ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႔ ေနာက္ဆုံးဘ႑ာေရးႏွစ္မွာ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈေတြ သိသိသာသာ က်ဆင္းခဲ့ပါတယ္။ ကမာၻနဲ႔အ၀န္း စီးပြားေရး က်ဆင္းမႈေတြၾကားက ဒီလုိက်ဆင္းမႈေတြရဲ႔ အဓိက အေၾကာင္းရင္းေတြ အျဖစ္နဲ႔ကေတာ့ စီးပြားေရး စီမံခန္႔ခဲြမႈေတြမွာ က်က်နန မေဆာင္ရြက္ႏုိင္ပဲ ရွိေနတာ၊ စစ္အစုိးရက ဒီႏွစ္မွာ ေရြးေကာက္ပဲြ က်င္းပေပးမယ္ ဆုိေပမဲ့ ႏုိင္ငံေရး တည္ၿငိမ္မႈရမယ့္ အေျခအေနေတြဟာ မေရမရာ ရွိေနဆဲ ျဖစ္တာေၾကာင့္လုိ႔ စီးပြားေရး အကဲခတ္ေတြက ဆုိေနၾကတာပါ။ တႏွစ္တာ ဘ႑ာေရးကာလအတြင္း ျမန္မာ့စီးပြားေရး အတက္အက် အေျခအေနေတြကုိေတာ့ ဒီီတပတ္ရဲ႔ စီးပြားေရး က႑မွာ ကုိေအာင္လြင္ဦး က တင္ျပထားပါတယ္။
ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ၿပီးခဲ့တဲ့ ဘ႑ာႏွစ္အတြင္း ျပည္ပရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈ ပမာဏဟာ ၃ ပုံ ၂ ပုံ ေက်ာ္အထိ က်ဆင္းသြားခဲ့ေၾကာင္း အမ်ဳိးသား စီမံကိန္းနဲ႔ စီးပြားေရး ဖြ႔ံၿဖိဳးတုိးတက္မႈ ၀န္ႀကီးဌာနရဲ႔ ဇူလုိင္လထဲမွာ ထြက္ေပၚလာတဲ့ ကိန္းဂဏန္းေတြက ေဖာ္ျပပါတယ္။ ကုန္ခဲ့တဲ့ ဘ႑ာေရးႏွစ္မွာ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈအသစ္ ၇ ခု ပါ၀င္ၿပီး၊ ဒီအထဲက ၄ ခုဟာေတာ့ ေရနံနဲ႔ သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႔ ထုတ္လုပ္မႈ လုပ္ငန္းမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ျပည္ပရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈ စုစုေပါင္းရဲ႔ ၈၈ ရာခုိင္ႏႈန္းအထိ ေနရာယူထားၿပီး ေဒၚလာသန္း ၂၇၈ ဒႆမ ၆ သန္း တန္ဘုိးရွိတဲ့ ဒီလုပ္ငန္း ၄ ခုအနက္ ၃ ခုကေတာ့ မေလးရွားႏုိင္ငံကျဖစ္ၿပီး က်န္ တစ္ခုကေတာ့ အာရပ္ေစာ္ဘြားမ်ား ျပည္ေထာင္စု (UAE) က ျဖစ္ပါတယ္။ ထုိင္းႏုိင္ငံကေတာ့ ေဟာ္တယ္နဲ႔ ခရီးသြား လုပ္ငန္းေတြမွာ ေဒၚလာ ၁၅ ဒႆမ ၂၅ သန္း၊ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံက သတၳဳတူးေဖာ္ေရး လုပ္ငန္းမွာ ၁၅ သန္း နဲ႔ ေဟာင္ေကာင္ကေတာ့ ကုန္ထုတ္လုပ္မႈမွာ ေဒၚလာ ၆ သန္းဖုိး ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈေတြ လုပ္ခဲ့တာပါ။
ဒီလုိ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈေတြ ျမန္မာႏုိင္ငံထဲ ၀င္လာေပမဲ့လည္း ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္ မတ္လ အထိ တႏွစ္တာ ကာလအတြင္း အရင္တႏွစ္က ေဒၚလာ ၉၈၅ သန္း ရွိရာကေန ၃၁၅ သန္းအထိ ၆၈ ရာခုိင္ႏႈန္း ေလ်ာ့နည္းသြားခဲ့တာပါ။ ၂၀၀၈-၂၀၀၉ ဘ႑ာေရးႏွစ္မွာ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံက ျမန္မာႏုိင္ငံက သတၱဳတြင္းတူးေဖာ္မႈ လုပ္ငန္းမွာ ၈၅၆ သန္းနီးပါး ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံၿပီး စုစုေပါင္း ျပည္ပရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈ ပမာဏရဲ႔ ၈၇ ရာခုိင္ႏႈန္းအထိ ရွိခဲ့ေပမဲ့ ဒီႏွစ္မွာေတာ့ အဲဒီေလာက္အထိ မရွိခဲ့တာမုိ႔ သိသိသာသာ ေလ်ာ့နည္း သြားတာလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာ့စီးပြားေရးကုိ ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ေနတဲ့ အေမရိကန္တကၠသုိလ္က ဦးေဇာ္ဦး ကေတာ့ ကမာၻနဲ႔အ၀န္း စီးပြားေရး က်ဆင္းမႈေတြနဲ႔အတူ ျမန္မာႏုိင္ငံက စီးပြားေရးအေျခအေန ခုိင္ခုိင္မာမာ မရွိတာေတြက ဒီလုိ အေျခအေနေတြကုိ ဖန္တီးခဲ့တာလုိ႔ ျမင္ပါတယ္။
“အဓိကျပႆနာကေတာ့ စီးပြားဆုတ္ကပ္ ရွိတာရယ္၊ က်ေနာ္တုိ႔ ႏုိင္ငံရဲ႔ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈ ပတ္၀န္းက်င္ဟာ တျခားႏုိင္ငံနဲ႔ ယွဥ္ၾကည့္မယ္ဆုိရင္ သိပ္ၿပီးေတာ့ မက္ေလာက္စရာ မရွိတာရယ္၊ ဒီအတြက္ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံသူေတြရဲ႔ စဥ္းစားခ်က္မွာလည္း က်ေနာ္တုိ႔ ႏုိင္ငံက ဦးစားေပး ျဖစ္မေနတာရယ္ စတဲ့ စီးပြားေရးအရ စဥ္းစားခ်က္ေတြက ပုိၿပီးေတာ့ အေရးႀကီးမယ္လုိ႔ ေျပာလုိ႔ရပါတယ္။ က်ေနာ္တုိ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႔ စီးပြားေရး အေျခအေနကေတာ့ ခုႏွစ္ပုိင္းနဲ႔ ၿပီးခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေတြကစၿပီးေတာ့ အထူးသျဖင့္ အေျခခံ အေဆာက္အအုံေတြရဲ႔ တုိးတက္ျဖစ္ေပၚမႈဟာ ေႏွးေကြးလာသလုိ၊ ေငြေၾကး ေဖာင္းပြမႈႏႈန္းနဲ႔ တျခား စီးပြားေရးအရ တုိးတက္ႏႈန္းေတြဟာလည္း တုိးတက္လာတဲ့ အေနအထားမ်ဳိးေတြ မရွိပါဘူး။”
ျမန္မာ့စီးပြားေရးအတြက္ အဓိက၀င္ေငြရေနၿပီး ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈ ပမာဏအားျဖင့္ အမ်ားဆုံးျဖစ္ေနတာကေတာ့ ေရနံနဲ႔ သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႔ ထုတ္လုပ္မႈလုပ္ငန္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာစစ္အစုိးရကေတာ့ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ေနာက္ပုိင္း ေစ်းကြက္စီးပြားေရးစနစ္ က်င့္သုံးလာစဥ္ကစလုိ႔ စြမ္းအင္က႑မွာ ဖြ႔ံၿဖိဳးတုိးတက္မႈေတြ အႀကီးအက်ယ္ရွိခဲ့ၿပီး ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္မွာဆုိရင္၊ ေရနံစိမ္းစည္ေပပါ ၃ သန္း၊ သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႔ ကုဗေပသန္းေပါင္း ၃ သိန္းခဲြနီးပါး ထုတ္လုပ္ႏုိင္ခဲ့တယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။
မတ္လအထိ ေရနံနဲ႔ သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႔ ထုတ္လုပ္မႈ ကုန္းတြင္းလုပ္ငန္းေတြမွာ ျပည္ပကုမၸဏီေတြနဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မယ့္ စာခ်ဳပ္ေပါင္း ၄၆ ခုကုိ လက္မွတ္ေရးထုိးၿပီး ျဖစ္သလုိ၊ ကမ္းလြန္လုပ္ကြက္ေတြမွာ စာခ်ဳပ္ေပါင္း ၃၀ ခ်ဳပ္ဆုိႏုိင္ခဲ့တယ္လုိ႔ ေၾကညာထားတာပါ။ ဒါေပမဲ့လည္း ဒီလုိ သဘာ၀ အရင္းအျမစ္ေတြအေပၚ အေျခခံတဲ့ လုပ္ငန္းေတြဟာ အကန္႔အသတ္နဲ႔သာ ရွိေနႏုိင္တာမုိ႔ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈေတြကုိ အၿမဲတန္းေမွ်ာ္လင့္ႏုိင္မွာေတာ့ မဟုတ္ဘူးလုိ႔ ဦးေဇာ္ဦး က သုံးသပ္ပါတယ္။
“ဒီစီမံခ်က္ေတြက အင္မတန္မွ ႀကီးမားတဲ့ စီမံခ်က္ေတြျဖစ္တဲ့ အတြက္ေၾကာင့္မုိ႔လုိ႔ တခါေတြ႔ၿပီ၊ တခါလုပ္လုိ႔ရၿပီ ဆုိလုိ႔ရွိရင္၊ တျခား ၿပိဳင္ဘက္ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံတဲ့ သူေတြေရာ၊ တျခား အကြက္အကြင္းေတြမွာပါ ရွာေဖြလုပ္ကုိင္လုိတဲ့သူေတြ အတြက္ေရာ ဒါဟာ သိပ္လုပ္စရာ မရွိတဲ့ အေျခအေနကုိ ေရာက္သြားေစတတ္ပါတယ္။ အခုအေနအထားအရဆုိရင္ ရတနာ၊ ရဲတံခြန္ အပါအ၀င္ ရခုိင္ကမ္းလြန္ဘက္မွာလည္း ေရႊဓာတ္ေငြ႔တူးေဖာ္ေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈေတြဟာ Saturated ေပ့ါေလ၊ ျပည့္သြားတဲ့ အတုိင္းအတာမွာ ရွိပါတယ္။ ဒီေတာ့ အဲဒီအပုိင္းေတြမွာ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈအသစ္ လာဘုိ႔ဆုိတဲ့ဟာက သိပ္ၿပီးေတာ့ ေမွ်ာ္လင့္စရာ မရွိေတာ့ပါဘူး။ ဘာေၾကာင့္လဲဆုိေတာ့ သူ႔ေစ်းကြက္နဲ႔ သူ႔ရဲ႔လုိအပ္ခ်က္နဲ႔ လာၿပီးေတာ့ အႏာၱရာယ္နဲ႔ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈ တျခား အခက္အခဲေတြကုိ ခ်ိန္ၿပီးလုပ္မယ့္သူေတြအတြက္ ဒီအေနအထားမွာ လာစရာသိပ္ၿပီးေတာ့ မရွိတဲ့ အေျခအေနလုိ႔ ေျပာလုိ႔ရပါတယ္။”
ျမန္မာစစ္အစုိးရ တာ၀န္ရွိသူေတြကေတာ့ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈေတြ ကုန္သြယ္မႈေတြ တုိးလာေစဖုိ႔ ရည္ရြယ္ခ်က္ေတြနဲ႔ ဒီႏွစ္ေႏွာင္းပုိင္း ျပဳလုပ္ဖုိ႔ ရွိေနတဲ့ အေရွ႔ေတာင္အာရွ ႏုိင္ငံမ်ားအသင္း (အာဆီယံ) နဲ႔ ကမာၻ႔တတိယ စီးပြားေရးအင္အား အႀကီးဆုံးျဖစ္တဲ့ တ႐ုတ္တုိ႔ရဲ႔ သတၱမအႀကိမ္ ပူးတဲြကုန္စည္ျပပဲြမွာ ပါ၀င္ဖုိ႔ ျပင္ဆင္ေနၾကပါတယ္။ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံ နန္နင္းၿမိဳ႔မွာ ေအာက္တုိဘာလ ၂၀ ရက္ေန႔ကေန ၂၄ ရက္ေန႔အထိ က်င္းပသြားမယ့္ ကုန္စည္ျပပဲြမွာ ျမန္မာစစ္အစုိးရ အရာရွိေတြ၊ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္ေတြ ပါ၀င္ တက္ေရာက္ၿပီး၊ ျပည္ပရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈ၊ ကုန္သြယ္မႈနဲ႔ ခရီးသြားလုပ္ငန္းေတြ ဆဲြေဆာင္ႏုိင္ေရး ႀကိဳးပမ္းသြားၾကမွာပါ။
ဒါေပမဲ့လုိ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံက စီးပြားေရး အေျခခံေတြ ခုိင္ခုိင္မာမာ မရွိပဲ ျဖစ္ေနတာ၊ ႏုိင္ငံေရး အေျခအေနေတြ မေရမရာ ျဖစ္ေနတာေတြက အဓိက အဟန္႔အတားေတြ ျဖစ္ေစတာလုိ႔လည္း စီးပြားေရး အကဲခတ္ေတြက ျမင္ၾကပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ျမန္မာစစ္အစုိးရက ဒီႏွစ္ထဲ ေရြးေကာက္ပဲြေတြ က်င္းပေပးသြားမယ္လုိ႔ ေၾကညာထားတာမုိ႔ ေရွ႔အလားအလာေတြအေပၚ သံသယေတြနဲ႔ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံလုိသူေတြ တြန္႔ဆုတ္ေနၾကတာလုိ႔ စီးပြားေရးပညာရွင္ ဦးေဇာ္ဦးက ေျပာပါတယ္။
“ေနာက္ဆုံးအခ်က္ကေတာ့ ဒါေတြက ႏုိင္ငံေရးအေျခအေနနဲ႔ ဆုိင္မယ္လုိ႔ထင္ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လည္းဆုိေတာ့ ၂၀၁၀ မွာ ေရြးေကာက္ပဲြျဖစ္မယ္၊ အေျပာင္းအလဲေတြ ျဖစ္ႏုိင္တယ္ဆုိၿပီး အားလုံးက ထင္ေၾကး အမ်ဳိးမ်ဳိးေပးေနတာျဖစ္တဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ ဒီေရြးေကာက္ပဲြနဲ႔ ေရြးေကာက္ပဲြ ေနာက္ဆက္တဲြမွာ ျဖစ္မယ့္ အတုိင္းအတာေတြကုိ မွန္းဆလုိ႔ မရတာကတခ်က္၊ ေနာက္ပုိင္းမွာ ျဖစ္လာႏုိင္တဲ့ စီးပြားေရး ျပစ္ဒဏ္ခတ္ခ်က္ေတြဟာ တုိးမလား၊ ေလ်ာ့မလားဆုိတဲ့ဟာကုိလည္း မမွန္းဆႏုိင္တာကတခ်က္၊ ဒီအေျခအေနေတြေၾကာင့္မုိ႔လုိ႔ က်ေနာ္တုိ႔ ဒီႏွစ္မွာ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈ ပမာဏဟာ ေတာ္ေတာ္သိသိသာသာ က်ဆင္းသြားတယ္လုိ႔ ေကာက္ခ်က္ခ်လုိ႔ ရပါတယ္။”
အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုက ဆုိရင္လည္း ၂၀၀၃ ခုႏွစ္ကတည္းက ျပ႒ာန္းထားတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံ လြတ္ေျမာက္ေရးနဲ႔ ဒီမိုကေရစီ အက္ဥပေဒကို ေနာက္ထပ္တႏွစ္ သက္တမ္းတိုးဖို႔ ေအာက္လႊတ္ေတာ္မွာ ဇြန္လလယ္ကပဲ တခဲနက္ အတည္ျပဳ လုိက္တာပါ။ ဒီလုိပဲ စီးပြားေရး၊ သံတမန္ေရး ပိတ္ဆုိ႔ဒဏ္ခတ္မႈေတြ ခ်မွတ္ထားတဲ့ ဥေရာပသမဂၢ (အီးယူ) ကလည္း ဧၿပီလထဲမွာပဲ အေရးယူမႈေတြကုိ ေနာက္ထပ္ သက္တမ္း တုိးခဲ့တာ ျဖစ္တာမုိ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံ အေနနဲ႔ ကမာၻနဲ႔အ၀န္း စီးပြားေရးအရ က်ယ္က်ယ္ ျပန္႔ျပန္႔ ၀င္ဆန္႔ႏုိင္တဲ့ အေျခအေနေတြကေတာ့ အားနည္းေနဆဲလုိ႔ ဆုိရမွာ ျဖစ္တဲ့အေၾကာင္း တင္ျပရင္းနဲ႔ပဲ ဒီတပတ္ရဲ႔ စီးပြားေရး က႑ကုိ ရပ္နားပါရေစ။