ႏွစ္၂၀ေက်ာ္ၾကာျပီးမွ ဒီကေန႔ ႏို၀င္ဘာ ၇ ရက္မွာ က်င္းပခဲ့တဲ့ အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲ ျပီးဆံုးသြားခဲ့ပါၿပီ။ ခုဆိုရင္ မဲေတြ ေရတြက္ေနတာမွာ တခ်ိဳ႕ေနရာေတြမွာ အႏိုင္အရံႈးစာရင္းေတြကို သိေနရပါျပီ။ အဲဒီအေျခအေနေတြကို ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံ အေ၀းေရာက္ညြန္႔ေပါင္းအစိုးရအဖြဲ႔ (NCGUB)က ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ၾကီး ဦးဘိုလွတင့္၊ အေမရိကန္ႏိုင္ငံေရာက္ ျမန္မာ့အေရးသံုးသပ္သူ ခ်င္းအမ်ိဳးသား ေဒါက္တာဆလိုင္းငုန္က်ံဳးလွ်န္နဲ႔အတူ VOA ၀ိုင္းေတာ္သား ကိုေက်ာ္ေအာင္လြင္နဲ႔ ကိုေဇာ္၀င္းလိႈင္တို႔က ျခံဳငံုသံုးသပ္ၾကမွာျဖစ္ပါတယ္။
ေက်ာ္ေအာင္လြင္ - ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ရွားရွားပါးပါး အႏွစ္၂၀အတြင္း က်င္းပတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲေတာ့ ျပီးသြားပါၿပီ။ စစ္အစိုးရကေတာ့ အရင္ကတည္းက ႏိုင္ငံတကာကို အသိေပးထားပါတယ္။ ျမန္မာျပည္သူေတြကိုလည္း အသိေပးထားပါတယ္၊ ဒီေရြးေကာက္ပြဲဟာ လြတ္လပ္ျပီး တရားမွ်တမႈ ရွိပါမယ္၊ ႏိုင္ငံတကာက လာၾကည့္ဖို႔လည္း မလိုပါဘူး၊ ကုလသမဂၢက လာၾကည့္ဖို႔လည္း မလိုပါဘူးလို႔ ေျပာထားပါတယ္။ ခုေတာ့ က်င္းပခဲ့တဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲက ခုန ေျပာဆိုခ်က္ေတြနဲ႔ လြဲေနတာကို ေတြ႔ရပါတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲ ရလဒ္ကိုေတာ့ ေလာေလာဆယ္ မသိႏိုင္ေသးပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ ဒီေန႔ ျဖစ္ပ်က္ခဲ့တဲ့ အေျခေနေတြ သတင္းေတြေပၚမွာ ျခံဳၿပီးေတာ့ သံုးသပ္ဖို႔ NCGUB ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ၾကီး ဦးဘိုလွတင့္ က ဒီေရြးေကာက္ပြဲအေျခေနေပၚ ျခံဳၿပီးေတာ့ ဘယ္လို သံုးသပ္ခ်က္ေပးခ်င္ပါသလဲ။ -
ဦးဘိုလွတင့္ - “ထူးေတာ့လည္း မထူးဆန္းပါဘူး။ ဒါက နအဖက နည္းလမ္းေပါင္းစံုနဲ႔ စနစ္တက် ျပင္ဆင္ျပီးေတာ့ သူတို႔ရဲ႕ ၾက့ံခိုင္ဖြံ႔ျဖိဳးေရးပါတီက ႏိုင္ေအာင္ လုပ္ထားတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲ ျဖစ္တဲ့အတြက္ မတရားမႈေတြ ျပည့္ႏွက္ေနမယ္၊ ဒါေပမဲ့ ဒီေရြးေကာက္ပြဲ ၿပီးသြားတဲ့အခါမွာလည္းပဲ သူတို႔ ေသခ်ာေအာင္လို႔ ၾကားရတဲ့သတင္းေတြအရ ဒီ ၾက့ံခိုင္ဖြ႔ံျဖိဳးေရးပါတီက မႏိုင္ခဲ့ဘူးဆိုရင္ အာဏာလႊဲေျပာင္းေရး ကိစၥေတြမွာ ၾကန္႔ၾကာႏိုင္တယ္လို႔ ပထမဆံုး သံုးသပ္ခ်င္ပါတယ္။”
ေက်ာ္ေအာင္လြင္ - ျမန္မာ့အေရးေလ့လာသံုးသပ္သူ ေဒါက္တာဆလိုင္းငုန္က်ံဳးလွ်န္ ကေရာ ဘယ္လို သံုးသပ္ခ်က္ ေပးခ်င္ပါသလဲ။ -
ေဒါက္တာဆလိုင္းငုန္က်ံဳးလွ်န္ - “ကၽြန္ေတာ့္အျမင္မွာေတာ့ ဒီကေန႔ ေရြးေကာက္ပြဲဟာ ဗမာျပည္မွာ ဒီမိုကေရစီစနစ္ကို အစျပဳျပီးေတာ့ ျပန္လည္လုပ္ေဆာင္ရဖို႔အတြက္ လိုအပ္ခ်က္ေတြအမ်ားၾကီး ရွိတဲ့အထဲက အခ်က္တခ်က္ျဖစ္တယ္။ ျပည္သူေတြက ကိုယ့္အေျခခံအခြင့္အေရးကို အသံုးခ်ျပီးေတာ့ မဲေပးတယ္။ ဒီတို္င္းမဲေပးလိုက္ရံုနဲ႔ မလံုေလာက္ဘဲ မဲမေပးခင္မွာလည္း ကိုယ့္မဲ လံုျခံဳဖို႔နဲ႔ မဲေပးျပီးတဲ့ေနာက္ပိုင္းမွာလည္း ကိုယ့္မဲကို သူမ်ားမတရားမျပဳႏိုင္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ စရာအမ်ားၾကီး ရွိတယ္ဆိုတာကို ျပသလိုက္တာျဖစ္တယ္။ ဆက္ျပီးလုပ္ေဆာင္စရာအမ်ားၾကီးက်န္ပါေသးတယ္လို႔ပဲ ေျပာခ်င္ပါတယ္။”
ေက်ာ္ေအာင္လြင္ - ဘန္ေကာက္မွာ ေရာက္ေနတဲ့ VOA ၀ိုင္းေတာ္သား ကိုေဇာ္၀င္းလိႈင္က ဒီကေန႔ ေရြးေကာက္ပြဲအေျခအေနေတြကို အစကတည္းက ေတာက္ေလွ်ာက္ ေစာင့္ၾကည့္ေနတာမို႔ အေျခေနေတြကို ေျပာျပပါဦး။ ဒီေန႔ ေရြးေကာက္ပြဲအေျခအေနက ျမန္မာစစ္အစိုးရေျပာထားသလို လြတ္လပ္ျပီး တရားမွ်တတဲ့ အေျခအေနရွိပါသလား၊ သတင္းေတြအရ ဘယ္လိုေတြ႔ရပါသလဲ။ -
ေဇာ္၀င္းလိႈင္ - “ခု ေရြးေကာက္ပြဲက ေရြးေကာက္ပြဲမတိုင္ခင္ကတည္းက မဲဆြယ္စည္းရံုးတဲ့ ကာလ ေတြမွာကတည္းက တရားမွ်တမႈ မရွိဘူး၊ မဲမသမာမႈေတြ ရွိတယ္၊ အထူးသျဖင့္ ၾကိဳတင္မဲ ေပးတဲ့ ေနရာေတြမွာ မသမာမႈေတြ အရမ္းမ်ားတယ္ဆိုတဲ့သတင္းေတြက လူတိုင္း ၾကားသိျပီးသား သတင္း ေတြပါ။ ဒီကိစၥေတြေပၚမွာ သူတို႔နဲ႔ ပုလင္းတူဗူးဆို႔ လို႔ ေခၚလို႔ရတဲ့ တစညပါတီ ကိုယ္တိုင္ကေတာင္ ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ဆီတိုင္ၾကားထားတာမ်ိဳးေတြ အမ်ားၾကီၤးရွိခဲ့ပါတယ္။ လက္ရွိအေနအထားမွာ ဒီလို တိုင္ၾကားထားတာေတြအေပၚ ေကာ္မရွင္က ဘာမွလုပ္ေပးတာမ်ိဳး မရွိေသးေပမဲ့လည္း ေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပျပီးတဲ့ ေနာက္မွာလည္း တိုင္းရင္းသားစည္းလံုးညီညြတ္ေရးပါတီ (တစည)က လႊတ္ေတာ္ထဲ ေရာက္ရင္ေတာင္မွပဲ ဥပေဒလမ္းေၾကာင္းအရ ဒီကိစၥေတြကို ဆက္ျပီး ကိုင္တြယ္သြား မယ္လို႔ တစညပါတီၤက ကၽြန္ေတာ့ကို မၾကာေသးခင္ ဒီကေန႔ညေနကပဲ ေျပာထားတာလည္း ရွိပါတယ္။ ဒီေတာ့ မဲမသမာမႈေတြ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ဘက္လိုက္မႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္ျပီးေတာ့ ဥပေဒလမ္းေၾကာင္းနဲ႔ ေစာင့္ၾကည့္ရဦးမယ့္ အေနအထားေတြအမ်ားၾကီး ရွိပါတယ္။”
ေက်ာ္ေအာင္လြင္ - ဒါဆို ဒီကေန႔ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ မပါတဲ့၊ ေရြးေကာက္ပြဲကို သပိတ္ေမွာက္တဲ့ ၁၉၉၀ခုႏွစ္မွာ အႏိုင္ရခဲ့တဲ့ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ (NLD) က ေရြးေကာက္ပြဲေန႔မွာ ဘာလုပ္ေနသလဲ၊ NLD ပါတီရဲ႕ အသံေတြ ထူးထူးျခားျခား မၾကားရပါဘူး။ NLD ပါတီရဲ႕ လႈပ္ရွားမႈေတြကေရာ ေရြးေကာက္ပြဲေန႔မွာ ထူးထူးျခားျခား ဘာမ်ားရွိပါသလဲ၊ -
ေဇာ္၀င္းလိႈင္ - “ဒီေရြးေကာက္ပြဲမွာ NLD မပါဘူးဆိုေပမဲ့ NLD ရဲ႕ အခန္းက႑ကိုေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေမ့ထားလို႔ မရပါဘူး။ ဒီေရြးေကာက္ပြဲကို မဲမထည့္ၾကဖို႔ကိစၥေတြ၊ ဦး၀င္းတင္တို႔ကိုယ္တိုင္ လုပ္ေဆာင္ၾကတဲ့ လႈပ္ရွားမႈေတြ ရွိပါတယ္။ ဒါေတြကို ေထာက္ခံၾကတဲ့သူေတြ ရွိသလို တခ်ိဳ႔လည္း သေဘာမတူၾကတဲ့သူေတြ ရွိရင္ ရွိမွာေပါ့ေလ။ ဒါေပမဲ့ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက ေထာက္ခံၾကတယ္ ဆိုတာကိုေတာ့ ဒီေရြးေကာက္ပြဲကို မဲလာေပးသူ အရည္အတြက္ကို ၾကည့္ျခင္းအားျဖင့္ သိႏိုင္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ေတာ့ ျမိဳ႕ၾကီးေတြမွာ မဲလာေပးသူ နည္းတယ္ဆိုတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ မဲမသမာမႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္ျပီးေတာ့လည္း NLD ဟာ ဒီတိုင္းေတာ့ မေနဘူး။ သူတို႔အေနနဲ႔ မဲရံုေတြကို လိုက္ျပီးေတာ့ ေလ့လာေနတယ္၊ မွတ္တမ္းေတြျပဳစုေနတယ္ဆိုတာကိုလည္း NLD လူၾကီးပိုင္းက ဒီကေန႔ပဲ ကၽြန္ေတာ့ကို ေျပာပါတယ္။ အဲဒီျပဳစုထားတဲ့ မွတ္တမ္းေတြကို ေနာက္ တရက္ ၂ရက္ မဲေတြ ေၾကညာျပီးတဲ့ ေနာက္ပိုင္းမွာ အစည္းအေ၀းထိုင္ျပီးေတာ့ ဥပေဒလမ္းေၾကာင္းအရ လုပ္လို႔ ရတဲ့ လမ္းေၾကာင္းေတြကို ရွာျပီးေတာ့ ဒီကိစၥေတြကို ေဖာ္ထုတ္သြားမယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။”
ေက်ာ္ေအာင္လြင္ - တစညပါတီဟာ NLD ပါတီက ေရြးေကာက္ပြဲမ၀င္တဲ့အတြက္ အေစာပိုင္းမွာ ေတာ္ေတာ္ေလး ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ရွိတယ္ဆိုတဲ့ အသံေတြ ၾကားခဲ့ရပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္း ၾကံ့ခိုင္ဖြံ႔ျဖိဳးေရး အဖြဲ႔က ပါတီအသြင္ေျပာင္းျပီး ေရြးေကာက္ပြဲ၀င္မယ္ဆိုတဲ့ အသံထြက္လာျပီးတဲ့ေနာက္ပိုင္း တကယ္လည္း ေရြးေကာက္ပြဲ၀င္ဖို႔ လုပ္လာျပီးေနာက္မွာ တစညရဲ႕အသံကို သိပ္ျပီး ခပ္က်ယ္က်ယ္ မၾကားရေတာ့ပါဘူး။ ခုေရြးေကာက္ပြဲမွာ ထိပ္တိုက္ ေတြ႔ၾကရတာကလည္း ပါတီၾကီး ၂ခုျဖစ္တဲ့ ၾကံ့ခိုင္ဖြံ႔ျဖိဳးေရးပါတီနဲ႔ တစည ပါတီပါပဲ။ ဆိုေတာ့ ဒီပါတီၾကီး ၂ခုရဲ႕ ရပ္တည္ခ်က္နဲ႔ ေရြးေကာက္ပြဲ အေနအထားကို ဦးဘိုလွတင့္ ဘယ္လို သံုးသပ္ခ်က္ေပးခ်င္ပါသလဲ။
ဦးဘိုလွတင့္ - “တစညဟာ မဆလပါတီက တျဖစ္လဲတဲ့ ပါတီျဖစ္ေပမယ့္ ဒီမိုကေရစီကို ဆက္ျပီး ဦးတည္သြားမယ့္ ပါတီျဖစ္တယ္လို႔ ျပည္သူေတြကို ၾကိဳးပမ္းျပီး စည္းရံုးေနတာေတြ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ၾကားေန သိေနရပါတယ္။ တခ်ိန္တည္းမွာပဲ ၾက့ံခိုင္ဖြံ႔ျဖိဳးေရးပါတီကေတာ့ စစ္တပ္ရဲ႕ လက္ကိုင္တုတ္ ပါတီ ျဖစ္တာနဲ႔ အညီ စစ္တပ္ရဲ႕ မူ၀ါဒေတြကို စစ္တပ္ရဲ႕ အခြင့္အာဏာေတြကို အလြဲသံုးစားျပဳ ျပီးေတာ့ေသခ်ာေအာင္ လုပ္တဲ့ ပါတီျဖစ္ပါတယ္။ အဲလို ကြာဟခ်က္ေတာ့ ရွိပါတယ္။ သို႔ေသာ္လည္းပဲ ဒီပါတီ ႏွစ္ခုစလံုးကို စစ္တပ္ကေမြးထားျပီးေတာ့ သူ႔အာဏာခ်ိန္ခြင္လွ်ာထဲမွာ အသံုးခ်သြားမယ့္ လကၡာေတြ ေတြ႔ရတဲ့အတြက္ ဘယ္ပါတီ ႏိုင္လာသည္ျဖစ္ေစ၊ စစ္တပ္ကေန လူထုကို မြဲျပာက်ေအာင္ လုပ္တဲ့ အေျခခံကေန ေျပာင္းလဲသြားလိမ့္မယ္လို႔ေတာ့ မထင္ပါဘူး။”
ေက်ာ္ေအာင္လြင္ - ေဒါက္တာဆလိုင္းငုန္က်ံဳးလွ်န္ ကို ေမးခ်င္ပါတယ္။ ဒီကေန႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ အနယ္နယ္အရပ္ရပ္က သတင္းေထာက္ေတြ တင္ျပသြားတဲ့ သတင္းေတြအရေတာ့ တိုင္းရင္းသား ေဒသေတြမွာ မဲထည့္ၾကတဲ့အေျခေနေတြကို ဆရာလည္း ၾကားမွာပါ။ ဒီေရြးေကာက္ပြဲကို တိုင္းရင္းသားပါတီေတြဘက္ကလည္း ေတာ္ေတာ္ေလး ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ထားၾကတာကို ေရြးေကာက္ပြဲ မတိုင္ခင္ ကာလေတြမွာတုန္းကလည္း သတိထားမိပါတယ္။ ဒီေတာ့ ဒီေန႔ ေရြးေကာက္ပြဲ အေျခအေန အရ တိုင္းရင္းသားပါတီေတြရဲ႕ အလားအလာ ဘယ္လိုရွိမလဲဆိုတာ သံုးသပ္ေပးပါဦး။ -
ေဒါက္တာဆလိုင္းငုန္က်ံဳးလွ်န္ - “၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ တိုင္းရင္းသားေတြ တက္တက္ၾကြၾကြ ပါ၀င္ေနတဲ့ နံပါတ္တစ္ အခ်က္ကေတာ့ ၁၉၄၈ လြတ္လပ္ေရးရျပီးတဲ့ေနာက္ပိုင္း တိုင္းရင္းသား ျပည္နယ္ ခုနစ္ခုမွာ ကိုယ့္ျပည္နယ္အစိုးရကို ကိုယ္စားျပဳတဲ့ အစိုးရကို ေရြးေကာက္တဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲ မရွိခဲ့ဘူး။ ခုက ပထမအၾကိမ္ျဖစ္တဲ့အတြက္ ဒီေရြးေကာက္ပြဲကို သူတို႔က လက္လြတ္မခံခ်င္ဘူး။ ေရြးေကာက္ပြဲကို ဆႏၵျပတဲ့သူေတြကို သူတို႔က မေလးစားတာလည္း မဟုတ္ဘူး၊ ဒီအခြင့္အေရးကို မရမက သံုးခ်င္လို႔ ဒါ သံုးတာျဖစ္တယ္လို႔ ကၽြန္ေတာ္ ယူဆတယ္။ ခုခ်ိန္ထိ ဘာအေျဖ ထြက္လာမလဲ ဆိုတာေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ ေမွ်ာ္လင့္မထားဘူး။ ဒါေပမဲ့ ကၽြန္ေတာ္ စိုးရိမ္တာတခုက ကၽြန္ေတာ္တို႔ တခါမွ် ၄၈ေနာက္ပိုင္းမွာေရာ ၆၂ေနာက္ပိုင္းမွာပါ မလုပ္ဖူးတဲ့ မေတြ႔ၾကံဳဖူးတဲ့ ႏိုင္ငံေရးနယ္ပယ္ကို ျဖတ္သန္းရတဲ့အခ်ိန္မွာ တိုင္းရင္းသားေတြျဖစ္ျဖစ္ ဒီမိုကေရစီဘက္ေတာ္သားေတြျဖစ္ျဖစ္ ေနာက္ေၾကာင္း ရာဇ၀င္မရွင္းသလိုျဖစ္ေနတဲ့ တိုင္းရင္းသားစည္းလံုးညီညြတ္ေရးပါတီျဖစ္ျဖစ္ အတူတကြ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ျပီးေတာ့ ဒီကေန ေရွ႔ဆက္သြားရမယ့္ လမ္းေၾကာင္းေပၚမွာ တေယာက္နဲ႔တေယာက္ အျပန္အလွန္လက္တြဲျပီးေတာ့ တႏိုင္ငံလံုးေကာင္းစားေရးအတြက္ အတူတကြလုပ္ေဆာင္ႏိုင္မယ့္ လမ္းေၾကာင္းကို ခုခ်ိန္ကတည္းက သူတို႔ရွာသင့္ျပီလို႔ ကၽြန္ေတာ္ ယူဆပါတယ္။”
ေက်ာ္ေအာင္လြင္ - ေနာက္တခု တိုင္းရင္းသားကိစၥနဲ႔ တဆက္တည္းပဲေပါ့ဗ်ာ၊ ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႔ တိုက္ရိုက္ပတ္သက္တာေတာ့ မဟုတ္ေပမဲ့လည္း တိုင္းရင္းသားအေရးနဲ႔ ဆက္စပ္ေနတာပါ။ သတင္းေတြၾကားေနရပါတယ္။ ဒီသတင္းေတြ ဘယ္ေလာက္ေသခ်ာသလဲဆိုတာေတာ့ အတည္ျပဳခ်က္ မယူႏိုင္ေသးပါဘူး။ အဲဒါကေတာ့ ျမန္မာစစ္အစိုးရနဲ႔ အပစ္အခတ္ရပ္စဲထားတဲ့ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ အင္အားစုအဖြဲ႔ေတြနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ကိစၥပါ။ ေရြးေကာက္ပြဲျပီးရင္ သူတို႔နဲ႔ စစ္အစိုးရတို႔ၾကားက တင္းမာမႈေတြက ပိုျပီးေတာ့ ထင္ရွားလာမယ္ ၾကီးက်ယ္လာမယ္ဆိုတဲ့ ခန္႔မွန္းခ်က္ေတြ ထြက္ေနပါတယ္။ ခု ေရြးေကာက္ပြဲျပီးသြားျပီဆိုေတာ့ အဲဒီအပစ္ရပ္အဖြဲ႔ေတြနဲ႔ ျမန္မာစစ္အစိုးရၾကားက ပဋိပကၡေတြအေျခေန ဘယ္လိုရွိမယ္လို႔ ခန္႔မွန္းပါသလဲ။ -
ေဒါက္တာဆလိုင္းငုန္က်ံဳးလွ်န္ - “ကၽြန္ေတာ့အျမင္မွာေတာ့ ၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒအရ ေနာက္တက္လာတဲ့ အစိုးရဟာ လက္နက္ကိုင္ တိုင္းရင္းသားအဖြဲ႔ေတြအားလံုး အပစ္ရပ္ေရာ၊ အပစ္မရပ္တာေတြေရာမွာ အပစ္မရပ္တာေတြကေတာ့ ထပ္ျပီးေတာ့ ခ်ဖို႔ပဲရွိတယ္။ အပစ္ရပ္တဲ့သူေတြအားလံုးကေတာ့ တပ္မေတာ္ရဲ႕ ဦးေဆာင္မႈေအာက္မွာ သြပ္သြင္းၾကမွာျဖစ္တယ္။ မျဖစ္မေန လုပ္ရမယ္၊ မလုပ္ရင္ ျပန္တိုက္မလား၊ ေနာက္တနည္းနဲ႔ ေျဖရွင္းမလား၊ ခုလို ဟိုမေရာက္ ဒီမေရာက္နည္းနဲ႔ ေျဖရွင္းေနလို႔ မရေတာ့တဲ့အတြက္ စစ္ေရးအရျဖစ္လာႏိုင္တဲ့ျပင္ဆင္မႈကို သူတို႔ေတြ အပစ္ရပ္ေရာ မရပ္ေရာ၊ ခုခ်ိန္ကတည္းက လုပ္ေနတယ္လို႔ပဲ ကၽြန္ေတာ္ ယူဆပါတယ္။”
ေက်ာ္ေအာင္လြင္ - ဒီအခ်က္ေပၚမွာ ဦးဘိုလွတင့္ ကေရာ ဘယ္လို မွတ္ခ်က္ေပးခ်င္ပါသလဲ။ -
ဦးဘိုလွတင့္ - “နအဖကေတာ့ ဒီေရြးေကာက္ပြဲမွာ အႏိုင္ရတာ ေသခ်ာသြားရင္ေတာ့ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ အင္အားစုေတြကိစၥဘက္ကို လွည့္လာမွာပါပဲ။ ခုတည္းကလည္း လက္နက္ကိုင္တပ္ေတြကို သက္ဆိုင္ရာနယ္ေျမအသီးသီးမွာ တိုးခ် ထားတဲ့အေပၚမွာ တင္းမာမႈေတြ ဆက္ျပီးေတာ့ ျဖစ္လာႏိုင္တယ္။ ခုနေျပာတဲ့ တိုင္းရင္းသားအင္အားစုေတြဘက္ကလည္း စစ္ေရးမဟာမိတ္ဖြဲ႔မႈေတြ ရွိေနတဲ့အခါက်ေတာ့ ဒီအခ်ိန္္မွာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ တကယ္ ေျပလည္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ဖို႔ ဒါမွမဟုတ္လည္း ဒီအဆင့္မွာ ကိုယ္လိုလားတဲ့ဘက္ကို ေက်ာ္လႊားသြားႏိုင္ဖို႔ ဆိုရင္ ဒီမိုကေရစီ အင္အားစုေတြၾကားထဲမွာ အင္မတန္မွကို ညီညြတ္ဖို႔ ၊ လက္ေတြ႔က်က် နဲ႔ စနစ္က်တဲ့ မဟာဗ်ဴဟာ နည္းဗ်ဴဟာေတြ ရွိဖို႔လိုတယ္လို႔ ျမင္ပါတယ္။”
ေက်ာ္ေအာင္လြင္ - ေရြးေကာက္ပြဲမတိုင္ခင္ကတည္းက အသံက်ယ္က်ယ္ထြက္ေနတဲ့ ကိစၥတခုကို ေျပာခ်င္ပါေသးတယ္။ အဲဒါကေတာ့ ၾကိဳတင္မဲ ကိစၥပါ။ ၾကိဳတင္မဲေတြေကာက္တဲ့ေနရာမွာ အာဏာပိုင္ေတြဘက္က ပတ္သက္တာေတြ၊ ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ ဘက္က ပတ္သက္တာေတြ ရွိေနတယ္ဆိုျပီးေတာ့ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြဘက္က ေျပာဆိုတာေတြ ၾကားပါတယ္။ ေဒသခံေတြဘက္ ကလည္း မေက်မနပ္ေျပာဆိုၾကတာေတြ ၾကားပါတယ္။ ဆိုေတာ့ ကိုေဇာ္၀င္းလိႈ္င္ ေရ.. ၾကိဳတင္မဲ ျပႆနာဟာ ခု ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ဘယ္ေလာက္အေရးပါပါသလဲ။ -
ေဇာ္၀င္းလိႈ္င္ - “ၾကိဳတင္မဲျပသနာက ေတာ္ေတာ့္ကို အေရးပါပါတယ္။ ဥပမာဆိုလို႔ရွိရင္ ေတာင္ဥကၠလာပမွာ ျမိဳ႕ေတာ္၀န္ဦးေအာင္သိန္းလင္း ႏိုင္သြားတဲ့ ကိစၥဟာ ၾကိဳတင္မဲေတြက အေရးပါတဲ့ အခန္းက႑မွာပါတယ္လို႔ ေဒသခံေတြက ခန္႔မွန္းၾကတယ္။ မြန္ျပည္နယ္ထဲမွာ ဆိုရင္လည္း ေနာက္ဆံုးၾကားရတဲ့သတင္းေတြအရ မြန္တိုင္းရင္းသားပါတီေတြက ႏိုင္တယ္လို႔ ပထမ သတင္းထြက္လာတယ္။ ေနာက္ေတာ့ ၾကိဳတင္မဲေတြကို ျပန္ေရလိုက္တဲ့အတြက္ ၾကံံ့ခိုင္ေရးပါတီိ ကိုယ္စားလွယ္က ႏိုင္သြားတယ္ဆိုတဲ့ ေျပာင္းျပန္ ျပန္ျဖစ္သြားတဲ့ အေျခေနေတြ သတင္းေတြ ၾကားရတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီကိစၥက သိပ္ၾကီးက်ယ္တယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲျပီးသြားတဲ့ တိုင္ေအာင္ ဒီကိစၥေတြနဲ႔ ပတ္သက္ျပီး တာ၀န္ရွိတယ္လို႔ ယူဆထားတဲ့ ျပည္ေထာင္စု ၾကံ့ခိုင္ေရးနဲ႔ ဖြံ႔ျဖိဳးေရးပါတီကို တစညအပါအ၀င္ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြက လႊတ္ေတာ္ထဲ ေရာက္သြားတဲ့အထိ ဥပေဒေၾကာင္းအရ အေရးယူ ေဆာင္ရြက္ သြား ဖို႔ စီစဥ္ေနၾကတယ္လို႔ သိရပါတယ္။”
ေက်ာ္ေအာင္လြင္ - ဒီၾကိဳတင္မဲကိစၥေတြက တိုင္းရင္းသားေဒသေတြမွာလည္း ေတာ္ေတာ္ အသံထြက္ ပါတယ္။ ၾကိဳတင္မဲေတြမွာ မဲမသမာမႈေတြ ရွိတယ္ ဘက္လိုက္မႈေတြ ရွိတယ္ ဆိုတာနဲ႔ ပတ္သက္ျပီး ဆရာငုန္က်ံဳးလွ်န္ ဘလို မွတ္ခ်က္ခ်ခ်င္ပါသလဲ။ -
ေဒါက္တာဆလိုင္းငုန္က်ံဳးလွ်န္ - “ကိုေဇာ္၀င္းလိႈင္ေျပာတဲ့အထဲမွာ NLD က ဒီေရြးေကာက္ပြဲမွာ သူတို႔ ပါတီအေနနဲ႔ မပါေပမဲ့ သူတို႔ လုပ္သင့္လုပ္ထိုက္တာျဖစ္တဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ မဲေပးပံု မဲေရပံု မတရားမႈေတြ လုပ္မလုပ္ စတာေတြကို အလြတ္သေဘာနဲ႔ ၀င္လုပ္ေပးေနတယ္ဆိုတာၾကားရလို႔ ေတာ္ေတာ္ ၀မ္းသာတယ္။ ဒါဟာ ၉၀မွာ အႏိုင္ရတဲ့ပါတီၾကီးတခုအေနနဲ႔ သိကၡာရွိရွိနဲ႔ လုပ္သင့္ လုပ္ထိုက္လို႔ လုပ္ေနတာျဖစ္တယ္လို႔ ကၽြန္ေတာ္ျမင္တယ္။ ေနာက္တခ်က္က NUP ပ ါတီက ခုခ်ိန္ထိ ၾကိဳတင္မဲကိစၥနဲ႔ နာမည္ဆိုးလည္း မရွိဘူး။ သူတို႔ကိုယ္တိုင္က USDP လုပ္ေနတဲ့ကိစၥမွာ မေက်နပ္တဲ့ ပါတီျဖစ္လာတယ္။ ဒီေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ေျပာခ်င္တာက ၾကိဳတင္မဲကိစၥေတြ မဲ ေပးျပီးေနာက္ပိုင္း ေရတြက္တာေတြကို NLD ျဖစ္ျဖစ္ NUP ျဖစ္ျဖစ္ ဒီမိုကေရစီဘက္က ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြျဖစ္ျဖစ္ တိုင္းရင္းသားပါတီေတြျဖစ္ျဖစ္ အားလံုးပူးေပါင္းပါ၀င္ျပီးေတာ့ ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ ဥပေဒေဘာင္ ထဲ ကေန ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္က ဒီကိစၥကို အခ်ိန္တိုတိုအတြင္း အားလံုးေျဖရွင္းႏိုင္ဖို႔ လိုတယ္လို႔ ကၽြန္ေတာ္ ယူဆတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ အႏိုင္ရတဲ့သူျဖစ္ျဖစ္ အႏိုင္မရတဲ့သူျဖစ္ျဖစ္ တသီးပုဂၢလေတြျဖစ္ျဖစ္ ျပည္သူျပည္သားေတြပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ဒီကိစၥမွာ ေရွ႔ေနေတြက ကိုယ္စားျပဳႏိုင္တယ္ဆိုေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံက လူၾကီးေရွ႔ေနေတြ လုူငယ္ေရွ႔ေနေတြ အားတက္သေရာ ၀င္ပါျပီးေတာ့ ေဖာ္ထုတ္သင့္တယ္လို႔ ယူဆပါတယ္။”
ေက်ာ္ေအာင္လြင္ - ဦးဘိုလွတင့္ ဘယ္လိုမွတ္ခ်က္ေပးခ်င္ပါသလဲ။ -
ဦးဘိုလွတင့္ - “မွန္ပါတယ္။ ဒီလို မသမာမႈကိစၥအားလံုးဟာ ျမန္မာျပည္သူေတြအားလံုးက ေရာ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ျဖစ္ေစ တစညပါတီျဖစ္ေစ က်န္တဲ့ ဘယ္သူမဆို ဒီဟာကို ေဖာ္ထုတ္ခ်င္တဲ့ ပုဂၢိဳလ္တိုင္းနဲ႔ လက္တြဲျပီးေတာ့ ေဆာင္ရြက္သြားသင့္တဲ့ ကိစၥျဖစ္ပါတယ္။ ဒါကို ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ တိတိက်က် လုပ္ႏိုင္ၾကဖို႔ အင္မတန္အေရးၾကီးတယ္လို႔ ကၽြန္ေတာ္ ယူဆပါတယ္။ ဒီတိုက္ပြဲမွာ အမွန္တရားကို ေဖာ္ထုတ္ႏိုင္တယ္ဆိုရင္ ဒုတိယအဆင့္ကို ညီညြတ္မႈနဲ႔ ဆက္တက္လွမ္းသြားႏိုင္မယ္။ ဒီအခါမွာ ပါတီစြဲ ပုဂၢိဳလ္စြဲ လူမ်ိဳးစြဲ ဂိုဏ္းဂဏစြဲ ကင္းဖို႔ေတာ့ လိုတယ္လို႔ ကၽြန္ေတာ္ ျမင္ပါတယ္။”
ေက်ာ္ေအာင္လြင္ - ဒီတခါေတာ့ အေၾကာင္းအရာတခု ေျပာင္းရေအာင္ပါ။ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ အေရးၾကီးဆံုးအစိတ္အပိုင္းက ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္ပါ။ ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္က ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ဘယ္လို ရပ္တည္ခဲ့သလဲ၊ ဘာေတြ လုပ္ခဲ့သလဲဆိုတာကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ ၾကည့္ၾကရ ေအာင္ပါ။ ကိုေဇာ္၀င္းလိႈ္င္ ေရ.. ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္က ဒီေန႔ ဘာေတြ လုပ္ခဲ့သလဲဆိုတာကို ျမင္ေတြ႔ရသမွ် ေျပာျပပါဦး။ -
ေဇာ္၀င္းလိႈ္င္ - “ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ရဲ႕ ရပ္တည္ခ်က္ ရိုးသားလား မရိုးသားဘူးလားဆိုတာ ေျပာရခက္ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ ေနရာေတြမွာ ဥပမာ မေန႔ကပဲ NLD ကေျပာတာက ၾကိဳတင္မဲေပးတဲ့ ေနရာေတြမွာကို ေကာ္မရွင္ လူၾကီးေတြကိုယ္တိုင္ ပါ၀င္ပတ္သက္ျပီးေတာ့ ၾကံ့ခိုင္ေရးပါတီအတြက္ မဲေတြကို စာအိတ္ေတြထဲမွာ သူတို႔ကိုယ္တိုင္ ထည့္ေပးေနတယ္ဆိုတာမ်ိဳးၾကားရတယ္။ ဒီကေန႔လည္း တိုင္းရင္းသားေဒသတခ်ိဳ႕မွာ ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္လူၾကီးေတြကိုယ္တိုင္က မဲရံုမွာလာျပီးေတာ့ ၾကံံခိုင္ေရးပါတီကို မဲေပးၾကဖို႔ တိုက္ရိုက္မဟုတ္ေပမဲ့ သြယ္၀ိုက္တဲ့နည္းနဲ႔ ေဘးနားကေန ရပ္ၾကည့္ေနတဲ့ ပံုစံမ်ိဳးလုပ္တယ္ဆိုတာေတြ ၾကားရပါတယ္။ ဒီေတာ့ ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္က ရိုးသားလား မရိုးသားဘူးလားဆိုတာကိုေတာ့ ဒီအေျခေနကို ၾကည့္ျ႔ပီးေတာ့သာ ဆံုးျဖတ္ၾကေပေတာ့ လို႔ ေျပာရေတာ့မလို ျဖစ္ေနတယ္။”
ေက်ာ္ေအာင္လြင္ - ဆရာဆလိုင္းငုန္က်ံဳးလွ်န္ခင္ဗ်.. ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္အေနအထား ဘယ္လိုမ်ားတြက္မိပါသလဲ။ -
ေဒါက္တာဆလိုင္းငုန္က်ံဳးလွ်န္ - “ကၽြန္ေတာ့အျမင္မွာေတာ့ ဒီေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္က ေရြးေကာက္ပြဲ ဥပေဒေတြအတိုင္း ဒီမတရားမႈေတြကို တိတိက်က် ခံုအဖြဲ႔ဖြဲ႔ျပီးေတာ့ လုပ္ႏိုင္ မလုပ္ႏိုင္ဆိုတာကို အဲလို ေရြးေကာက္ပြဲမတရားမႈေတြ တင္ျပခ်င္တဲ့လူေတြက တကြဲတျပားစီမလုပ္ဘဲ တစုတစည္းတည္း လုပ္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ ဒီၤေကာ္မရွင္အဖြဲ႔႕က ဘယ္မွေျပးမယ္မထင္ပါဘူး။ သူတို႔ ၾကိဳက္ၾကိဳက္မၾကိဳက္ၾကိဳက္ အမွန္အတိုင္းပဲ လုပ္ရမယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။”
ေက်ာ္ေအာင္လြင္ - ဦးဘိုလွတင့္က ၁၉၉၀ေရြးေကာက္ပြဲမွာတုန္းက မႏၱေလးတိုင္း မိုးကုတ္ျမိဳ႕နယ္ ကေန အႏိုင္ရခဲ့တဲ့ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္တဦးျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေတာ့ ၁၉၉၀တုန္းက ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္နဲ႔ ဒီကေန႔ ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္ ဘာမ်ား ကြာျခားခ်က္ေတြ သတိထားမိပါသလဲ။
ဦးဘိုလွတင့္ - “ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္ ႏွစ္ခုစလံုးကေတာ့ ရုပ္ေသးသာသာ အဆင့္ရွိတဲ့ ေကာ္မရွင္ေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီကေန႔ကေတာ့ ပိုျပီးေတာ့ စစ္အာဏာရွင္ေတြက စနစ္တက်နဲ႔ လူေရြးခ်ယ္မႈအရေရာ နည္းလမ္းအရ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းေတြအရပါ ခ်ဳပ္ကိုင္ထားတဲ့ ရုပ္ေသးသာသာ ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္ျဖစ္ေနတဲ့အတြက္ သူတို႔ရဲ႕ အဆင့္အတန္းက ပိုျပီးေတာ့ နိမ့္က်တယ္။ ပိုျပီးေတာ့ ဒီမသမာမႈေတြမွာ ကိုယ္တိုင္ပါ၀င္ပတ္သက္တဲ့ အဆင့္ထိေရာက္ေအာင္ အဆင့္အတန္း မရွိဘူးဆိုတဲ့ဟာမ်ိဳးကို ႏိႈင္းယွဥ္ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒါေပမဲ့လည္း သူ႔ရဲ႕ ၀တၱရားကေတာ့ ၾကိဳက္ၾကိဳက္ မၾကိဳက္ၾကိဳက္ အမွန္တရားကို ေဖာ္ထုတ္ေပးရမယ္။ စစ္အာဏာရွင္ကို အလိုလိုက္ျပီးေတာ့ ေျပာေနတယ္ဆိုရင္ေတာ့ သူတို႔ သမိုင္း သူတို႔ ေရးတာပဲ ။ ဒါေၾကာင့္ က်န္တဲ့ အင္အားစုေတြက ၀ိုင္းျပီးေတာ့ ဒီေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္ေပၚ ဖိအားဘယ္ေလာက္ေပးႏိုင္မလဲဆိုတာေပၚ မူတည္ တယ္လို႔ ေျပာရမွာျဖစ္ပါတယ္။”
ေက်ာ္ေအာင္လြင္ - ဒီေန႔ ေဆြးေႏြးတဲ့အထဲမွာ ပထမေတာ့ ၾကံံခိုင္ေရးပါတၤီအေၾကာင္း ထည့္ေျပာ မလားလို႔ စဥ္းစားပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ခုနေျပာတဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြ သတင္းေတြထဲမွာလည္း ဒီအဖြဲ႔အေၾကာင္း ၾကားထားျပီးသားျဖစ္လို႔ ထည့္ေျပာစရာမလိုေတာ့ပါဘူး။ ခုကို ေတာ္ေတာ္ ထင္ရွားေနပါျပီ။ ဆိုေတာ့ ခု က်န္တဲ့ အခ်ိန္ေလးမွာ ခု ေရြးေကာက္ပြဲကို သပိတ္ေမွာက္ထားတဲ့ ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲ အႏိုင္ရ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ (NLD) ပါတီရဲ႕ အေျခေနကို သံုးသပ္ျပီးေတာ့ပဲ အဆံုးသတ္ၾကရေအာင္ပါ။ ဆရာဦးဘိုလွတင့္ ဆက္ျပီးေျပာေပးပါ။ NLD ပါတီဟာ ခုေရြးေကာက္ပြဲမွာ မပါပါဘူး။ ဒီေတာ့ သူ႔ရဲ႕ ရပ္တည္ခ်က္ နဲ႔ ႏိုင္ငံေရးအလားအလာ ႏိုင္ငံေရးအေျခအေန ဘယ္လိုျဖစ္လာႏိုင္တယ္လို႔ ထင္ပါသလဲ။
ဦးဘိုလွတင့္ - “ကၽြန္ေတာ္တို႔တိုင္းျပည္ရဲ႕ အေျခခံလိုအပ္ခ်က္ေတြက တစ္အခ်က္က အမ်ိဳးသား ျပန္လည္ သင့္ျမတ္ေရးျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ တိုင္းရင္းသားတန္းတူညီမွ်အခြင့္အေရးေတြ အာမခံခ်က္ ရွိေရးနဲ႔ ဒီမိုကေရစီ ရ၇ွိေရးနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးေတြ ရရွိေရးေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေတြကို အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္က အတိအလင္း အာမခံခ်က္ေပးျပီးေတာ့ ၾကိဳးစားခဲ့တဲ့ ပါတီျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔ ဒီဟာေတြ မျပည့္စံုမခ်င္းကေတာ့ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ဟာ ျပည္သူလူထု ေရွ႕ေမွာက္ကေန လူထုနဲ႔ လက္တြဲ ဆက္လုပ္သြားဖုိ႔ လိုပါတယ္။ လုပ္လည္း လုပ္သြားလိမ့္မယ္လို႔ ယံုလည္း ယံုၾကည္ပါတယ္။”
ေက်ာ္ေအာင္လြင္ - ဆရာ ငုန္က်ံဳးလွ်န္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ စကား၀ိုင္းကို အဆံုးသတ္ေပးပါ။ NLD ပါတီရဲ႕ ႏိုင္ငံေရးရပ္တည္ခ်က္နဲ႔ ခု ေရြးေကာက္ပြဲ။ ျပီးေတာ့ ေရွ႕ႏိုင္ငံေရးအလားအလာ ဘယ္လို ခန္႔မွန္းမိပါသလဲ။
ေဒါက္တာ ဆလိုင္းငုန္က်ံဳးလွ်န္ - “ကၽြန္ေတာ္ကေတာ့ NLD ပါတီကို မေ၀ဖန္ခ်င္ပါဘူး။ ေ၀ဖန္စရာ လည္း မရွိပါဘူး။ ေရြးေကာက္ပြဲ ျပၤီးသြားျပီ။ ေနာက္ ဒီေရြးေကာက္ပြဲ မတရားမႈေတြကို ေရြးေကာက္ပြဲ ၀င္တဲ့သူေရာ မ၀င္တဲ့ သူေရာ တတ္ႏိုင္သေလာက္ ေဖာ္ထုတ္ဖို႔ ၾကိဳးစားရမယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲ ျပီးလို႔ အစိုးရ တက္လာျပီးတဲ့ ေနာ္ကမွာလည္း NLD လည္း ရွိမွာပဲ၊ အပစ္ရပ္ေတြ အပစ္မရပ္အဖြဲ႔ေတြလည္း ရွိမွာပဲ။ အားလံုးက ဗမာျပည္ေကာင္းက်ိဳး ဆက္လုပ္ၾကဖို႔ လိုပါတယ္။”
