စီးပြားေရးဆက္ဆံမႈေတြ တုိးျမႇင့္ဖုိ႔ရည္ရြယ္ၿပီး အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုနဲ႔ အေရွ႕ေတာင္အာရွ ႏုိင္ငံမ်ားအသင္း (အာဆီယံ) တုိ႔ ေတြ႔ဆုံ ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကပါတယ္။ ေသာၾကာေန႔က နယူးေယာက္ၿမိဳ႕ ေဆြးေႏြးပဲြအတြင္း ကုန္သြယ္မႈေတြ ဆထက္ တုိးတက္ေစဖုိ႔ ရည္ရြယ္ထားတဲ့ အေၾကာင္း အေမရိကန္ သမၼတက ေျပာဆုိခဲ့ေပမဲ့လည္း အာဆီယံ အသင္း၀င္ျဖစ္တဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံနဲ႔ကေတာ့ ဆက္ဆံေရးမွာ အဖုအထစ္ေတြကေတာ့ ရွိေနဆဲ ျဖစ္တယ္လုိ႔ အေမရိကန္-အာဆီယံ စီးပြားေရးအသင္း တာ၀န္ရွိသူေတြက ေျပာခဲ့ၾကတာပါ။ အေၾကာင္းစုံကုိေတာ့ ကုိေအာင္လြင္ဦး က ေျပာျပေပးပါဦး။
ေရရွည္ခံမယ့္ စီးပြားေရး ဖြ႔ံၿဖိဳးမႈေတြအတြက္ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုက အာဆီယံ အသင္းႀကီးနဲ႔ ကုန္သြယ္မႈေတြ တုိးျမႇင့္ လုပ္ကုိင္သြားဖုိ႔ ရည္ရြယ္ထားေပမဲ့ စီးပြားေရးအရ ပိတ္ဆုိ႔ဒဏ္ခတ္မႈေတြ ခ်မွတ္ထားတဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံ အေနနဲ႔ကေတာ့ ဒီအထဲမွာ ပါ၀င္လာမယ့္ အေျခအေနေတြ မရွိဘဲ ျဖစ္ေနဆဲပါ။ စီးပြားေရး ဆက္ဆံမႈေတြ တုိးခ်ဲ႕သြားႏုိင္ေရး ရည္ရြယ္ၿပီး အာဆီယံ ေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ အေမရိကန္ သမၼတ ဘရက္ခ္ အုိဘားမားသာမက စီးပြားေရး လုပ္ငန္းရွင္ေတြနဲ႔ပါ ေသာၾကာေန႔တုန္းက နယူးေယာက္ၿမိဳ႕မွာ ေတြ႔ဆုံခဲ့ၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒုတိယအႀကိမ္ အေမရိကန္-အာဆီယံ ထိပ္သီးအစည္းအေ၀းပဲြေတြ မတုိင္မီ အေရွ႕ေတာင္ အာရွႏုိင္ငံ ေခါင္းေဆာင္ေတြကုိ ေန႔လည္စာနဲ႔ ဧည့္ခံခ်ိန္မွာလည္း သမၼတ အုိဘားမား က စီးပြားေရး ဆက္ဆံမႈေတြ တုိးျမႇင့္္မယ့္ ရည္မွန္းခ်က္ေတြကုိပဲ အေလးထား ေျပာဆုိသြားတာပါ။
“အာဆီယံနဲ႔ က်ေနာ္တုိ႔ရဲ႕ ကုန္သြယ္မႈေတြဟာ ႀကီးထြားလာေနပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ အေမရိကန္ကေန အာဆီယံႏုိင္ငံေတြကုိ တင္ပုိ႔မႈေတြဟာ ဆုိရင္လည္း တျခားေဒသေတြလုိပဲ ၂ ဆေလာက္အထိ အလ်င္အျမန္ တုိးလာေနတာပါ။ ဒီအတြက္ အေရွ႕ေတာင္ အာရွဟာ အေမရိကန္ ျပည္ပပုိ႔ကုန္ေတြ ၂ ဆတုိး တင္ပုိ႔ဖုိ႔အတြက္ က်ေနာ္ ရည္မွန္းထားတာကုိ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ႏုိင္ေရးမွာ အေရးႀကီးလာေတာ့မွာ ျဖစ္ပါတယ္။”
အာရွဖြ႔ံၿဖိဳးေရးဘဏ္ (ADB) ကေတာ့ ေနာက္ႏွစ္မွာ အေမရိကန္-အာဆီယံ ကုန္သြယ္မႈေတြဟာ ၆.၇ ရာခုိင္ႏႈန္း အထိ ႀကီးထြားလာမယ္လုိ႔ ႀကိဳတင္ခန္႔မွန္းပါတယ္။ အာဆီယံအသင္း၀င္ႏုိင္ငံေတြက အေမရိကန္ ကုန္ပစၥည္းေတြကုိ ၀ယ္ယူစားသုံးမႈႏႈန္း ႀကီးထြားလာေနတာဟာ ဆုိရင္လည္း တ႐ုတ္ႏုိင္ငံက ၀ယ္ယူစားသုံးမႈနဲ႔စာရင္ ပ်မ္းမွ်တဦးခ်င္း၀ယ္ယူမႈက ၂ ဆေလာက္ ရွိေနသလုိ၊ အိႏၵိယႏုိင္ငံနဲ႔ စာရင္ေတာ့ ၉ ဆနီးပါးအထိ ရွိေနတာပါ။ ဒါေပမဲ့လည္း ဒီလုိ ကုန္သြယ္မႈေတြ ႀကီးထြားလာေနတာေတြ ျမန္မာႏုိင္ငံက ခံစားရမယ့္ အေျခအေနေတာ့ မရွိပါဘူး။ အထူးသျဖင့္ကေတာ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ၊ ႏုိင္ငံေရး အေျခအေန တုိးတက္မႈ မရွိဘူးဆုိၿပီး အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုနဲ႔ အေနာက္ႏုိင္ငံေတြက စီးပြားေရး၊ သံတမန္ေရး ပိတ္ဆုိ႔ဒဏ္ခတ္မႈေတြ ရွိေနတာေတြေၾကာင့္ ျဖစ္တယ္လုိ႔ ေသာၾကာေန႔မနက္က အာဆီယံေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆုံခဲ့တဲ့ အေမရိကန္-အာဆီယံ စီးပြားေရးေကာင္စီက ျပန္ၾကားေရးတာ၀န္ခံ တဦးျဖစ္တဲ့ Anthony Nelson က ေျပာပါတယ္။
“သိသာတာကေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ အေရးယူဒဏ္ခတ္မႈေတြ ခ်မွတ္ထားတာပါပဲ။ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းေတြ တုိးခ်ဲ႕ဖုိ႔ဆုိတာကလည္း သိသိသာသာ အဟန္႔အတားေတြ ရွိေနဆဲျဖစ္ပါတယ္။”
လတ္တေလာ ျမန္မာစစ္အစုိးရအေပၚ စီးပြားေရး ပိတ္ဆုိ႔ဒဏ္ခတ္မႈေတြ ခ်မွတ္ထားတဲ့ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုမွာ သမၼတ အုိဘားမား အစုိးရ တက္လာစဥ္ကစလုိ႔ေတာ့ စစ္အစုိးရနဲ႔ ေစ့စပ္ညႇိႏႈိင္းမႈေတြလုပ္ဖုိ႔ ကမ္းလွမ္းခဲ့သလုိ အျပန္အလွန္အေနနဲ႔ စီးပြားေရး ဆက္ဆံမႈေတြေတာင္ လုပ္ဖုိ႔ဆဲြေဆာင္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ အေမရိကန္ အစုိးရအေနနဲ႔ ဒီလုိ ထိေတြ႔ ဆက္ဆံမႈေတြကုိ လုပ္သြားႏုိင္မယ္ဆုိရင္ေတာ့ လတ္တေလာ အဆက္အဆံ မရွိေသးတဲ့ စီးပြားကုန္သြယ္မႈေတြလည္း ျဖစ္လာႏုိင္စရာ ရွိလိမ့္မယ္လုိ႔ ေမွ်ာ္လင့္ေၾကာင္းလည္း အေမရိကန္-အာဆီယံ စီးပြားေရးေကာင္စီ တာ၀န္ရွိသူတဦးျဖစ္တဲ့ Anthony Nelson က ေျပာဆုိခဲ့တာပါ။
“အစုိးရအေနနဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံနဲ႔ ေဆြးေႏြးေျပာဆုိမႈေတြကုိ ဆက္လက္ လုပ္ေဆာင္သြားမယ္၊ လက္ရွိက်ေနာ္တုိ႔ ျမန္မာလူထုအတြက္ ေဆာင္ရြက္ေပး ေနတာေတြကုိလည္း ဆက္လက္လုပ္ကုိင္ေပးသြားလိမ့္မယ္လုိ႔ က်ေနာ္တုိ႔ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။ တံခါးေတြကုိ ပိတ္မပစ္ဘဲ ဆက္လက္ထိေတြ႔ ဆက္ဆံဖုိ႔နဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံသားေတြ အတြက္ လူသားခ်င္း စာနာေထာက္ထားမႈေတြ စီးပြားေရး အေျခအေနေတြ တုိးတက္ေအာင္ ဆက္လုပ္ေပးႏုိင္မယ့္ နည္းလမ္းေတြကုိ ရွာေဖြသြားရမွာပါ။”
ႏွစ္ဖက္အၾကား ကုန္သြယ္မႈေတြဟာ ၂၅ ႏွစ္ၾကာကာလအတြင္း ဆက္ဆံမႈေတြမွာ ၇ ဆအထိ တုိးလာၿပီး ႏွစ္စဥ္ ေဒၚလာသန္းေပါင္း ၂ သိန္းအထိ ရွိေနၿပီလုိ႔လည္း အေမရိကန္-အာဆီယံ စီးပြားေရးေကာင္စီက ေျပာပါတယ္။ အာဆီယံ အသင္း၀င္ အေရအတြက္ဟာ ဆုိရင္လည္း ၂ ဆ တုိးလာၿပီး လူဦးေရအေနနဲ႔ သန္း ၆၀၀ နီးပါးရွိေနၿပီး၊ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုအတြက္ ကမာၻေပၚက ေစ်းကြက္ေတြအနက္ စတုတၳအႀကီးဆုံး ျဖစ္ပါတယ္။ လတ္တေလာ စုစုေပါင္း အသင္း၀င္ႏုိင္ငံေတြရဲ႕ စီးပြားေရးဖြံ႔ၿဖိဳးမႈ ပမာဏဟာ ဆုိရင္လည္း ေဒၚလာဘီလီယံ ၂.၂ ကေန ၁.၅ ထီလီယံ နီးပါးအထိ ရွိေနၿပီး လြတ္လပ္စြာ ကုန္သြယ္မႈ သေဘာတူညီခ်က္ေတြနဲ႔ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ေနာက္ဆုံးထားၿပီး အာဆီယံအတြင္း ကုန္သြယ္မႈဇုန္အျဖစ္ ခ်ဲ႕ထြင္သြားဖုိ႔ ရွိေနတာမုိ႔ စီးပြားေရး အခြင့္အလမ္းေတြ ဒီထက္ပုိလာလိမ့္မယ္လုိ႔လည္း အေမရိကန္စီးပြားေရး အသုိင္းအ၀န္းက ေမွ်ာ္လင့္ေနၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။
