ျမန္မာႏုိင္ငံဆိုင္ရာ လက္ရွိ ဩစေၾတးလ် သံအမတ္ႀကီး မစ္စ္ မစ္ရွဲလ္ ခ်န္း (Ms. Michelle Chan) ေနရာမွာ ေရွ႕လာမယ့္ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီလကစၿပီး သံအမတ္ႀကီးသစ္ မစ္စ္ ဘရြန္တီ မူးလ္စ္ (Ms. Bronte Moules) နဲ႔ အစားထိုးမယ္လို႔ ဩစေၾတးလ် အစိုးရက ဒီေန႔ပဲ တရား၀င္ ထုတ္ျပန္ ေၾကညာခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီလို ေၾကညာခ်က္နဲ႔အတူ ဩစေၾတးလ် အစိုးရရဲ႕ ျမန္မာႏုိင္ငံနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ထားရွိတဲ့ သေဘာထားနဲ႔ မူေတြကိုလည္း ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ အေၾကာင္းစုံကို စုံစမ္းေမးျမန္းထားတဲ့ ေနာ္႐ိႈးက တင္ျပေပးထားပါတယ္။
ျမန္မာႏုိင္ငံဆိုင္ရာ လက္ရွိ ဩစေၾတးလ် သံအမတ္ႀကီး မစ္ရွဲလ္ ခ်န္းရဲ႕ ေနရာမွာ လာမယ့္ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီလကစၿပီး မစ္စ္ ဘရြန္တီ မူးလ္စ္နဲ႔ အစားထုိးမယ္လို႔ ၾသစေၾတးလ် ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ကယ္ဗင္ ရပ္ဒ္ (Kevin Rudd) က ဒီေန႔ ေၾကညာခ်က္ ထုတ္ျပန္ၿပီး ခန္႔အပ္လိုက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ မစ္စ္ မူးလ္စ္ သံအမတ္ ျဖစ္လာမယ့္ ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရး အခင္းအက်င္းမွာက ေရြးေကာက္ပြဲအၿပီး အစိုးရသစ္ ဖြဲ႕မယ့္အခ်ိန္၊ ျမန္မာ့ဒီမုိကေရစီ ေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ လြတ္ေျမာက္ၿပီးအခ်ိန္ ျဖစ္ေနတဲ့အျပင္ လက္နက္ကိုင္ ပဋိပကၡေတြ သိသိသာသာ ျပန္ျဖစ္လာတဲ့ အေနအထားမွာ ရွိေလေတာ့ သူ႔အေနနဲ႔ ဒါေတြကို ကုိင္တြယ္ဖို႔ ဘယ္ေလာက္အထိ အသင့္အေနအထားမွာ ရွိပါသလဲ။
ဩစေၾတးလ်ႏုိင္ငံမွာ အေျခစုိက္တဲ့ Burma Campaign အဖြဲ႕က ေဒါက္တာ ျမင့္ခ်ဳိကေတာ့ မစ္စ္ မူးလ္စ္ဟာ ျမန္မာ့အေရးကို ကုိင္တြယ္ဖို႔အတြက္ အေတြ႕အႀကဳံရွိတဲ့ သံတမန္တဦး ျဖစ္တယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။
“သံအမတ္သစ္ မစ္စ္ မူးလ္စ္က အာရွနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ အေတြ႕အႀကဳံ အမ်ားႀကီးရွိတဲ့ တကယ့္ အႀကီးတန္း သံတမန္ အရာရွိပါ။ သူက အရင္တုန္းက နယူးေဒလီမွာလည္း ၾသစေၾတးလ် သံအဖြဲ႕မွာ တာ၀န္ထမ္းခဲ့တယ္။ ၿပီးေတာ့ နယူးေယာက္ခ္ ကုလသမဂၢဆုိင္ရာ သံအဖြဲ႕မွာလည္း တာ၀န္ထမ္းခဲ့တယ္။ အခုေနာက္ဆုံး ဘန္ေကာက္မွာရွိတဲ့ ၾသစေၾတးလ် သံ႐ုံးရဲ႕ ဒုတိယ တာ၀န္ခံလည္း ျဖစ္တယ္။
“ဆုိေတာ့ သူ႔ရဲ႕ အေတြ႕အႀကဳံေတြက ကုလသမဂၢဆုိင္ရာ ကိစၥေတြမွာေရာ အာရွမွာ အေရးပါတဲ့ အိႏၵိယနဲ႔ ဘန္ေကာက္မွာရွိတဲ့ သံ႐ုံးေတြမွာလည္း အမႈထမ္းခဲ့တာမို႔ ျမန္မာႏုိင္ငံနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး လုံး၀ နီးစပ္မႈရွိတဲ့၊ ျမန္မာျပည္အေၾကာင္းကိုလည္း အနီးကပ္ ေလ့လာ ေစာင့္ၾကည့္ေနတဲ့ ပုဂၢိဳလ္လည္း ျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ သံအမတ္ႀကီး မစ္ရွဲလ္ ခ်န္းလိုပဲ သံအမတ္သစ္ႀကီး မစ္စ္ မူးလ္စ္ဟာလည္း တကယ့္ကို တက္တက္ႂကြႂကြနဲ႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ NLD အပါအ၀င္ တုိင္းရင္းသား ပါတီေတြ၊ လူမႈေရး အသင္းအဖြဲ႕ေတြနဲ႔ ထိေတြ႕ဆက္ဆံၿပီး ျမန္မာ့အေရးကုိ ပုိၿပီး ကူညီသြားႏုိင္မယ္လို႔ က်ေနာ္တုိ႔ ယုံၾကည္ပါတယ္။”
မစ္စ္ မူးလ္စ္ဟာ ၁၉၉၀ ခုႏွစ္ကတည္းက ၾသစေၾတးလ် ႏုိင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီးဌာနမွာ စတင္ အမႈထမ္းခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ၾသစေၾတးလ် အမ်ဳိးသား တကၠသိုလ္ကေနလည္း Bachelor ဘြဲ႕ ရထားသူ ျဖစ္ပါတယ္။ ေရွ႕လထဲ ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ မသြားေရာက္မီ ၾသစေၾတးလ်ႏုိင္ငံမွာရွိတဲ့ ျမန္မာ့အေရး ေဆာင္ရြက္သူေတြနဲ႔ ေတြ႕ဆုံဖို႔ ရွိတယ္လို႔လည္း ေဒါက္တာ ျမင့္ခ်ဳိက ေျပာပါတယ္။
“ထုံးစံအရဆုိရင္ သံအမတ္ႀကီးေတြက ျမန္မာျပည္ကုိ စၿပီး တာ၀န္မထမ္းခင္မွာ က်ေနာ္တုိ႔ ဒီမွာရွိတဲ့ ျမန္မာအသုိင္းအ၀ုိင္း ကုိယ္စားလွယ္ေတြနဲ႔ အၿမဲတမ္း ေတြ႕ပါတယ္။ အခု သံအမတ္သစ္ မစ္စ္ မူးလ္စ္ဟာလည္း က်ေနာ္တုိ႔နဲ႔ေတြ႕ဖုိ႔ ရွိပါတယ္။ ရန္ကုန္ကုိ လာမယ့္ႏွစ္ မသြားခင္မွာ က်ေနာ္တုိ႔နဲ႔ ေတြ႕ၿပီးေတာ့ ျမန္မာ့အေရးကုိ ေသခ်ာေဆြးေႏြးၿပီး အႀကံဉာဏ္ေတြ ယူသြားဖို႔ အစီအစဥ္ေတာ့ ရွိပါတယ္။
“ၾသစေၾတးလ်မွာ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ စီးပြားေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အထူးကၽြမ္းက်င္တဲ့ ပါေမာကၡ ေရွာင္တာနဲလ္ ပါမယ္၊ ၿပီးေတာ့ ကမ္ပိန္းနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး တစိုက္မတ္မတ္ လုပ္ေနတဲ့ Burma Campaign က တာ၀န္ရွိပုဂၢိဳလ္ ပါမယ္၊ ျမန္မာလူမ်ဳိးစုေတြ ကုိယ္စား က်ေနာ္တုိ႔ကုိယ္တုိင္ တက္ေရာက္ၿပီး သံအမတ္ႀကီး အဆင့္နဲ႔ လက္ရွိ ျမန္မာျပည္မွာ က်ေနာ္တို႔ ျဖစ္ေစခ်င္တဲ့ ဆႏၵေတြကုိ တင္ျပမယ္၊ အေကာင္းဆုံး သံအမတ္ႀကီး အေနနဲ႔ လုပ္ႏုိင္တဲ့ ကိစၥ ၀ိစၥေတြကို က်ေနာ္တုိ႔ အႀကံျပဳမယ္၊ သံအမတ္ႀကီးကလည္း သူ႔ဘက္က အေျခအေနေတြ က်ေနာ္တို႔ကို ျပန္ေျပာျပပါလိမ့္မယ္။ အဲဒီေတာ့ တကယ္ေတြ႕ၿပီးမွပဲ က်ေနာ္တုိ႔ ဘာေတြေဆြးေႏြးျဖစ္တယ္ ဆုိတာကိုေတာ့ အေသးစိတ္ ေျပာျပႏုိင္မွာပါ။”
အခုလို သံအမတ္သစ္ ခန္႔အပ္လိုက္တာဟာ လက္ရွိ သံအမတ္ႀကီး မစ္ရွဲလ္ ခ်န္းဟာ သူ႔ရဲ႕ ၃ ႏွစ္သက္တမ္း ျပည့္ေတာ့မွာမို႔ ျဖစ္တယ္လို႔ ေဒါက္တာ ျမင့္ခ်ဳိက ေျပာပါတယ္။
သံအမတ္သစ္ ခန္႔အပ္တဲ့ ေၾကညာခ်က္ထဲမွာ ဩစေၾတးလ် အစိုးရရဲ႕ ျမန္မာႏုိင္ငံနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ထားရွိတဲ့ လက္ရွိသေဘာထားနဲ႔ မူေတြကိုလည္း ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ၾသစေၾတးလ်ႏုိင္ငံဟာ အာရွ၊ ပစိဖိတ္မွာ ရွိေပမဲ့လည္း ျမန္မာႏုိင္ငံနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ သူတုိ႔ရဲ႕မူဟာ အေမရိကန္၊ ဥေရာပသမဂၢတုိ႔နဲ႔ ပုိၿပီးေတာ့ နီးစပ္တာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ၾသစေၾတးလ် အစိုးရရဲ႕ ျမန္မာႏုိင္ငံဆုိင္ရာ မူနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ထူးျခားပုံကုိ ေဒါက္တာ ျမင့္ခ်ဳိက အခုလို ေျပာျပပါတယ္။
“ၾသစေၾတးလ် ယုံၾကည္တာက ဘယ္အစိုးရတက္တက္ အဲဒီအစိုးရကို သူတို႔အေနနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္တာကို ေ၀ဖန္ ေထာက္ျပေပမဲ့ သံတမန္ေရးရာေတာ့ အျပည့္အ၀ ဆက္ဆံမယ္။ တဘက္ကေနလည္း ျပည္သူလူထုကို မထိခုိက္တဲ့၊ အုပ္ခ်ဳပ္သူ လူတန္းစားနဲ႔ အေပါင္းပါေတြကိုပဲ ထိခုိက္တဲ့၊ အဲဒီလူေတြကိုပဲ ပစ္မွတ္ထားတဲ့ ဘ႑ာေရး ပိတ္ဆုိ႔ ဒဏ္ခတ္တဲ့ ကိစၥမ်ဳိးေတြကိုေတာ့ တျခားႏုိင္ငံနဲ႔ စာရင္ သူတုိ႔က ပိုၿပီးေတာ့ ထိထိေရာက္ေရာက္လုပ္တယ္။
“လက္နက္ တင္ပုိ႔ေရာင္းခ်တဲ့ ကိစၥေတြကို ပိတ္ပင္တယ္၊ ထိပ္ပုိင္း ေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ အေပါင္းအပါေတြကို ဗီဇာ ပိတ္ပင္တယ္။ ဒါမ်ဳိးေတြကေတာ့ အေမရိကန္၊ ဥေရာပသမဂၢနဲ႔ ဆင္တူတယ္ ဆုိေပမဲ့ ထိေတြ႕ဆက္ဆံတဲ့ ကိစၥက်ေတာ့ အေမရိကန္တုိ႔၊ ဥေရာပသမဂၢတုိ႔နဲ႔ စာရင္ ၾသစေၾတးလ်က တက္လာတဲ့ အစုိးရ အဆက္ဆက္ရဲ႕ ေခါင္းေဆာင္ေတြကုိ ထိေတြ႕ဆက္ဆံတာ တျခားႏုိင္ငံထက္ ပုိမ်ားပါတယ္။”
ဩစေၾတးလ် အစိုးရ အေနနဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ စစ္မွန္တဲ့ ႏုိင္ငံေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးနဲ႔ အမ်ဳိးသား ျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရး ျဖစ္ေပၚလာေအာင္ လုိလားေၾကာင္း၊ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ ႏုိင္ငံေရး၊ စီးပြားေရးနဲ႔ လူသားခ်င္း စာနာေထာက္ထားမႈဆုိင္ရာ ကိစၥေတြကိုလည္း စိတ္၀င္တစား ေစာင့္ၾကည့္ေနတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
၂၀၁၀-၂၀၁၁ ခုႏွစ္တြင္းမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံက က်န္းမာေရး၊ ပညာေရးနဲ႔ စိုက္ပ်ဳိးေရး စတဲ့ လူသားခ်င္း စာနာေထာက္ထားမႈ ဆုိင္ရာ ကိစၥေတြကို အကူအညီေပးဖို႔ အေမရိကန္ေဒၚလာ သန္း ၅၀ အကူအညီ ေပးခဲ့တာကိုလည္း ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
