{Zawgyi/Unicode}
အာဆီယံအထူးသံ မြန်မာနိုင်ငံကို လာဖို့ ရက်ရွှေ့အခက်ကြုံနေရတာက အာဆီယံရဲ့ ပျော့ညံ့မှုကြောင့်လို့ ထိုင်းနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဟောင်းက ထောက်ပြလိုက်ပါတယ်။ ၂၀၀၈ ခုနှစ်ကနေ ၂၀၁၁ အထိ ရွေးကောက်ခံထိုင်းအစိုးရရဲ့ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဖြစ်ခဲ့သူ Kasit Piromya က အာဆီယံတခုလုံး ဂုဏ်သိက္ခာနဲ့ မြန်မာပြည်သူတွေအတွက် အာဆီယံအနေနဲ့ ပိုအားကောင်းကောင်းပြောဖို့ လိုနေပြီလို့ ထောက်ပြပါတယ်။ ထိုင်းလွှတ်တော်အမတ်ဟောင်းလည်းဖြစ်သူ လက်ရှိ လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာအာဆီယံ လွှတ်တော်အမတ်များအဖွဲ့ (APHR) ဘုတ်အဖွဲ့ဝင် Kasit Piromya ကို ကိုဝင်းမင်းကမေးမြန်းထားပါတယ်။
Kasit Piromya။ ။ ဘာမှရှေ့ဆက်မရွေ့သေးဘူးလို့ ထင်ပါတယ်။ နှစ်ချက်ကြောင့်လို့ ထင်ပါတယ်။ တချက်ကတော့ အာဆီယံ စုပေါင်းခေါင်းဆောင်မှုရဲ့အားနည်းချက်ပါ။ သူတို့ အနေနဲ့ မြန်မာစစ်အုပ်စုအပေါ် အားကောင်းကောင်းနဲ့ မပြောနိုင်ဘူး ဖြစ်နေပါတယ်။ ဒုတိယကတော့ မြန်မာစစ်တပ်ခေါင်းဆောင်ပိုင်းအနေနဲ့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကို မတရားဥပဒေတွေနဲ့ ထိန်းသိမ်းထားတာအပါအဝင် ဖမ်းဆီးသတ်ဖြတ်ရက်စက်မှုတွေကို အပြစ်ပေးမခံရဘဲ ဆက်ကျူးလွန်နိုင်နေပါတယ်။ အဓိက-က အာဆီယံအပေါ်မှာ ပိုမူတည်ပါတယ်။ အာဆီယံခေါင်းဆောင်မှုအနေနဲ့ စုပေါင်းပြီး အားကောင်းကောင်းနဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်ခိုင်မာရင် မင်းအောင်လှိုင် နားထောင်ရမယ့် အချိန်ပါ။
ကိုဝင်းမင်း။ ။ ...အဲဒီတော့ အားကောင်းအောင် ဘာတွေလုပ်ဖို့ အာဆီယံကို ပြောချင်ပါသလဲ။
Kasit Piromya။ ။ လုပ်နိုင်စရာတွေအများကြီးရှိပါတယ်။သိတယ်မလား၊ ဥပမာ မြန်မာကို အာဆီယံလုပ်ငန်းစဉ်တွေအားလုံးကနေ ဖယ်ထုတ်ထားနိုင်ပါတယ်။ မြန်မာစစ်တပ်စီးပွားရေးကို ဦးဆောင်နေသူတွေနဲ့ ပါဝင်နေသူတွေကို ဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့နိုင်တာမျိုး စတာတွေလုပ်နိုင်တယ်။ နောက် ကမ္ဘာကြီးအနေနဲ့လည်း မြန်မာကို လက်နက်တင်သွင်းမူတွေ ရပ်ဆိုင်းပေးအောင် အာဆီယံက တောင်းဆိုနိုင်ပါတယ်။ ဒါမျိုးတွေ အများကြီး လုပ်ထားခဲ့သင့်တာပါ။ ဒါပေမဲ့ အာဆီယံခေါင်းဆောင်ပိုင်းက အခုလို အားကောင်းအောင် လုပ်ဖို့ တွန့်ဆုတ်နေကြတယ်လေ။ အာဆီယံရဲ့ အခု ဘုံသဘောတူချက် ၅ ချက်က ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်အနေနဲ့အလေးအနက်ထားလုပ်ဆောင်စေဖို့ တွန်းအားမဖြစ်သေးပါဘူး။
ကိုဝင်းမင်း။ ။ ဟုတ်ကဲ့။ နောက်ရော-အာဆီယံရဲ့ ဘယ်လိုအခက်အခဲကို ထောက်ပြချင်ပါသလဲ။
Kasit Piromya။ ။ အာဆီယံရဲ့ ဝင်ရောက်မစွက်ဖက်ရေး မူဝါဒက အလုပ်မဖြစ်ပါဘူး။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတခုမှာ ဖြစ်နေတာက အာဆီယံအသိုင်းအဝိုင်းတခုလုံးရဲ့ စုစည်းညီညွတ်မှုနဲ့ ဂုဏ်သိက္ခာအပေါ် ထိခိုက်လာတဲ့အတွက် ဖြေရှင်းပေးဖို့ တာဝန်ရှိလာပါတယ်။ ဒါကြောင့် အာဆီယံတခုလုံးအကျိုးအတွက် တခြားအာဆီယံ ၉ နိုင်ငံ ခေါင်းဆောင်တွေအနေနဲ့ မြန်မာစစ်အုပ်စုကို အလေးအနက်ထားလိုက်နာလုပ်ဆောင်ရေး တိုက်တွန်းဖို့ တာဝန်ရှိလာတာပါ။ နောက်တချက်က မြန်မာနိုင်ငံမှာဖြစ်နေတဲ့ ပြဿနာက တခြားနိုင်ငံတွေကို ဖိတ်စင်လာပါတယ်။ အထူးသဖြင့် ထိုင်း နိုင်ငံအပေါ်မှာပါ။နောက် မလေးရှားကိုလည်း တစုံတရာ ရိုက်ခတ်မှုရှိပါတယ်။ ဒုက္ခသည်ကိစ္စ၊ နောက် နယ်စပ်ဖြတ် ရာဇဝတ်မှုတွေ၊ နောက် ကိုဗစ်-19 လို ရောဂါကိစ္စတွေပါ။
ကိုဝင်းမင်း။ ။ ဟုတ်ကဲ့၊ ခွန်ကဆစ်၊ အဲဒီတော့ ထိုင်းအနေနဲ့ရော ဘယ်လိုလုပ်ဖို့ကို အကြံပြုချင်ပါသလဲ။
Kasit Piromya။ ။ ထိုင်းနိုင်ငံအနေနဲ့ မြန်မာပြဿနာ အကျိုးဆက်ကို အများဆုံးခံရတဲ့ နိုင်ငံဖြစ်လို့ အာဆီယံမှာ ဦးဆောင် တိုက် တွန်းသင့်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အခုက ထိုင်းအစိုးရကို အားကိုးလို့ မရသလောက်ဖြစ်နေပါတယ်။ ထိုင်းရဲ့ ခေါင်းဆောင်မှုကင်းမဲ့နေတာအတွက် အထူးစိတ်ပျက် ရှက်မိပါတယ်။ မြန်မာအတွက် မိတ်ဆွေနိုင်ငံမပီသနိုင်လို့ပါ။ နောက် ထိုင်းရဲ့ ဦးဆောင်မှုမရှိရင် အာဆီယံကလည်း တစုတဝေးတည်း သိပ်လှုပ်လေ့မရှိတာလည်း အတွေ့အကြုံရှိထားပါတယ် ။ အခုဖြစ်သင့်တာက အထူးသံ ခန့်မယ့်အစား အာဆီယံနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးတွေပေါင်းပြီး အာဆီယံနဲ့ ကုလသမဂ္ဂပဋိညဉ်စတာတွေ လိုက်နာဖို့၊ ဒီမိုကရေစီပြန်ပြောင်းဖို့ မြန်မာစစ်အုပ်စုအပေါ် ဝိုင်း ဖိအားပေးကြဖို့ပါ။
ကိုဝင်းမင်း။။ ဟုတ်ကဲ့၊ ဒီနေရာမှာ ထိုင်းနိုင်ငံက ဦးဆောင်မလုပ်တာက စစ်အာဏာသိမ်း ခေါင်းဆောင်ချင်း ဖြစ်နေလို့လား။
Kasit Piromya။ ။ ထိုင်းမှာ စစ်အစိုးရဖြစ်သည်ဖြစ်စေ၊ ဒီမိုကရေစီပဲဖြစ်ဖြစ်၊ ဒီမိုကရေစီ တဝက် အစိုးရပဲဖြစ်ဖြစ်၊ အခုလို မဦးဆောင်တာနဲ့ မဆိုင်ပါဘူး။ ဒါက အာဆီယံတခုလုံးကောင်းကျိုးအတွက်ပါ။ အဓိက-ကတော့ ခေါင်းဆောင်သူရဲ့ ဦးဆောင်မှုပါ။ ဗိုလ် ချုပ်ကြီးဟောင်း Prayuth အနေနဲ့ အာဏာသိမ်းခေါင်းဆောင်ဆိုတာထက် ဒီမိုကရေစီအပြည့်ခေါင်းဆောင်မဟုတ်ပေမယ့် တစုံတရာ ဖွဲ့စည်းပုံနဲ့တက်လာတဲ့ ဝန်ကြီးချုပ်ဖြစ်လာတာမို့ စစ်တပ်ကြောင့် ဒီမိုကရေစီနဲ့ လူ့အခွင့်အရေးငြင်းပယ်ခံရတဲ့ မြန်မာပြည်သူတွေ အတွက် စဉ်းစားရပ်တည်ပြီး လုပ်ပေးသင့်ပါတယ်။မြန်မာစစ်ခေါင်းဆောင်နဲ့ ရင်းနှီးခဲ့မှုတခုတည်းအတွက် မရပ်တည်ပေးသင့်တော့ပါဘူး။
ကိုဝင်းမင်း။ ။ ဟုတ်ကဲ့၊ ကျေးဇူးအများကြီးတင်ပါတယ် ခွန်ကဆစ် ခင်ဗျား။
========
{Unicode}
မွနျမာ-အာဆီယံအရေး ထိုငျးနိုငျငံခွားရေးဝနျကွီးဟောငျး Kasit Piromya အမွငျ
အာဆီယံအထူးသံ မွနျမာနိုငျငံကို လာဖို့ ရကျရှှေ့အခကျကွုံနရေတာက အာဆီယံရဲ့ ပြော့ညံ့မှုကွောင့ျလို့ ထိုငျးနိုငျငံခွားရေးဝနျကွီးဟောငျးက ထောကျပွလိုကျပါတယျ။ ၂၀၀၈ ခုနှဈကနေ ၂၀၁၁ အထိ ရှေးကောကျခံထိုငျးအစိုးရရဲ့ နိုငျငံခွားရေးဝနျကွီးဖွဈခဲ့သူ Kasit Piromya က အာဆီယံတခုလုံး ဂုဏျသိက်ခာနဲ့ မွနျမာပွညျသူတှအေတှကျ အာဆီယံအနနေဲ့ ပိုအားကောငျးကောငျးပွောဖို့ လိုနပွေီလို့ ထောကျပွပါတယျ။ ထိုငျးလှှတျတောျအမတျဟောငျးလညျးဖွဈသူ လကျရှိ လူ့အခှင့ျအရေးဆိုငျရာအာဆီယံ လှှတျတောျအမတျမြားအဖှဲ့ (APHR) ဘုတျအဖှဲ့ဝငျ Kasit Piromya ကို ကိုဝငျးမငျးကမေးမွနျးထားပါတယျ။
Kasit Piromya။ ။ ဘာမှရှေ့ဆကျမရှေ့သေးဘူးလို့ ထငျပါတယျ။ နှဈခကြျကွောင့ျလို့ ထငျပါတယျ။ တခကြျကတော့ အာဆီယံ စုပေါငျးခေါငျးဆောငျမှုရဲ့အားနညျးခကြျပါ။ သူတို့အနနေဲ့ မွနျမာစဈအုပျစုအပေါျ အားကောငျးကောငျးနဲ့ မပွောနိုငျဘူး ဖွဈနပေါတယျ။ ဒုတိယကတော့ မွနျမာစဈတပျခေါငျးဆောငျပိုငျးအနနေဲ့ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျကို မတရားဥပဒတှေနေဲ့ ထိနျးသိမျးထားတာအပါအဝငျ ဖမျးဆီးသတျဖွတျရကျစကျမှုတှကေို အပွဈပေးမခံရဘဲ ဆကျကြူးလှနျနိုငျနပေါတယျ။ အဓိက-က အာဆီယံအပေါျမှာ ပိုမူတညျပါတယျ။ အာဆီယံခေါငျးဆောငျမှုအနနေဲ့ စုပေါငျးပွီး အားကောငျးကောငျးနဲ့ ဆုံးဖွတျခကြျခိုငျမာရငျ မငျးအောငျလှိုငျ နားထောငျရမယ့ျ အခြိနျပါ။
ကိုဝငျးမငျး။ ။ ...အဲဒီတော့ အားကောငျးအောငျ ဘာတှလေုပျဖို့ အာဆီယံကို ပွောခငြျပါသလဲ။
Kasit Piromya။ ။ လုပျနိုငျစရာတှအေမြားကွီးရှိပါတယျ။သိတယျမလား၊ ဥပမာ မွနျမာကို အာဆီယံလုပျငနျးစဉျတှအေားလုံးကနေ ဖယျထုတျထားနိုငျပါတယျ။ မွနျမာစဈတပျစီးပှားရေးကို ဦးဆောငျနသေူတှနေဲ့ ပါဝငျနသေူတှကေို ဒဏျခတျပိတျဆို့နိုငျတာမြိုး စတာတှလေုပျနိုငျတယျ။ နောကျ ကမ်ဘာကွီးအနနေဲ့လညျး မွနျမာကို လကျနကျတငျသှငျးမူတှေ ရပျဆိုငျးပေးအောငျ အာဆီယံက တောငျးဆိုနိုငျပါတယျ။ ဒါမြိုးတှေ အမြားကွီး လုပျထားခဲ့သင့ျတာပါ။ ဒါပမေဲ့ အာဆီယံခေါငျးဆောငျပိုငျးက အခုလို အားကောငျးအောငျ လုပျဖို့ တှန့ျဆုတျနကွေတယျလေ။ အာဆီယံရဲ့ အခု ဘုံသဘောတူခကြျ ၅ ခကြျက ဗိုလျခြုပျမှူးကွီးမငျးအောငျလှိုငျအနနေဲ့အလေးအနကျထားလုပျဆောငျစဖေို့ တှနျးအားမဖွဈသေးပါဘူး။
ကိုဝငျးမငျး။ ။ ဟုတျကဲ့။ နောကျရော-အာဆီယံရဲ့ ဘယျလိုအခကျအခဲကို ထောကျပွခငြျပါသလဲ။
Kasit Piromya။ ။ အာဆီယံရဲ့ ဝငျရောကျမစှကျဖကျရေး မူဝါဒက အလုပျမဖွဈပါဘူး။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ အဖှဲ့ဝငျနိုငျငံတခုမှာ ဖွဈနတောက အာဆီယံအသိုငျးအဝိုငျးတခုလုံးရဲ့ စုစညျးညီညှတျမှုနဲ့ ဂုဏျသိက်ခာအပေါျ ထိခိုကျလာတဲ့အတှကျ ဖွရှေငျးပေးဖို့ တာဝနျရှိလာပါတယျ။ ဒါကွောင့ျ အာဆီယံတခုလုံးအကြိုးအတှကျ တခွားအာဆီယံ ၉ နိုငျငံ ခေါငျးဆောငျတှအေနနေဲ့ မွနျမာစဈအုပျစုကို အလေးအနကျထားလိုကျနာလုပျဆောငျရေး တိုကျတှနျးဖို့ တာဝနျရှိလာတာပါ။ နောကျတခကြျက မွနျမာနိုငျငံမှာဖွဈနတေဲ့ ပွူနာက တခွားနိုငျငံတှကေို ဖိတျစငျလာပါတယျ။ အထူးသဖွင့ျ ထိုငျး နိုငျငံအပေါျမှာပါ။နောကျ မလေးရှားကိုလညျး တစုံတရာ ရိုကျခတျမှုရှိပါတယျ။ ဒုက်ခသညျကိစ်စ၊ နောကျ နယျစပျဖွတျ ရာဇဝတျမှုတှေ၊ နောကျ ကိုဗဈ-19 လို ရောဂါကိစ်စတှပေါ။
ကိုဝငျးမငျး။ ။ ဟုတျကဲ့၊ ခှနျကဆဈ၊ အဲဒီတော့ ထိုငျးအနနေဲ့ရော ဘယျလိုလုပျဖို့ကို အကွံပွုခငြျပါသလဲ။
Kasit Piromya။ ။ ထိုငျးနိုငျငံအနနေဲ့ မွနျမာပွူနာ အကြိုးဆကျကို အမြားဆုံးခံရတဲ့ နိုငျငံဖွဈလို့ အာဆီယံမှာ ဦးဆောငျ တိုကျ တှနျးသင့ျပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ အခုက ထိုငျးအစိုးရကို အားကိုးလို့ မရသလောကျဖွဈနပေါတယျ။ ထိုငျးရဲ့ ခေါငျးဆောငျမှုကငျးမဲ့နတောအတှကျ အထူးစိတျပကြျ ရှကျမိပါတယျ။ မွနျမာအတှကျ မိတျဆှနေိုငျငံမပီသနိုငျလို့ပါ။ နောကျ ထိုငျးရဲ့ ဦးဆောငျမှုမရှိရငျ အာဆီယံကလညျး တစုတဝေးတညျး သိပျလှုပျလေ့မရှိတာလညျး အတှေ့အကွုံရှိထားပါတယျ ။ အခုဖွဈသင့ျတာက အထူးသံ ခန့ျမယ့ျအစား အာဆီယံနိုငျငံခွားရေးဝနျကွီးတှပေေါငျးပွီး အာဆီယံနဲ့ ကုလသမဂ်ဂပဋိညဉျစတာတှေ လိုကျနာဖို့၊ ဒီမိုကရစေီပွနျပွောငျးဖို့ မွနျမာစဈအုပျစုအပေါျ ဝိုငျး ဖိအားပေးကွဖို့ပါ။
ကိုဝငျးမငျး။ ။ ဟုတျကဲ့၊ ဒီနရောမှာ ထိုငျးနိုငျငံက ဦးဆောငျမလုပျတာက စဈအာဏာသိမျး ခေါငျးဆောငျခငြျး ဖွဈနလေို့လား။
Kasit Piromya။ ။ ထိုငျးမှာ စဈအစိုးရဖွဈသညျဖွဈစေ၊ ဒီမိုကရစေီပဲဖွဈဖွဈ၊ ဒီမိုကရစေီ တဝကျ အစိုးရပဲဖွဈဖွဈ၊ အခုလို မဦးဆောငျတာနဲ့ မဆိုငျပါဘူး။ ဒါက အာဆီယံတခုလုံးကောငျးကြိုးအတှကျပါ။ အဓိက-ကတော့ ခေါငျးဆောငျသူရဲ့ ဦးဆောငျမှုပါ။ ဗိုလျ ခြုပျကွီးဟောငျး Prayuth အနနေဲ့ အာဏာသိမျးခေါငျးဆောငျဆိုတာထကျ ဒီမိုကရစေီအပွည့ျခေါငျးဆောငျမဟုတျပမေယ့ျ တစုံတရာ ဖှဲ့စညျးပုံနဲ့တကျလာတဲ့ ဝနျကွီးခြုပျဖွဈလာတာမို့ စဈတပျကွောင့ျ ဒီမိုကရစေီနဲ့ လူ့အခှင့ျအရေးငွငျးပယျခံရတဲ့ မွနျမာပွညျသူတှေ အတှကျ စဉျးစားရပျတညျပွီး လုပျပေးသင့ျပါတယျ။မွနျမာစဈခေါငျးဆောငျနဲ့ ရငျးနှီးခဲ့မှုတခုတညျးအတှကျ မရပျတညျပေးသင့ျတော့ပါဘူး။
ကိုဝငျးမငျး။ ။ ဟုတျကဲ့၊ ကြေးဇူးအမြားကွီးတငျပါတယျ ခှနျကဆဈ ခငျဗြား။
#KasitPiromya #MyanmarASEAN #VOABurmese
