လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္ စက္တင္ဘာလနဲ႔ ေအာက္တုိဘာလေတြမွာ ရန္ကုန္၊ မႏၱေလး၊ မံုရြာ၊ ေမာ္လၿမိဳင္နဲ႔ ေတာင္ႀကီးၿမိဳ ႔စတဲ့ ၿမိဳ ႔ (၅) ၿမိဳ ႔မွာ အာရွေဖာင္ေဒးရွင္းအဖြဲ႔က စစ္တမ္းေကာက္ယူပါတယ္။ ၿမိဳ ႔သူၿမိဳ ႔သား (၂၄၀၀) ရဲ ႔ လူေနမႈဘဝအေၾကာင္း ေမးခြန္းေပါင္း တစ္ရာေက်ာ္ေမးျမန္းၿပီး သူတုိ႔ေတြရဲ ႔ ေျဖၾကားခ်က္ေတြကို မွတ္တမ္းတင္ထားတဲ့ (၉၅) စာမ်က္ႏွာ စစ္တမ္း - City Life Survey ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီၿမိဳ ႔ႀကီးငါးၿမိဳ ႔က ၿမိဳ ႔နယ္ (၃၅) နယ္ရဲ ႔ ရပ္ကြက္ႏွစ္ရာေက်ာ္မွာ တုိင္းရင္းသား (၄၈) မ်ဳိး ပါဝင္တဲ့ ဘာသာေရးအုပ္စု (၄) စုကို စစ္တမ္းေကာက္ယူပါတယ္။ ရန္ကုန္မွာ (၈၀၀) ေက်ာ္ကို ေမးျမန္းၿပီး က်န္ၿမိဳ ႔ (၄) ၿမိဳ ႔မွာ (၄၀၀) ေက်ာ္ကို ေမးျမန္းပါတယ္။
ၿမိဳ ႔ျပေတြမွာ အလုပ္အကိုင္ရဖုိ႔ အခြင့္အလမ္းမ်ားျပားတဲ့အတြက္ အလုပ္လက္မဲ့နည္းပါးေၾကာင္း စစ္တမ္းမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ အိမ္ျပင္ပမွာ အလုပ္မလုပ္တဲ့ အမ်ဳိးသမီးဦးေရက (၅၀) ရာခိုင္ႏႈန္းေက်ာ္ရိွတာမို႔ အမ်ားဆံုးျဖစ္ပါတယ္။ အမ်ဳိးသားထဲမွာေတာ့ ေလးပံုတပံုေလာက္ အလုပ္မရိွၾကဘူးလို႔ ဆိုပါတယ္။ ေတာင္ႀကီးမွာေတာ့ အလုပ္သမား (၇၀) ရာခိုင္ႏႈန္း အခ်ိန္ျပည့္လုပ္ၾကတဲ့အတြက္ အလုပ္လုပ္သူ အမ်ားဆံုးၿမိဳ ႔ ျဖစ္ေနပါတယ္။ အလုပ္အကိုင္ရဖို႔ အခြင့္အေကာင္းရိွတယ္လို႔ ယံုၾကည္သူဦးေရ မံုရြာနဲ႔ မႏၱေလးမွာ မ်ားျပားၿပီး ရန္ကုန္နဲ႔ ေမာ္လၿမိဳင္မွာေတာ့ ေမးျမန္းသူတဝက္ေက်ာ္က ယံုၾကည္မႈ ရိွၾကပါတယ္။
ပညာေရးအဆင့္အတန္းကိုလိုက္ၿပီး ဝင္ေငြကြဲျပားသြားပံုကိုလည္း စစ္တမ္းမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ဘြဲ႔ရသူတဝက္နီးပါးေလာက္ဟာ အနည္းဆံုး တစ္လက်ပ္ (၄) သိန္းခြဲေလာက္ ပ်မ္းမွ်ဝင္ေငြရရိွၾကၿပီး ဘြဲ႔မရိွသူေတြထဲမွာ ဒီလိုဝင္ေငြရသူ (၁၅) ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္သာ ရိွပါတယ္။ ရန္ကုန္ေနအလုပ္သမားဟာ ဝင္ေငြအေကာင္းဆံုးပါ။ စစ္တမ္းေကာက္ခံရသူ ေလးပံုတပံုေလာက္သာ ပ်မ္းမွ်ဝင္ေငြ တလက်ပ္ (၅) သိန္းခြဲအထက္ ရရိွသူေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုဝင္ေငြရရိွသူေတြ ေတာင္ႀကီးမွာ (၁၀) ရာခိုင္ႏႈန္းသာ ရိွပါတယ္။ ေတာင္ႀကီးမွာ အလုပ္အကိုင္ရိွသူမ်ားေပမယ့္ ပ်မ္းမွ်ဝင္ေငြ (၂) သိန္းခြဲေအာက္မွာ ရရိွသူေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ေမာ္လၿမိဳင္၊ မံုရြာနဲ႔ ေတာင္ႀကီးတို႔မွာ လစဥ္ပ်မ္းမွ်ဝင္ေငြ က်ပ္ (၂) သိန္းခြဲနဲ႔ (၃)သိန္းခြဲၾကားမွာ ရိွၾကၿပီး၊ ရန္ကုန္နဲ႔ မႏၱေလးမွာ ပ်မ္းမွ်လစာ က်ပ္(၃)သိန္းခြဲကေန (၄)သိန္းခြဲအထိ ရၾကပါတယ္။
ဝင္ေငြေကာင္းၿပီး ေနရာထိုင္ခင္း အဆင္ေျပတယ္လို႔ ၿမိဳ ႔ျပလူတန္းစားက ေျပာေပမယ့္ လူေနမႈစရိတ္ျမွင့္မားတာကိုေတာ့ သေဘာေပါက္ၾကပါတယ္။ ၿမိဳ ႔ျပမွာ ဆင္းရဲခ်မ္းသာ ကြာဟမႈကလည္း ႀကီးမားလွပါတယ္။ ဝင္ေငြနည္းသူေတြဟာ ဝင္ေငြတဝက္ေက်ာ္ကို အစားအစာအတြက္ သံုးရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ မေမွ်ာ္လင့္ဘဲ က်န္းမာေရးအတြက္ အေရးေပၚ က်ပ္(၂)သိန္း ကုန္က်မယ္ဆိုရင္ မေပးႏိုင္သူ တဝက္ေက်ာ္နီးပါး ရိွေနပါတယ္။ ရန္ကုန္မွာ မေပးႏိုင္သူ အမ်ားဆံုးျဖစ္ၿပီး ေတာင္ႀကီးမွာ အနည္းဆံုး ျဖစ္ပါတယ္။ လူေနမႈစရိတ္ အသက္သာဆံုးၿမိဳ ႔ဟာ ေတာင္ႀကီး ျဖစ္ပါတယ္။ ဝင္ေငြနည္းတဲ့ ၿမိဳ ႔ျပလူတန္းစားဟာ ေခ်းငွားသံုးစြဲၾကတာ မ်ားပါတယ္။ လစဥ္ဝင္ေငြထက္ပိုၿပီး ေခ်းငွားသူတဝက္ေက်ာ္ ရိွပါတယ္။
ဆင္းရဲခ်မ္းသာကြာျခားခ်က္ကို ရန္ကုန္၊ ေမာ္လၿမိဳင္နဲ႔ ေတာင္ႀကီးၿမိဳ ႔တို႔မွာ ျပႆနာအျဖစ္ သတ္မွတ္သူမ်ား (၆၄) ရာခိုင္ႏႈန္း ရိွေပမယ့္၊ မႏၱေလးနဲ႔ မံုရြာတိုိ႔မွာေတာ့ ျပႆနာလို႔ျမင္သူ နည္း (၄၄) ရာခုိင္ႏႈန္းသာ ရိွပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အလုပ္ႀကိဳးစားရင္ ေအာင္ျမင္မယ္လို႔ အားလံုးက ယူဆၾကပါတယ္။ လူငယ္အုပ္စု အသက္ (၁၈-၃၀) မွာ (၉၀) ရာခိုင္ႏႈန္း စမတ္ဖုန္း ကိုင္ၾကေပမယ့္ အြန္လိုင္းေရာင္းဝယ္မႈ အလြန္နည္းပါးပါတယ္။ အြန္လိုင္းကတဆင့္ ေငြေပးေခ်းသူဦးေရ (၁၅) ရာခိုင္ႏႈန္းသာ ရိွတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ အြန္လိုင္းဘဏ္စနစ္ကိုသံုးသူက ပ်မ္းမွ် (၃၀) ရာခိုင္ႏႈန္းသာ ရိွတယ္လို႔ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ၿမိဳ ႔ျပလူတန္းစားေတြမွာ အလွဴဒါနျပဳလိုစိတ္နဲ႔ လူမႈဆက္ဆံေရး ေကာင္းမြန္လိုစိတ္ ျပင္းထန္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ၿမိဳ ႔ျပလူတန္းစားအခ်င္းခ်င္း ယံုၾကည္စိတ္ခ်သူက တဝက္နီးပါး (၄၈) ရာခိုင္ႏႈန္းရိွၿပီး၊ အခ်င္းခ်င္း မယံုၾကည္ရဖူးလို႔ ေျပာသူက နည္း (၃၃) ရာခိုင္ႏႈန္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အခ်င္းခ်င္း ယံုၾကည္မႈမွာ အင္ဒိုနီးရွားက (၄၀) ရာခိုင္ႏႈန္း၊ စကၤာပူ (၃၈) ရာခိုင္ႏႈန္း နဲ႔ ထိုင္းႏုိင္ငံဟာ ျမန္မာထက္ နည္းေနပါတယ္။
အျခားဘာသာဝင္နဲ႔ အျခားလူမ်ဳိးကို ယံုၾကည္တဲ့ အတိုင္းအတာကေတာ့ တၿမိဳ ႔နဲ႔တၿမိဳ ႔ ကြဲျပားျခားနားပါတယ္။ ကြဲျပားတဲ့ ဘာသာဝင္နဲ႔လူမ်ဳိးကို ယံုၾကည္မႈအရိွဆံုးဟာ ေတာင္ႀကီးၿမိဳ ႔ (၆၀)% နဲ႔ ေမာ္လၿမိဳင္ (၄၈)% ျဖစ္ၿပီး၊ ရန္ကုန္ (၂၈)%၊ မႏၱေလး (၂၈)% နဲ႔ မံုရြာ (၁၈)% တို႔မွာ ယံုၾကည္သူနည္းပါတယ္။ အက်င့္ပ်က္ျခစားမႈ မ်ားတယ္လို႔ ၿမိဳ ႔ျပလူတန္းစားေတြက ယံုၾကည္ပါတယ္။ မိမိပိုင္တဲ့ အေဆာက္အအံုရဲ ႔ ခန္႔မွန္းတန္းဖိုးကိုၾကည့္ၿပီး ပစၥည္းခြန္ေကာက္ယူရာမွာ တၿမိဳ ႔နဲ႔တၿမိဳ ႔ အလြန္ကြာျခားပါတယ္။ စစ္တမ္းမတိုင္မီ (၆) လအတြင္း ပစၥည္းခြန္ေဆာင္သူဦးေရကို စီစစ္တဲ့အခါ ရန္ကုန္က အနည္းဆံုး ျဖစ္ေနပါတယ္။
ပစၥည္းခြန္အမ်ားဆံုးမွာ ေတာင္ႀကီးၿမိဳ ႔က (၇၀)% က ေပးေဆာင္ရၿပီး မႏၱေလးနဲ႔ မံုရြာက ဒုတိယအမ်ားဆံုး (၆၉)%၊ ေမာ္လၿမိဳင္က တတိယအမ်ားဆံုး (၆၀)% ျဖစ္ပါတယ္။ ဆင္းရဲခ်မ္းသာမေရြး ပစၥည္းခြန္ ေပးရပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ပစၥည္းခြန္အမ်ားဆံုးနဲ႔ အနည္းဆံုး ကြာျခားခ်က္ဟာ ရန္ကုန္မွာ က်ပ္ (၃၅၀) သာ ရိွပါတယ္။ အျခားၿမိဳ ႔ေတြမွာလည္း ကြားျခားခ်က္ဟာ က်ပ္ငါးရာနဲ႔ တစ္ေထာင္ၾကားမွာသာ ရိွပါတယ္။ အခြန္ေပးေဆာင္တာဟာ ႏိုင္ငံသားတုိင္းရဲ ႔ တာဝန္လုိ႔ ၿမိဳ ႔ျပလူတန္းစားေတြက ယံုၾကည္ၾကပါတယ္။
