မြန်မာပြည်ဖွား လူမျိုးစုံ ဘာသာစုံ နေထိုင်တဲ့ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု အနောက်ခြမ်းက ကယ်လီဖိုးနီးယားပြည်နယ်ရဲ့ မြို့တော် Sacramento က ပြည်နယ် လွှတ်တော် အဆောက်အအုံ State Capitol မှာ မြန်မာ-အမေရိကန် တွေရဲ့ အထိမ်းအမှတ်နေ့ Burma Day ကို ပထမဆုံး အကြိမ် အနေနဲ့ ဇွန်လ ၁၂ ရက်နေ့က ကျင်းပခဲ့ကြပါတယ်။ အဲဒီ အခမ်းအနားမှာ ပြည်နယ်အထက်လွှတ်တော် အမတ်တွေလည်း တက်ရောက်ခဲ့ကြပြီး မြန်မာပြည်အရေး ပြောဆိုခဲ့ကြပါတယ်။ အကြောင်းစုံကို ကိုငြိမ်းချမ်းအေးက စုစည်း တင်ပြပေးပါမယ်။
ကယ်လီဖိုးနီးယားရောက်မြန်မာ လူမှုအသိုင်းအဝန်းအတွက် တရားဝင် သတ်သတ်မှတ်မှတ် အထိမ်းအမှတ်နေ့ ဖြစ်လာအောင်အခု Burma Day ကို ဒီနှစ်မှာ စတင်တာလို့ ပွဲစီစဥ်သူတွေကပြောပါတယ်။ အမေရိကန်-မြန်မာ အသိုင်းအဝိုင်းကအသံတွေ တာဝန်ရှိသူတွေရဲ့ နားတွေဆီ ပိုရောက်စေဖို့နဲ့ မြန်မာပြည် ပြည်တွင်းက နိုင်ငံရေးနဲ့ ပကတိအခြေအနေမှန်တွေကို အမေရိကန်အစိုးရနဲ့လွှတ်တော်က ပို စိတ်ဝင်စားလာစေဖို့ ရည်ရွယ်တာလို့ဆိုပါတယ်။
ဒီပွဲကိုတက်ရောက်လာတဲ့ ကယ်လီဖိုးနီးယားပြည်နယ် အထက်လွှတ်တော်အမတ် Dave Cortese က မြန်မာပြည်မှာစစ်တပ်က ကျူးလွန်နေတဲ့မတရားမှုတွေ၊ လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုတွေ၊ အကြမ်းဖက်မှုတွေ အကြောင်းသိရှိပြီး သူ့အနေနဲ့ တုန်လှုပ်ကြောင်းနဲ့ အမေရိကန်-မြန်မာတွေအနေနဲ့ ဒီအကြောင်းတွေကို သက်ဆိုင်ရာကိုယ့်ဒေသက ဥပဒေပြုအမတ်တွေပို အာရုံစိုက်လာအောင်င် မပြတ်ထုတ်ဖော် ပြောဆိုနေဖို့ အရေးကြီးတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
“လွတ်လပ်ခြင်း၊ တရားမျှတမှုနဲ့ ဒီမိုကရေစီဆိုတာက လူတိုင်းအတွက် ဖြစ်ရပါမယ်။ ကယ်လီဖိုးနီးယားမှာ ခံစားရသလိုမျိုး မြန်မာပြည်သူတွေလည်း ခံစားခွင့်ရှိရပါမယ်။ မြန်မာပြည်မှာ ဘာမှ မဖြစ်နေသလို ပုံမှန်အတိုင်း သွင်းကုန်တွေ သွင်းလိုက်၊ ပို့ကုန်တွေ ပို့လိုက်၊ စီးပွားရေးတွေ ဆက်လုပ်နေတာမျိုးက မဖြစ်သင့်ပါဘူး။ မြန်မာပြည်မှာက လူ့အခွင့်အရေးချိးဖောက်မှုတွေ ဖြစ်နေတာပါ။”
ဒီBurma Day ကျင်းပတာနဲ့အတူ မြန်မာ့အရေးအတွက် ထိရောက်တဲ့ပံ့ပိုးမှုရစေဖို့ စစ်ကောင်စီကို တိုက်ရိုက်ထိခိုက်နိုင်တဲ့ အရေးယူမှုတွေ ဖြစ်အောင်လည်း လွှတ်တော်အမတ်တွေကို တင်ပြတောင်းဆို နိုင်ခဲ့တယ်လို့ ဒီပွဲဖြစ်မြောက်ရေး ဦးဆောင်စီစဥ်တဲ့ ဒေါ်ရက်စမင်ကပြောပါတယ်။ မြန်မာပြည် လွတ်မြောက်ရေး လှုပ်ရှားမှုကော်မတီအဖွဲ့ဝင်တွေအနေနဲ့ လွှတ်တော်အမတ် Cortese နဲ့ ပွဲဖြစ်မြောက်ရေး ဆွေးနွေးတုန်းက စစ်ကောင်စီရဲ့အဓိကဝင်ငွေလမ်းကြောင်းတခုဖြစ်တဲ့ မြန်မာ့ရေနံနှင့် သဘာဝဓာတ်ငွေ့လုပ်ငန်း (M.O.G.E) နဲ့ ကယ်လီဖိုးနီးယား အစိုးရ ဆက်စပ်နေတာ လမ်းကြောင်းတခုကို ဖော်ထုတ်ချပြပြီး ဒီလို ဆက်နွှဲမှုတွေ ရပ်ဖို့ တောင်းဆိုခဲ့တာတွေ ရှိတယ်လို့ ဒေါ်ရက်စမင်က ရှင်းပြပါတယ်။
“ကယ်လီဖိုးနီးယားက ပင်စင် ရန်ပုံငွေ Pension Fund တွေမှာ စစ်ကောင်စီ ထိန်းချုပ်ထားတဲ့ မြန်မာ့ရေနံနှင့် သဘာဝဓာတ်ငွေ့လုပ်ငန်း (M.O.G.E) နဲ့ ပတ်သက်နေတဲ့ ကုမ္ပဏီတွေနဲ့ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုတွေ လုပ်နေတယ်။ ဒါကို မြန်မာပြည် လွတ်မြောက်ရေး လှုပ်ရှားမှု ကော်မတီ အဖွဲ့ဝင်တွေနဲ့ သူ့ကို (Dave Cortese) သွားတွေ့တဲ့ အခါမှာ ကယ်လီဖိုးနီးယားက ပြည်သူ့ဝန်ထမ်းတွေရဲ့ ပင်စင် ရန်ပုံငွေ ကို M.O.G.E နဲ့ ပတ်သက်နေတဲ့ ကုမ္ပဏီတွေမှာ မသုံးဖို့။ ရင်းနှီးမြှပ်နှံမှု မလုပ်ဖို့ တောင်းဆိုခဲ့ပါတယ်။ ”
စီးပွားအင်အားကြီးချမ်းသာတဲ့ ကယ်လီဖိုးနီးယားပြည်နယ်ရဲ့ ပင်စင်ရံပုံငွေ က အင်မတန်များပြားတဲ့ ပမာဏ ဆိုတော့ချက်ချင်း ဒီ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုတွေကို ပြောင်းထားတာမျိုး လုပ်ဖို့တော့ ခက်ခဲနေပေမယ့် ဆီးနိတ် လွှတ်တော် အမတ် Cortese ဖက်ကပြန် ပြောတာကတော့ ဒီကိစ္စကို အမြဲစောင့်ကြည့်နေပြီး တိုးတက် ထူးခြားတဲ့သတင်းအချက်အလက်တွေကို သူ့ကို ဆက်ပြီး မျှဝေပေးဖို့ ပြောတယ် ဆိုပါတယ်။
Burma Day ပွဲကိုတက်ရောက်တဲ့ နောက်ထပ်ပြည်နယ်လွှတ်တော် အမတ်တဦး ဖြစ်တဲ့ Ben Allen ကလည်း မြန်မာ့အရေးကို အမြဲစိတ်ဝင်စားသူဖြစ်ပြီး အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ (NUG) တာဝန်ရှိသူတွေ အပါအဝင် မြန်မာအရေးလှုပ်ရှားသူတွေနဲ့ မပြတ်ထိတွေ့ဆက်ဆံနေသူ ဖြစ်ပါတယ်။ မြန်မာ့အရေး အတွက် အရေးယူမှုတွေကင်းမဲ့နေတဲ့ အပေါ် သူကစိတ်ပျက်ကြောင်း ဒီပွဲမှာအမတ် Ben Allen ကပြောခဲ့ပြီး တဖက်မှာလည်း စစ်အာဏာရှင်တော်လှန်ရေးက အောင်မြင်မှုတွေရနေတာကို ကျေနပ် အားရမိတယ်လို့ ပြောသွားပါတယ်။
“မြန်မာပြည်ရဲ့ မိတ်ဆွေ၊ မြန်မာ့အရေးကို ထောက်ခံပေးနေသူ အဖြစ် ကျွန်တော့်ကို သတ်မှတ်ပေးပါ။ မြန်မာပြည် အကြောင်းကို ကျွန်တော် ဆက်ပြီး ထုတ်ဖော် ပေးသွားပါမယ်။ မြန်မာ့အရေးမှာ ထိရောက်တဲ့ အရေးယူမှု မရှိ ဖြစ်နေတာက စိတ်ပျက်စရာပါ။ ဒါပေမယ့် မြန်မာပြည်က နယ်မြေ အများစုက စစ်ကောင်စီရဲ့ အုပ်ချုပ်မှုအောက်မှာ မရှိဘဲဖြစ်နေတဲ့အထိ လူထုက ပြန်တော်လှန်နိုင်နေတာ အတွက်လည်း ဂုဏ်ယူ လေးစားမိပါတယ်။”
ဒီပွဲရဲ့ နောက်ထပ် ထူးခြားချက်ကတော့ အမေရိကန်မြန်မာတွေရဲ့ ဒုတိယမျိုးဆက် မြန်မာ-အမေရိကန်လူငယ်လေးတွေကကိုယ့်မိဘ ဘိုးဘွားတွေလာခဲ့ရာ တိုင်းပြည်အကြောင်းကို နိုင်ငံရေး၊ ကျန်းမာရေး၊ ပညာရေး၊ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ရေး၊ ဒုက္ခသည်တွေအရေး အစရှိသလို ရှုထောင့်စုံကနေ လွှတ်တော်အမတ်တွေကို တိုက်ရိုက် တင်ပြခွင့်ရခဲ့တာပါ။ လူငယ်တွေရဲ့ တင်ပြချက် အင်မတန် ထူးခြားတယ်လို့ ပွဲတက်ရောက်ခဲ့သူ တဦး ဖြစ်တဲ့ လေ့ာစ်အန်ဂျလစ်မြို့က ဒေါ်ဆွေဆွေအေးက အခုလို ပြောပါတယ်။
“တာဝန်ရှိသူတွေကိုယ်တိုင် မိန့်ခွန်းတွေပြောတယ်၊ ဒါက ထူးခြားချက်တခု၊ ဒုတိယ တခုကတော့ အမေရိကားမှာ မွေးတဲ့ ကလေးတွေကိုယ်တိုင်က အင်တိုက်အားတိုက်နဲ့ စိတ်အားထက်သန်စွာနဲ့ ဗမာပြည်အတွက်ကို ဘာကြောင့် ကူညီသင့်တယ်ဆိုတာကို သူတို့ အမြင်တွေ ပြောသွားတဲ့ အတွက် အင်မတန် ထူးခြားတဲ့ ပွဲဖြစ်တယ်။ မြန်မာအရေး ပွဲတွေ လုပ်ရိုးလုပ်စဥ် ပုံစံကနေ ပြောင်းသွားတယ်။ ဖွင့်ပွဲကအစ အမေရိကန် နိုင်ငံတော် သီချင်းကို ကလေးတွေက ဆိုတယ်။ ဒီနိုင်ငံနဲ့ ဘောင်ဝင်အောင် လုပ်တဲ့ ပုံစံမျိုးလေးဖြစ်တော့ ဒီပွဲကိုဘေးက ဖြတ်သွား ဖြတ်လာတွေတောင် ရပ်ပြီးတော့ နားထောင်ကြတယ်။”
ဒီပွဲမှာ မိန့်ခွန်းပြောခွင့်ရခဲ့တဲ့ အသက် (၁၅) နွစ် အရွယ်အထက်တန်းကျောင်းသူ မြန်မာအနွယ် မခိုင်သံစဥ်ဘွားကတော့ မြန်မာပြည်ကလူတွေလို သူတို့မခံစားရပေမယ့် ထပ်တူစာနာပြီး လူငယ်တွေအတွက် ရန်ပုံငွေရှာတာ၊ ပညာရေး ပံ့ပိုးတာ အပါအဝင် လုပ်နိုင်အားလုံး လုပ်ပေး ချင်တယ်လို့ သူ့ ဆန္ဒကို ပြောပါတယ်။
စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းတာ မဖြစ်သင့်ဘူး၊ မှားနေတယ်။ မလုပ်ရဘူး။ ကလေးတွေ အများကြီး အသတ်ခံရတယ်။ ၆ နှစ် ကလေး အသတ်ခံရတယ်။ အဲဒီ မကောင်းဘူး။ ဆိုးတယ်။ မလုပ်ရဘူး။ ကလေးတွေကို မသတ်ရဘူး။”
အမေရိကန်မှာ မွေးဖွားကြီးပြင်းလို့ သူ့ရဲ့ မြန်မာစကားပြောက အကန့်အသတ်ရှိနေပေမယ့် မြန်မာ့အရေး အပေါ်စိတ်ဝင်စားမှုက လုံး၀မလျော့ဘဲ Burma Day လို လှုပ်ရှားမှုတွေကို ပြည်နယ် လွှတ်တော် အအဆောက် အအုံ လို နေရာတွေမှာ ပိုလုပ်လာနိုင်ရင် မြန်မာ့အရေး အသိအမှတ်ပြုမှု ပိုမှာ ဖြစ်လို့ သူ့အနေနဲ့ အားရကျေနပ်မိတယ်လို့ မခိုင်သံစဥ်ဘွားက ပြောပါတယ်။
“မြန်မာလူငယ်တွေကိုလည်း အားတင်းထားဖို့” မြန်မာ-အမေရိက လူငယ်လေးတွေက သတင်းစကားပါးကြောင်း Burma Day မှာ ပါဝင်ခဲ့တဲ့ လူငယ်တွေက ပြောသွားပါတယ်။
