ၿပီးခဲ့တဲ့ ေသာၾကာေန႔က ထင္ရွားတဲ့ေခါင္းေဆာင္ေတြ အပါအ၀င္ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသား အမ်ားအျပားကို ျပန္လႊတ္ေပးလုိက္တဲ့အေပၚ ကုသလမဂၢ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ရဲ႕ ျမန္မာႏိုင္ငံ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးမွဴး ေသာမတ္စ္အုိေဟး ကင္တားနား က ႀကိဳဆိုလုိက္ေပမဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အေရးယူ လုပ္ေဆာင္စရာေတြ အမ်ားႀကီး က်န္ေနေသးသလို အရင္က အကြက္က်က်နဲ႔ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ခ်ိဳးေဖာက္ခဲ့မႈေတြ အတြက္ အသစ္ဖြဲ႔ထားတဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္က တာ၀န္ယူ စံုစမ္းမႈေတြ မလုပ္ဘူးဆိုရင္ ႏိုင္ငံတကာ စံုစမ္းေရးေကာ္မရွင္အဖြဲ႔က စံုစမ္းဖို႔ စဥ္းစားရမွာျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာၾကားလိုက္ပါတယ္။ ဒီအေၾကာင္း အျပည့္စံုကိုေတာ့ ဆက္သြယ္ စံုစမ္းထားတဲ့ ေဒၚခင္မ်ိဳးသက္က အစီရင္ခံထားပါတယ္။
ေသာၾကာေန႔က ျမန္မာအစိုးရ ျပန္ၿပီးလႊတ္ေပးခဲ့တဲ့ အက်ဥ္းသားေတြထဲမွာ ထင္ရွားတဲ့ ေခါင္းေဆာင္ေတြ အပါအ၀င္ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသား အမ်ားအျပား ပါေနတာကို မစၥတာ ကင္တားနားက ႀကိဳဆိုလုိက္သလို ဒါဟာ ဒီမိုကေရစီလမ္း ေလွ်ာက္လွမ္းရာမွာ အေရးအႀကီးဆံုး လုပ္ရပ္တစ္ခုျဖစ္တယ္လို႔ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဒီမိုကေရစီလမ္း ေလွ်ာက္လွမ္းရာမွာ အတိတ္က က်ဴးလြန္ခဲ့တဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြကို မေမ့သင့္တဲ့အတြက္ အခု အသစ္ဖြဲ႔စည္းခဲ့တဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္က ဒါေတြက တာ၀န္ယူၿပီး ေဆာင္ရြက္ဖို႔ လိုအပ္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
“က်ေနာ္ တင္သြင္းခဲ့တဲ့ အစီရင္ခံစာထဲမွာ အဓိက ထည့္သြင္းတင္ျပခဲ့တဲ့ အခ်က္ကေတာ့ ျမန္မာအာဏာပိုင္ေတြ အေနနဲ႔ အရင္တုန္းက ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔နဲ႔ အကြက္က်က် ခ်ိဳးေဖာက္ခဲ့တဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြကို စံုစမ္းစစ္ေဆးေပးဖို႔ တာ၀န္ရွိတယ္ ဆိုတဲ့ အခ်က္ပါ။ တကယ္လို႔ ျမန္မာအာဏာပိုင္ေတြက မလုပ္ဘူးဆိုရင္ စံုစမ္းေရး ေကာ္မရွင္တစ္ရပ္ ဖြဲ႔စည္းစံုစမ္းဖို႔ က်ေနာ္ အႀကံေပးခဲ့ပါတယ္။
“အခုအစိုးရဖြဲ႔ေပးခဲ့တဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္အသစ္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး သီးျခားလြတ္လပ္မႈ ရွိမရွိ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ဘာမွ မသိရေသးတဲ့ အတြက္ ျမန္မာႏိုင္ငံကို က်ေနာ္ ေဖေဖၚ၀ါရီလထဲမွာ သြားရင္ ဒါကို အဓိကေဆြးေႏြးမွာျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္ အဖြဲ႔၀င္ေတြ အေနနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဘယ္လို စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈေတြ လုပ္ေနတယ္ ဆိုတာ သိေအာင္လုပ္ဖို႔ က်ေနာ့္မွာ တာ၀န္ရွိသလို သင့္ေတာ္တဲ့ အႀကံေပးဖို႔နဲ႔ တကယ္လို႔ ျမန္မာအာဏာပိုင္ေတြ တာ၀န္ယူ မလုပ္ႏိုင္ဘူးဆိုရင္ ႏိုင္ငံတကာ စံုစမ္းေရး ေကာ္မရွင္ဖြဲ႔ၿပီး စံုစမ္းဖို႔ လုပ္ရမယ္ဆိုတာေတြ သတိေပးဖို႔ ရွိပါတယ္။”
၂၀၀၈ ခုႏွစ္ကစၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးမွဴးတာ၀န္ကို ထမ္းေဆာင္ခဲ့တဲ့ မစၥတာ ကင္တားနားဟာ ၂၀၁၀ မတ္လထဲမွာေတာ့ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာင္စီ အစည္းအေ၀းမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ႏုိင္ငံတကာ စံုစမ္းေရး ေကာ္မရွင္ဖြဲ႔ၿပီး စံုစမ္းသင့္တယ္လို႔ အႀကံျပဳခဲ့ပါတယ္။ အခု ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ မတ္လမွာတင္သြင္းမယ့္ အစီရင္ခံစာအတြက္ အေျပာင္းအလဲေတြ အမ်ားႀကီး လုပ္ေဆာင္ေနတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ေဖေဖာ္၀ါရီလထဲမွာ သြားေရာက္ၿပီး စမ္းစစ္ေလ့လာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံထဲက လုပ္ေဆာင္ေနမႈေတြဟာ ေကာင္းမြန္တဲ့ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြ ျဖစ္တယ္လို႔ မစၥတာ ကင္တားနားက ႀကိဳဆိုလိုက္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ လုပ္စရာေတြက အမ်ားႀကီး က်န္ေနေသးတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
“ဦးသိန္းစိန္ အစိုးရအေနနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရး ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေရး ဆိုင္ရာ တိုးတက္မႈေတြရွိလာဖို႔ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ေကာင္းေကာင္းေတြ ခ်ၿပီး လုပ္ေနတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီႏိုင္ငံေရး ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြ အျပင္ တြဲၿပီးလုပ္ရမယ့္ အလုပ္ေတြ အမ်ားႀကီး က်န္ေနပါေသးတယ္။ ဥပမာ ရခိုင္၊ ခ်င္းနဲ႔ နယ္စပ္ တိုင္းရင္းသားေဒသေတြမွာ ဆိုးဆိုးရြားရြား ခြဲျခား ဆက္ဆံခံေနရမႈေတြ ရွိေနတာမ်ိဳးပါ။”
ဒီလို ခြဲျခားဆက္ဆံခံရမႈေတြ၊ ဖိႏွိပ္မႈေတြအတြက္ အစိုးရမွာ တာ၀န္ရွိသလို အတိတ္က လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈ က်ဴးလြန္ခဲ့သူေတြ အတြက္ တရားဥပေဒက ေဘးမဲ့လႊတ္ေပးတာမ်ိဳး မရွိဘဲ တာ၀န္ယူမႈ ရွိလာေစေရးဟာ ႏိုင္ငံသားတိုင္းမွာ တာ၀န္ရွိတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
“ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အမ်ိဳးသားျပန္လည္ သင့္ျမတ္ေရးနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဒီမိုကေရစီေရး ေလွ်ာက္လွမ္းရာမွာ အစိုးရရဲ႕ ေျပာင္းလဲ လုပ္ေဆာင္ေနမႈေတြကို အားေပးေနသလို အဖြဲ႔အစည္း အားလံုးကလည္း လက္တြဲ ပါ၀င္ေစခ်င္ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ အတိတ္က အကြက္က်က် လူ႔အခြင့္ေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြကို ေမ့ပစ္လို႔မရသလို က်ဴးလြန္သူေတြ အျပစ္ေပး မခံရဘဲ လြတ္ေနတာမ်ိဳး မျဖစ္သင့္ပါဘူး။ ဒါေတြကို စံုစမ္း စစ္ေဆးဖို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံသားေတြ ကိုယ္တိုင္ လုပ္ၾကရမွာပါ။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အပါအ၀င္ အဖြဲ႔အစည္း အားလံုးက ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ရမွာပါ။”
ေဖေဖာ္၀ါရီလ ျမန္မာႏိုင္ငံကိုသြားရင္ လာမယ့္ ဧၿပီလဆန္းမွာ က်င္းပမယ့္ ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲမွာ တရားမွ်တမႈ ရွိဖို႔နဲ႔ ထင္သာျမင္သာရွိရွိ က်င္းပေပးဖို႔ တိုက္တြန္းဖို႔ ရွိတဲ့အျပင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဒီမိုကေရစီနဲ႔ လူ႔အခြင့္ေရး ဆိုင္ရာေတြ တုိးတက္မႈ ရွိလာေစဖို႔ ျမန္မာ အစိုးရတာ၀န္ရွိသူေတြနဲ႔ ဆက္သြယ္ေဆာင္ရြက္ သြားႏိုင္မယ္လို႔လည္း ေမွ်ာ္လင့္ထားေၾကာင္းလည္း မစၥတာ ကင္တားနားက ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
