပန္းခ်ီေရွ႕ေဆာင္တေယာက္ေပါ့ဗ်ာ၊ ဆုံး႐ႈံးတယ္ေပါ့ဗ်ာ။ ဒါမ်ဳိးဆုိတာကေတာ့ လူေတြကေန အားက်ၿပီးေတာ့ အတုယူတယ္၊ အားကုိးတယ္၊ ေမးျမန္းတယ္၊ ကုိးကားတယ္ ဘာညာဆုိတာ အဲဒီလုိ အမွီသဟဲတခုေတာ့ ဆုံး႐ႈံးသြားတာေပါ့ဗ်ာ။ ဒါလည္း အစားထုိးလုိ႔ မရႏုိင္တဲ့ ဆုံး႐ႈံးမႈတရပ္ပါပဲ။”
ပန္းခ်ီး ဦးခင္ေမာင္ရင္ဟာ ႐ုပ္ရွင္ ဒါ႐ုိက္တာအျဖစ္နဲ႔ ႏွစ္မလက္ေလွ်ာ့ေနေလေတာ့ နဲ႔ ဘဇံဘမွန္အေၾကာင္း ဆိုတဲ့ ႐ုပ္႐ွင္ဇာတ္ကား ၂ ကားလည္း ႐ုိက္ကူးခဲ့ပါတယ္။ ဦးခင္ေမာင္ရင္ရဲ႕ ပန္းခ်ီကားေတြကို ျမန္မာျပည္မွာသာမက ႏိုင္ငံတကာက ပန္းခ်ီ စုေဆာင္းသူေတြကပါ အေလးထားၿပီး စုေဆာင္းၾကပါတယ္။
ဦးခင္ေမာင္ရင္ကို ဖခင္ျဖစ္သူက အဂၤလန္ႏိုင္ငံသား Frank Sewell ေခၚ ဦးသိန္းေမာင္ (ေခၚ) ဦးသန္းေမာင္နဲ႔ ေဒၚျမသီ တို႔က ၁၉၃၈ ခုႏွစ္မွာ ေမြးဖြားခဲ့ပါတယ္။ ေမြးခ်င္းညီအကိုေမာင္ႏွမ ၁၀ ေယာက္မွာ အႀကီးဆံုးသားျဖစ္ၿပီး ဦးခင္ေမာင္ရင္ဟာ ကြယ္လြန္သည္အထိ အိမ္ေထာင္မျပဳခဲ့ပါဘူး။
