ကမၻာေပၚက စစ္မက္ေဒသေတြမွာ ရွိတဲ့ကေလးေတြရဲ႕ အေျခအေနေတြနဲ႔ အခြင့္အေရးေတြကို အကာအကြယ္ ေပးႏိုင္ဖို႔အတြက္ နည္းလမ္းရွာတဲ့ ေဆြးေႏြးပြဲတစ္ခုကို အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု နယူးေယာက္ၿမိဳ႕မွာ မေန႔က ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒီေဆြးေႏြးပြဲကို ကမၻာ့ႏိုင္ငံ အသီးသီးက လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ကေလးအခြင့္အေရးကိစၥ လႈပ္ရွား ေဆာင္ရြက္ေနၾကတဲ့ ကၽြမ္းက်င္သူေတြနဲ႔ ကုလသမဂၢ အဖြဲ႔အစည္းေတြ တက္ေရာက္ၾကပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ကေလးအခြင့္အေရး ကၽြမ္းက်င္သူအေနနဲ႔ ဦးေအာင္မ်ိဳးမင္းက တက္ေရာက္ ေဆြးေႏြးခဲ့ပါတယ္။ ဒီေဆြးေႏြးပြဲနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး လူ႔အခြင့္အေရး ပညာေပးဌာန (ျမန္မာႏိုင္ငံ) ရဲ႕ ဒါရိုက္တာ ဦးေအာင္မ်ိဳးမင္းကို မေမၿငိမ္းက ဆက္သြယ္ ေမးျမန္းထားပါတယ္။
ဒီေဆြးေႏြးပြဲဟာ အဓိကေတာ့ စစ္မက္ျဖစ္ပြားေနတဲ့ ပဋိပကၡနယ္ေျမေတြမွာ ရွိေနၾကတဲ့ ကေလးေတြကို ညႇဥ္းပန္း ႏွိပ္စက္ ခံရတာကေန အကာအကြယ္ေပးဖို႔နဲ႔ ကေလးစစ္သား ပေပ်ာက္ေရးေတြကို ႏိုင္ငံတကာ အတိုင္းအတာနဲ႔ ဘယ္လို ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ၾကမလဲ ဆိုတာကို ဦးတည္ေဆြးေႏြးၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ကေလးစစ္သား ပေပ်ာက္ေရးကို ႏိုင္ငံတကာအဖြဲ႔အစည္းေတြ၊ ကုလသမဂၢ ေအဂ်င္စီေတြ၊ အစိုးရမဟုတ္တဲ့ ေဒသခံအဖြဲ႔အစည္းေတြ ဘယ္လို ပူးေပါင္း လုပ္ေဆာင္ၾကသလဲဆိုတဲ့ အေတြ႔အႀကံဳေတြကိ္ု ဖလွယ္ၿပီး ကုလသမဂၢအေနနဲ႔ ဘာေတြ အထူးျပဳ လုပ္ေဆာင္သင့္သလဲ ဆိုတာကို ေဆြးေႏြးၾကတာပါ။
ဒီေဆြးေႏြးပြဲကို အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု နယူးေယာက္အေျခစိုက္ IPI လို႔ေခၚတဲ့ International Peace Institute ကေန ဦးစီးက်င္းပတာျဖစ္ၿပီး ကုလသမဂၢရဲ႕ ကေလးအခြင့္အေရးဆိုင္ရာ ေကာ္မီတီရဲ႕ ဥကၠ႒ တက္ေရာက္သလိုပဲ ကုလသမဂၢ ကေလးမ်ားဆိုင္ရာ ေငြေၾကးရန္ပံုေငြအဖြဲ႔ (UNICEF)၊ ကုလသမဂၢ ဖံြ႔ၿဖိဳးေရးအစီအစဥ္ (UNDP) တို႔က ကိုယ္စားလွယ္ေတြနဲ႔အတူ ကေလးသူငယ္အခြင့္အေရး လႈပ္ရွား ေဆာင္ရြက္ေနသူေတြနဲ႔ ကုလသမဂၢ ကိုယ္စားျပဳ သံအမတ္္ေတြနဲ႔ နယူးေယာက္အေျခစိုက္ သံတမန္ေတြလည္း တက္ေရာက္ၾကပါတယ္။ ဒီေဆြးေႏြးပြဲမွာ အဓိကထားၿပီး ေဆြးေႏြးၾကတဲ့အေၾကာင္းကိုေတာ့ ဦးေအာင္မ်ိဳးမင္းက အခုလိုေျပာပါတယ္။
“အဓိကေဆြးေႏြးတဲ့ အေၾကာင္းအရာကေတာ့ လက္နက္ကိုင္ ပဋိပကၡအတြင္းမွာရွိတဲ့ ကေလးေတြရဲ႕ အေျခအေနေပါ့။ လက္နက္ကုိင္ ပဋိပကၡအတြင္းမွာျဖစ္တဲ့ ကေလးေတြနဲ႔ ပတ္သက္တာ ကေလးစစ္သား တစ္ခုတည္းမဟုတ္ဘူး။ ကေလးေတြကို ေပၚတာဆြဲတာေတြ၊ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ ေစာ္ကားတာေတြ၊ ဒါေတြကို က်ေနာ္တုိ႔ ေတြ႔ေနရတယ္။ အထူးသျဖင့္ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီက ခ်မွတ္ထားတဲ့ လက္နက္ကိုင္ ပဋိပကၡ အတြင္းမွာရွိတဲ့ ကေလးေတြရဲ႕ အေျခအေနနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ဆံုးျဖတ္ခ်က္အမွတ္ (၁၆၁၂)၊ အဲဒီရဲ႕ေအာက္မွာရွိတဲ့ ကေလးအခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈ ၆ ခုကို အဓိကထား ေဆြးေႏြးတယ္။ ဒါေပမဲ့ အမ်ားဆံုး ေဆြးေႏြးျဖစ္တာ ကေတာ့ ကေလးစစ္သားအေၾကာင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။”
ဒီလိုျပႆနာေတြကို ေျဖရွင္းဖို႔ ၀ိုင္း၀န္းအေျဖရွာရာမွာ ကုလသမဂၢနဲ႔ ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအ၀ိုင္းက ဘယ္လို ၀ိုင္း၀န္းပံံ့ပိုးႏိုင္မလဲ ဆိုတာကိုလည္း ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
“ကေလးစစ္သား ပေပ်ာက္ေရးအတြက္ ဘယ္လိုမ်ိဳးနည္းနဲ႔ လုပ္ေဆာင္ၾကမလဲ။ ကုလသမဂၢရဲ႕ အခန္းက႑က ဘယ္လုိျဖစ္သင့္တယ္၊ ကုလသမဂၢ ေအဂ်င္စီေတြ၊ ႏုိင္ငံတကာအဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ ေဒသခံ local NGO ေတြ ဘယ္လို ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္မလဲ။ အဲဒီအေၾကာင္းအရာကို အဓိကထား ေဆြးေႏြးတာျဖစ္ပါတယ္။”
ဒီေဆြးေႏြးပြဲမွာ ကေလး စစ္သားကိစၥ ပေပ်ာက္ေအာင္ ပူးေပါင္း လုပ္ေဆာင္ခဲ့တဲ့ အေတြ႔အႀကံဳေတြနဲ႔ ေအာက္ေျခမွာ လုပ္ေဆာင္ရတဲ့အခါ ႀကံဳေတြ႔ရတဲ့ အခက္အခဲေတြကို တင္ျပႏိုင္ခဲ့တယ္လို႔လည္း ဦးေအာင္မ်ိဳးမင္းက ေျပာပါတယ္။
“က်ေနာ္ တင္ျပတဲ့အခ်က္ေတြကေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ လူ႔အခြင့္အေရး ပညာေပးဌာန (ျမန္မာႏုိင္ငံ) ရဲ႕ လုပ္ေဆာင္ေနတဲ့ အေၾကာင္းအရာပါ။ အထူးသျဖင့္ကေတာ့ လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔အစည္းေတြၾကားထဲမွာ ကေလးစစ္သား အသံုးျပဳမႈေတြ ရွိတယ္ဆိုတဲ့ ေထာက္ျပခ်က္ေတြ ရွိတယ္။ အဲဒါေတြကို လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔အစည္းေတြက ေခါင္းေဆာင္ေတြအေနနဲ႔ လက္ခံၿပီးေတာ့ ကေလးစစ္သား ပေပ်ာက္ေရးအတြက္ ဘယ္လုိမ်ိဳး လုပ္ေဆာင္ေနလဲ၊ သူတို႔နဲ႔ ဘယ္လိုမ်ိဳး ပူးတြဲ လုပ္ေဆာင္ေနလဲ ဆိုတဲ့အခ်က္ေတြ။ ေနာက္တခါ ေဒသခံအဖြဲ႔အစည္းေတြရဲ႕ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ကလည္း ႏိုင္ငံတကာအဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ အသိအမွတ္ျပဳဖို႔ လိုအပ္တယ္ ဆိုတဲ့အခ်က္ေတြ၊ ကုလသမဂၢက မူ၀ါဒပိုင္း ခ်မွတ္ေပမဲ့ ေဒသခံအဖြဲ႔အစည္းေတြ ပါ၀င္မႈမရွိရင္ တခ်ိဳ႕ေနရာေတြမွာ လုပ္ေဆာင္ရခက္တယ္။ အထူးသျဖင့္ အစိုးရမဟုတ္တဲ့ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ ပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္တဲ့အခါမွာ ေဒသခံအဖြဲ႔အစည္းေတြရဲ႕ အားေကာင္းခ်က္၊ လိုအပ္ခ်က္ေတြ၊ ႀကံဳေတြ႔ရတဲ့ အခက္အခဲေတြကို အဓိကထား တင္ျပတာျဖစ္ပါတယ္။”
လက္ရွိျမန္မာႏို္င္ငံမွာလည္း အစိုးရသစ္ေျပာင္းလာၿပီဆိုေပမဲ့ ျပည္တြင္း လက္နက္ကိုင္ တပ္ဖြဲ႔ေတြနဲ႔ အစိုးရတို႔ၾကား ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးေရးေတြ မၿပီးျပတ္ေသးသလို အစိုးရဘက္ကလည္း ကေလးစစ္သားကိစၥကို ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္တာမ်ိဳး မရွိတာေၾကာင့္ လုပ္ကိုင္ရတာမွာ အခက္အခဲေတြ ရွိေနေသးတယ္လို႔လည္း ေျပာပါတယ္။
အခု ေဆြးေႏြးပြဲမွာေတာ့ ကမၻာလံုးဆိုင္ရာ ကေလးစစ္သား အသံုးျပဳမႈနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး လႊမ္းၿခံဳ ေဆြးေႏြးတာ ဆိုေပမဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ ကေလးစစ္သား အသံုးျပဳမႈနဲ႔ နာမည္ဆိုးရိွတဲ့ ႏိုင္ငံျဖစ္တာေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံက ကေလးစစ္သား ျပႆနာကို ထည့္သြင္း တင္ျပႏိုင္ခဲ့တယ္လို႔လည္း ဦးေအာင္မ်ိဳးမင္းက ေျပာသြားပါေသးတယ္။
