အသက္အရြယ္ႀကီးရင့္ၿပီး က်န္းမာေရးမေကာင္းျဖစ္ေနတဲ့ ရဲေဘာ္သံုးက်ိပ္၀င္ ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ေဟာင္း ေက်ာ္ေဇာဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံကို ျပန္ရဖို႔ ေမွ်ာ္လင့္ေနတယ္လို႔ မိသားစု၀င္ေတြက ေျပာပါတယ္။ သမၼတဦးသိန္းစိန္ အစိုးရလက္ထက္မွာ ႏုိင္ငံေရးအင္အားစုေတြ၊ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးတာေတြ ရွိခဲ့ၿပီး - တခ်ိဳ႕ ထင္ရွားတဲ့ ေခါင္းေဆာင္ေတြ ျမန္မာႏုိင္ငံကို ျပန္ေနၾကေပမဲ့လို႔ အခုခ်ိန္ထိေတာ့ - ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ေဟာင္း ေက်ာ္ေဇာကို အစိုးရဘက္က ကမ္းလွမ္းတာမ်ိဳး မရွိေသးပါဘူး။ အျပည့္အစံုကိုေတာ့ ဆက္သြယ္ ေမးျမန္းထားတဲ့ မနႏၵာခ်မ္း က တင္ျပေပးထားပါတယ္။
အသက္ ၉၃ အရြယ္ရွိၿပီျဖစ္တဲ့ ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ေဟာင္း ေက်ာ္ေဇာဟာ အဆုတ္ေရာင္ေ၀ဒနာ ခံစားေန ရတာေၾကာင့္ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံ ကူမင္းၿမိဳ႕ ေဆး႐ံုႀကီးရဲ႕ ICU အေရးေပၚအခန္းမွာ ကုသမႈ ခံယူေနရတာ ၁ လေလာက္ရွိသြားပါၿပီ။ ေအာက္ဆီဂ်င္ပိုက္နဲ႔ အသက္႐ႈေနရတဲ့ ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ေဟာင္း ေက်ာ္ေဇာကို ဆရာ၀န္ေတြက ပိုက္ကေနတဆင့္ အစာသြင္းေပးထားတဲ့ အေၾကာင္း အနီးကပ္ ျပဳစုေပးေနတဲ့ သမီးျဖစ္သူ ေဒါက္တာ ေဒၚလွေက်ာ္ေဇာက ေျပာျပပါတယ္။
“အစာ စားလိုက္လို႔ရွိရင္ အသက္႐ႈလမ္းေၾကာင္းထဲ ေရာက္ေရာက္သြားတယ္ေလ။ အသက္ သိပ္ႀကီးေတာ့ လည္ေခ်ာင္းက်ဥ္းသလိုျဖစ္ၿပီး၊ အဲ့ဒီကေနမွ ခဏ ခဏ အဆုတ္ရာင္တာ၊ ဒီ တခါေရာင္တာ သိပ္ျပင္းထန္သြားတယ္ေလ။ ကိုယ္ပူလည္း မက်ဘူး။ အသက္ကယ္ခန္းထဲ သြင္းၿပီးေတာ့ အသက္ကယ္ယူရတာ၊ အခုေတာ့ အပူေလး ဘာေလးက်လာၿပီ။ နည္းနည္းေလးေတာ့ ၿငိမ္လာၿပီ။ ဒါေပမဲ့့ ICU အသက္ကယ္ခန္း ထဲကေတာ့ အခုထိ မထြက္ရေသးဘူး။ အစာကို ပါးစပ္ က ေကၽြးလို႔ရွိရင္ သီးသီးၿပီးေတာ့ ေလႁပြန္ေခ်ာင္းထဲပဲ ေရာက္ေရာက္သြားေတာ့ သူ႔ကို ဆရာ၀န္က လံုး၀ အစာ မေကၽြးခိုင္းဘဲနဲ႔ ႏွာေခါင္းကေန အစာႁပြန္သြင္းထားၿပီးေတာ့ အစာအိမ္ထဲကို တုိက္႐ိုက္ ႁပြန္နဲ႔ပဲ ထည့္ေပးေနတယ္။ တစ္လေက်ာ္ေလာက္ရွိၿပီ။ ICU အသက္ကယ္ခန္းထဲ သြင္းရတာေတာင္ ၾသဂုတ္လ ၁၅ ရက္ေန႔က စသြင္းလိုက္ရတာ။ ဒီတခါ ေတာ္ေတာ္ၾကာတယ္။”
ျမန္မာႏုိင္ငံ လြတ္လပ္ေရးမရခင္ ကိုလိုနီဆန္႔က်င္ေရးမွာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းနဲ႔အတူ လက္တြဲ တိုက္ပြဲ၀င္ခဲ့တဲ့ ရဲေဘာ္သံုးက်ိပ္၀င္ တဦးလည္းျဖစ္၊ ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ ရဲ႕ ေခါင္းေဆာင္ေဟာင္း တဦးလည္းျဖစ္သူ ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ေဟာင္း ေက်ာ္ေဇာဟာ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံမွာ ႏုိင္ငံေရးအရ ခိုလံႈေန ခဲ့တာ ႏွစ္ေပါင္း ၃၀ ေက်ာ္ ရွိသြားခဲ့ပါၿပီ။
အသက္အရြယ္ႀကီးရင့္ၿပီး ေနထိုင္မေကာင္း ျဖစ္ေနတဲ့ ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ေဟာင္း ေက်ာ္ေဇာ အေနနဲ႔ ျမန္မာျပည္ ျပန္ရဖို႔ကို အၿမဲ ေမွ်ာ္လင့္ ေနတာျဖစ္တယ္လုိ႔ သမီးျဖစ္သူက ေျပာျပပါတယ္။
အခုလက္ရွိ ျမန္မာႏုိင္ငံ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ လုပ္ေဆာင္ေနတဲ့ သမၼတဦးသိန္းစိန္ အစုိးရ လက္ထက္မွာ - ျပည္တြင္းမွာရွိတဲ့ ႏုိင္ငံေရး အင္အားစုေတြနဲ႔ေရာ၊ တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔ေတြနဲ႔ပါ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးရဖို႔ ေတြ႔ဆံု ေဆြးေႏြးေျပာဆိုတာေတြ၊ ထင္ရွားတဲ့ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေတြကို လႊတ္ေပးတာမ်ိဳးေတြ၊ ျပည္ပအေျခစိုက္ အဖြဲ႔ ေတြနဲ႔ ေဆြးေႏြးတာမ်ိဳးေတြ၊ အခုေနာက္ဆံုး အရင္စစ္အစိုးရလက္ထက္က အမည္မည္းစာရင္း အသြင္းခံထားရသူ တစ္ေထာင္ေက်ာ္ရဲ႕ အမည္ေတြကို ျပန္ဖ်က္ေပး တာမ်ိဳးေတြ ရွိခဲ့ပါတယ္။
ဒါေပမဲ့လည္း ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီကိုေတာ့ အခုအခ်ိန္ထိ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးဖို႔ ကမ္းလွမ္းတာမ်ိဳး မရွိေသးပါဘူး။ ေဒါက္တာေဒၚလွေက်ာ္ေဇာ ကေတာ့ ဒီအခြင့္အေရးကို အၿမဲ ေမွ်ာ္လင့္ေနၿပီး ျမန္မာႏုိင္ငံကိုလည္း ျပန္ရဖို႔ ဆႏၵရွိတယ္လို႔ အခုလို ဆက္ေျပာျပပါတယ္။
“က်မတို႔ကေတာ့ အဲ့ဒီအခြင့္အေရးကို အၿမဲတမ္း ရဖို႔ ေမွ်ာ္လင့္တာပဲ။ က်မတို႔က အစကတည္း က ေျပာၿပီးသား။ က်မတို႔အေနနဲ႔ လြတ္လြတ္ လပ္လပ္နဲ႔ လႈပ္ရွားႏုိင္မယ္။ က်မတို႔ယံုၾကည္ခ်က္ကို လည္း လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ယံုၾကည္ခြင့္ရွိတယ္။
က်မတို႔ ယံုၾကည္ခ်က္အတိုင္း လြတ္လြတ္ လပ္လပ္ ေျပာဆုိခြင့္ရွိတယ္။ စည္း႐ံုးခြင့္ရွိတယ္။ လႈပ္ရွားခြင့္ရွိတယ္ဆုိရင္ က်မတို႔က အခ်ိန္မေရြး ျပန္မွာပဲ။ က်မတို႔ကေတာ့ ကိုယ့္တုိင္းျပည္ ကိုယ္ ျပန္ခ်င္တာေပါ့။ ျပန္ခ်င္တာေပါ့။ ေဖေဖ (ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ေက်ာ္ေဇာ) လည္း ျပန္ခ်င္ တာေပါ့။ ဒါေပမဲ့ ျပန္လို႔မွ မရတာ။”
၁၉၄၁ ခုႏွစ္မွာ ရဲေဘာ္သံုးက်ိပ္၀င္တဦးျဖစ္လာခဲ့တဲ့ ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ေဟာင္း ေက်ာ္ေဇာ ဟာ ဗမာ့ လြတ္လပ္ေရးတပ္မေတာ္ ဘီအိုင္ေအ မွာေရာ - ဗမာ့ကာကြယ္ေရးတပ္မေတာ္ ဘီဒီေအမွာပါ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့ၿပီး - အဂၤလိပ္နယ္ခ်ဲ႕ကို တိုက္ထုတ္ခဲ့သူတဦးျဖစ္ပါတယ္။ ၁၉၄၅ ခုႏွစ္ကလည္း လြတ္လပ္ေရးဖခင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းနဲ႔အတူ သီရိလကၤာႏုိင္ငံကို သြားေရာက္ခဲ့ဖူးၿပီး - ၁၉၄၅ ခုႏွစ္ နွစ္ကုန္ပိုင္းမွာ ဒုဗိုလ္မႉးႀကီးအျဖစ္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့တာပါ။
ေနာက္ပိုင္းမွာလည္း ျမန္မာ့တပ္မေတာ္ထဲမွာ ေတာင္ပိုင္းတုိင္း တုိင္းမႉးအျဖစ္နဲ႔ေရာ၊ ေျမာက္ပိုင္းတိုင္း တုိင္းမႉးအျဖစ္နဲ႔ပါ တာ၀န္ယူခဲ့ပါေသးတယ္။ ၁၉၅၄ ခုႏွစ္မွာေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံကို က်ဴးေက်ာ္ ၀င္ေရာက္လာတဲ့ တ႐ုတ္ျဖဴ ကူမင္တန္တပ္ေတြနဲ႔ ၁၉၅၅ ခုႏွစ္မွာ တ႐ုတ္ျဖဴတပ္ေတြကို - ကိုယ္တုိင္ ဦးေဆာင္ၿပီးေတာ့ တုိက္ထုတ္ခဲ့သူ တဦးအျဖစ္လည္း ထင္ရွားခဲ့သူ ျဖစ္ပါတယ္။
အသက္ ၉၃ အရြယ္ရွိၿပီျဖစ္တဲ့ ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ေဟာင္း ေက်ာ္ေဇာဟာ အဆုတ္ေရာင္ေ၀ဒနာ ခံစားေန ရတာေၾကာင့္ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံ ကူမင္းၿမိဳ႕ ေဆး႐ံုႀကီးရဲ႕ ICU အေရးေပၚအခန္းမွာ ကုသမႈ ခံယူေနရတာ ၁ လေလာက္ရွိသြားပါၿပီ။ ေအာက္ဆီဂ်င္ပိုက္နဲ႔ အသက္႐ႈေနရတဲ့ ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ေဟာင္း ေက်ာ္ေဇာကို ဆရာ၀န္ေတြက ပိုက္ကေနတဆင့္ အစာသြင္းေပးထားတဲ့ အေၾကာင္း အနီးကပ္ ျပဳစုေပးေနတဲ့ သမီးျဖစ္သူ ေဒါက္တာ ေဒၚလွေက်ာ္ေဇာက ေျပာျပပါတယ္။
“အစာ စားလိုက္လို႔ရွိရင္ အသက္႐ႈလမ္းေၾကာင္းထဲ ေရာက္ေရာက္သြားတယ္ေလ။ အသက္ သိပ္ႀကီးေတာ့ လည္ေခ်ာင္းက်ဥ္းသလိုျဖစ္ၿပီး၊ အဲ့ဒီကေနမွ ခဏ ခဏ အဆုတ္ရာင္တာ၊ ဒီ တခါေရာင္တာ သိပ္ျပင္းထန္သြားတယ္ေလ။ ကိုယ္ပူလည္း မက်ဘူး။ အသက္ကယ္ခန္းထဲ သြင္းၿပီးေတာ့ အသက္ကယ္ယူရတာ၊ အခုေတာ့ အပူေလး ဘာေလးက်လာၿပီ။ နည္းနည္းေလးေတာ့ ၿငိမ္လာၿပီ။ ဒါေပမဲ့့ ICU အသက္ကယ္ခန္း ထဲကေတာ့ အခုထိ မထြက္ရေသးဘူး။ အစာကို ပါးစပ္ က ေကၽြးလို႔ရွိရင္ သီးသီးၿပီးေတာ့ ေလႁပြန္ေခ်ာင္းထဲပဲ ေရာက္ေရာက္သြားေတာ့ သူ႔ကို ဆရာ၀န္က လံုး၀ အစာ မေကၽြးခိုင္းဘဲနဲ႔ ႏွာေခါင္းကေန အစာႁပြန္သြင္းထားၿပီးေတာ့ အစာအိမ္ထဲကို တုိက္႐ိုက္ ႁပြန္နဲ႔ပဲ ထည့္ေပးေနတယ္။ တစ္လေက်ာ္ေလာက္ရွိၿပီ။ ICU အသက္ကယ္ခန္းထဲ သြင္းရတာေတာင္ ၾသဂုတ္လ ၁၅ ရက္ေန႔က စသြင္းလိုက္ရတာ။ ဒီတခါ ေတာ္ေတာ္ၾကာတယ္။”
ျမန္မာႏုိင္ငံ လြတ္လပ္ေရးမရခင္ ကိုလိုနီဆန္႔က်င္ေရးမွာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းနဲ႔အတူ လက္တြဲ တိုက္ပြဲ၀င္ခဲ့တဲ့ ရဲေဘာ္သံုးက်ိပ္၀င္ တဦးလည္းျဖစ္၊ ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ ရဲ႕ ေခါင္းေဆာင္ေဟာင္း တဦးလည္းျဖစ္သူ ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ေဟာင္း ေက်ာ္ေဇာဟာ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံမွာ ႏုိင္ငံေရးအရ ခိုလံႈေန ခဲ့တာ ႏွစ္ေပါင္း ၃၀ ေက်ာ္ ရွိသြားခဲ့ပါၿပီ။
အသက္အရြယ္ႀကီးရင့္ၿပီး ေနထိုင္မေကာင္း ျဖစ္ေနတဲ့ ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ေဟာင္း ေက်ာ္ေဇာ အေနနဲ႔ ျမန္မာျပည္ ျပန္ရဖို႔ကို အၿမဲ ေမွ်ာ္လင့္ ေနတာျဖစ္တယ္လုိ႔ သမီးျဖစ္သူက ေျပာျပပါတယ္။
အခုလက္ရွိ ျမန္မာႏုိင္ငံ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ လုပ္ေဆာင္ေနတဲ့ သမၼတဦးသိန္းစိန္ အစုိးရ လက္ထက္မွာ - ျပည္တြင္းမွာရွိတဲ့ ႏုိင္ငံေရး အင္အားစုေတြနဲ႔ေရာ၊ တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔ေတြနဲ႔ပါ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးရဖို႔ ေတြ႔ဆံု ေဆြးေႏြးေျပာဆိုတာေတြ၊ ထင္ရွားတဲ့ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေတြကို လႊတ္ေပးတာမ်ိဳးေတြ၊ ျပည္ပအေျခစိုက္ အဖြဲ႔ ေတြနဲ႔ ေဆြးေႏြးတာမ်ိဳးေတြ၊ အခုေနာက္ဆံုး အရင္စစ္အစိုးရလက္ထက္က အမည္မည္းစာရင္း အသြင္းခံထားရသူ တစ္ေထာင္ေက်ာ္ရဲ႕ အမည္ေတြကို ျပန္ဖ်က္ေပး တာမ်ိဳးေတြ ရွိခဲ့ပါတယ္။
ဒါေပမဲ့လည္း ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီကိုေတာ့ အခုအခ်ိန္ထိ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးဖို႔ ကမ္းလွမ္းတာမ်ိဳး မရွိေသးပါဘူး။ ေဒါက္တာေဒၚလွေက်ာ္ေဇာ ကေတာ့ ဒီအခြင့္အေရးကို အၿမဲ ေမွ်ာ္လင့္ေနၿပီး ျမန္မာႏုိင္ငံကိုလည္း ျပန္ရဖို႔ ဆႏၵရွိတယ္လို႔ အခုလို ဆက္ေျပာျပပါတယ္။
“က်မတို႔ကေတာ့ အဲ့ဒီအခြင့္အေရးကို အၿမဲတမ္း ရဖို႔ ေမွ်ာ္လင့္တာပဲ။ က်မတို႔က အစကတည္း က ေျပာၿပီးသား။ က်မတို႔အေနနဲ႔ လြတ္လြတ္ လပ္လပ္နဲ႔ လႈပ္ရွားႏုိင္မယ္။ က်မတို႔ယံုၾကည္ခ်က္ကို လည္း လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ယံုၾကည္ခြင့္ရွိတယ္။
က်မတို႔ ယံုၾကည္ခ်က္အတိုင္း လြတ္လြတ္ လပ္လပ္ ေျပာဆုိခြင့္ရွိတယ္။ စည္း႐ံုးခြင့္ရွိတယ္။ လႈပ္ရွားခြင့္ရွိတယ္ဆုိရင္ က်မတို႔က အခ်ိန္မေရြး ျပန္မွာပဲ။ က်မတို႔ကေတာ့ ကိုယ့္တုိင္းျပည္ ကိုယ္ ျပန္ခ်င္တာေပါ့။ ျပန္ခ်င္တာေပါ့။ ေဖေဖ (ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ေက်ာ္ေဇာ) လည္း ျပန္ခ်င္ တာေပါ့။ ဒါေပမဲ့ ျပန္လို႔မွ မရတာ။”
၁၉၄၁ ခုႏွစ္မွာ ရဲေဘာ္သံုးက်ိပ္၀င္တဦးျဖစ္လာခဲ့တဲ့ ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ေဟာင္း ေက်ာ္ေဇာ ဟာ ဗမာ့ လြတ္လပ္ေရးတပ္မေတာ္ ဘီအိုင္ေအ မွာေရာ - ဗမာ့ကာကြယ္ေရးတပ္မေတာ္ ဘီဒီေအမွာပါ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့ၿပီး - အဂၤလိပ္နယ္ခ်ဲ႕ကို တိုက္ထုတ္ခဲ့သူတဦးျဖစ္ပါတယ္။ ၁၉၄၅ ခုႏွစ္ကလည္း လြတ္လပ္ေရးဖခင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းနဲ႔အတူ သီရိလကၤာႏုိင္ငံကို သြားေရာက္ခဲ့ဖူးၿပီး - ၁၉၄၅ ခုႏွစ္ နွစ္ကုန္ပိုင္းမွာ ဒုဗိုလ္မႉးႀကီးအျဖစ္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့တာပါ။
ေနာက္ပိုင္းမွာလည္း ျမန္မာ့တပ္မေတာ္ထဲမွာ ေတာင္ပိုင္းတုိင္း တုိင္းမႉးအျဖစ္နဲ႔ေရာ၊ ေျမာက္ပိုင္းတိုင္း တုိင္းမႉးအျဖစ္နဲ႔ပါ တာ၀န္ယူခဲ့ပါေသးတယ္။ ၁၉၅၄ ခုႏွစ္မွာေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံကို က်ဴးေက်ာ္ ၀င္ေရာက္လာတဲ့ တ႐ုတ္ျဖဴ ကူမင္တန္တပ္ေတြနဲ႔ ၁၉၅၅ ခုႏွစ္မွာ တ႐ုတ္ျဖဴတပ္ေတြကို - ကိုယ္တုိင္ ဦးေဆာင္ၿပီးေတာ့ တုိက္ထုတ္ခဲ့သူ တဦးအျဖစ္လည္း ထင္ရွားခဲ့သူ ျဖစ္ပါတယ္။
