ကုလသမဂ္ဂမှာ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ တရားဝင်ကိုယ်စားလှယ်နေရာအတွက် မနှစ်ကတင်သွင်းထားတဲ့ ဝါရှင်တန်မြန်မာစစ်သံရုံးက စစ်သံမှူးဗိုလ်မှူးကြီး အောင်သူရိန်ကိုပဲ စစ်ကောင်စီက ဆက်လက်အဆိုပြုထားကြောင်း စစ်ကောင်စီပြောခွင့်ရ ဗိုလ်ချုပ်ဇော်မင်းထွန်းက ဗွီအိုအေကိုပြောပါတယ်။ NUG ဘက်ကလည်း မနှစ်ကထက်စာရင် ပြည်တွင်းမှာ ထိန်းချုပ်နိုင်တဲ့ နေရာတွေ ပိုမိုရရှိလာသလို နိုင်ငံတကာရဲ့ အသိအမှတ်ပြုမှု ပိုပြီးရရှိလာတယ်လို့ လူ့အခွင့်အရေးဝန်ကြီး ဦးအောင်မျိုးက ဆိုပါတယ်။
ဒီနှစ် ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေညီလာခံရဲ့ Credential ကော်မတီကနေ ထပ်မံဆုံးဖြတ်ရမယ့် မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ကိုယ်စားလှယ်ကိစ္စအတွက် NUG နဲ့ စစ်ကောင်စီ တို့ဘာတွေပြင်ဆင်နေကြသလဲ။
မအင်ကြင်းနိုင်က တင်ပြမှာပါ။
ကုလသမဂ္ဂနဲ့ နီးစပ်တဲ့ သတင်းအရင်းအမြစ်တွေမှာ ဖေါ်ပြထားတာကတော့ ဒီနှစ်အတွက် ကုလသမဂ္ဂ Credential ကော်မတီ ဝင် ကိုးနိုင်ငံထဲမှာ- အမေရိကန်၊ တရုတ်၊ ရုရှား စတဲ့ အမြဲတမ်းအဖွဲ့ဝင် သုံးနိုင်ငံနဲ့ အဖွဲ့ဝင်အသစ်တွေအဖြစ် Angola, Austria, Guyana (ဂီယာနာ), Maldives (မော်လ်ဒိုက်), Uruguay နဲ့ Zambia တို့ဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ နှစ်စဉ် ပြုလုပ်တဲ့ ကုလသမဂ္ဂအထွေထွေညီလာခံကနေ ရွေးချယ်ထားတဲ့ Credential ကော်မတီဝင်တွေကနေ နိုင်ငံတွေရဲ့ ကိုယ်စားလှယ်သံမတ်တွေကို အတည်ပြုတဲ့နေရာမှာ ၂၀၂၁ခုနှစ်က အာဏာသိမ်းထားတဲ့ မြန်မာနဲ့ တာလီဘန်တွေ ပြန်ပြီးအုပ်ချုပ်တဲ့ အာဖဂန်နစ္စတန်နိုင်ငံတွေအတွက် အငြင်းပွားဖွယ်ရာ ကိုယ်စားလှယ်ကိစ္စကို မနှစ်က အစည်းအဝေးမှာ အဆုံးအဖြတ်မပေးပဲ ရွှေ့ဆိုင်းခဲ့ပြီး လက်ရှိတာဝန်ယူထားတဲ့ သံအမတ်ကြီးတွေကိုပဲ ဆက်လက်အသိအမှတ်ပြုထားခဲ့တာပါ။
မြန်မာနိုင်ငံကိစ္စမှာတော့ ဆက်လက်တာဝန်ထမ်းဆောင်နေတဲ့ ကုလသမဂ္ဂဆိုင်ရာ မြန်မာသံအမတ်ကြီး ဦးကျော်မိုးထွန်းက ၂၀၂၁ခုနှစ် ဖေဖေါ်ဝါရီလမှာ အာဏာသိမ်းခဲ့တဲ့ စစ်ကောင်စီကို ဆန့်ကျင်ပြီး သူ့ကို ခန့်အပ်ခဲ့တဲ့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ဦးဆောင်တဲ့ NLD အစိုးရကိုပဲ ကိုယ်စားပြု လုပ်ဆောင်နေတာဖြစ်ပါတယ်။ စစ်ကောင်စီကတော့ သံအမတ်ကြီးဦးကျော်မိုးထွန်းကို ရာထူးကနေ ထုတ်ပယ်ထားပြီး နိုင်ငံတော်သစ္စာဖောက်မှုနဲ့ တရားစွဲထားတာပါ။ သူ့နေရာမှာ အစားထိုးခန့်အပ်ဖို့ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု ဝါရှင်တန်က မြန်မာစစ်သံရုံးရဲ့ စစ်သံမှူးဗိုလ်မှူးကြီး အောင်သူရိန်ကို မနှစ်ကတည်းက Credential ကော်မတီ ကို တင်သွင်းထားတာဖြစ်ပါတယ်။ ဒီနှစ်အတွက်လည်း သူ့ကိုပဲ ဆက်လက်ထားရှိမှာဖြစ်တယ်လို့ စစ်ကောင်စီပြောခွင့်ရ ဗိုလ်ချုပ်ဇော်မင်းထွန်းက ဗွီအိုအေကိုပြောပါတယ်။
"မြန်မာနိုင်ငံအနေနဲ့ကတော့ ကျနော်တို့ ယခင်ကတည်းကအတိုင်း ကိုယ်စားလှယ်ပေးပြီးဖြစ်တယ်။ တက်ရောက်နိုင်တဲ့ ကိုယ်စားလှယ်၊ ဆောင်ရွက်နိုင်လမ်းတွေအတိုင်း ဆောင်ရွက်ပြီးဖြစ်တယ်။ UN အနေနဲ့ကတော့ လုပ်ဆောင်ခြင်း၊ မလုပ်ဆောင်ခြင်းက သူတို့အပိုင်းပဲဖြစ်ပါတယ်။"
၂၀၂၀ပြည့်ရွေးကောက်ပွဲ အနိုင်ရ လွှတ်တော်အမတ်တွေ ဦးဆောင်ဖွဲ့စည်းထားတဲ့ NUG အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ ဘက်ကရော ကုလသမဂ္ဂဘက်မှာ တရားဝင်ကိုယ်စားပြုခွင့်ရရေး ဘယ်လိုအခြေအနေရှိနေသလဲ။ NUG လူ့အခွင့်အရေးဝန်ကြီး ဦးအောင်မျိုးမင်းက ဗွီအိုအေကို အခုလိုပြောပါတယ်။
" ကျနော်တို့ NUG ကို အစိုးရတရပ်အနေနဲ့ အသိအမှတ်ပြုဖို့ကိစ္စကတော့ အရင်တုန်းက သူတို့ပြောပါတယ်။ နိုင်ငံကိုပဲ အသိအမှတ်ပြုမယ်။ အစိုးရကို အသိအမှတ်မပြုဘူးဆိုတဲ့ အနေအထားမျိုးပေ့ါနော်။ ဒါက အရင်က "old school of thoughts" ( အတွေးအခေါ်ဟောင်းတွေ) ပါ။ ပြောမယ်ဆိုရင်တော့ အစိုးရတရပ်ဖြစ်ဖို့အတွက် ဧရိယာရှိရမယ်။ ထိန်းချုပ်နိုင်မှုရှိရမယ် ဆိုတဲ့ အကြောင်းအရာကို အဓိကထားတယ်ပေါ့။ ဒါပေမယ့် အခုချိန်မှာ ကျနော်တို့က တရားဝင်မှုကိုတော့ ဘယ်သူမှ ငြင်းလို့မရပါဘူး။ NUG သာ တကယ့်ကို တရားဝင်အစိုးရဖြစ်တယ်ဆိုတာ ပြနိုင်တယ်။ ဒါပေမယ့် စောစောကပြောတဲ့ ထိန်းချုပ်မှုတွေ၊ ဒါနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ အစိုးရကဲ့သို့ လည်ပတ်မှုအပိုင်းတွေမှာတော့ ကျနော်တို့ အခုဆိုရင် အရင်ကထက်စာရင် ပြောအားရှိနေပါတယ်။"
လက်ရှိမှာ မြန်မာကိုယ်စားလှယ်နေရာအတွက် Credentialကော်မတီက ဆုံးဖြတ်ဖို့ အချိန်ရွှေ့ဆိုင်းထားတဲ့အတွက် လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီ၊ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့၊ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာအလုပ်သမားများအဖွဲ့ချုပ် ILO စတဲ့ ကုလသမဂ္ဂလက်အောက်ခံ အဖွဲ့အစည်းတွေမှာ မြန်မာကိုယ်စားလှယ်နေရာလွတ်လပ်နေတဲ့အတွက် ဆုံးရှုံးနစ်နာမှုတွေရှိနေတယ်လို့ ဦးအောင်မျိုးမင်းက ပြောပါတယ်။ ဒါဆိုရင် ကော်မတီအနေနဲ့ တဖက်ဖက်ကို ရွေးချယ်မလား၊ ဒါမှမဟုတ် မနှစ်ကလို မဆုံးဖြတ်ပဲ ဆက်ပြီး အချိန်ရွှေ့ဆိုင်းမလား၊ ဒါမှမဟုတ် မြန်မာနေရာအတွက် အလွတ်ပဲထားမလား။ ဦးအောင်မျိုးမင်းရဲ့ အမြင်ကတော့-
" NUG ကိုတရားဝင်အစိုးရဖြစ်ပြီးတော့ ဦးကျော်မိုးထွန်းကို ဆက်လက်ထားရှိခြင်းအားဖြင့် ဘယ်လိုမျိုးကုလသမဂ္ဂရဲ့ charter (စာချုပ်၊ စာတမ်းတွေ)၊ နိုင်ငံတကာရဲ့ လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ လှုပ်ရှားမှုတွေအတွက် ဘယ်လိုမျိုးအကျိုးရှိတဲ့ဆိုတဲ့ အကြောင်းကိုတော့ နည်းအမျိုးမျိုးနဲ့ တင်ပြနေပါတယ်။"
စစ်ကောင်စီကတော့ ကုလသမဂ္ဂ ဘက်က ကိုယ်စားလှယ်နေရာအတွက် အဆုံးဖြတ်ပေးပေး၊ မပေးပေး သူတို့ကတော့ အစိုးရတရပ်အနေနဲ့ ကုလသမဂ္ဂကိုယ်စားလှယ်တွေကို လက်ခံ၊ အသိအမှတ်ပြု အပြန်အလှန်ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်နေတယ်လို့ ဗိုလ်ချုပ်ဇော်မင်းထွန်းကပြောပါတယ်။
" ကျနော်တို့ကို လက်ခံခြင်း၊ မခံခြင်းက သူတို့အပိုင်းပါပဲ။ ကျနော်တို့အနေနဲ့က ကုလသမဂ္ဂအဖွဲ့ဝင် နိုင်ငံတနိုင်ဖြစ်တာနဲ့အညီ ကုလသမဂ္ဂရဲ့ ပဋိဉာဉ်၊ စာချုပ်စာတမ်းတွေအတိုင်း တည်ဆဲအစိုးရတရပ်အနေနဲ့ တင်ပြထားပြီးဖြစ်တယ်။ ကျနော်တို့အနေနဲ့ ကုလသမဂ္ဂအဖွဲ့အစည်းတွေအနေနဲ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်နေတာဖြစ်တယ်။ UN က ကုလသမဂ္ဂ အတွင်းရေးမှူးချုပ်ရဲ့ ကိုယ်စားလှယ်လည်း လာပြီးဖြစ်တယ်။ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ အခြေအနေ ရှင်းလင်းပြီးဖြစ်တယ်။"
တချိန်တည်းမှာပဲ ကုလသမဂ္ဂအနေနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံကို ကိုယ်စားပြုမယ့် အစိုးရ အသိအမှတ်ပြုရေး ဆုံးဖြတ်ချက် ကြာနေမယ်ဆိုရင် မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ လက်ရှိ အခြေအနေဟာ ပိုပြီးဆိုးလာမယ်လို့ မြန်မာ့အရေးလေ့လာစောင့်ကြည့်နေသူတွေက သုံးသပ်ပါတယ်။ အထူးသဖြင့် စစ်အာဏာသိမ်းထားတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ အကြမ်းဖက်မှု အခြေအနေတွေ အရှိန်မြင့်တက်လာနေတာ၊ ပြင်းထန်လှတဲ့ လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုတွေ မြင့်မားနေတာ၊ လူသားချင်းစာနာမှုအကူအညီတွေ အရေးတကြီးလိုအပ်နေတာ စတဲ့ ဆိုးရွားနေတဲ့ အခြေအနေတွေကို ထိန်းချုပ်နိုင်ရေး အခွင့်အာဏာအပြည့်အဝရှိတဲ့ လူထုက ယုံကြည်တဲ့ အစိုးရတရပ်လိုအပ်နေတယ်လို့ Western Sydney တက္ကသိုလ်ရဲ့ ဥပဒေဘာသာရပ် ပါမောက္ခ Catherine Renshaw ကဆိုပါတယ်။
ကုလ မွနျမာကိုယျစားလှယျနရော မွနျမာစဈကောငျစီ အပွိုငျအဆိုပွု
ကုလသမဂ်ဂမှာ မွနျမာနိုငျငံရဲ့ တရားဝငျကိုယျစားလှယျနရောအတှကျ မနှဈကတငျသှငျးထားတဲ့ ဝါရှငျတနျမွနျမာစဈသံရုံးက စဈသံမှူးဗိုလျမှူးကွီး အောငျသူရိနျကိုပဲ စဈကောငျစီက ဆကျလကျအဆိုပွုထားကွောငျး စဈကောငျစီပွောခှင့ျရ ဗိုလျခြုပျဇောျမငျးထှနျးက ဗှီအိုအကေိုပွောပါတယျ။ NUG ဘကျကလညျး မနှဈကထကျစာရငျ ပွညျတှငျးမှာ ထိနျးခြုပျနိုငျတဲ့ နရောတှေ ပိုမိုရရှိလာသလို နိုငျငံတကာရဲ့ အသိအမှတျပွုမှု ပိုပွီးရရှိလာတယျလို့ လူ့အခှင့ျအရေးဝနျကွီး ဦးအောငျမြိုးက ဆိုပါတယျ။
ဒီနှဈ ကုလသမဂ်ဂ အထှထှေညေီလာခံရဲ့ Credential ကောျမတီကနေ ထပျမံဆုံးဖွတျရမယ့ျ မွနျမာနိုငျငံရဲ့ ကိုယျစားလှယျကိစ်စအတှကျ NUG နဲ့ စဈကောငျစီ တို့ဘာတှပွေငျဆငျနကွေသလဲ။
မအငျကွငျးနိုငျက တငျပွမှာပါ။
ကုလသမဂ်ဂနဲ့ နီးစပျတဲ့ သတငျးအရငျးအမွဈတှမှော ဖေါျပွထားတာကတော့ ဒီနှဈအတှကျ ကုလသမဂ်ဂ Credential ကောျမတီ ဝငျ ကိုးနိုငျငံထဲမှာ- အမရေိကနျ၊ တရုတျ၊ ရုရှား စတဲ့ အမွဲတမျးအဖှဲ့ဝငျ သုံးနိုငျငံနဲ့ အဖှဲ့ဝငျအသဈတှအေဖွဈ Angola, Austria, Guyana (ဂီယာနာ), Maldives (မောျလျဒိုကျ), Uruguay နဲ့ Zambia တို့ဖွဈတယျလို့ ဆိုပါတယျ။ နှဈစဉျ ပွုလုပျတဲ့ ကုလသမဂ်ဂအထှထှေညေီလာခံကနေ ရှေးခယြျထားတဲ့ Credential ကောျမတီဝငျတှကေနေ နိုငျငံတှရေဲ့ ကိုယျစားလှယျသံမတျတှကေို အတညျပွုတဲ့နရောမှာ ၂၀၂၁ခုနှဈက အာဏာသိမျးထားတဲ့ မွနျမာနဲ့ တာလီဘနျတှေ ပွနျပွီးအုပျခြုပျတဲ့ အာဖဂနျနစ်စတနျနိုငျငံတှအေတှကျ အငွငျးပှားဖှယျရာ ကိုယျစားလှယျကိစ်စကို မနှဈက အစညျးအဝေးမှာ အဆုံးအဖွတျမပေးပဲ ရှှေ့ဆိုငျးခဲ့ပွီး လကျရှိတာဝနျယူထားတဲ့ သံအမတျကွီးတှကေိုပဲ ဆကျလကျအသိအမှတျပွုထားခဲ့တာပါ။
မွနျမာနိုငျငံကိစ်စမှာတော့ ဆကျလကျတာဝနျထမျးဆောငျနတေဲ့ ကုလသမဂ်ဂဆိုငျရာ မွနျမာသံအမတျကွီး ဦးကြောျမိုးထှနျးက ၂၀၂၁ခုနှဈ ဖဖေေါျဝါရီလမှာ အာဏာသိမျးခဲ့တဲ့ စဈကောငျစီကို ဆန့ျကငြျပွီး သူ့ကို ခန့ျအပျခဲ့တဲ့ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျဦးဆောငျတဲ့ NLD အစိုးရကိုပဲ ကိုယျစားပွု လုပျဆောငျနတောဖွဈပါတယျ။ စဈကောငျစီကတော့ သံအမတျကွီးဦးကြောျမိုးထှနျးကို ရာထူးကနေ ထုတျပယျထားပွီး နိုငျငံတောျသစ်စာဖောကျမှုနဲ့ တရားစှဲထားတာပါ။ သူ့နရောမှာ အစားထိုးခန့ျအပျဖို့ အမရေိကနျပွညျထောငျစု ဝါရှငျတနျက မွနျမာစဈသံရုံးရဲ့ စဈသံမှူးဗိုလျမှူးကွီး အောငျသူရိနျကို မနှဈကတညျးက Credential ကောျမတီ ကို တငျသှငျးထားတာဖွဈပါတယျ။ ဒီနှဈအတှကျလညျး သူ့ကိုပဲ ဆကျလကျထားရှိမှာဖွဈတယျလို့ စဈကောငျစီပွောခှင့ျရ ဗိုလျခြုပျဇောျမငျးထှနျးက ဗှီအိုအကေိုပွောပါတယျ။
"မွနျမာနိုငျငံအနနေဲ့ကတော့ ကနြောျတို့ ယခငျကတညျးကအတိုငျး ကိုယျစားလှယျပေးပွီးဖွဈတယျ။ တကျရောကျနိုငျတဲ့ ကိုယျစားလှယျ၊ ဆောငျရှကျနိုငျလမျးတှအေတိုငျး ဆောငျရှကျပွီးဖွဈတယျ။ UN အနနေဲ့ကတော့ လုပျဆောငျခွငျး၊ မလုပျဆောငျခွငျးက သူတို့အပိုငျးပဲဖွဈပါတယျ။"
၂၀၂၀ပွည့ျရှေးကောကျပှဲ အနိုငျရ လှှတျတောျအမတျတှေ ဦးဆောငျဖှဲ့စညျးထားတဲ့ NUG အမြိုးသားညီညှတျရေးအစိုးရ ဘကျကရော ကုလသမဂ်ဂဘကျမှာ တရားဝငျကိုယျစားပွုခှင့ျရရေး ဘယျလိုအခွအေနရှေိနသေလဲ။ NUG လူ့အခှင့ျအရေးဝနျကွီး ဦးအောငျမြိုးမငျးက ဗှီအိုအကေို အခုလိုပွောပါတယျ။
" ကနြောျတို့ NUG ကို အစိုးရတရပျအနနေဲ့ အသိအမှတျပွုဖို့ကိစ်စကတော့ အရငျတုနျးက သူတို့ပွောပါတယျ။ နိုငျငံကိုပဲ အသိအမှတျပွုမယျ။ အစိုးရကို အသိအမှတျမပွုဘူးဆိုတဲ့ အနအေထားမြိုးပေ့ါနောျ။ ဒါက အရငျက "old school of thoughts" ( အတှေးအခေါျဟောငျးတှေ) ပါ။ ပွောမယျဆိုရငျတော့ အစိုးရတရပျဖွဈဖို့အတှကျ ဧရိယာရှိရမယျ။ ထိနျးခြုပျနိုငျမှုရှိရမယျ ဆိုတဲ့ အကွောငျးအရာကို အဓိကထားတယျပေါ့။ ဒါပမေယ့ျ အခုခြိနျမှာ ကနြောျတို့က တရားဝငျမှုကိုတော့ ဘယျသူမှ ငွငျးလို့မရပါဘူး။ NUG သာ တကယ့ျကို တရားဝငျအစိုးရဖွဈတယျဆိုတာ ပွနိုငျတယျ။ ဒါပမေယ့ျ စောစောကပွောတဲ့ ထိနျးခြုပျမှုတှေ၊ ဒါနဲ့ ပတျသကျပွီးတော့ အစိုးရကဲ့သို့ လညျပတျမှုအပိုငျးတှမှောတော့ ကနြောျတို့ အခုဆိုရငျ အရငျကထကျစာရငျ ပွောအားရှိနပေါတယျ။"
လကျရှိမှာ မွနျမာကိုယျစားလှယျနရောအတှကျ Credentialကောျမတီက ဆုံးဖွတျဖို့ အခြိနျရှှေ့ဆိုငျးထားတဲ့အတှကျ လူ့အခှင့ျအရေးကောငျစီ၊ ကမ်ဘာ့ကနြျးမာရေးအဖှဲ့၊ အပွညျပွညျဆိုငျရာအလုပျသမားမြားအဖှဲ့ခြုပျ ILO စတဲ့ ကုလသမဂ်ဂလကျအောကျခံ အဖှဲ့အစညျးတှမှော မွနျမာကိုယျစားလှယျနရောလှတျလပျနတေဲ့အတှကျ ဆုံးရှုံးနဈနာမှုတှရှေိနတေယျလို့ ဦးအောငျမြိုးမငျးက ပွောပါတယျ။ ဒါဆိုရငျ ကောျမတီအနနေဲ့ တဖကျဖကျကို ရှေးခယြျမလား၊ ဒါမှမဟုတျ မနှဈကလို မဆုံးဖွတျပဲ ဆကျပွီး အခြိနျရှှေ့ဆိုငျးမလား၊ ဒါမှမဟုတျ မွနျမာနရောအတှကျ အလှတျပဲထားမလား။ ဦးအောငျမြိုးမငျးရဲ့ အမွငျကတော့-
" NUG ကိုတရားဝငျအစိုးရဖွဈပွီးတော့ ဦးကြောျမိုးထှနျးကို ဆကျလကျထားရှိခွငျးအားဖွင့ျ ဘယျလိုမြိုးကုလသမဂ်ဂရဲ့ charter (စာခြုပျ၊ စာတမျးတှေ)၊ နိုငျငံတကာရဲ့ လူ့အခှင့ျအရေးဆိုငျရာ လှုပျရှားမှုတှအေတှကျ ဘယျလိုမြိုးအကြိုးရှိတဲ့ဆိုတဲ့ အကွောငျးကိုတော့ နညျးအမြိုးမြိုးနဲ့ တငျပွနပေါတယျ။"
စဈကောငျစီကတော့ ကုလသမဂ်ဂ ဘကျက ကိုယျစားလှယျနရောအတှကျ အဆုံးဖွတျပေးပေး၊ မပေးပေး သူတို့ကတော့ အစိုးရတရပျအနနေဲ့ ကုလသမဂ်ဂကိုယျစားလှယျတှကေို လကျခံ၊ အသိအမှတျပွု အပွနျအလှနျပူးပေါငျးဆောငျရှကျနတေယျလို့ ဗိုလျခြုပျဇောျမငျးထှနျးကပွောပါတယျ။
" ကနြောျတို့ကို လကျခံခွငျး၊ မခံခွငျးက သူတို့အပိုငျးပါပဲ။ ကနြောျတို့အနနေဲ့က ကုလသမဂ်ဂအဖှဲ့ဝငျ နိုငျငံတနိုငျဖွဈတာနဲ့အညီ ကုလသမဂ်ဂရဲ့ ပဋိဉာဉျ၊ စာခြုပျစာတမျးတှအေတိုငျး တညျဆဲအစိုးရတရပျအနနေဲ့ တငျပွထားပွီးဖွဈတယျ။ ကနြောျတို့အနနေဲ့ ကုလသမဂ်ဂအဖှဲ့အစညျးတှအေနနေဲ့ ပူးပေါငျးဆောငျရှကျနတောဖွဈတယျ။ UN က ကုလသမဂ်ဂ အတှငျးရေးမှူးခြုပျရဲ့ ကိုယျစားလှယျလညျး လာပွီးဖွဈတယျ။ မွနျမာနိုငျငံရဲ့ အခွအေနေ ရှငျးလငျးပွီးဖွဈတယျ။"
တခြိနျတညျးမှာပဲ ကုလသမဂ်ဂအနနေဲ့ မွနျမာနိုငျငံကို ကိုယျစားပွုမယ့ျ အစိုးရ အသိအမှတျပွုရေး ဆုံးဖွတျခကြျ ကွာနမေယျဆိုရငျ မွနျမာနိုငျငံရဲ့ လကျရှိ အခွအေနဟော ပိုပွီးဆိုးလာမယျလို့ မွနျမာ့အရေးလေ့လာစောင့ျကွည့ျနသေူတှကေ သုံးသပျပါတယျ။ အထူးသဖွင့ျ စဈအာဏာသိမျးထားတဲ့ မွနျမာနိုငျငံမှာ အကွမျးဖကျမှု အခွအေနတှေေ အရှိနျမွင့ျတကျလာနတော၊ ပွငျးထနျလှတဲ့ လူ့အခှင့ျအရေးခြိုးဖောကျမှုတှေ မွင့ျမားနတော၊ လူသားခငြျးစာနာမှုအကူအညီတှေ အရေးတကွီးလိုအပျနတော စတဲ့ ဆိုးရှားနတေဲ့ အခွအေနတှေကေို ထိနျးခြုပျနိုငျရေး အခှင့ျအာဏာအပွည့ျအဝရှိတဲ့ လူထုက ယုံကွညျတဲ့ အစိုးရတရပျလိုအပျနတေယျလို့ Western Sydney တက်ကသိုလျရဲ့ ဥပဒဘောသာရပျ ပါမောက်ခ Catherine Renshaw ကဆိုပါတယျ။
