မြန်မာနိုင်ငံမှာ နှစ်စဉ် လူ ၃ သိန်းကနေ ၂ သိန်းအထိ ဖြစ်နေတဲ့ ငှက်ဖျားရောဂါကို ၂၀၃၀ ခုနှစ်ကျရင် အမြစ်ဖြတ်နိုင်ရေးအတွက် မြန်မာဘက်က သန္ဓိဌာန်ချထားပြီး နိုင်ငံတကာဘက်ကလည်း ဝိုင်းကူဖို့ ရှိတယ်လို့ မြန်မာနဲ့ အမေရိကန် အရာရှိတွေက ကြေညာလိုက်ပါတယ်။ ဒီရောဂါ တိုက်ဖျက်ရေးအတွက် လာမယ့် ၁၅ နှစ်မှာ တနှစ်ကို ဒေါ်လာ သန်း ၈၀ လိုအပ်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။
မြန်မာနဲ့ အမေရိကန် အစိုးရအရာရှိတွေ အပါအဝင် မြန်မာအတိုက်အခံတွေနဲ့ တိုင်းရင်းသား ကျန်းမာရေးအဖွဲ့တွေပါ တက်ရောက်တဲ့ ငှက်ဖျားတိုက်ဖျက်ရေး ဆွေးနွေးပွဲကို ဝါရှင်တန်မြို့တော်မှာ သြဂုတ်လ ၃ ရက်နေ့မှာ ကျင်းပခဲ့ပါတယ်။ ဒီအကြောင်းကို ကိုဝင်းမင်းက တင်ပြထားပါတယ်။
တနင်္လာနေ့ကကျင်းပခဲ့တဲ့ ဒီမြန်မာနိုင်ငံ ငှက်ဖျားတိုက်ဖျက်ရေး ဆွေးနွေးပွဲအကြောင်း သတင်းကြေညာချက် ထုတ်ရာမှာ ဒီမတူတဲ့ နိုင်ငံရေး၊ လူမျိုးရေး အဖွဲ့တွေအားလုံးက ထူးထူးခြားခြား သဘောတူညီမှုတွေ ရလိုက်တာကို မီးမောင်းထိုးပြထားပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံဘက်က ကျန်းမာရေးအထူးဝန်ကြီး ဒေါက်တာသိန်းသိန်းဌေး ဦးဆောင်တက်ရောက်ခဲ့တဲ့ ဒီဆွေးနွေးပွဲကို CSIS လို့ အတိုကောက်ခေါ်တဲ့ ဝါရှင်တန်အခြေစိုက် နိုင်ငံတကာ မဟာဗျူဟာနဲ့ နိုင်ငံတကာ လေ့လာရေးဌာနက အဓိက ဦးဆောင်ကျင်းပပေးခဲ့တာပါ။
အမေရိကန်သမ္မတရဲ့ ငှက်ဖျားတိုက်ဖျက်ရေး အစီအစဉ် ဦးဆောင်သူတွေနဲ့ အမေရိကန် စစ်တပ်ဘက်က ငှက်ဖျားဆိုင်ရာ အရာရှိတွေပါ တက်ခဲ့တဲ့ ဒီဆွေးနွေးပွဲမှာ ကမကထလုပ်ပေးတဲ့ နောက်တဖွဲ့ဖြစ်တဲ့ Maryland ဆေးသက္ကသိုလ်ရဲ့ Institute of Global Health ခေါ် ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာအဖွဲ့က မြန်မာနိုင်ငံ ငှက်ဖျားတိုက်ဖျက်ရေးဆိုင်ရာ သုတေသီ ဒေါက်တာ မြိုင်မြိုင်ညွန့် ကလည်း ဦးဆောင် ဆွေးနွေးပေးခဲ့ပါတယ်။ မြန်မာအဓိက အတိုက်အခံပါတီ NLD အမျိုးသားပါတီ အဖွဲ့ချုပ်ခေါင်းဆောင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ရဲ့ အကြီးတန်း ကျန်းမာရေးအကြံပေး ဒေါက်တာ တင်မျိုးဝင်းလည်း တက်တဲ့ ဒီဆွေးနွေးပွဲရဲ့ ထူးခြားမှုကို ဒေါက်တာ မြိုင်မြိုင်ညွန့် က
“အဖွဲ့ပေါင်း မြောက်များစွာပေါ့နော် Ministry သုံးခု ပါတယ်။ အစိုးရဘက်က Parliamentarian တွေပါတယ်။ ပြီးတော့ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်ပါတယ်။ တိုင်းရင်းသား အဖွဲ့အစည်းတွေက ၃ ဖွဲ့ပေါ့နော်။ ကရင်ရယ်။ ကရင်နီရယ်။ ရှမ်းရယ်ပေါ့ ။ အဲဒီလိုမျိုး အားလုံးပူးပေါင်းပြီးတော့ ဆွေးနွေးကြပြီး တကယ့်ကို ခေါင်းချင်းဆိုင် ရိုးသားစွာနဲ့ ပြောဆိုဆွေးနွေးပြီးတော့ ရလာတဲ့အဖြေက နိုင်ငံရေးအခြေအနေတွေ ဘယ်လိုပဲဖြစ်နေ ဒီငှက်ဖျားတိုက်ဖျက်ရေးကို အားလုံးက လက်တွဲပြီးတော့ လုပ်မယ်လို့ ဆုံးဖြတ်လိုက်တဲ့ဟာက အင်မတန်မှ အရေးကြီးတယ်လို့ ကျမအနေနဲ့ မြင်ပါတယ်။”
ဒါ့အပြင် ဒီဆွေးနွေးပွဲ ကြေညာချက်ထဲမှာလည်း မြန်မာနိုင်ငံမှာ ငှက်ဖျားဖြစ်နှုန်း၊ သေနှုန်း ကျဆင်းလာတာဟာ ထူးခြားတဲ့ တိုးတက်မှု ဖြစ်တယ်။ အာဆီယံအဖွဲ့ဝင်အဖြစ်နဲ့အညီ ၂၀၃၀ ရောက်ရင် ငှက်ဖျားအမြစ်ဖြတ်နိုင်ဖို့ သန္ဓိဌာန်ချထားတဲ့အပေါ် အခုလို မတူတဲ့အဖွဲ့တွေ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ကြရင် နိုင်ငံတကာဘက်ကလည်း ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုတွေ မြှင့်တင်ဖို့ရှိတယ်လို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။
ဒါကြောင့်မို့ ဒီဆွေးနွေးပွဲက ရလာတဲ့ ထူးခြားတဲ့ သက်ရောက်မှုအပေါ် ဒေါက်တာ မြိုင်မြိုင်ညွန့်က ဆက်ပြီး
“ငှက်ဖျားတိုက်ဖျက်ဖို့ဆိုတာ တဦး တယောက်တည်းကလည်း လုပ်လို့မရဘူး။ အဖွဲ့အစည်း တခုတည်းကလည်း လုပ်လို့မရဘူး။ ကျမတို့ မြန်မာနိုင်ငံမှာရှိတဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေအားလုံး ဘယ်သူပဲ အစိုးရနေရာမှာ ရောက်နေပါစေ ဒီအဖွဲ့အစည်းတွေအားလုံး ပူးပေါင်းပြီးတော့ လုပ်မှ ဖြစ်မယ်ဆိုတဲ့ဟာကို ကျမတို့ လူတိုင်းနားလည်တယ်။ ဒါက ပထမဦးဆုံးအဆင့်ပဲ ရှိပါသေးတယ်။ ပထမဦးဆုံးအဆင့်မှာ အားလုံးကနေပြီးတော့ ဒီပြဿနာတွေရှိတယ်။ ဒီပြဿနာတွေကို အားလုံးပေါင်းပြီး ဖြေရှင်းမှဖြစ်မယ် ဆိုတဲ့ဟာက ပထမဦးဆုံး အဆင့်ကိုရောက်မှ နောက်တဆင့်ကို ထပ်ပြီးတော့သွားဖို့ ဖြစ်နိုင်မယ်ဆိုတဲ့ဟာက အင်မတန်မှ အရေးကြီးတယ်လို့ ကျမရဲ့ စိတ်ထဲမှာ မြင်ပါတယ်။ အခု လောလောဆယ်မှာ ဆိုလို့ရှင်ရင် ကျမတို့ Ministry ၃ ခုပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကျမတို့အကုန်လုံး နားလည်တယ်။ Ministry ၃ ခုထဲနဲ့လည်း မပြီးသေးဘူး။ ဒီပြင့် Ministry တွေကိုလည်း ထည့်ဖို့ လိုမယ်။ ဘာလို့ဆိုတော့ ငှက်ဖျားတိုက်ဖျက်ရေး လုပ်မယ်ဆိုလို့ရှိရင် government ပဲဖြစ်ဖြစ် Non-government ပဲဖြစ်ဖြစ် civil society တွေပဲဖြစ်ဖြစ် နိုင်ငံရေးပါတီတွေပဲ ဖြစ်ဖြစ် အကုန်လုံးပါပြီး လုပ်မှဖြစ်မယ်။ အဲဒါမှလည်း ကျမတို့က Community ရော၊ hard to reach area တွေရော border တွေတင် မဟုတ်ဘူး၊ မြန်မာပြည်တွင်းမှာရောပဲ hard to reach ဖြစ်နေတဲ့ နေရာတွေအများကြီးပဲ။ အဲဒီနေရာတွေကို reach လုပ်နိုင်မယ်။ ဒီအဆင့်ကို အရင်ဆုံးရောက်လာပြီးမှ ဆက်ပြီးတော့ သွားနိုင်မှာပေါ့နော်။ ဒါကို လမ်းထွင်လိုက်တဲ့ သဘောပေ့ါနော်။ လမ်းထွင်လိုက်တဲ့အခါမှာ လမ်းလေးကတော့ ပွင့်သွားတယ်လို့ ကျမက မြင်ပါတယ်။”
ဒေါက်တာ မြိုင်မြိုင်ညွန့်ကပဲ ဒီဆွေးနွေးပွဲကို မြန်မာနိုင်ငံ ရွေးကောက်ပွဲ မတိုင်ခင်လေးမှာ လုပ်ရတာနဲ့ ဝါရှင်တန်မြို့တော်ကို ရွေးရတဲ့ အကြောင်းအရင်းကလည်း မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဆေးမတိုးတော့တဲ့ ငှက်ဖျားပိုး ပြန့်လာနိုင်တဲ့ အန္တရာယ်ရှိနေပြီး အချိန်မီ အမြန် မဟန့်တားနိုင်ရင် အရင်အတွေ့အကြုံတွေအရ လူသန်းပေါင်းများစွာ အသက်ဆုံးရှုံးနိုင်တာနဲ့ ဒီမတူတဲ့ အဖွဲ့တွေအားလုံး တက်နိုင်ဖို့ ဘက်မရှိတဲ့ ကြားနေ နေရာတခုကို ရွေးတာနဲ့ မြန်မာအပြင် နိုင်ငံတကာမှာလည်း ဒီသတင်းပြန့်သွားနိုင်ဖို့ ဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်ခင်ဗျား။
