ျမစ္ဆုံေရအားလွ်ပ္စစ္ စီမံကိန္းကုိ ဆုိင္းင့ံဖုိ႔ သမၼတက ေၾကညာလုိက္တဲ့အတြက္ ဒီလုပ္ငန္းမွာ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံထားတဲ့ တ႐ုတ္ကုမၸဏီလုိ ျပည္ပက ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံသူေတြ အေနနဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ လုပ္ငန္းလုပ္ဖုိ႔ စုိးရိမ္မကင္း ျဖစ္လာႏုိင္တယ္လုိ႔ စီးပြားေရး ကၽြမ္းက်င္သူေတြက သတိေပးပါတယ္။ အမ်ားက ၀ုိင္း၀န္းကန္႔ကြက္ေနၾကတဲ့ စီမံကိန္း တခုအျဖစ္ ရပ္ထားဖုိ႔ ျမန္မာအစုိးရက ဆုံးျဖတ္လုိက္တဲ့အတြက္ ျပည္တြင္းျပည္ပက ႀကိဳဆုိခဲ့ၾကေပမဲ့ စာခ်ဳပ္စာတမ္းနဲ႔ သေဘာတူထားတဲ့ ကိစၥတခုအျဖစ္ ေနာက္ပုိင္းမွာ အေခ်အတင္ ျဖစ္စရာေတြ ထြက္ေပၚလာႏုိင္တယ္လုိ႔လည္း တြက္ဆေနၾကတာပါ။ ျမစ္ဆုံစီမံကိန္း ဆုိင္းထားမယ့္ အစီအစဥ္ေၾကာင့္ ျမန္မာ့စီးပြားေရးမွာ ႐ုိက္ခတ္လာႏုိင္တဲ့ အေျခအေနေတြကုိေတာ့ ဒီတပတ္ရဲ႔ စီးပြားေရးက႑မွာ ကုိေအာင္လြင္ဦး က တင္ျပေပးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ျမန္မာႏုိင္ငံေျမာက္ပုိင္း ကခ်င္ျပည္နယ္ထဲက ျမစ္ဆုံေရအားလွ်ပ္စစ္ စီမံကိန္းကုိ ဆုိင္းငံ့ဖုိ႔ ေၾကညာလုိက္တဲ့အတြက္ စီးပြားေရး ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈေတြ နိမ့္က်ေနတဲ့ တုိင္းျပည္မွာ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံလုိသူေတြအတြက္ လက္တြန္႔စရာ အေျခအေနေတြကုိ ဦးတည္ေကာင္း ဦးတည္ ေစႏုိင္တယ္လုိ႔ ကၽြမ္းက်င္သူေတြက သတိေပးပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ကေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ အႀကီးအက်ယ္ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံၿပီး စီးပြားေရး လုပ္ငန္းေတြ လုပ္ကုိင္ေနတဲ့ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံ အေနနဲ႔ ေဒၚလာသန္းေပါင္း ၃,၆၀၀ တန္ဘုိးရွိတဲ့ စီမံကိန္းကုိ ရပ္ထားဖုိ႔ သမၼတက ေျပာလုိက္တဲ့အေပၚ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံဘက္က သည္းမခံႏုိင္တာမ်ဳိးေတြ ျဖစ္လာေလမလား ခန္႔မွန္းေနၾကတာပါ။
ထင္ရွားတဲ့ the Economist စီးပြားေရး မဂၢဇင္းရဲ႔ အႀကီးတန္း အယ္ဒီတာတဦးျဖစ္တဲ့ ဒန္နီ ရစ္ခ်က္စ္ (Danny Richards) ကေတာ့ ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ထဲ ေဒၚလာသန္းေပါင္း ၂ ေသာင္းေလာက္ရွိတဲ့ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈေတြကုိ အစုိးရက လက္ခံထားတဲ့ အထဲမွာ တ႐ုတ္နဲ႔ ေဟာင္ေကာင္တုိ႔က စုစုေပါင္းရဲ႔ ၇၀% ႏႈန္းေလာက္ကုိ ရရွိထားတာမုိ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံ စီးပြားေရးအတြက္ေတာ့ ဒီဆုံးျဖတ္ခ်က္ဟာ သတိထားရမယ့္ လုပ္ရပ္တခု ျဖစ္တယ္လုိ႔ ေျပာပါတယ္။
“ဒါဟာ အႏာၱရာယ္ႀကီးတဲ့ မဟာဗ်ဴဟာ တရပ္ပါ။ စီးပြားေရး ဖြ႔ံၿဖိဳးမႈအပုိင္းက ၾကည့္မယ္ဆုိရင္ တုိင္းျပည္ထဲမွာ ႏုိင္ငံျခား ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈ အရင္းအျမစ္ေတြက အနည္းအက်ဥ္းပဲ ရွိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ တခ်ိန္တည္းမွာပဲ အစုိးရအေနနဲ႔ ဒီလုိအဓိက စီမံကိန္းႀကီး တခ်ိဳ႔ကေန သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္နဲ႔ ေဒသခံေတြအေပၚ အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈေတြ ရွိႏုိင္တဲ့အေပၚ ပုိၿပီး အာ႐ုံစုိက္ လာပုံရတယ္လုိ႔ ယူဆရတဲ့အတြက္ အေပါင္းလကၡဏာေဆာင္တဲ့ ေျခလွမ္းတလွမ္းလုိ႔လည္း ေျပာႏုိင္ပါတယ္။”
ပတ္၀န္းက်င္နဲ႔ ေဒသခံေတြအတြက္ နစ္နာစရာ အေျခအေနေတြနဲ႔ ႀကံဳရလိမ့္မယ္လုိ႔ အႀကီးအက်ယ္ ကန္႔ကြက္မႈေတြ ရွိခဲ့တဲ့ေနာက္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေတြ လုပ္မယ္လုိ႔ ကတိေပးထားတဲ့ ျမန္မာအစုိးရ ေခါင္းေဆာင္ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ က သူ႔လက္ထက္မွာ ေရကာတာ တည္ေဆာက္မႈ စီမံကိန္းကုိ ရပ္ဆုိင္းထားမယ္လုိ႔ ေၾကညာလုိက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ စီမံကိန္းမွာ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံ လုပ္ကုိင္ေနတဲ့ တ႐ုတ္စြမ္းအင္ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈ ေကာ္ပုိေရးရွင္း (CPI) ရဲ႔ ဥကၠ႒ လူ က်ိေခ်ာင္း (Lu Qizhou) ကေတာ့ ဒီလုိစုိးရိမ္မကင္းသံေတြဟာ ေဘးပေယာဂေတြေၾကာင့္သာ ျဖစ္တယ္၊ လက္ေတြ႔မွာ တုိင္းတာစစ္ေဆးမႈေတြ လုပ္ေဆာင္ထားၿပီးသား ျဖစ္တယ္ဆုိၿပီး တ႐ုတ္အစုိးရ သတင္းဌာနနဲ႔ ေမးျမန္းခန္းတခု အတြင္းမွာ ေျပာဆုိခဲ့တာပါ။ ဒါေပမဲ့လည္း အစုိးရသစ္ လက္ထက္ လႊတ္ေတာ္တြင္းမွာ စြမ္းအင္က႑က ျပႆနာေတြကုိ မၾကာခန ေမးခြန္းထုတ္ေနတဲ့ ရခုိင္တုိင္းရင္းသားမ်ား တုိးတက္ေရးပါတီက ေဒါက္တာ ေအးေမာင္ ကေတာ့ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံက စီမံကိန္းေတြ အပါအ၀င္ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္း ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈ လုပ္ငန္းေတြဟာ ထင္သာျမင္သာ မရွိတဲ့အတြက္ ဒီလို ျပႆနာေတြ ႀကံဳလာရတာလုိ႔ ေျပာပါတယ္။
အေခ်အတင္ ျဖစ္ေနရတဲ့ ျမစ္ဆုံစီမံကိန္းမွာ ဆုိရင္လည္း ဇီ၀မ်ဳိးကဲြနဲ႔ သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး အသင္း (BANCA) ရဲ႔ အစီရင္ခံစာမွာ ဒီစီမံကိန္းရဲ႔ အားနည္းခ်က္ေတြကုိ ေထာက္ျပခဲ့ေပမဲ့ ဒီၾကားထဲကမွ အခုလုိ အေကာင္အထည္ ေဖာ္လာတာဟာ အမွားတခုလုိ႔ ေဒါက္တာေအးေမာင္ က ေျပာပါတယ္။
“က်ေနာ္တုိ႔ မပြင့္လင္းခဲ့လုိ႔သာ ျဖစ္သြားတာေပါ့။ ဥပမာဆုိပါေတာ့ အဲဒီတုန္းက စာမ်က္ႏွာေပါင္း ၄၆၀ ေက်ာ္ေလာက္ကုိ BANCA ကေနၿပီးေတာ့ ထုတ္တယ္လုိ႔ ေျပာပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲဒါကုိ ဘယ္သူမွ မဖတ္ရဘူးေလ။ အဲဒီ BANCA က ထုတ္တာကုိ အဲဒီက ပုဂၢိဳလ္တေယာက္ သူရွင္းတာက အဲဒီ အစီရင္ခံစာကုိ လူထုသိေအာင္ ေၾကညာမယ္ လုပ္တဲ့အခါလည္း တ႐ုတ္ကုမၸဏီေပါ့ေနာ္၊ သူတုိ႔က အဲဒီဟာကုိ လူထုသိေအာင္ ခ်မျပရဘူးတဲ့၊ သူတုိ႔ကုိ ပိတ္ပင္တယ္တဲ့။ ဆုိေတာ့ သူတုိ႔မွာလည္း ဒီတ႐ုတ္မွာလည္း ဒီဥစၥာဟာ မလုပ္သင့္ဘူးဆုိတဲ့ အေထာက္အထားဟာ BANCA ရဲ႔ အစီရင္ခံစာမွာ ရွိပါလိမ့္မယ္။ သူတုိ႔ဖက္ကလည္း အမွားရွိမွာပဲေလ။ မလုပ္သင့္ဘူး ဆုိတာကုိ ဇြတ္လုပ္တာမ်ဳိး ရွိတာေပါ့။”
တ႐ုတ္စြမ္းအင္ ကုမၸဏီ CPI ရဲ႔ ဥကၠ႒ကေတာ့ ျမန္မာ့လွ်ပ္စစ္စြမ္းအင္ ၀န္ႀကီးဌာန အမွတ္ (၁) နဲ႔ ၂၀၀၆ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလမွာ နားလည္မႈ စာခၽြန္လႊာ လက္မွတ္ေရးထုိးခဲ့စဥ္ကစလုိ႔ ၂ ႏုိင္ငံ ဥပေဒေတြ လုပ္ထုံးလုပ္နည္းေတြနဲ႔အညီ စီမံကိန္းကုိ ေဆာင္ရြက္ေနတာ ျဖစ္တဲ့အေၾကာင္း ေျပာဆုိခဲ့တာပါ။ ဒါေပမဲ့လည္း စီမံကိန္း စတင္အေကာင္အထည္ ေဖာ္ခ်ိန္မွာ ေဆာက္လုပ္ေရး လုပ္ငန္းအျပင္၊ တျခားစီးပြားေရး အက်ဳိးအျမတ္ေတြကုိ ရယူခဲ့တာေတြလည္း ရွိခဲ့တယ္ဆုိၿပီး အတည္မျပဳႏုိင္တဲ့ သတင္းေတြ ထြက္ေပၚေနတာမုိ႔ ဒါေတြကုိပါ စစ္ေဆးဖုိ႔ လုိေနၿပီလုိ႔ လႊတ္ေတာ္ ကုိယ္စားလွယ္ ေဒါက္တာေအးေမာင္ ကေျပာပါတယ္။
“ဒီပေရာဂ်က္ေၾကာင့္ ေရဖုံးလႊမ္းႏုိင္မယ့္ ဧရိယာရွိတယ္။ Reservoir (ေရေလွာင္ထားမယ့္) အထဲမွာ ေရာက္သြားမွာက စတုရန္းမုိင္ ၃၀၀ နီးပါးေလာက္လုိ႔ ၾကားတယ္။ အဲဒီအတြင္းမွာ ေရႊသတၳဳ ထြက္တာေတြရွိတယ္။ ေရႊက်င္လုိ႔ ရတာေတြရွိတယ္။ အဲဒီေတာ့ တ႐ုတ္ကုမၸဏီေတြနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြဟာ ညဆုိရင္ ေျမႀကီးေတြကုိက်ဳံးေပါ့ဗ်ာ၊ ကားႀကီးေတြ အစီး ၂၀၀၊ ၂၀၀ ေက်ာ္ ေလာက္မွာတင္၊ သစ္ပင္ႀကီးေတြကုိလည္း တင္ၿပီးကာမွ ညတြင္းခ်င္း ေမာင္းေမာင္းၿပီး တ႐ုတ္နယ္စပ္ကုိ ယူတယ္လုိ႔ ၾကားတယ္။ အဲဒီကတဆင့္ တ႐ုတ္နယ္စပ္ လုိင္ဇာမွာ ေရႊက်င္တဲ့အခါ ေရႊ ၄ တန္ေလာက္ေတာင္ ရတယ္လုိ႔လည္း က်ေနာ္တုိ႔ သတင္းေတြ တခ်ဳိ႔က ၾကားေနရတယ္ေပါ့။ ယုံၾကည္ေလာက္တဲ့ အေထာက္အထားကေတာ့ ျပန္လည္ စိစစ္ေပးရမွာေပါ့ေနာ္။ ဆုိေတာ့ ဒီေျမႀကီးေတြဗ်ာ၊ စီမံကိန္းကုိ လုပ္တဲ့အခါမွာ ဒီေနရာ ေရႊထြက္တာပဲေလ၊ အဲဒါမ်ဳိး ရတာအကုန္ယူတဲ့ ဟာမ်ဳိးလည္း တ႐ုတ္ကုမၸဏီေတြမွာ ရွိခဲ့ေကာင္း ရွိခဲ့လိမ့္မယ္။ ဒါျပန္စိစစ္ဖုိ႔ လုိပါလိမ့္မယ္။”
ျမစ္ဆုံ ေရအားလွ်ပ္စစ္ဓာတ္ ထုတ္လုပ္ေရး စီမံကိန္းကုိ အုတ္ျမစ္ခ်တဲ့အခ်ိန္ကစလုိ႔ ေငြေၾကး အေျမာက္အမ်ား ထည့္၀င္သုံးစဲြ ထားတာမုိ႔ ဒါကုိသာ ဆုိင္းငံ့ရမယ္ဆုိရင္ ဆုံး႐ႈံးမႈေတြဟာ တုိက္႐ုိက္ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈေတြ၊ တျခားေငြကုန္ေၾကးက်ခံ သုံးစဲြေနတဲ့ ေနရာေတြမွာပါ ဆုံး႐ႈံးမႈေတြ ရွိႏုိင္တယ္လုိ႔လည္း CPI ဥကၠ႒က သတိေပးထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ သမၼတရဲ႔ ေၾကညာခ်က္ေၾကာင့္္ ေနာက္ဆက္တဲြ ဥပေဒအရ အက်ဳိးဆက္ေတြကုိ ရင္ဆုိင္ရလိမ့္မယ္လုိ႔လည္း ေျပာခဲ့တာပါ။ ဒီလုိသာ တ႐ုတ္စီးပြားေရး လုပ္ငန္းေတြရဲ႔ ဖိအားေတြ ရွိလာမယ္ ဆုိရင္ေတာ့ ျမန္မာ့စီးပြားေရးမွာ ၿခိမ္းေျခာက္မႈေတြ ျဖစ္လာႏုိင္တယ္လုိ႔ The Economist မဂၢဇင္းရဲ႔ စီးပြားေရး ဆန္းစစ္သူ ဒန္နီ ရစ္ခ်က္ ကသုံးသပ္ပါတယ္။
“ေနာက္ဆုံးမွာေတာ့ ဒီစီမံကိန္းကုိ အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖုိ႔ ဥပေဒအရ တာ၀န္ရွိတယ္ဆုိတာကုိ ျမန္မာအစုိးရ အေနနဲ႔ လက္ခံလုိက္ရတာမ်ဳိး ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ စီမံကိန္းကုိ လုံး၀ ပယ္ဖ်က္လုိက္ဖုိ႔ ဆုံးျဖတ္မယ္ ဆုိရင္္ေတာ့ ျမန္မာအာဏာပုိင္ေတြဟာ ဥပေဒေၾကာင္းအရ လုိက္နာရမယ့္ တာ၀န္ေတြကုိ ပ်က္ကြက္တယ္လုိ႔ ယုံၾကည္ၾကၿပီး၊ တ႐ုတ္နဲ႔ တျခားႏုိင္ငံျခား ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံသူေတြ အေနနဲ႔ တခ်ဳိ႔စီမံကိန္းေတြကုိ ျပန္႐ုပ္သိမ္းတာမ်ဳိးအထိ ျဖစ္ႏုိင္တဲ့ အလားအလာေတြကုိ ေတြ႔လာရမွာပါ။”
တကယ္ေတာ့ စီမံကိန္းလုပ္ငန္းေတြဟာလည္း စတင္ေနၿပီျဖစ္သလုိ တျခားတ႐ုတ္ႏုိင္ငံက ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈေတြလည္း ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္း ရွိေနတာေၾကာင့္ ဖ်က္သိမ္းဖု႔ိကိစၥဟာ သိပ္လြယ္မယ္ေတာ့ မထင္ဘူးလုိ႔လည္း သူက ေျပာပါတယ္။ ဒါေပမဲ့လည္း လႊတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္ ေဒါက္တာ ေအးေမာင္ ကေတာ့ ျပႆနာကုိ တ႐ုတ္ကုမၸဏီ အေနနဲ႔ စီးပြားေရးအျမင္ တခုတည္းနဲ႔ ၾကည့္လုိ႔ မျဖစ္ႏုိင္ဘူးလုိ႔ ျမင္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ကေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံသားေတြ အႀကီးအက်ယ္ ကန္႔ကြက္ခဲ့တဲ့ စီမံကိန္းတခု အေနနဲ႔ အစုိးရက ဆုံးျဖတ္ခဲ့ရတဲ့ အေျခအေနေတြကုိလည္း ထည့္သြင္းစဥ္းစားဖုိ႔ လုိမယ္လုိ႔ ေျပာခဲ့တာပါ။
“က်ေနာ္တုိ႔ ပေရာဂ်က္တခု လုပ္တယ္ဆုိရင္ ဒါနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ လုပ္သင့္မလုပ္သင့္ကုိ ခ်ိန္ဆတဲ့ အပုိင္းရွိလိမ့္မယ္၊ အေကာင္အထည္ေဖာ္တဲ့ အပုိင္းရွိလိမ့္မယ္၊ စာခ်ဳပ္စာတမ္းအပုိင္း ရွိလိမ့္မယ္။ ဆုိေတာ့ သူတုိ႔ခ်ဳပ္ခဲ့တဲ့ ကာလက စနစ္တခုေအာက္မွာ ခ်ဳပ္ခဲ့တာရွိတယ္။ အဲဒီစနစ္တခုကို ကာကြယ္ရမယ့္ဟာဆုိၿပီး ဖဲြ႔စည္းပုံမွာ ပါလာတာရွိမယ္။ ဒါေပမဲ့ အခုဒီမုိကေရစီနဲ႔ သြားခ်င္တဲ့ အစုိးရလက္ထက္ က်တဲ့အခါ ျပည္သူေတြရဲ႔ အသံကုိ နားေထာင္လုိက္ရၿပီေလ။ ျပည္သူ႔အသံကုိ နားေထာင္လာရတဲ့ ကာလမ်ဳိးမွာ အဲဒီစာခ်ဳပ္ကုိ ျပန္ခ်ိန္ဆတာေပါ့။ အဲဒီေတာ့ ခ်ိန္ဆလုိ႔ မလုပ္သင့္ဘူး ဆုိတဲ့အခါမွာ စာခ်ဳပ္စာတမ္းကို ဖ်က္ေကာင္း ဖ်က္ရလိမ့္မယ္ေလ။ ဒီဥစၥာကို ဖ်က္တဲ့လူကလည္း အဖ်က္ခံရတဲ့ ကိစၥကုိ ျပန္စိစစ္ဖုိ႔ လုိတာေပါ့။”
တ႐ုတ္နဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံၾကား စီးပြားေရး ဆက္ဆံမႈေတြ တႏွစ္ထက္တႏွစ္ ႀကီးထြားလာေနခ်ိန္မွာပဲ အခုလုိ အေခ်အတင္ ျဖစ္စရာ ျပႆနာႀကံဳလာရတာပါ။ တ႐ုတ္အစုိးရက ထုတ္ျပန္ထားတဲ့ ကိန္းဂဏန္းေတြအရ ၂ ႏုိင္ငံၾကား ကုန္သြယ္မႈ ပမာဏဟာ ဆုိရင္ ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္အတြင္း ၂ ဆတုိးလာၿပီး ေဒၚလာသန္းေပါင္း ၄,၄၀၀ အထိ ရွိခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလုိပဲ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံၾကတဲ့ ျပည္ပႏုိင္ငံေတြထဲမွာ ဆုိရင္လည္း အမ်ားဆုံးအျဖစ္နဲ႔ တ႐ုတ္လုပ္ငန္းေတြရဲ႔ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈ ပမာဏဟာ ေဒၚလာသန္းေပါင္း ၁၂,၃၀၀ အထိ ရွိေနၿပီး အမ်ားစုကေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံကေန တ႐ုတ္ႏုိင္ငံကုိ သြယ္တန္းေနတဲ့ ေရနံနဲ႔ သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႔ ပုိက္လုိင္း ၂ ခု တည္ေဆာက္ေရး လုပ္ငန္းေတြမွာ ျဖစ္တဲ့အေၾကာင္း တင္ျပရင္းနဲ႔ ဒီသီတင္းပတ္ရဲ႔ စီးပြားေရးက႑ကုိ ရပ္နားပါရေစ။
